Raadhuis van Heemstede in de loop van de eeuwen /lijst van burgemeesters en gemeentesecretarissen (wethouders, gemeenteontvangers en gemeenteraadsleden)

Tags

A.A.Swolfs, A.P.Vester, burgemeester Nienhuis, gemeenteontvanger Heemstede, gemeenteraad, H.Quarles van Ufford, H.van der Meulen-Houwer, J.G.F.Terwindt bibliothecaris, J.J.L.van Berckel, mr.A.J.Snoep-Mook, mr.Aart Buiter, O.R.van den Bosch, Willem van den Berg, Wim van den Hoek

 

Spreuk boven de voormalige raadzaal in het raadhuis van Heemstede, 1906

Gedenkplaat 1906 in hal oude raadhuisdeel Heemstede

HET  RAADHUIS VAN HEEMSTEDE IN DE LOOP VAN DE EEUWEN

De ingebruikname van een vernieuwd en vergroot raadhuis in april 2008 vormde de aanleiding voor een beknopte geschiedenis van de huisvesting en het bestuur van Heemstede vanaf de dertiende eeuw. Het Huys te Heemstede Pas sinds 1855 beschikt de gemeente Heemstede over een eigen gemeentehuis. De eerste eeuwen van de ambachtsheerlijkheid werd vergaderd in het ‘Groot Comptoir’ [= secretarie en archief] op het Huys te Heemstede, tevens woonstee van de Heren uit het adellijk geslacht van Heemstede. Bij de ambachtsheer of –vrouw lag toen de feitelijke macht. In Haarlem was de schout aanvankelijk een grafelijk ambtenaar die zijn medewerking verleende bij de wetgevende taken van het stadsbestuur. De schouten waren veelal leden uit aanzienlijke families, hetgeen na ‘verzelfstandiging’ omstreeks 1285 evenzeer voor Heemstede van toepassing was. De schout, zoals elke functionaris in dienst van het ambacht, betaalde voor zijn ambt aan de ambachtsheer een vast bedrag als recognitie en werd zelf gesalarieerd uit de lokale belastingen en accijnzen, evenals uit op te leggen boetes van o.a. wetsovertreders, messentrekkers, vechtersbazen e.d.  Hij vertegenwoordigde en stond onder toezicht van de ambachtsheer en bemiddelde in geschillen. De schout vertegenwoordigde de Heer ook in de Kerkenraad. De schepenen kwamen voort uit de plaatselijke gemeenschap. Samen met de schout verzorgden zij het dagelijks bestuur van de gemeente en sprak men recht in lichte strafzaken. Halsmisdrijven e.d. werden berecht door de baljuw van Kennemerland. Daar kon men ook terecht wanneer de veroordeelde hoger beroep aantekende. Jaarlijks in de maand mei diende de schout 14 schepenen te nomineren voor het schepenambt, waaruit de ambachtsheer een keuze deed. Schout en schepenen werden door de Heer beëdigd. Zij vaardigden plaatselijke keuren (te vergelijken met politieverordeningen) en ordonnanties uit, waren betrokken bij huwelijken, de overdracht van stukken land, hofsteden e.d., het passeren van hypotheekakten alsook bij de jaarlijkse schouw van wegen, duinen en wateren. Tevens sprak dit college recht in kleine strafzaken. Toen in 1657 de kunstschilderes Judith Leyster, getrouwd met kunstenaar Jan Miense Molenaer en woonachtig op hofstede ‘Het Lam’, voor de schepenen moest verschijnen vanwege een kwestie met een schuldeiser deed zij dat met haar persoonsregister in de hand.

17e eeuws portret van schout Hendrik de Goyer (links) en zijn echtgenote en schoonzuster in het Nederhuys. Rechts staat de schilder Adriaan van Ostade

Aangenomen wordt dat door heer Gerrit van Heemstede (overleden in 1375) het schoutambt is aangesteld. De eerste “schout tot Heemstede” met naam bekend Arend Floriszoon, van circa 1356-1376, stamde uit het riddermatige geslacht Van Teijlingen. In 1494 telde het ambacht Heemstede naast een schout in totaal vijf buurlieden ofwel raadsleden op tussen de 250 tot 300 inwoners. In 1514 een schout, twee schepenen en twee buurlieden. Een eeuw later is tot de Franse Tijd steeds sprake geweest van 7 schepenen in Heemstede. Lange tijd is het ambt van secretaris tevens door de schout vervuld, vaak geassisteerd door een bode of klerk. Ook kwam het voor dat de schout de ambten van rentmeester van het Huis te Heemstede en stadhouder van de lenen vervulde.

Schoutenhuis aan het Kerkplein

Nog eenbeukige Kerk en het Schoutenhuis aan het Kerk- of Dorpsplein, op een kaart van Balthazar Floriszoon van Berkenrode uit 1627 [Archief-Heemstede]

 

De Oude Kerk en links voormalige herberg Het Wapen van Heemstede, tevens Schoutenhuis

Vanaf 1616 was Johan van Asch schout en secretaris van Heemstede. Hij bewoonde het pand, dat bekend werd als Schoutenhuis tevens Regthuis aan het Kerkplein (sinds 1898 Wilhelminaplein). Na zijn overlijden in 1643 is Van Asch’ weduwe op deze plaats een herberg begonnen onder de naam ‘Het Wapen van Heemstede’ [dat deze functie en naam behield tot 1991 totdat daar in 1991 een Japans-Chinees restaurant ‘Pandahof’, intussen ook verdwenen met leegstand, werd gevestigd], waar het plaatselijk bestuur veelal wekelijks voor vergaderingen bijeenkwam en huur betaalde aan de eigenaar, aanvankelijk ambachtsheer Adriaan Pauw. Tegenover het Schoutenhuis stond een ‘Kaeck’ ofwel schandpaal die diende om gestraften als afschrikkend voorbeeld aan het publiek te kijk te stellen.  Vòòr 1855 toen Heemstede voor het eerst een eigen gemeentehuis kreeg maakte de plaatselijke vroedschap tegen een vergoeding ƒ 100,- per jaar veelal gebruik van de raadskamer in het ‘Wapen van Heemstede’. Het kwam echter ook voor dat men een kamer elders in een logement huurde of in het huis van de schoolmeester. Op 1 oktober 1668 bepaalde heer Gerard Pauw dat schout en schepenen op de eerste donderdag van iedere maand des middags om 12 uur in het rechthuis “rechtdag” moesten houden. Bij niet verschijnen was een boete aan hem verschuldigd. Ofschoon de meeste ‘heerlijke rechten’ van de ambachtsheer al tijdens de Franse Tijd waren vervallen is pas bij de nieuwe grondwet van 1848 het recht van de ambachtsheer geschrapt om een voordracht te mogen doen bij de benoeming van een burgemeester door de Kroon via de gouverneur aan de minster van Binnenlandse Zaken.

Tekening van het Kerk- ofwel Dorpsplein in Heemstede uit omstreeks 1750 met van links naar rechts herberg en schoutenhuis ‘Het Wapen van Heemstede’, de Hervormde kerk, het schoolgebouw, de Voorweg en rechts koepel, toegang en koetsgebouw van de vroegere buitenplaats Valkenburg.

 

De Gemeentebode van Heemstede, getekend door Wybrand Hendrikz., circa 1800 (NHA)

Bennebroek Na  verzelfstandiging van Bennebroek in 1653 bleef de schout van Heemstede nog tot 1674 tevens schout van Bennebroek. Als regthuis ofwel raadkamer is jarenlang een kamer gehuurd in herberg ‘De Swarte Hondt’, op de hoek van de Schoollaan en Bennebroekerlaan. Burgemeester P.N.van Doorninck zette zich na zijn komst in Bennebroek sterk in voor een echt raadhuis dat in 1893-1894 aan de Rijksstraatweg (nummer 43) is gebouwd. De nog bestaande klok in de voorgevel werd in 1899 door de burgemeester geschonken.

Het vm. raadhuis met de burgemeestersklok aan de Rijksstraatweg

Het volgende raadhuis naar een ontwerp van architect Maarten van Wensveen is op 23 juni 1972 officieel geopend. Berkenrode Berkenrode was lange tijd een zelfstandig ambacht en maakt sinds 1857 weer deel uit van de gemeente Heemstede. Het schoutenhuis werd gebruik gemaakt van een 18^e eeuws witgepleisterd pand met rechte lijstgevel aan de Herenweg naast de koepel van Berkenrode. Thans particulier bewoond bevond zich hier lange tijd het schildersatelier van Tibbe.

Foto van het schoutenhuis uit begin 1900 toen hier het schildersbedrijf Tibbe (sinds 1777) was gevestigd

 

Het vroegere schoutenhuis/gemeentehuis van Berkenrode op een recente foto

Raadhuis in pand ‘Overlaan’ van 1855-1907 Tevens eerste raadhuis van de gemeente Haarlemmermeer (1855-1856)

Tot 1 mei 1855 toen Heemstede een eigen raadhuis betrok in het pand Overlaan, dat men huurde van toenmalig eigenaar van het landgoed Bosbeek-Groenendaal Adrian John Hope, werden raadsvergaderingen gehouden in de gelagkamer van herberg Het Wapen van Heemstede. Bovenstaande brief uit 31 oktober 1854 van Jan Frederick Voors, deurwaarder bij de arrondissementsrecht Haarlem, is gezonden naar burgemeester en wethouders van de gemeente en naar logementhouder Th.Bouhuys, waarin o.a. nog door de gemeente te vergoeden kosten zijn vastgelegd.

Sinds 1792 fungeerde Huize Overlaan [tegenwoordig Raadhuisplein 9] als hofstede. Later was hier korte tijd een kostschool gehuisvest. In 1855 staat Adrian John Hope van Bosbeek als eigenaar geregistreerd. Zelf woonde die op Langham Place in het graafschap Middlesex, en verbleef hij meestal gedurende de zomermaanden enige tijd in Heemstede. Per 1 mei van laatstgenoemd jaar, toen mr. M.S.P. Pabst burgemeester was – tevens van Bennebroek en Berkenrode – verhuurde deze gefortuneerde telg uit een oud bankiersgeslacht het pand voor een periode van 10 jaar ten bedrage van ƒ 250,- per jaar aan de gemeente om als raadhuis en veldwachterwoning een nieuwe bestemming te krijgen. Nadat mr. Pabst drie jaar na de droogmaking van 1852 tevens een benoeming kreeg als eerste burgemeester van Haarlemmermeer fungeerde het Heemsteedse raadhuis het eerste jaar tevens als gemeentesecretarie van de nieuwe gemeente, waarvoor aan de buurgemeente een vriendenprijs van ƒ 45,- is berekend “zijnde vergoeding voor vuur en licht” bedoeld voor vergaderingen en als secretarie. Daarenboven kwam een vergoeding van ƒ 40,- voor een kamer ten behoeve van de Haarlemmermeerse veldwachter. De eerste gemeenteraadsvergadering van Haarlemmermeer had aldus plaats in Heemstede op 16 november 1855. Bij  die gelegenheid las de voorzitter het Koninklijk Besluit voor, waarbij hij tot burgemeester was benoemd.  Het jaar daarop koos de heer Pabst definitief uitsluitend voor het burgemeesterschap van Haarlemmermeer, maar bleef  wel wonen in het herenhuis van Meer en Bosch, waar hij in 1863 op 45-jarige leeftijd overleed.  Bij raadsbesluit van 14 oktober 1873 is ‘Overlaan’ door de gemeente voor 5.000 gulden aangekocht van de familie Van Merlen-Visser van Hazerswoude. Op de secretarie werkten rond de eeuwwisseling naast een gemeentesecretaris, twee ambtenaren, een volontair, een bode en een politieagent. Na 1900 ontwikkelde Heemstede zich tot een zogeheten tuinstad, waarbij de ontwikkeling begon in Heemstede-Noord, sinds de annexatie van 1927 deel uitmakend van Haarlem-Zuid. Het raadhuis ‘Overlaan’ voldeed niet meer de eisen van de nieuwe tijd en de ambities die het toenmalig bestuur nastreefde. Nadat een nieuw gemeentehuis gereed is gekomen werd ‘Overlaan’ op 17 juni 1907 verkocht aan aannemer W.A. van Amstel en na een verbouwing – waarbij de voorgevel van een balkonnetje is voorzien – tot particuliere woning vestigde zich hier in de zomer van 1908 dr. M.C.Colenbrander als apotheekhoudend huisarts. Nadien is het doktershuis witgepleisterd.

Oudst bekende foto van het Raadhuisplein met zicht op het raadhuis ‘Overlaan’, eind 19e eeuw (tegenwoordig Raadhuiplein 9) NHA

Het raadhuis annex politiebureau aan de Van Merlenlaan [‘Overlaan’] in 1906 met veldwachter G.Bouman. Een arrestantenlokaal stond in de tuin van Overlaan

 

Onbekende 19e eeuwse foto van de raadzaal Heemstede in ‘Overlaan’

 

Het raadhuispersoneel poserend in de secreatrie van het vroegere raadhuis ‘Overlaan’. V.l.n.r. mr.Wyckerheld Bisdom (volontair), G. Bouman (veldwachter), baron Collot d’Escury (gemeentesecretaris), Snijders – met horlogeketting –  (ambtenaar) rechts staande bode W.Schotvanger, die na 1906 het (bode)huisje bast het nieuwe raadhuis kreeg toegewezen. Het oude raadhuis is aangekocht door timmerman-aannemer Van Amstel en geschikt gemaakt voor dokterswoning annex apotheek. Van Amstel heeft toen de voorgevel van een balkonnetje voorzien, gesteund door twee ronde pilaren ter weerszijden van de voordeur.  Van 1908 tot 1932 diende de voormalige secretariekamer na verhuizing naar het nieuwe raadhuis als spreekkamer van de gemeentearts dr. M.Colenbrander

Rond 1900 bestond het Heemsteeds politiebureau uit twee veldwachters – wanneer nodig geassisteerd door een rijksveldwachter – die samen tussen de 40 en 80 processen-verbaal opmaakten wegens diefstal, inbraken, stroperij, openbare dronkenschap, mishandeling, het opgeven van een valse naam, overtredingen van de leerplichtwet en andere misdrijven en overtredingen. In 1916 telde het korps al 11 agenten en waren er dienstgebouwtjes in de Glip en het Bosch- en Vaartkwartier. Voordien gevestigd in het raadhuis, verkreeg de politie in 1924 een eigen bureau, in het pand van het voormalige postkantoor dat naar de overkant van het raadhuis was verhuisd.

In 1885 vond de laatste verbouwing (vernieuwing dak) plaats van het oude raadhuis ‘Overlaan’ (Haarlem’s Advertentieblad28-2-1885)

 

Overlaan, tegenwoordig particulier bewoond en rijksmonument

Een nieuw huis voor de gemeente (1906-1907)

Op 8 juni 1905 sprak Hendrik Peeperkoorn Jzn., het oudste lid van de gemeenteraad, het verlossende woord. Hij zei dat er een nieuw raadhuis gebouwd moest worden. Het verheugde het college van Burgemeester en Wethouders ten zeerste, dat dit voorstel uit de boezem van de raad kwam. In 1905 kocht het gemeentebestuur de grond waar het huidige raadhuis staat van grootgrondbezitter (eigenaar van o.a. Bosbeek-Groenendaal) jonkheer J.B. van Merlen. Aan Joseph Cuypers [zoon van de bekende architect van Rijksmuseum en Centraal Station Amsterdam: P.J.H. (Joseph) Cuypers en zelf ontwerper van o.a. de nieuwe Kathedrale Basiliek Sint Bavo in Haarlem, ziekenhuizen en kerken, het Res Novaplein en van het Uitbreidingsplan Heemstede 1909-1912] en Jan Stuyt (bouwmeester van veel kerken en o.a. kleinseminarie Hageveld) is opdracht gegeven voor een ontwerp.

Joseph Th. J.Cuypers (1861-1947) op een foto uit 1917 met links van hem de befaamde architect en vader P.J.H. (Pierre) Cuypers (1927-1921), bouwmeester van o.a. het Rijksmuseum, het Centraal Station in Amsterdam en kasteel Haarzuilen

 

J.Th.J.Cuypers. Uit: de sortering van het verleden; de archiefcollectie van Joseph Cuypers bij het gemeentearchief te Roemond; door Bernadette van Hellenberg Hubar (Spiegel van Roermond 2017, p. 100-107)

 

Foto van ir. Joseph Cuypers, de Limburgse bouwmeester, overleed op 88-jarige leeftijd in de pastorie van Meerssen. Portret in de Katholieke Illustratie van 1949

 

Niet uitgevoerd ontwerp uit 1908 voor een nieuw raadhuis in Overveen, gemeente Bloemendaal door J.T.H.Cuypers, duidelijk geïnspireerd door het raadhuis van Heemstede.

 

Het gemeentehuis te Halfweg, gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude, dateert uit 1904-1906 en heeft enige gelijkenis met dat van Heemstede. Ontworpen door de Hilversumse architect Jacob London (1872-1953).De laatste uitbreiding was in 1992 naar het ontwerp van architect D.van Maanen. Het raadhuis is sinds juli 2000 een rijksmonument.

 

Ook het raadhuis van Zandvoort is begin 20ste eeuw gebouwd en dateert van 1909-1912. Het is vlindervorming in Hollands classicistische stijl en ontworpen door toenmalig gemeentearchitect Joh. Jansen. Het is een rijksmonument sinds april 2001.

Hieraan waren schetsen vooraf gegaan van Jac. Th.A.Etmans, die op het architectenbureau van Cuypers werkte en tevens als opzichter in vaste dienst van de gemeente Heemstede was. Een algemene eis was dat de nieuwbouw eenvoud én welvarendheid zou moeten uitstralen in overeenstemming met het beeld dat buitenstaanders van de gemeente Heemstede hadden. Bestuurders én ontwerpers deelden de mening dat ook het type van openbare bouwwerken dient te wortelen in het karakter van oude voorbeelden.

Tekening van het raadhuis Heemstede uit 1906, getekend door de architecten Joseph Cuypers, Jan Stuyt en J.Etmans

 

Tekening van bestek raadhuis Heemstede 1906

Het nieuwe raadhuis met bodewoning na realisering  in 1907

 

Ontwerp tuinaanleg rond Raadhuis Heemstede door Van Empelen, 1906

Nauwelijks bekend is de hand van de later befaamd geworden architect J.J.P.Oud bij het ontwerp van het Heemsteedse raadhuis. In de biografie ‘P.J.J.Oud; architect 890-1963 feiten en herinneringen gerangschikt (‘s-Gravenhage, Nijgh & Van Ditmar, 1984) is daarover het volgende vermeld: ‘In 1906 werd Oud opzichter-tekenaar bij het bureau van ir.J.Th.J.Cuypers en J.Stuijt te Amsterdam. Om te beginnen werd de jonge Oud geplaatst bij de bouw van het raadhuis te Heemstede. Dit zou voor hem van grote betekenis blijken te zijn. Hij ontmoette hier een meisje Dinaux, toen 12 jaar oud, dochter van de toenmalige postdirekteur aldaar, waarmee hij na een zéér lange verlovingstijd vanaf 1911, in 1918 zou trouwen. Na het gereed komen van het stadhuis zou Oud toezicht gaan houden op de bouw van een villa voor de wijnhandelaar Pillot te Zundert (…). In 1914 zou Oud het winkel-woonhuis Van Bakel, Binnenweg 41 ontwerpen – enkele jaren geleden na diverse verbouwingen afgebroken voor nieuwbouw

Vooraanzicht van het door J.J.P.Oud ontworpen woon-winkelhuis aan de Binnenweg van stoffeerderij G.S.van Bakel – intussen gesloopt voor nieuwbouw

 

Zittende leeuw nabij torentje aan gevel van raadhuis Heemstede met jaartal 1907 en initialen D.E.v.L. [= David Eliza van Lennep] (N.H.A.)

 

Deel voorgevel raadhuis Heemstede onder de klok met het wapen van de gemeente en 2 schildhouders. Daaronder de letters S.P.Q.H., afkorting avn: Senatus Populis Que Heemstede ofwel de Senaat (het bestuur) en het volk van Heemstede

Sculpturen leeuwtjes met wapen van de Hollandse  Klimmende Leeuw aan beide zijden van het balkon voor het raadhuis van Heemstede

Raadhuisplein met zicht op Overlaan en rechts het nieuwe raadhuis op een kaart uit circa 1920

 

De Raadhuisstraat en links het raadhuis, circa 1925

 

Personeel raadhuis in 1925. V.l.n.r. de heer Westra (controleur gemeentefinanciën), J.van Groningen (deurwaarder), Snel (Sociale Zaken), A.Klaver (Burgerzaken), A.Vester (Gemeenteontvanger en mej. Perquin (die later met dhr. Westra trouwde)

 

Wandelend langs het raadhuis op een prentbriefkaart uit circa 1910

 

Prentbriefkaart van raadhuis Heemstede uit circa 1937 (foto Newo, Arnhem)

 

Ets van het raadhuis Heemstede door Joh. Josseaud

 

Tekening van het raadhuis Heemstede door Piet Kapsenberg (VOHB-uitgave als ansichtkaart)

 

R.Slooten. Raadhuis 1990. Pinhole fotografie. Uitgegeven in serie: 10 jaar kunstaankopen gemeente Heemstede

Men kwam daarbij tot een bouwwerk in Oud-Hollandse renaissance stijl, waarbij invloeden merkbaar zijn van het voormalige uit 1727 daterende in rococoarchitectuur gebouwde raadhuis van Doetinchem en van het nog bestaande Oude Raadhuis van Apeldoorn uit 1842/1843 – tegenover het nieuwe Stadhuis aldaar.

Raadhuis Doetinchem dateerde uit 1727 en is in 1743 getekend door Jan de Beyer

 

Het stadhuis van Doetinchem omstreeks 1900

 

Het voormalig raadhuis van Apeldoorn, gebouwd in 1842-1843

Eigenlijk is sprake van een charmante allegaar, dat in feite eclectisch is. Zelf schreven Cuypers en Stuyt: “In het land waarvan de geschiedenis door ’t literaire werk van Hofdijk en Jacob van Lennep werd levendig gehouden, daar ligt het voor de hand dat ook het type van openbare bouwwerken meer wortelen zal in het karakter van de oude voorbeelden.” (Oude Kunst, 2, 1906-1907, pagina 4). Via een rechtstreekse verbinding kwam noordelijk van het bouwwerk een bodewoning tot stand. Als aannemer viel de keus op Heemstedenaar W.A.van Amstel. De ‘eerste steen’, waaraan een marmeren plaat herinnert, werd op 18 augustus 1906 gelegd door burgemeester jhr.mr. D.E.van Lennep, welke gedenkplaat in de vestibule is te vinden. Al op 22 mei 1907 is het raadhuis officieel in gebruik genomen. Aanvankelijk werd de kritiek gehoord dat de bouwmeesters teveel hadden teruggegrepen op oude voorbeelden maar al spoedig is het nieuwe raadhuis algemeen geaccepteerd en als en enorme verbetering ten opzichte van de huisvesting in ‘Overlaan’ beschouwd.

De nieuwe raadzaal van het raadhuis Heemstede met portret van koningin Wilhelmina aan de wand

 

Bezoek van bestuurders en deelnemers FLORA 1910 in de Haarlemmerhout aan het raadhuis in Heemstede. In het midden op het balkon burgemeester jhr. mr.D.E.van Lennep

Het raadhuis met torentje en haantje er bovenop en met het duidelijke uurwerk boven het balkon en de zwaar eiken toegangsdeur, is op 22 mei 1907 ’s middags om vier uur geopend met een uitvoerige feestrede door burgemeester jhr.mr.D.E.van Lennep. De commissaris van de Koningin van de provincie Noord-Holland, en de burgemeesters van Haarlemmermeer, Haarlemmerliede en Spaarnwoude, en van Bennebroek evenals de waarnemend burgemeester van Haarlem zaten op de voorste rijen. Zo vers was het metselwerk dat de muren nog niet behangen waren en de klok in de voorgevel nog niet kon worden geplaatst. De burgemeester bracht hulde aan de heren Cuypers, Stuyt en Etmans.

Portret van Joseph Th.J.Cuypers (1861-1947) uit 1917 die na het ontwerp van het raadhuis (1906) en het grote Uitbreidingsplan Heemstede (1909-1912) tot WO II verbonden bleef met Heemstede als lid van de Welstandscommissie.Hij ontwierp in Heemstede in 1910 en volgende jaren het woningbouwcomplex Res Novaplein en Bomenbuurt (in samenwerking met  o.a. Jan Stuijt en Jac.Etmans) , verder  met zijn zoon Pierre J.H.Cuypers  junior (1891-1982) in 1921 het post- en telegraafkantoor aan de Raadhuisstraat 22/24a, Postlaan 1, en in 1927  met zijn broer P.J.J.M. Cuypers (1891-1982)  de r.k.parochiekerk aan het Valkenburgerplein en de aula en in 1927 ook dienstgebouw bij de algemene begraafplaats

 

In 1925 is een wijkje gebouwd tegenover het Raadhuis waarbij de namen zijn gegeven aan bouwkundigen, zoals Herman de Key, Hendrik de Keyser, Jacob van Campen, (Pieter) Post  en ook dr. P.Cuypers, voluit Petrus Josephus Hubertus [Pierre] Cuypers geheten (1827-1921), architect van o.a. het Rijksmuseum en het Centraal Station in Amsterdam  Aan de zoon Joseph [J.Th.J..Cuypers 1861-1949] met zoveel betekenis voor Heemstede, evenals Haarlem (de r.k.Bavo), is in 1935 in de Spaarnestad een Jos. Cuypersstraat toegekend, in 1956 bovendien een Jos. Cuyperspad en in 1972 een Jos. Cuypersplein.  (foto uit: Het Heemstede Boek, door Chris Hoefsmit, Fred Icke en Jurriaan Hoefsmit)

Hij stelde vast dat door aannemer Van Amstel goed werk was gedaan “en daardoor is dit raadhuis ook voor hem een blijvend monument geworden.” Ook anderen kregen lof toegezwaaid: de schoonzoon van Van Amstel D.F.de Wilde, die onder de aannemer de bouw leidde; opzichter Schelling, de onder-opzichters, de stoffeerders. Oprechte hulde kregen de meeste Heemsteedse werkers, die hun kennis en hun kracht hadden gegeven om nauwgezet uit te voeren wat hen was opgedragen. Een bijzondere hulde ontvingen de beeldhouwer L.J. Vreugde en zijn helpers, die de versieringen in het front aanbrachten: het gemeentewapen met zijn gouden schild met gemeentewapen en forse griffioenen, de leeuwen, guirlandes en rosetten. “Maar wat” , zo vroeger burgemeester Van Lennep zich in zijn toespraak af, “zou dit gebouw zijn als het blijven staan in het bollenveldje tegenover de aardappel- en koolakker?” In de Heemsteedse hovenier P.J.van Empelen had de gemeente de man gevonden die begreep hoe het naast en vòòr het raadhuis moest worden. Hij deed het met rechte of symmetrisch gebogen lijnen en sommigen vonden het stijf, maar de tuinarchitect vond dat het karakter van het gebouw en de richting van de wegen als vanzelf wezen dat die aanleg niet anders mocht worden. Was aan de buitenkant alle mogelijke zorg besteed, van binnen was soberheid toegepast, met uitzondering van de raadzaal en de trap die daar heen leidt. En zo, vond de burgemeester, behoorde het ook te zijn. Aan het hoofd van de gemeente staat de raad, hier zetelen de vertouwensmannen (vrouwenkiesrecht was nog niet ingevoerd), hier is de plaats van de vroedschap, zoals onze voorhouders hun raad noemden, en dus moest de meeste zorg worden besteed aan de plaats waar de vertegenwoordiging vergadert. In 1907 werd ook de bijbelse spreuk van Salomon boven de ingang van de raadzaal aangebracht – tegenwoordig als trouwzaal in gebruik. Het zwierige klokkentorentje heeft de gemeente in 1988 laten restaureren. Boven de fraaie toegangsdeur is een balkon geplaatst, geschraagd door mooi beeldhouwwerk van twee leeuwen en versierd met de heraldische wapens van het Koninkrijk der Nederlanden en de provincie Noord-Holland. Hoger in de voorgevel is het blazoen van de gemeente Heemstede aangebracht, vroeger van de ambachtsheren uit het geslacht Van Heemstede: zeven merletten en links boven een vrijkwartier. De gouden kroon daarboven en een griffioen aan beide zijden geven het wapen een extra grandeur. Opvallend zijn verder een fraaie klok evenals boven het balkon en onder het gemeentewapen in gouden letters S.P.Q.H.: Senatus Populis Que Heemstedensis, wat zoveel wil zeggen als dat dit gebouw aan de bestuurders en bevolking van Heemstede is gewijd. De afkorting S.P.Q.R. betekent voluit: Senatus Populis Que Romanus, ofwel de Senaat en het Romeinse Volk. De regering werd daarbij vóór het volk genoemd. Het is daarom merkwaardig dat deze ‘spreuk’ in ons land zo’n ingang heeft gevonden. In Rome ziet men de vier letters nog op klassieke bouwwerken, maar ook – daar de gemeenteraad van Rome zich als opvolger van de Senaat beschouwt – op talrijke gemeente-eigendommen tot en met riooldeksels toe. Het opschrift S.P.Q.R. komt aangepast voor aan of in de (voormalige) raadhuizen van Benschop, Bergeijk, Bolsward, Castricum, Deventer, Enkhuizen, Franeker, Gouda, Haarlem (in 1630 aangebracht), Heemstede, Kerkrade, Noordwijk, Rotterdam, Sloten, Sneek, Tholen, Winschoten, Winterswijk, Woerden, Workum en Wymbritseradeel. Het dak is bedekt met leien. Op de benedenverdieping lagen de werkkamers van de burgemeester en gemeentesecretaris en aan de noordzijde de trouwzaal. Daarachter waren vertrekken voor de gemeentepolitie gereserveerd en verder zijn drie cellen ingebouwd. Aan de achterzijde in het midden van de hal bevindt zich een monumentaal trappenhuis. De voorkant van de bovenverdieping – tegenwoordig trouwzaal – werd geheel in gebruik genomen door de raadzaal met boven de ingang een bijbelse spreuk:“Als er geen wijse raetslagen en zijn, vervalt ’t volck. Prov. XI – 14”.  In moderner Nederlands: “Als beleid ontbreekt, komt ’t volk ten val” .

Spreuk boven ingang van vm. raadzaal: ‘Als er geen wijze raetslagen en zijn vervalt ’t volk (Bijbelboek Spreuken 11: 14)

Op de bovenetage bevonden zich verder de ambtenarenvertrekken. De vestibule, hal, trappenhuis en trouwzaal bevatten nog de originele lambriseringen en plafonds met moerbalken en kinderbinten. De overige vertrekken zijn in de loop der jaren gemoderniseerd. In 1918 voorzag J.Th.J.Cuypers aan de westzijde van het raadhuis een aanbouw, welke in 1949 werd vergroot.

Het ambtenarenkorps van Heemstede in 1916 toen de gemeente aan het eind van het jaar  9.266 inwoners telde (4.158 mannen en 5.108 vrouwen), bestond vrijwel uitsluitend uit heren in driedelig kostuum. Aan salarissen werd ƒ 4.550,- uitgegeven, maar dat was exclusief het tractement van de gemeentesecretaris die  2.200 gulden op jaarbasis verdiende en de gemeente-ontvanger jonkheer R.W.P.F.von Mühlen met een jaarwedde van ƒ 1.125,-.  Op de foto van links naar rechts: secretaris A.A.Swolfs, F.N.G.J.van Bemmel (adjunct-commies), gemeentebode W.Schotvanger, J.de Haan, J.C.L.Vreeken (?) ofwel J.Hasper (klerk), N.Vos (hoofd-commies) en E.Vedder (commies). De enige vrouw op het raadhuis in gemeentedienst werkzaam was mevrouw N.Schotvanger-Smit als conciërge.

 

Op verzoek van het tijdschrift Amsterdam poseerde de vanuit Schagen nieuw benoemde burgemeester van Heemstede voor het raadhuis met zijn echtgenote en omring door de leden van de gemeenteraad. (23-8-1916)

 

Een foto van de gemeenteraad uit 1918 in de raadzaal van Heemstede. Namen ontbreken, maar aan de hand van fotovergelijking konden de volgende personen worden geïdentificeerd. V.l.n.r. jhr. A.v.d. Pol (?), J. van der Plas, mr. G.P.van Tienhoven, J.Preijde Gzn., onbekend, onbekend, H.J.M.Peeperkorn (wethouder). In het midden loco-burgemeester J.H.M.van Houten, secretaris A.A.Swolfs, H.H.Höcker, J.Tates, dr. E.A.M.Droog, L. de Wilde, onbekende. Tevens raadslid waren A. Honig, N.G.Kapteijn en H.A.Waller. Op zijn vaste plek staande zien we gemeentebode-politieman W.Schotvanger.

 

Heemsteedse Dreef en Wipperplein met het op 9 februari 1925 geopende gebouw van openbare werken met daarachter rechts de brandweergarage en brandslangentoren.

Theelepel met afbeelding raadhuis Heemstede

 

Voorbeeld van verzilverd theelepeltje met gemeentewapen zoals in de jaren 30 in gebruik.

 

nog een theelepeltje met wapen van  Heemstede

Eerste stempeldag bijzonder dagtekekeningstempel raadhuis Heemstede, 15.VI 8909 en stempel filatelieloket op enveloppe van gemeentelijke openbare bibliotheek Heemstede.

Gedenktekens en kunstbezit

De nieuwe klok voor het torentje van het Heemsteedse raadhuis met de inscriptie ‘Herwonnen vrijheid 5 mei 1945’. De klok is vervaardigd door klokkengieterij Van Bergen in Heiligerlee. Ook de katholieke kerken H.Bavo en O.L.V.Hemelvaart evenals de Hervormde kerk aan het Wilhelminaplein ontvingen in 1948 nieuwe luidklokken. Een klok met het opschrift ‘H.Bavo, bid voor ons’ van het oude Sint-Bavogesticht aan de Kerklaan zou in 1968 meeverhuizen naar het Overbos, maar werd tijdens de sloopwerkzaamheden helaas gestolen.

De oorspronkelijke luidklok van het raadhuis hebben de Duitse bezetters op 7 april 1943 geroofd om het brons te gebruiken voor hun oorlogsindustrie. Ruim vijf jaar later, 20 november 1948, is een nieuwe klok in het torentje geplaatst, die gegoten door een klokkengieterij in Heiligerlee als opschrift heeft: “Herwonnen Vrijheid 5 mei 1945 – Van Bergen – 19 Heiligerlee 48” .

De in 1943 uit het raadhuistorentje gestolen luidklok werd in 1948 vervangen voor een nieuwe.

 

Het torentje van het Raadhuis Heemstede getild voor restauratie (Haarlems Dagblad, 11 maart 1980)

 

De klokkentoren van Raadhuis Heemstede, 1980

 

De Raadhuis-klok is in juni 2015 tijdelijk weggehaald in verband met een opknapbeurt van het torentje. Wordt begin 2016 teruggeplaatst (bron: Dichtbij, foto Harry van Hoorn)

 

Voor de oorlog is in het plantsoen voor het Heemsteedse raadhuis een schuilkelder gebouwd als bescherming voor luchtbombardementen. Voor het raadhuis waren enkele platen aangebracht waarachter men dekking kon zoeken. Foto is uit 1941 toen het voor Joden verboden was van de tram gebruik te maken

Als een herinnering aan de donkere oorlogsjaren 1940-1945 schonk het Comité ‘Heemstede Vrij’ november 1949 een gebrandschilderd raam aan de Gemeente Heemstede. Dit gedenkraam vervaardigde de Haarlemse glazenier W.Bogtman en is geplaatst in het trappenhuis aan de achterzijde van het raadhuis. Afgebeeld zijn o.a. de Oude Kerk en veertien ten dele verdwenen buitenplaatsen. Op het raam vinden we ook de plattegrond van Heemstede en rond het gemeentewapen van Heemstede het heraldisch wapen van de omliggende gemeenten Bloemendaal, Haarlem, Haarlemmerliede, Haarlemmermeer en Bennebroek.

Gebrandschilderd raam door het Comité Heemstede Vrij aan de gemeente geschonken

Een gedenksteen herinnert aan de heer Willem Denijs, die als gemeenteambtenaar vanuit het raadhuis ‘ondergronds werk’ verrichtte en op 13 januari 1945 overleed in concentratiekamp Sachsenhausen.

Voorheen raadzaal, tegenwoordig trouwzaal in raadhuis van Heemstede

 

Gedenksteen ter ere van de 13-1-1945 in Sachsenhausen omgekomen gemeenteambtenaar Willem Denijs

[Onder burgemeester N.H.van den Broek-Laman Trip kwam in 1996 een (foto)portrettengalerij van burgemeesters in de toenmalige raadzaal tot stand; intussen naar elders binnen het gebouw buiten zicht van het publiek overgebracht]. Geschilderde levensgrote portretten in het trappenhuis bestaan van de volgende drie burgemeesters: 1) jhr. mr. D.E.van Lennep: door Willy Sluiter:

Burgemeester D.E. van Lennep, geschilderd door Willy Sluiter (1873-1949), in 1916 vervaardigd in de werkkamer van ‘Kennemerduin’, waarbij de burgemeester bewust zijn hand op de Gemeentewet houdt – aldus zoon Hugo van Lennep

2) jhr. mr.J.P.W.van Doorn: door Otto B.de Kat:

Aanbieding van het schilderij van burgemeester Van Doorn, 30 juni 1949

3) ridder mr. A.G.A.van Rappard: door Cor Mandersloot (gesigneerd Mander):

Burgemeester A.G.A.van Rappard, lopend in Groenendaal, geschilderd door plaatsgenoot C.W.Mandersloot

 

Overzicht van het eerste nieuwe gemeentebestuur van Heemstede na de Tweede Wereldoorlog (Katinpers, 2 augustus 1946,),  bestaande uit: dr.E.Brongersma (PvdA), gemeenteraadslid tot 1950, H.Disselkoen (PvdA), wethouder  van 1946 tot 1956, W.J.Reynders (PvdA), tot 1958, A.J.J.Verspoor (PvdA) tot 1958, A.C.Hopstaken (KVP), tot 1962, G.J.Willemse (KVP) tot 1949 en 1958-1982 vanaf 1970  wethouder, N.J.v.d.Linden (KVP) tot 1966 (eerder van 1927-1941), P.Zegwaart (KVP)  tot 1966, Th.J.Verhoeven (KVP)  tot 1974, mr.R.C.Bakhuizen van den Bink (PvdA) tot 1952  wethouder, mr.J.H.G.Zeelenberg (PvdA)  tot 1958, O.A.Brink (PvdA) tot 1962, mw.J.van Nispen van Wely (PvdA) tot 1958, jhr.A.v.d.Poll (CHU) eerder van 1919-1941, J.v.d.Berge (AR) tot 1948, mr.O.A.van Wijk (AR) tot 1974 (van 1953-974 wethouder), en O.de Ronde (CPN) tot 1949. Ontbrekend E.J.van Lent (KVP), die tot 1970 wethouder was.

 

Het raadhuis van Heemstede afgebeeld op een gouden erepenning uitgereikt aan scheidend gemeentesecretaris Nicolaas Vos, 1 januari 1954

 

Een kostbaar gobelin afkomstig uit een Brusselse weverij van omstreeks 1530. Uitgebeeld is een scène uit Genesis: Rebecca spoort haar jongste zoon Jacob aan zijn blinde vader Isaak wederrechtelijk de eerstgeborene zegen te ontfutselen, die eigenlijk zijn oudste broer Esau toekomt. Door mr.H.E.R.Rhodius, mede namens zijn vier broers die hun jeugd in ‘Dennenheuvel’ doorbrachten, in 1961 uit dankbaarheid voor de goede jaren in Heemstede aan de gemeente geschonken. Het wandtapijt kreeg een plaats in de trouwzaal van het raadhuis.

 

Bericht uit de Heemsteedse Courant van 5 september 2007 over het 30 september 2006 gestolen gobelin, met een episode uit het leven van aartsvader Jacob (1), dat in Almere werd teruggevonden. Dit 16e eeuwse wandtapijt uit Zuid-Nederland is in 1961 door mr.H.E.R.Rhodius van Dennenheuvel mede namens zijn vier broers aan de gemeente Heemstede geschonken en een plaats kreeg in de raadszaal, tegenwoordig trouwzaal.

(1) Uitgebeeld is een tekst uit het boek Genesis 27, vers 5 tot en met 14. Hierin staat te lezen hoe Rebecca haar jongste zoon Jacob aanspoort zijn blinde vader Isaak wederrechtelijk de eerstgeboorte zegen te ontfutselen, die eigenlijk zijn oudste broer Esau toekomt. Isaak heeft deze laatste uitgestuurd om een stuk wild te schieten en dat voor hem toe te bereiden. Rebecca echter wil zelf een geitebokje slachten en braden dat Jacob zijn vader zal moeten brengen, waarna deze hem zegenen zal. Als Jacob zegt dat zijn vader hem zal herkennen omdat hij niet zo ruig behaard is als zijn broer, bindt Rebecca hem het vel van het geitebokje om de handen zodat Isaak het bedrog niet zal merken.

Een gedenkbord met de wapens van Heemstede en Royal Leamington Spa, dat hangt in het de burgemeesterskamer van het Engelse stadshuis ‘1986 In Friendship United’ 1987

Het vroegere heerlijkheidsarchief en statisch gemeentearchief zijn enige jaren geleden verhuisd naar het Noord-Hollands Archief in Haarlem. Het kunstbezit is intussen voor een aanzienlijk deel geveild. Nog aanwezig zijn een collectie schilderijen, afkomstig van schenkingen (nagelaten verzameling G.H.G. von Brucken Fock) en uit de vroegere BKR-regeling, althans voor zover topografisch van belang. Het oude raadhuis staat onder monumentale bescherming en dat geldt/gold eveneens voor de vier gietijzeren lantaarnpalen op het plein die dateren uit het eind van de 19^e eeuw. Aan de zuidzijde bevindt zich een geometrisch aangelegde rozentuin met daarin sinds 1951 een “konstig uytgehouwen beelt” van Afrodite en Eros [ofwel bij de Romeinen Venus en Cupido geheten] afkomstig van de vroegere buitenplaats Bosbeek en vermoedelijk oorspronkelijk van de hofstede Keukenhof. Het verhaal gaat dat de rector Bosbeek het naakte beeld te wuft achtte in de tuin van de eerwaarde zusters, terwijl ridder Van Rappard – met zicht vanuit de burgemeesterskamer – daarmee geen enkel probleem had. Ter gelegenheid van een verbouwing is door kunstenaar Hans van der Ban een sculptuur gemaakt in de vorm van een 2,5 meterhoge, ovaalvormige met leistenen opgestapelde ‘dennenappel’. Het kunstwerk dient zowel als teken voor de overgang van de binnenruimte naar de buitenruimte als voor de overgang van de oude geometrische tuin naar het moderne kantoorgebouw. Sinds het jaar 2000 ook een imposante tuinvaas met op de deksel een fazant uit omstreeks 1920 van de hand van keramist W.C.Brouwer. Deze stond mogelijk aanvankelijk op Meer en Berg, en werd later op het Roemer Visscherplein vernield en die na herstel in de geometrische tuin een nieuwe bestemming kreeg.

Pentekening van het raadhuis Heemstede

 

Illuminatie van het raadhuis Heemstede tijdens de Flora van 1953

 

Het voorplein en de burgerzaal van het raadhuis zijn talrijke malen het centrum van zowel officiële als feestelijke bijeenkomsten geweest. Hier een foto van de oude (verrijdbare muziektent op het raadhuisplein omstreeks 1960. in de jaren 80 en 90 heeft de kiosk voor muziekuitvoeringen nabij het restaurant Groenendaal totdat deze voor een symbolisch bedrag is overgedragen aan instelling de Hartekamp.

 

In het raadhuis van Heemstede zijn in de loop van de jaren  een paarduizend huwelijken gesloten. Bovenstaand een foto van het echtpaar Teengs 15 augustus 1936. Vlnr achter het bruidspaar: Neline Delhorbe-Bloemendaal, dr.H.Köster, mej. Vermaas, Allard Bloemendaal, mw. Köster-Vermaas, W.F.Bloemendaal. mw.E.N.Merens-Bloemendaal, H.K.Köster. mw.Köster-Goedhart. Gerard W.Bloemendaal, Anfré Delhorbe. mw.Jo Teengs-van Ringh, mej. Spronk, Fred Bloemendaal. (Uit: Vlucht naar de oost 1937 door Adriaan Hendrik Teengs (Seagull Publishers, Haarlem etc., 2008, pagina 78)

Aanbouw in 1972-1973

Tot de jaren zestig van de vorige eeuw werkten, buiten de gemeentelijke bedrijven, maar weinig ambtenaren op het raadhuis. Op deze foto uit 1957 zien we de afdeling Bevolking (Burgerzaken). Van links naar rechts: mevrouw C.T.M.van Buuren [‘juffrouw’ Tinie van Buuren], mevrouw C.Boelhouwer en met een telefooncel op zijn bureau de heer H.Slagveld. ‘Juffrouw’van Buuren weekte van 1945 tot 1985 op het gemeentehuis en overleed september 2014 op 86-jarige leeftijd.

 

Afscheid van mw. C.T.M. (‘juffrouw’ Tiny) van Buuren na een dienstverband van ruim 40 jaar bij bureau Burgerzaken in de burgerzaal van het raadhuis Heemstede in 1986. Voorste rij v.l.n.r.: Hans van Leeuwen (hoofd Burgerzaken), O.Alting, mw.M.Nijland, mw.A.Koppes, mw.J.Smit en Dolf Böing. Middelste rij: v.l.n.r.: R.Oudorp, mw.C.Swennen, mw.A.Smeets. Achterste rij: Jos Admiraal, F.Duval Slothouwer, oud-wethouder Cees Sprangers, mw.mr.Henny Verschuren, R.Drosterij en Ruud Dikkeboom. (NHA)

Tussen 1915 en 1920 werkten zeven man personeel op de gemeentesecretarie, een halve eeuw later uitgebreid tot 33. Nadat het gemeentehuis te klein was geworden is de nabijgelegen villa ‘De Meerlhorst’ behalve als vestiging van de openbare bibliotheek (van 1948 tot 1975) tevens als huisvesting voor enkele gemeenteafdelingen aangewend. Reeds bij raadsbesluit van 31 maart 1955 zijn B. en W. gemachtigd aan drie architecten opdracht te geven tot het maken van een schetsontwerp voor uitbreiding. Aanvankelijk was in een L-vormig gebouw achter en naast het raadhuis voorzien. In 1961 is een krediet beschikbaar gesteld, maar pas in 1967 volgde een rijksgoedkeuring. Vanwege veroudering en nieuwe inzichten heeft men in 1970 een nieuw plan gemaakt . Beperkter van omvang, maar het betekende wel dat de karakteristieke bodewoning en twee dubbele witgepleisterde villa’s moesten wijken. In 1971 gingen de conciërgewoning en enkele herenhuizen voor de bijl en in de twee volgende jaren is gewerkt aan de nieuwe vleugel, de nieuwe raadzaal en burgerzaal. Het architectenbureau Duintjer en Ishta N.V. uit Amsterdam o.l.v. professor M.Duintjer had als opdracht gekregen met nieuwbouw de monumentale waarde van het oude raadhuis niet te schaden. De feestelijke opening geschiedde op 12 december 1973 door de Commissaris van de Koningin in Noord-Holland mr. G.J.Kranenburg, die een beschouwing hield over de gewestvorming in Kennemerland. Hij bood namens de provincie een Makkumer wandbord aan met provinciewapen aan burgemeester jhr. Mr. W.H.D.Quarles van Ufford, dat medio1977 bij een inbraak in het toen nog niet elektronisch beveiligde raadhuis mèt twee historische doeken in bruikleen van het Frans Hals Museum helaas spoorloos verdween. Een comité met personen uit de gemeente, onder wie notaris A.W.Voors, voetballer Johan Neeskens en Joop Landré van de TROS verzamelde geld voor een cadeau van de burgerij. Dat werden houtreliëfs met typisch Heemsteedse taferelen ontworpen door Rob Clous, die intussen sinds lang en legaal het raadhuis hebben verlaten. Over het uiteindelijke resultaat van de aanbouw bleken de meningen zeer verdeeld, variërend van “Wij vinden juist dat de twee stijlen erg goed in elkaar passen en zijn er ook erg gelukkig mee”  (aldus oud-burgemeester jhr.mr.O.R.van den Bosch) tot  “Ik word erg treurig als als ik die nieuwe aanbouw zie. Afgrijselijk gewoon” (architectuurpublicist Ids Haagsma) en “een monstruositeit, het eigentijdse wormvormige aanhangsel (…) waarbij de schoonheidscommissie een besluit in een ogenblik van ernstige bewustzijnsvernauwing moet hebben genomen” (mevrouw Suzan de Waal Malefijt-Haykens).

De heer F.Burgers schenkt koffie in. Hij was de eerste hoofdbode na J.Heijink die niet altijd meer een uniform droeg. Naast burgemeester Van den Bosch zien we gemeentesecretaris Van den Berg en rechts mw.Corrie Keijzer.

De oude raadzaal kreeg een bestemming als trouwzaal en voor ontvangsten e.d. Het bestuur bleef gehuisvest in de oudbouw, het ambtelijk apparaat verhuisde naar de nieuwbouw, bestaande uit twee verdiepingen en ondergronds een ruime archiefkelder. In de jaren zeventig van de vorige eeuw steeg het aantal gemeentefunctionarissen tot boven de 300. Vervolgens is het aantal gereduceerd na de privatisering van diensten als de politie, sportcomplex, reiniging, nutsbedrijven, uitbesteding groenvoorziening en binnenkort de bibliotheek. Het aantal interne reorganisaties was de laatste paar decennia groter dan in meer dan zes eeuwen daarvoor.

Verbouwing in 1996

De Aanbouw van het Raadhuis

 

Het raadhuis van Heemstede met rechts de in 1973 gerealiseerde uitbreiding

In het najaar van 1996 onderging het raadhuis een ware gedaanteverandering. Een ingrijpende verbouwing veranderde het donkere interieur van de vleugel in een lichte open ruimte waarbij ronde vormen overheersen. Vooral de toegangshal en de burgerzaal zijn ingrijpend gewijzigd. De openslaande deuren werden vervangen door automatische glazen deuren. De burgerzaal kreeg een halfronde glazen wand en midden in de entreehal is een ronde receptiebalie gesplaatst. De oude lange balie bij de burgerlijke stand werd uit privacy overwegingen vervangen door drie afgeschermde lokken en een apart laag loket voor rolstoelgebruikers. Het vernieuwde raadhuis is op 20 december 1996 officieel geopend door toenmalig Commissaris van de Koningin van de Provincie Noord-Holland, de heer J.A.van Kemenade, die in zijn toespraak en passant een pleidooi hield voor een samengaan van Heemstede, Bennebroek en Bloemendaal.

Gebouw van het Gemeentelijk Technisch Bedrijf aan de Van den Eijndekade in 1985

Jarenlange voorbereidingen en tijdelijke huisvesting gemeentekantoor, Havenstraat 87, vanaf september 2006

Sinds de jaren negentig van de vorige eeuw is onder het motto ‘Casa Nostra’ gedacht, gestudeerd, gediscussieerd en geschreven over de toekomstige huisvesting van het gemeentelijk ambtelijk apparaat. Na eerdere vestiging in het gebouw van Openbare Werken aan het Wipperplein – waren de (beleids)ambtenaren van het gemeentelijk technisch bedrijf (bouwkunde, verkeer, groenvoorziening e.d.) in een kantoorgebouw aan de Van den Eijndekade gehuisvest. Een nieuwe uitbreiding van het raadhuis stuitte aanvankelijk op problemen van de omgeving. Een ‘Vereniging tot behoud van het dorpse karakter van het Raadhuisplein’ werd opgericht als protest tegen de nieuwbouw. Overwogen is even het gemeentekantoor te huisvesten in een leegstaand gebouw, het vroegere Zilveren Kruisgebouw, nabij de Haven. Alle politieke partijen stemden uiteindelijk in met centralisatie van de gemeentelijke organisatie op het Raadhuisplein en ook voornoemde vereniging kon zich in de definitieve plannen vinden. Voorts is besloten de uitbouw te beperken door de inzet van flexwerkplekken ten behoeve van de ambtelijke organisatie, met 128 werkplekken voor ongeveer 180 medewerkers. Door informatie zoveel mogelijk digitaal op te slaan is bovendien naar verwachting minder ruimte nodig voor papieren archivering in kasten en bureaus. Het gebouw aan de Van den Eijndekade heeft men intussen gesloopt om in 2008-2009 plaats te maken voor woningbouw in het zogeheten Bouwplan Watertoren: woonproject Privilége, een project van Thunnissen Ontwikkeling BV. Ook het Zorgloket Heemstede verhuist van de Blekersvaartweg naar het nieuwe gemeentehuis. Het in eerste instantie in oktober 2002 geselecteerde architectenbureau Rau & Partners in Amsterdam gaf de opdracht voor realisering terug omdat men geen uitdaging zag in het gewijzigde bouwplan. September 2005 is een voorlopig ontwerp gepresenteerd van de hand van architect Marc a Campo (geboren 1954) van bureau ADP architecten. Dit bureau heeft ruime ervaring met de bouw van talrijke raadhuizen, onder andere met flexplekken. De uitbreiding omvat ongeveer1.300 vierkante meteren voor de bouw zijn de kosten begroot op 7, 2 miljoen euro.

Voorbereiding laatste uitbreiding/vernieuwing raadhuis Heemstede (Esenso 1)

 

Esenso: ‘Form follows people’

 

Afbraak van het bodehuis in 1972 (Noord-Hollands Archief)

 

Bij de opening van aangebouwde vleugel raadhuis Heemstede. V.l.n.r. mevrouw Kranenburg, burgemeester Quarles van Ufford, commissaris van de provincie NH mr.F.J.Kramenburg en jhr.F.W.A.Beelaerts van Blokland, chef van het Kabinet provincie 12 december 1973

 

De onttakelde vleugel uit 1972-1973 in de zomer van 2007 (foto Cees Peper)

 

Opening van nieuwe vleugel raadhuis 12 december 1973. Vooraan v.l.n.r. de wethouders Van Wijk, Verkouw en Van Ark

Uitreiking resultaten scholenproject op 11 september 1997. Van link naar rechts Cees Peper namens de Vereniging Oud Heemstede Bennebroek, scholiere Suzanne Aerts, en de wethouders mw. Loes de Zwart-de Gier van Heemstede en mw, M.Kal-Telkamp van Bennebroek

 

Oudbouw en nieuwbouw in een symbiose met elkaar verbonden

 

In 1973 is als geschenk van de burgerij een panorama in hout ‘Heemstede in vogelvlucht’, vervaardigd door de Haarlemse kunstenaar Rob Clous, aangeboden aan het gemeentebestuur en is in de hal opgesteld, waar voordien een 17e eeuwse Adriaan Pauw-kaart van Heemstede door Van Berckenrode hing, die naar het archief in Haarlem verhuisde.

 

Omstreeks 2000 naar bibliotheek overgebracht, is het kunstwerk van Rob Clous na een restauratie, ondergebracht in het kunstdepot van de gemeente Heemstede (2020)

Het nieuwe deel aan de kant van het Raadhuisplein, voorheen met kunstplaten aan de gevel, is opgetrokken uit bakstenen, meer in stijl dus met het oude historische gebouw. Daarvoor komt een houten pergola. De oostzijde is met 4 meter verbreed, de noordzijde (op de plaats van het vroegere parkeerterrein) met circa 10 meter en de westzijde 7 meter. De burgerzaal is thans gecombineerd met de raadzaal, tevens te gebruiken voor commissievergaderingen. In de voormalige raadzaal is nu een ‘Werkcafé’ ingericht. Op de begane grond zijn voornamelijk front- en backoffice van publieksdiensten gevestigd en op de etage de beleidsmedewerkers. In de oudbouw is een lift voorzien ten behoeve van bezoekers van huwelijken. Het in het nieuwbouwgedeelte aangebrachte atrium geeft een prachtig effect dankzij licht en ruimtelijke uitstraling. Voor de herinrichting van het buitengebied, zoals groenvoorziening, parkeerfaciliteiten e.d., is DS Landschapsarchitecten ingeschakeld. Achter het raadhuis aan de overzijde van het water wordt een parkeerterrein gerealiseerd voor maximaal 90 parkeerplaatsen. Uitbreiding Raadhuisplein 1 in het Paasweekeinde van 2008 voorlopig voltooid

Flyer van het openingsfeest nieuwe raadhuis; alles onder een dak, 24 mei 2008

 

Verbinding van oud(links) en nieuw (rechts). De entree naar het raadhuis Heemstede (Heerlijkheden, speciale editie,mei 2008).

 

De vernieuwde aanbouw in 2009 zoals ontworpen door ADP architecten (Marc a Campo).

 

Entree naar het vernieuwde raadhuis Heemstede

 

Hal raadhuis Heemstede

Het gemeentewapen van Heemstede (7 merletten en vrijkwariier in keel ofwel rood met een achtergrond van goud) + 2  schildhouders en een kroon.

De verhuizing van het tijdelijke gemeentekantoor aan de Havenstraat naar het vernieuwde raadhuis rond de Paasdagen, en wel op Goede Vrijdag, leidde tot landelijke publiciteit. De pastoor van de O.L.V.Hemelvaart parochie meende te moeten protesteren: “Als je aan deze dag komt, kwets je objectief de christenheid”, welke uitspraak vooral op het internet tot een stortvloed van  veelal negatieve reacties leidde, met daartussen meer relativerende opmerkingen als “De pastoor werkt toch ook op Pasen, moet dus niet zeuren” en “Wordt er eens door ambtenaren gewerkt, is het weer niet goed!”  Het openingsevenement “Alles onder één dak’ is voorzien op 24 mei 2008. Behalve een rondleiding vinden die dag tal van activiteiten plaats. Onder leiding van dirigent Cees Thissen uit Bennebroek zal dan op een podium voor het verbouwde raadhuis de 17^e eeuwse opera ‘Dido and Aeneas’ van de Engelse componist Henry Purcell in een Nederlandse uitvoering worden uitgevoerd. Instrumentaal en vocaal wordt het dramatische verhaal weergegeven over de ongelukkige liefde van de Carthaagse koningin Dido voor de Trojaanse held Aeneas. “Terwijl het publiek lekker een broodje eet of een biertje drinkt, pleegt Dido zelfmoord”, aldus een enthousiaste musicus. Goed nieuws is dat een 16^e eeuwse Zuid-Nederlandse gobelin – schenking in 1961 van mr. H.E.R. Rhodius, mede namens zijn vier broers die hun gelukkige jeugd in ‘Dennenheuvel’ doorbrachten – welke op 30 september 2006 bij het tijdelijke afscheid van het oude raadhuis door onverlaten werd geroofd na op brute wijze uit de lijst te zijn gesneden, door de politie in Almere is teruggevonden. Na een restauratie en grondige reiniging in textielatelier ICAT van Paswerk-Cruquius siert dit kostbare wandtapijt thans weer in volle glorie een wand van de trouwzaal. Een geluk voor de huidige bewoners van het vroegere raadhuis ‘Overlaan’ is bovendien dat men onlangs het wegdek van asfalt heeft voorzien, als gevolg waarvan de trillingen van het wegdek die als problematisch voor dit monumentale pand werden ervaren nu tot het verleden behoren. Kortom, er is alle reden voor Heemstede en de Heemstedenaren om met trots en vertrouwen de toekomst tegemoet te zien. Hans Krol (Heemstede, 2008) Flexwerken in Heemstede als voorbeeld voor de rest van gemeentelijk Nederland         http://www.youtube.com/watch?v=Ltk0WUBJb48 

In 2011 won de gemeente Heemstede met glans de Telewerkprijs. De daarbij behorende trofee hier door een trotse gemeentesecretaris mw. Willem van den Berg (op de foto links) in ontvangst genomen. Intern verwierf hij de geuzennaam ‘Willem Flexplek’.

 

Het college van Burgemeester en Wethouders in 2012 op het balkon van het raadhuis in Heemstede. V.l.n.r.: drs.P.J.van de Stadt (wethouder VVD), mw. drs.M.J.C.Heeremans (burgemeester), drs. J.Botter (wethouder D66), mw. mr.C.D.M.Kuiper-Kuipers (wethouder CDA) en mr.W.van den Berg (gemeentesecretaris). De heer Botter is intussen wethouder in de gemeente Bloemendaal en de talentvolle bestuurder Van de Stadt in 2015 benoemd tot burgemeester van Lansingerland.

 

Burgemeester Ridder Van Rappard met ambtsketen bij opening van showroom weverij De Ploeg in het Oude Slot, 1969.

 

Burgemeester Van den Bosch bij zijn afscheid als burgemeester van Heemstede nu voor de laatste maal achter het spreekgestoelte

 

In 1967 is de oude ambtsketen gestolen uit de burgemeesterskamer in Heemstede [later gebeurde dat ook in Haarlem]. De Heemsteedse edelsmid Joos van Vlijmen heeft toen in 1977 de opdracht gehad een nieuwe burgemeeestersketen te vervaardigen. Op de bovenste afbeelding zien we het gemeentewapen en daaronder de keerzijde met het rijkswapen

 

Op verzoek van burgemeester mw. M.Heeremans is een lichtere ambtsketen vervaardigd (van 250 gram; de oude weegt ongeveer driekwart kilo) door de Heemsteedse edelsmid Rosita van Wingerden (rechts op de foto).

 

Verzilverde bode met wapen van de gemeente Heemstede (Uit: De Hollandsche bodebus; door M.Agterberg, 1981)

 

Detail van bodebus met gemeentewapen Heemstede

 

3 gemeentebodes van Heemstede voor de voormalige raadzaal, tegenwoordig voornamelijk in gebruik als trouwzaal. V.l.n.r. Carel Cornelissen, Hans Zwemmer en de heer F(rans) L.Burgers, 1998 (NHA)

 

Bode Hans Zwemmer van de gemeente Heemstede met pensioen (Heemteedse Courant, 31 maart 2010)

 

Lepeltje met afbeelding van het raadhuis. [In Heemstede spreekt men niet van gemeentehuis of stadhuis maar (bijna) altijd van RAADHUIS]. (Catawiki)

 

Penning Heemstede – Leamington Spa uit 1948 met voorstelling van het raadhuis van Heemstede

 

Verzilverde theelepeltjes met afbeelding raadhuis Heemstede

 

Onder: een Delfts Blauw herinneringsbord bij gelegenheid van een sportuitwisseling in 1949 vervaardigd met een voorstelling van het raadhuis van Heemstede. Het bord bevindt zich in de burgemeesterskamer van het stadhuis in Leamington Spa.

 

Gekleurde ets van het raadhuis Heemstede door A.Wieringa

 

Hondenpenning Heemstede uit 1941

 

Gaspenning van de gemeente Heemstede

 

Aquarel van Johannes Josseaud (1880-1935) van het raadhuis en rechts daarvan twee dubbele door aannemer Van Amstel gebouwde witgepleisterde villa’s.

 

Schilderij van het raadhuis Heemstede uit circa 1910 door Jan Hillebrand Wijsmuller (1855-1925) (gemeente Heemstede)

 

Raadhuis Heemstede. Pentekening door H.Reis. 1949

 

Pentekening van het raadhuis Heemstede door J.A.ten Hove

 

Vooromslag woninggids november 1930 van Heemstede’s Woningbureau Cornelis L.Kwak

 

Raadhuis Heemstede, getekend door Chris Schut, 1990

 

Ansichtkaart raadhuis Heemstede in 1990. Pinhole fotografie door R.Slooten.

fdc 138 Eerste stempeldag filatelieloket Heemstede met afbeelding van het raadhuis15 juni 2009

Enveloppe [gemeentelijke openbare bibliotheek Heemstede met stempel raadhuis Heemstede, 15 VI 2009

 

Raadhuis Heemstede; foto Pieter S.Goedhart, drukkerij Bakker, Roelofarendsveen.

 

Een door TNT post in 2010 geëmitteerde postzegel met een afbeelding van het raadhuis in Heemstede

 

Het raadhuis vanuit de lucht met daarboven noordelijk de Burghave en Provinciënwijk met hoogbouw

 

Ansichtkaart met favoriete plekken van Hans Krol in Heemstede

 

Fotografische prent van het raadhuis Heemstede door Fiona Hannaart

BIJLAGE 1: SCHOUTEN/BURGEMEESTERS VAN HEEMSTEDE VANAF 1700

Johan van der Poel   van 1691-1713

Tamis de Jongh  van 1713-1727

Cornelis de Jongh (zoon van voorgaande)  van van 1727-1747

mr.Jan Reeland  van 1747-1755

 

Getekend portret van mr.Jan Reeland uit 1737 van Frans Decker. Hij was schout van Heemstede en verder heraldicus, penningkundige en regent van het Proveniershuis (NHA)

 

De regenten van het Grote Proveniershuis Haarlem. Schilderij van Frans Decker uit 1738. Zittend van links naar rechts: C.A.van Sypesteyn, A.de Bruyn, Jacobus Barnaart (1696-1762), M.Kuyts en Jan Reeland (1708-1755), van 1738-1755, schout van Heemstede van 1747-1755. (Frans Hals Museum).

 

Mr. Jan Reeland was een groot verzamelaar van boeken, prenten, medailles e.d. vooral op genealogisch en heraldisch gebied, welke collectie mei 1756 in Haarlem is geveild (advertentie in O.H.C., 29-4-1756)

Natuurhistorische verzamelaars in de 18e en 19e eeuw in Amsterdam, Haarlem, Heemstede  en Leiden

Na het overlijden van mr. Jan Reeland in 1755 volgde Cornelis van Mekeren hem op tot 1768 toen hij werd ontslagen wegens gemaakte schulden. {zie: Inventaris Van Doorninck, Heemstede, nummer 264: ‘Stukken omtrent het te kort van den schout van Heemstede. Cornelis van Mekeren, als gaarder van de verponding 1767-1768’  Hierna volgde de periode DOLLEMAN.  Willem Dolleman uit de Zaanstreek was schout van Heemstede van 1768-1793. Diens zoon Jan Dolleman van 1793-1810 en een broer Willem Antonie van 1810-1811, tevens gemeentesecretaris tot 1853. Kleinzoon van Willem Dolleman: Jan Dolleman (jr.) was burgemeester van 1838-1850. De jongste zoon van deze Jan Dolleman, Jan Philip Dolleman, is ten slotte in 1874 tot burgemeester van Heemstede (tot 1891).

Willem Dolleman was schout van 1768 tot 1793

In 1793 is de ambachtseerlijkheid Heemstede door Leonardus Pauw geboren Hoeuft verkocht aan de gefortuneerde Johanna Maria Dutry uit Den Haag, die hiervoor een bedrag van 125.000 carolus gulden betaalde.  Zij was gescheiden van Jan Frederik Hendrik de Drevon (Amsterdamsche Courant, 13 juni 1793)

 

Overlijdensbericht van Willem Dolleman, geplaatst door zijn zoon Jan Dolleman (O.H.C., 12 juni 1800)

(Oproep in O.H.C. van 2 mei 1809). Mr.S.L.Tak, advocaat en executeur van de overleden ambachtsvrouw Johanna Maria Dutry, verkocht 14 april 1809 de heerlijkheden Heemstede, Berkenrode, Rietwijk en Rietwijkeroord voor een bedrag van 82.500 gulden aan Jacob Scholting, notaris en magistraat in Haarlem. Transport van de ambachtsheerlijkheid Heemstede (inclusief Berkenode) had plaats op 28 juni 1809 voor 77.000 gulden. mr. J.W.Groesbeek, destijds rijksarchivaris provincie Noord-Holland meent dat Scholting als omder meer president-leenman in de Hoge Vierschaar van Kennemerland, niet zelf het o.a. vanwege verzakkingen in deplorabele staat verkerdende kasteel van Heemstede met zoveel historie wilde slopen, terwijl voor restauratie in e ‘arme Franse Tijd’ geen geld was. Ofschoon men anders zou mogen verwachten had burgemeester Jan Dolleman met amovering geen probleem. Opmerkelijk nlijft het dat voornoemde Jacob Scholting via een onderhandse akte op 23 oktober 1809 aan burgemeester van Heemstede Jan Dolleman het slot van Heemstede met daartoe behoren gebouwen (o.a. linker – en rechter bouwhuis), moestuin en plantages, groot 11 hectare + de boerderij met bouw- en weiland, groot 29 morgen en 400 roede + een huis op de Molenweg, gezamenlijk voor 27.500 gulden.  Daarbij werd overeengekomen dat de verkoper zich verbond om de helft van de schade te vergoeden, indien afbraak van het kasteel zou worden geweigerd.  Op 20 oktober 1810 overleed Jan Dolleman, terwijl met de afbraak van het slot een aanvang was gemaakt. Scholting behield de heerlijkheidsrechten, die overigens sinds de Franse Tijd van weinig betekenis meer waren, terwijl Rietwijk en Rietwijeroord grotendeels door het Haarlemmermeer waren verzwolgen. Nummer 121 van inventaris Heemstede door Van Doorninck vermeldt het volgende: ’28 februari 1811, Elisabeth der Kinderen, weduwe en boedelhoudster van Jan Dolleman, bekent verkocht te hebben voor 3.500 gulden aan Jacob Scholting, heer van Heemstede, Rietwijk en Rietwijkeroord, een hofstede zijnde het gewezene slot van Heemstede, bestaande uit een poort, waarop twee oonhuizen met circa 11 morgen land. De koper zal de poort nimmer mogen afbreken, in zoverre zulks zou strekken tot benadeling van de kelder. De eigenaars van de afbraak van het thans gedeeltelijk geamoverde slot Heemstede hebben de vrijheid om de schuur en het voorplein te gebruiken tot berging  van de afbraak tot 1 maart 1812.’  Inventarisnummer 123 bericht: 1 februari 1816. Jacob Scholting, heer van Heemstede, Rietwijk en Rietwijkeroord, bekent uit de hand te hebben verkocht en alsnu te tranporteren aan Marten Adriaan Beels de erfpachten gevestigd op gronden gelegen in de heerlijkheid Heemstede tot een bedrag van 1421 gulden en 16 stuivers. Nummer 124 betreft: 7 februari 1816. Jacob Scholting, heer van Heemstede, Rietwijk en Rietwijkeroord, bekent uit de hand verkocht te hebben [aldus onderhands, niet via een veiling] voor 20.000 gulden en alsnu te transporteren aan Marten Adrian Beels de ambachtsheerlijkheid Heemstede.  

Willem Dolleman liet in 1793 zijn zoon Jan Dolleman (senior)  opvolgen als schout (zoals zijn voorgangers tevens notaris) en deze behield deze functies tot zijn overlijden in 1810. Hij was getrouwd met Elisabeth Der Kinderen die eind 1810 veel leed overkwam met het kort na elkaar overlijden van 7-jarige zoon Godart, van haar echtgenoot en 1 jarig dochtertje Leonarda

(Opregte Haerlemsche Courant 18-10-1810)

 

Overlijdensbericht van Jan Dolleman en dochtertje Leonarda (O.H.C., 23-10-1810)

 Willem Antonie Dolleman is zijn vader opgevolgd  van 1810-1811, was tevens gemeentesecretaris wat hij tot 1853 bleef.

In 1811 (de Franse Tijd) is eerst J.Sleght tijdelijk benoemd, nog in hetzelde jaar opgevolgd door de Haarlemse patriciër uit een notarisfamilie W.H.Gerlings  tot 1837 toen ‘vanwege bandeloosheid’ geen herbenoeming plaatsvond. Gerlings was behalve notaris zowel burgemeester van Heemstede als van de gemeente Bennebroek. 

Van W.H.Gerlings is geen portret bekend, bovenstaand zijn heraldisch wapen

November1837 zond de Staatsraad-Gouverneur een brief aan de gemeenteraden van Heemstede en Bennebroek waarin hij mededeelde dat burgemeester Gerlings met ingang van 1 januari 1938 niet zou worden herbenoemd. Hij schreef dat hij ‘Gerlings geheel ongeschikt beschouwde en als zodanig ook niet kan worden aanbevolen, aangezien Gerllings onder verdenking ligt van verregaande zedeloosheid, Hij zou alle achting en eerbied bij zijn geadministreerden hebben verloren en zich nummer in het openbaar duRven te vertonen’.  Ook de ambachtsheer zou over zijn gedrag hebben geklaagd. Later bevestigde hij nogmaals : ‘Onzedelijk is de man, zijn echtgenote verliet hem al spoedig, terwijl de vele omstandigheden tegen hem pleiten’.  De eerste Assessor (wethouder) van Bennebroek, L.Rijfkogel, schreef nog namens de raad een brief aan de Minister van Binnenlandsze Zaken, waarin er op werd gewezen dat Gerlings gedurende 28 jaar zonder enig plichtsverzuim zijn taken als burgemeester van Heemstede en Bennebroek heeft vervuld en dat derhalve herbenoeming wenselijk zou zijn. Dat verzoek mocht niet baten. Op 19 januari 1838 ontving Gerlings bericht van de minister dat het besluit ‘op zeer voldringende redenene gegrond was, tot mededeling of uitlegging men zich niet gehouden achtte’. W.H.GerlingS mocht wel zijn functie als notaris voortzetten, maar hij hield het voor gezien in Zuid-Kennermerland. Hij verkocht zijn hofsteden Middendorp en Duinzicht voor 17.500 gulden aan zijn broer Cornelis Gerlings, notaris in Haarlem en verhuisde naar Leerdam. Hij overleed kinderloos op 17 november 1844 in het nabijgelegen Gorinchem.  Tot burgemeester van Bennebroek is in 1838 J.van Lith (1789-1862) benoemd en koning Willem I benoemde Jan Dolleman per begin januari 1838 tot burgemeester van Heemstede, zoals hierboven al vermeld stammend uit een geslacht van lokale bestuurders. In 1837 is hij getrouwd met Johanna Elisabeth Philppijne Kleine, in 1812 in Paramaribo geboren. Diens oudere broer bezat in Haarlem een azijnfabriek en zou in 1853 tot burgemeester van Spaarnwoude worden benoemd. 

De opvolger van Gerlings werd Jan Dolleman (junior) als notaris en burgemeester. Vanaf 1842 mocht het ambt van burgemeester niet meer gecombineerd worden met dat van notaris, in 1843 werd nig dispensatie verkregen. In 1850 ontving hij van de provincie geen vrijstelling meer om  beide functies tegelijk uit  te oefenen en koos Jan Dolleman voor het financieel interessantere notariaat. (Het ambt van burgemeester was lange tijd een erebaan). Hij overleed in 1878 op de hofstede ‘Land- en Spaarnzicht’

 

Burgemeester van Heemstede van 1838-1850 Jan Dolleman, Heemstede. Hij bleef nog aan als notaris, opgevolgd door zijn zoon Frederik Hendrik Dolleman (bewoner van villa ’t Nieuw Klooster’ nabij de Binnenweg, terwijl een andere zoon Jan Philpde nog bestaande villa ’t Klooster (nabij huidige Hageveld) bewoonde en overleed in 1878 Anoniem schilderij.

In 1850 is Jan Dolleman opgevolgd door mr.M.S.F.de Moraaz Imans, die in 1853 werd benoemd tot substituutgriffier bij de rechtbank te Haarlem

Mr.M.S.F.de Moraaz Imans (1821-1861), burgemeester van Heemstede van 1850-1853, tevens van Berkenrode en Bennebroek. Vervolgens advocaat in Haarlem en substituut griffier 1853-1857 en rechter 1857-1861 bij de Arrondissementsrechtbank Haarlem. Getekend portret van Mauve (eigendom gemeente Heemstede, in permanente bruikleen bij het Noord-Hollands Archief in Haarlem)

 

mr. M.S.F. de Moraaz Imans (1821-18561). Tekening door zijn jeugdvriend Alexander Ver Huell (Gelders Archief)

Van 1853 tot 1856 was mr.S.S.P.Pabst burgemeester van Heemstede, die in 1856 koos voor het burgemeesterschap van de nieuwe gemeente Haarlemmermeer, maar wel op Meer en Bosch bleef wonen

Mr. M.S.P.Pabst (1813-1861), burgemeester van Heemstede van 1853-1856. In 1856 koos hij voor het burgemeesterschap van de nieuwe gemeente Haarlemmermeer en gaf hij ‘zijn bediening in Heemstede en Bennebroek op, waar hij volgens de minister zeer aangehecht was’. Hij woonde op de buitenplaats ‘Meer en Bosch die hij huurde. In 1863 overleed hij op 45-jarige leeftijd.

Kenner van de Haarlemmermeer drs. P.G.J.de Boer schrijft in zijn boek ‘Pioniers in de Meer’ (Haarlemmermeer, 1980): ‘Wie was Pabst? Uit de bronnen komt hij tot ons als een intelligente, soms flitsend-sarcastische man met een zeer brede belangstelling, als een praktisch jurist, als een zeer harde werker, bereid om veel offers in tijd, energie en zelfs privé-geld te brengen ten bate van zijn nieuwe gemeente, als een man met een sterkte gezondheid, die in staat was om bijna dagelijks te paard door De Meer te trekken, weer of geen weer, modder of tof, als iemand met een sterkte plichtsbetrachting, veel eisend van zichzelf, maar ook van anderen, als een man van streng-christelijke beginselen, die hij ook in de praktijk wilde brengen, bij zichzelf en de gemeente, als een man die bij onredelijke  tegenwerking hard van zich af kon slaan, maar tijdens constructieve samenwerking zeer hartelijk en stimulerend overkwam en raadsleden en wethouders zeer hartelijk en stimulerend overkwam en raadsleden en wethouders mogelijkheden bood  tot het nemen van initiatieven, hun rechten respecteerde. Kortom, deze vitale 38-jarige was een prima keus.’  

mr.S.P.Pabst (Opr. Haarlemsche Courant, 18-11-1861)

 

Graf van burgemeester Pabst op de algemene begraafplaats in Heemstede  (NHA)

 

Duidelijker foto van graf mr. M.S.P. Pabst, oud-burgemeester van Heemstede en vervolgens van Haarlemmermeer (www.online-begraafplaatsen.nl)

Van 1856 tot 1873 is Cornelis van Lennep burgemeester van Heemstede geweest. In laatstgenoemd jaar nam hij ontslag om gezondheidsredenen.

Portret van mr. Cornelis van Lennep, die woonde op huize Welgelegen aan de Herenweg. Na J.Ph. Dolleman is zijn zoon jhr.mr.D.E.van Lennep tot burgemeester van Heemstede benoemd

 

Familiegraf op de algemene begraafplaats Heemstede van Cornelis van Lennep, diens echtgenote Anna Catharina van Lennep-van der Poll en 2 jong overleden kinderen: Hendrik Aaernoud (1856-1858) en Pieter Bernard (1863-1866) (www.online-begraafplaatsem.nl)

Hendrik Wickevoort Crommelin (1832-1901) was van 1874-1874 waarnemend burgemeester van Heemstede

In 1874 is Jan Philip Dolleman (zoon van Jan Dolleman) tot burgemeester benoemd tot zijn plotse overlijden (na een ongeval) in 1891

Jan Philip Dolleman, burgemeester van Heemstede van 1874-1891.

 

Uit: “De bewoners van villa ’t Clooster, door Famke Lamers-Oudt. Jaarboek 2007 Stichting Reünisten Hageveld. 2008, p.51-63

 

Vervolg: De bewoners van Villa ’t Clooster. Jaarboek Hageveld. 2008, p.51-63.

Van 1891 tot 1916 was jonkheer mr.David Eliza van Lennep burgemeester van Heemstede, in 1916 als zodanig gestopt vanwege diens benoeming tot gedeputeerde bij de provincie Noord-Holland

Fotoportret van burgemeester David Eliza van Lennep

 

Graf van David Eliza van Lennep (1865-1934) en rechts van zijn echtgenote Isabella van Lennep-Backer (1868-1929) algemene begraafplaats Heemstede (J.P.Teengs)

Als opvolger van D.E.van Lennep is jonkheer J.P.W.van Doorn benoemd van 1916-1942 – onderbreking vanwege WO II – ern van 1945 tot 1949. toen hij op 65-jarige leeftijd met pensioen ging. 

Installatie van burgemeester jhr. J.P.W.van Doorn, 16-8-1916. V.l.n.r.: J.v.d.Plas, mr.G.P.van Tienhoven, J.Preyde Gzn., W.C.van Meeuwen, H.J.M.Peeperkorn, J.H.M.van Houten, burgemeester Van Doorn, gemeentesecretaris A.A.Swolfs, A.A.Höcker, J.Tates, dr.E.A.M.Droog, L.de Wilde, C.Tromp. Linksachter bode W.Schotvanger. (NHA) In dat jaar nog uitsluitend mannen. De eerste vrouw in de Heemsteedse gemeenteraad was mevrouw H.Bigot-Kuss (1927-1929), gevolgd door mw. J.A.Hoekstra-Zethof (1923-1927) en mw. R.C.A.de Voogt-Vogel (1923-1931).

 

Burgemeester J.P.W.van Doorn bij de opening van een konijnen- en pluimveetentoonstelling in Heemstede, 1948

Van 18452 tot de Bevrijding  5 mei 1945 was J.H.van Riesen NSB-burgemeester

Na het eervol ontslag van Van Doorn in 1949 was mr.A.G.A.ridder van Rappard tot zijn overlijden in 1970 burgemeester van Heemstede geweest.

Burgemeester Van Rappard met echtgenote in het Oude Slot bij opening ‘De Ploeg’ , 1969

 

Een burgemeester van bijzondere allure, ofschoon minder geprofileerd als zijn broer, burgemeester van Gorinchem, was mr.A.G.A.ridder van Rappard, die zijn geliefde hond meenam naar kantoor en zoals dat heet stierf in het harnas op 11 augustus 1970. Een conservatief en toegewijd magistraat, bovendien sportief die viermaal de Elfstedentocht uitreed en in de duivensport verscheidene prijzen won. Op bovenstaande foto reikt hij een koninklijke onderscheiding uit aan zuster J.J.Krommenhoek van het instituut voor epilepsiebestrijding Meer en Bosch. In het midden kijkt besturend broeder De Vries toe.

 

Necrologie mr.A.G.A.Ridder van Rappard (1907-1970); door A.W.Voors (Haerlem Jaarboek 1970. 1961, p.35-37)

 

Vervolg necrologie mr.A.G.A.Ridder van Rappard

 

Slot necrologie ridder van Rappard (Haerlem Jaarboek 1970. 1971)

 

Eerdere grafsteen burgemeester Van Rappard (1907-1970)

 

Graf van A.G.A.ridder van Rappard (1907-1970) en mw.L.C.A.L. (Lidy) van Rappard Mundt  (1923-1999) op de algemene begraafplaats Heemstede

Burgemeester W.H.D.Quarles van Ufford voor het raadhuis in Heemstede

 

Burgemeester jhr.mr.WH.D.Quarles van Ufford bij zijn afscheid in Heemstede 9 juli 1978 wegen benoeming tot burgemeester van Amstelveen. Rechts met wethouder G.J.Willemse op weg naar de raadzaal (NHA)

 

Burgemeesters van Heemstede: jhr.mr.O.R.van den Bosch 1979-1993 [januari 2019 in zijn woonplaats Vorden op 90-jarige leeftijd overleden’] ; jkvr. N.H.van den Broek-Laman Trip 1993-2001; mw.T.van der Stroom-van Ewijk 2001-2007; mw.M.J.C. (Marianne) Heeremans 2007 -2017; Astrid Nienhuis 2018-

 

graaf Johannes van den Bosch (1780-1844) was o.a. generaal in N.O.Indië, minister en stichter van de Maatschappij van Weldadigheid in Frederiksoord. Voorvader van burgemeester O.R.van den Bosch

 

familiegraf van Johannes van den Bosch en van 22 nakomelingen in ‘s-Gravenhage

 

In 2019 publiceerde Angelie Sens de biografie: ‘De kolonieman. Johannes van den Bosch (1780-1844), volksverheffer in naam van de koning’ (Uitgeverij Balans.2019. Het omslagbeeld is van Radem Saleh, portret van Johannes van den Bosch, 1836. Rijksmuseum Amsterdam).

 

13 juni 1992 Burgmeester van den Bosch stelt de fontein op het Valkenburgerplein in werking. Links ontwerpster Karola Veldkamp en recht Mirjam van Kuyk van de gemeentelijke afdeling welzijnszaken

 

Burgemeester van den Bosch met zijn collega op bezoek uit Royal Leamington Spa. Daarachter Peter Barton, die vanuit Engeland aan de basis stond van de tweede jumelageperiode in de jaren zeventig.

 

Onthulling plaquette Royal Leamington Spa brug in Heemstede door burgemeester O.R.van den Bosch en deputy mayor S.E.Boad van Leamington. links van haar mevrouw Van den Bosch-Feith

 

De plaquette op de burg van de Molenlaan naar Groenendaal

 

Bij zijn afscheid in 1990 als eerste directeur van verzorgingshuis Het Overbos reikte burgemeester van den Bosch (links) een koninklijke onderscheiding uit aan de heer Arie Berkelmans.

Bescheiden als hij was, met het oog op de toekomst al tevreden met een kade, maar een officiële straatnaam ontbreekt nog altijd.

 

Een tulp gedoopt voor de Jonkheer (Haarlems Dagblad, 4 mei 1993

 

Tulp vernoemd naar jonkheer van den Bosch

 

Bij het afscheid van burgemeester Van den Bosch tijdens een bijzondere gemeenteraadsvergadering. Rechts secretaris Van Den Berg

 

Afscheidsfoto van burgemeester van den Bosch in juli 1993 met de gemeenteraad voor het raadhuis. Vooraan v.l.n.r. Willem van den Berg (gemeentesecretaris),  G.A.Tjoe Awie, Bammy de HazeWinkelman-Hoes, Ed Heeremans, Loes de Zwart-de Gier, Casper van Boltaringen, Ria IJsselmuiden, jkhr. O.R.van den Bosch, Joosje Beets-Hehewerth, Cuno Ester, Tiny Nijboer, Jaap Nawijn en Nico Geels. Daarachter v.l.n.r.: Henk Huisman, Jos Hardesmeets, Ton van ’t Hof, Simon van Keulen, Edward van der Zwaag, Jan de Ruiter, Marijke Mous, Edo Boonstra. 

 

Oud-burgemeester Van den Bosch bij mijn afscheid van de Heemsteedse bibliotheek in 2003 biedt een boekwerk over landgoed Twickel nabij Delden aan.  Achter hem ir. van den Broek, echtgenoot van burgemeester N.H.van den Broek-Laman Trip.

 

Overlijdensbericht mr. jhr. O.R.van den Bosch  (H.D., 12-1-2018)

 

Overlijdensbericht jhr.mr.O.R.van den Bosch, 10 januari 2019 overleden (NRC, 12 januari 2019)

 

In Memoriam: herinneringen aan oud-burgemeester O.R.van den Bosch; door Hans Krol (de Heemsteder, 23 januari 2019)

 

Vervolg van: In Memoriam O.R.van den Bosch

 

30 april 1999 ontvingen Boudewijn de Groot en Lennaert Nijgh – twee Haarlemse Heemstedenaren ofwel Heemsteedse Haarlemmers –  gezamenlijk / apart een koninklijke onderscheiding in de Gravenzaal van het stadhuis te Haarlem.  Op de foto zien we tevens de burgemeesters van Haarlem, mr. Jaap Pop, en Heemstede, mw. N.H.van den Broek-Laman Trip

 

Met ingang van januari 2018 wordt Astrid Nienhuis als vierde vrouw op rij burgemeester van Heemstede (de Heemsteder, 25 oktober 2017)

 

In juni 2018 verscheen voor het eerst een nieuwe fraai vormgegeven glossy: LEVEN! Magazine Regio Haarlem 01. Daarin onder meer een interview met Astrid Nieuwhuis, de nieuwe burgemeester van Heemstede, p.40-41

Burgemeester Heemstede Astrid Nienhuis terug in de regio. Artikel van Kiek Berger met fotografie door Hélène Wiesenhaan. Leven! magazine regio Haarlem 2018

 

vervolg van artikel door Kiek Berger over burgemeester Astrid Nienhuis, in Leven! (1) magazine regio Haarlem

College van B. en W. Heemstede 2019-2222. Van links naar rechts: wethouder Sjaak Struijf (PvdA), gemeentesecretaris Henriëtte de Vos, burgemeester Astrid Nienhuis, wethouder Annelies van der Have (HBB) en wethouder Nicole Mulder (GroenLinks)

 

College van burgemeester en wethouders 2022 van links naar rechts: Sam Meerhoff (PvdA), Anneke Grummel (D66), burgemeester mw.mr.Astrid Nienhuis, Arianne de Wit-vander Linden (CDA), Eveline Stam (VVD) en gemeentesecretaris Henriëtte de Vos.

 

Uitreiking door burgemeester Nienhuis in de Hermitage Amsterdam een koninklijke onderscheiding (officier in de Orde van Oranje -Nassau),  aan scheidend CEO van de Koninklijke Ahold Delhaize NV, Dick Boer, sinds jaren woonachtig aan de Van Merlenlaan in Heemstede (Heemsteeds Nieuwsblad, 26-9-2018)

 

‘Vier Powergirls avant la lettre’. Zie site: LEVEN! 12 januari 2018. Van links naar rechts: jkvr. N.H.van den Broek-Laman Trip (van 1993 tot 2001), mevrouw Marianne Heeremans (van 2007 tot en met 31 december 2017 en waarnemen van 1 januari – 17 januari 2018), Astrid Nienhuis (sinds 2018) en mw.Tine van der Stroom-van Ewijk (burgemeester van 2001-2007).

 

21 november 2020 Presentatie door aueurs Hans Krol en Mehmet Tütüncü van het boek ‘Een verloren panorama van Constantinopel in het Huis te Heemstede van Adriaan Pauw’ aan de burgemeester van Heemstede mevrouw Astrid Nienhuis (foto Bart Jonker)

 

Burgemeester Nienhuis stemt met haar zoon 16 maart 2022 voor de gemeenteraadsverkiezingen in Heemstede in het stembureau op Hageveld (Haarlem105)

BIJLAGE 2: GEMEENTESECRETARISSEN VAN HEEMSTEDE (tot de ‘Franse Tijd’ van Huis en Heerlijkheid)

1691-1713  Johan van der Poel

1713-1727  Tamis de Jongh

1727-1747  Cornelis de Jongh

1747-1755  mr.Jan Reeland

1755-1768  Cornelis van Mekeren

1768-1793  Willem Dolleman

1793-1810  Jan Dolleman (sr.)

(1795         Jacob Struijck)

1810-1853  Willem Anthonie Dolleman

1853-1889  Dirk Wolbers

Uit Nieuws van den Dag. Dirk Wolbers, secretaris van 1853 tot 1889 ging met pensioen op 78-jarige leeftijd. Hij was tevens o.a. regent van het armenhuis en gemeenteontvanger. Geboren in 1812 is Dirk Wolbers op 84-jarige leeftijd in 1896 overleden.

 

Overlijden Dirk Wolbers. Uit: Haarlem’s Dagblad, 14-10-1896

1890-1891  Jan Philip Dolleman

1892-1906  A.G.A.baron Collot d’Escury

Benoeming van A.A.Baron Collot d’Escury tot gemeentesecretaris van Heemstede (De Tijd 22-12-1891)

 

Benoeming tevens als gemeenteontvanger (Algemeen Handelsblad, 16-10-1896)

 

De gemeenteraad van Heemstede in 1904. Staande derde van links secretaris A.G.A.baron Collot d’Escury. Van links naar rechts staande; J.H.M.van Houten, H.H.Höcker, A.G.A.baron Collot d’Escury, A.H.van Wickevoort Crommelin, J.Beelen sr., J.C.van der Eijken. Zittend: M.J.Roozen, J.van den Berg jr., Ant.van der Weiden, A.van der Horst (wethouder), H.Peeperkorn jr. (wethouder), jhr.J.B. van Merlen. Burgemeester jhr.mr.D.E.van Lennep ontbreekt.

 

Jubileum A.G.A.Baron Collot d’Escury. In 1906 nam hij ontslag als gemeentesecretaris(Algemeen Handelsblad, 18-6-1904)

 

Jubileum Collot d’Escurry (Haarlem’s Dagblad, 20 juni 1904)

 

Eervol ontslag (Algemeen Handelsblad, 19-4-1906)

 

Bericht van overlijden A.G.A. Baron Collot d’Escury (De Indische Courant, 5-11-1930)

Enige aanvullende informatie ontvangen van mw. C.M.L. Pardede-van Boetzelaer  (secretaris van de Collot d’Escury Stichting), ontvangen in en schrijven van 24 november 1987. Arnold Gustaaf Adolf, baron Collot d’Escury is geboren te Geestbrug bij ‘s-Gravenhage op 23 november 1864 en overleden te ‘s-Gravenhage in 1930. De oudste broer was in 1885 te Zutphen getrouwd met Frederika van Doorninck (geboren 1859). Ze was een volle nicht van de heer P.N.van Doorninck. Laatstgenoemde is in 1891 benoemd tot burgemeester van Bennebroek. In hetzelfde jaar is Collot d’Escury benoemd tot gemeentesecretaris van Bennebroek (tot 1892 toen jonkheer H.van Panhuys als zodanig is benoemd). Hij woonde in Heemstede en in 1895 is zijn oudere broer, Adrianus M.J.H., geboren 1863, bij hem komen wonen en aldaar overleden op 20 september 1897 op slechts 34-jarige leeftijd.  In 1907 is Arnold naar het toenmalig Nederlands-Indië  vertrokken, waar hij een functie aanvaardde als bibliothecaris van de Nederlandse Handelmaatschappij te Batavia. Eind 1929 is hij ziek in Nederland teruggekeerd en het jaar daarop ongehuwd in ‘s-Gravenhage overleden.

Collot d’Escury is de laatste gemeentesecretaris van del in Heemtede geweest; enkel bij de burgemeesters zijn zijn nog 3 personen benoemd met een adellijk predikaat.

1906-1927  A.A.Swolfs

Gemeentesecretaris A.A.Swolfs afkomstig uit Waspik. Hij was tevens secretaris-penningmeester van woningbouwvereniging Berkenrode en kassier van de Boerenleenbank.

 

Geschilderd portret van A.Swolfs, in 1927 vervaardigd door H.J.Wesseling (1881-1930.

 

De handtekeningen burgemeester J.van Doorn en gemeentesecretaris A.Swolfs die steeds onder de (gedrukte) raadsnotulen werden gezet.

1928-1953  N.Vos

Burgemeester jhr. Van Doorn overhandigt een cadeau aan gemeentesecretaris N.Vos bij diens 12,5 jarig ambtsjubileum in 1940. De familie kijkt toe.  (NHA)

 

Gemeentesecetaris N.Vos (rechts) bij het afscheid van hoofdbode G.Nijenhuis met echgenote 1960.

1954-1958  T.M.Schelling

 

Het secretariepersoneel van de gemeente Heemstede op 3 januari 1959 in de raadzaal bijeen bij het afscheid van gemeentesecretaris T.M.Schelling. Voorste rij zittend v.l.n.r,: de dames J.Anink, B. de Groot, D.de Vos, Tiny van Buuren, T.Jansen, C.Boelhouwer, I.v.d.Ploeg en Slot. Middelste rij zittend: de familie Schelling, met in het midden de heer T.M.Schelling en echtgenote. Staand v.l.n.r.: R.Drosterij. J.F.de Bruijn (na pensionering van1982-1990 gemeenteraadslid voor het CDA), J.Snel. E.Hermans, A.Lohmann, (chef controle financiën), G.Deesker, A.Zijlmans, H.Schol, A.van Wingerde (opvolger als gemeentesecretaris), M.Snijder, I.Verstraten (chef sportzaken), P.Neele, P.van Baak, Herman Slagveld, J.Mol (gemeenteontvanger), Hans de Vries (afd. bevolking), mej. O.Mansvelt, B.de Jong, P. van Drooge (chef financiën, later van 1974-1978 wethouder), T.Neuteboom, J.Slot, G.Nijenhuis (bode) en J.Veen (gemeentearchivaris). (NHA)

1959-1964  A.van Wingerde

Afscheid van gemeentesecretaris A.van Wingerde (Haarlem’s Dagblad, 9-1-1964)

Secretaris A.van Wingerde nam afscheid van raad Heemstede  (Haarlems Dagblad, 31-1-1964)

Van links naar rechts: mevrouw van Wingerde, scheidend gemeentesecretaris A.van Wingerde en rechts mr.A.Vriesendorp op 2-1-1964 

1965-1977  mr.J.M.Kruitwagen

Gemeentesecretaris mr.J.M.Kruitwagen (staande rechts)  in zijn functie als ambtenaar van de burgerlijke stand bij het huwelijk van de in Heemstede geboren Johan Neeskens en diens 18-jarige bruid, 16 juli 1974  (NHA)

mr.J.M.Kruitwagen met sigaar tijdens opening toonzaal De Ploeg uit Bergeijk in het Oude Slot Heemstede, maart 1969 (foto Textielmuseum Tilburg)

1978-1989  drs. W.H.van den Hoek

Gemeentesecretaris drs. W.H.van den Hoek, rechts, als rechterhand van burgemeester W.H.D.Quarles van Ufford in de raadzaal, 9-11-1978 (NHA)

 

Gemeentesecretaris Wim  van den Hoek als spreker bij de installatie van burgemeester O.R.van den Bosch 18 mei 1979 (NHA)

 

Bij het afscheid van gemeentesecretaris drs.W.H.van den Hoek hielden de raadsleden van Progressief Heemstede een ludieke maar vergeefse demonstratie om hem voor Heemstede te houden. Hij bleef overigens wel in Heemstede wonen (speciale uitgave Weekend Nieuws Progressief Heemstede, 29 november 1988)

Wim van den Hoek (links) in 2003 in gesprek met Theo van Burink, een Heemsteedse huisarts. Links wethouder drs. Jos Hardesmeets

De demonsterende gemeenteraadsleden: Maarten Divendal, René van Schalkwijk, Henk Huisman, Saskia Noorman-den Uijl, Edo Boonstra en Ton van ’t Hof.

 

Gouden erepenning Heemstede voor secretaris Wim van den Hoek (Heemsteedse Koerier, 7-12-1988)

1989 –         mr.W.van den Berg

Gemeentesecretaris mr. Willem van den Berg ontvangt tot volle tevredenheid van burgemeester mw. N.H.van den Broek-Laman Trip 2 archiefinventarissen in de burgerzaal van het raadhuis in 1977 (NHA)

 

Twee gemeentesecretarissen met hart voor Heemstede in het raadhuis gefotografeerd op 3 september 2015. Links, geschilderd door de Haarlemse kunstenaar H.J.Wesseling,  A.A.Swolfs, van 1906-1925 en rechts mr.W.van den Berg vanaf 1989. Bij zijn ontslagaanvrage om gezondheidsredenen op doktersadvies) zei burgemeester Van Doorn over Swolfs: ‘Hij kende de gemeente in al haar grote en kleine behoeften en zijn overgroot hart klopte daarvan steeds warm! In zijn dankwoord zei de vertrekkende gemeentesecretaris dankbaar te zijn te hebben mogen meewerken om Heemstede te ontwikkelen tot een der mooiste gemeenten van ons land.’  Swolfs heeft maar kort van zijn huis aan de Crayenesterlaan kunnen genieten. Hij verhuisde naar Den Haag en overleed aldaar 13 januari 1931 op 54-jarige leeftijd. In de residentie is hij op het r.k.kerkhof aan de Binckhorstlaan begraven.

 

Aanbieding portret van A.A.Swolfs, vervaardigd door de kunstenaar H.J.Wesseling. Uit: Haarlem’s Dagblad van 29 december 1931

MR. AART BUITER  (1929-2018)  TWEEMAAL WAARNEMEND GEMEENTESECRETARIS IN HEEMSTEDE

Zowel bij het vertrek van mr.J.M. Kruitwagen in 1977 als van drs.W.H.van den Hoek in 1989 trad de heer A.Buiter, als hoofd van de afdeling algemene en personele zaken, tevens loco-secretaris, op als waarnemend secretaris

Mr.A.Buiter ontvangt koninklijke onderscheiding (Heemsteeds Weekblad, 2 mei 1990)

 

Bij het afscheid van mr.A.Buiter na 28 jaar bij de gemeente Heemstede publiceerde het Haarlems Dagblad een interview op 15 december 1992 onder de titel: ‘Het zijn mooie jaren geweest’. Geboren Drent werkte hij alvorens zijn benoeming in  Heemstede in de gemeenten Hoogeveen (1948-1950), Zutphen (1951-1956) en Zeist (1956-1964). Op 1juli 1964 benoemd in Heemstede als chef van de afdeling Algemene Zaken. Een voortreffelijk ambtenaar, goed thuis in het gemeenterecht en een beminnelijk persoon zoals ik hem heb leren kennen. Was verder vanaf 1968 secretaris van de Woningstichting Heemstede en vanaf 1989 na een fusie met woningbouwvereniging de Haemstede als penningmeester. Zijn hobby was de tuin en een aantal jaren woonde hij in een pand op het landgoed Berkenrode waar hij in de kas groente en allerlei soorten kleinfruit kweekte, later vooral bloemen.  Als zodanig vervulde hij ook een bestuursfunctie bij de Koninklijke Maatschappij voor Tuinbouw en Plantkunde, afdeling Haarlem e.o., kortweg de afdeling Haarlem van ‘Groei en Bloei’.

 

Afscheid mr..Buiter (de Heemsteder, 18-12-1992)

Van links naar rechts; de heren Schuylenburg, Busbroek, Jonker en Buiter in de gemeentelijke openbare bibliotheek Heemstede, circa 1980

Directeur sector Welzijn Hors Busbroek tijdens interne verhuizing raadhuis 1987

 

Mw. Henriëtte de Vos nieuwe gemeentesecretaris van Heemstede (Heemsteedse Courant, 1 mei 2018)

Bijlage 3: gemeenteontvangers

1853-1892 Dirk Wolbers

1892-1906 A.G.A. baron Collot d’Escury

1906-1942 Jhr. E.W.P.F.von Mühlen

Portret van jonkheer Rudolph Wilhelm, Pierre Francois von Mühlen, geboren 5-3-1875 in ‘s-Gravenhage, was gemeenteontvanger in Haastrecht van 1904 tot 1906 en vanaf 1906 tot 1941 van  Heemstede  Hij is in 1902 getrouwd met jonkvrouw Ada van Loon en na een scheiding na meer dan 30 jaar huwelijk gescheiden en opnieuw getrouwd op 30 september 1936 in Heemstede met jonkvrouw  Elsa Carolina Virginie Eugénie Maria van Nispen tot Sevenaer (1889-1970). Hij woonde op het adres Bakenessergracht 258 Haarlem. Von Mühlen is op 83-jarige leeftijd 3 mei 1958 overleden in Wassenaar. (NHA)

 

Ontslag jhr. R. von Mühlen als gemeenteontvanger per 1 juli 1941  na 35 jaar (Haarlem’s Dagblad, 24 december 1940

 

(Haarlem’s Dagblad, 24-12-1940) Correctie: hij trad in 1906 na ruim 2 jaar in Haastrecht in dienst als gemeenteontvanger in Heemstede als opvolger van eveneens adellijke Collot d’Escury.

Daniël Vuyk schreef in opdracht van zijn Matersage Openbare Ruimte: Verhalen over Heemstede naar aanleiding van onderzoek naar de graven op de Algemene Begraafplaats in Heemstede – te vinden op het internet. Daarbij ook een verhaal: ‘De Familie Von Mühlen vanaf het begin van de 19e eeuw tot heden’. Verscheidene telgen uit dit adellijk geslacht, ook aangetrouwd, zijn in Heemstede begraven, R.von Mühlen zelf is echter gecremeerd.

1941-1944 A.P.Vester

Nieuwe ontvanger A.P.Vester benoemd (Opr. Haarlemsche Courant, 13 juni 1941)

 

A.P.Vester benoemd tot gemeenteontvanger (Haarlem’s Dagblad, 1941)

 

Gemeenteontvanger A.P.Vester op een foto uit 1925, staande helemaal rechts. De overige afgebeelde gemeenteambtenaren zijn v.l.n.r. de heer Westra (controleur gemeentefinanciën), J.van Groningen (deurwaarder), ambtenaren Snel en Klaver. Vooraan gezeten de enige vrouwelijke ambtenaar mej. Bergman, die later trouwde met haar chef de heer Westra.

1944-1945 J. van Vlaanderen [was fout en na de Bevrijding ontslagen]

1946-1954 P.G.Tromp

1954-1982 J.Mol

J.Mol benoemd als gemeente-ontvanger in Heemstede (Haarlem’s Dagblad, 2 juli 1954)

 

De uit Oudenbosch afkomstige J.Mol was de laatste ontvanger van de gemeente Heemstede. Op bovenstaande foto uit 1964 zien we hem rechts in gesprek met de heren G.J.Kruiderink en H.Slagveld (beiden werkzaam op de afdeling Bevolking). (NHA).

 

Gemeente-ontvanger Mol bekijkt in de middagpauze een boek in de bibliotheek in de Meerlhorst, circa 1959. Rechts bibliothecaresse mw. Aengenent

---

Mw. H.van der Meulen-Houwer 19-12-1968 als wethouder van Sociale Zaken bij de opening van bejaardenhuis ‘De Heemhaven’. Gemeenteraadslid voor PvdA van 5-3-1956 tot 1-9-1970. Daarvan wethouder van 4-9-1962 tot 1-9-1970. Zij was de eerste vrouwelijke wethouder van Heemstede. Na haar zijn er nog vele gevolgd  (foto uit de Heemhaven Koerier van oktober 1993, bij gelegenheid van het vijfde lustrum van het verzorgingshuis de Heemhaven, in Heemstede-collectie van het Noord-Hollands Archief 6455M).

 

Mevrouw H.van der Meulen-Houwer opende als wethouder van sportzalen 19 augustus 1970 het eerste International Friendship Festival van de M.H.C. Alliance

APPENDIX: omschrijving van het raadhuis Heemstede door de Rijksdienst voor de Monumentenzorg (nu Erfgoed) , 1997:

‘In 1906 gebouwd door de architecten J.Th.J.Cuypers, J.Stuyt en J.Th.A.Etmans in eclectische bouwstijl, gebaseerd op Nederlandse raadhuizen uit het begin van de 18e eeuw. In 1918 werd het raadhuis door J.Th.J.Ciuypers aan de westzijde van een aanbouw voorzien, welke in 1949 werd vergroot. In 1971 werd tegen de noordwest zijde van het raadhuis een nieuwe vleugel gebouwd door het architectenbureau Duijntjer en Isthta N.V. uit Amsterdam. Voor het verwezenlijken van deze nieuwbouw moest onder meer de veldwachterswoning, welke aan de noordwest zijde met het raadhuis was verbonden, worden gesloopt. Door de nieuwbouw wordt de monumentale waarde van het raadhuis evenwel niet geschaad. Het gebouw is beeldbepalend gesitueerd aan een plein waarop vier gietijzeren lantaarnpalen uit het eind van de 19de eeuw staan, welke eveneens onder de bescherming vallen, Links van het raadhuis (zuid) bevindt zich een geometrisch aangelegde rozentuin.

Het raadhuis is gebouwd op vrijwel vierkante plattegrond met middenrisaliet zowel aan de voor- (oost) als aan de achterzijde (west). Het gebouw is opgetrokken uit rode baksteen, gemetseld in staand verband, op de hoeken in de vorm van geblokte lisenen. Natuursteen is toegepast bij de rondom lopende plint, de stoep, de neggen en sluitstenen in de strekken boven de vensters, en aan de voorzijde bij de middenrisaliet en de sierlijsten onder de raamkozijnen. Het raadhuis bestaat uit twee bouwlagen onder hoog opgaand afgeknot schilddak met aankapping. Het dak is bedekt me tleien en voorzien van een gootlijst, welke door middel van consoles met een daaronder gelegen, omlopende kroonlijst is verbonden. De voorgevel (oost) is symmetrisch ingedeeld. De middenrisaliet heeft op de begane grond een geprofileerde rondboogopening met dubbele paneeldeur voorzien van lichtgebogen bovendorpel. Boven deze dorpel een bovenlicht dat door roeden in ruiten is onderverdeeld. Ter weerszijden van de ingang, evenals tegen de hoeklisenen van de voorgevel, zijn lantaarns aangebracht. In de zwikken boven de rondboogopening zijn in het natuursteen rozetten uitgehakt. De middenrisaliet bevat op de verdieping een balkon met ballusters en hoekkolommen, rustend op zware voluten met festoenen van vruchten. Het balkon wordt op de hoeken bekroond door zittende leeuwen met wapenschilden, links van Nederland, rechts van de provincie Noord-Holland. De middenrisaliet wordt naar boven toe voortgezet in de vorm van gebosseerde bakstenen pilasters welke een dubbele deur met bovenlicht en lichtgebogen bovendorpel flankeren. De deuren, die op het balkon openen, hebben elk een achtruits venster. Ook het bovenlicht wordt door roeden in ruiten onderverdeeld. De dubbele deur met bovenlicht is gevat in een natuurstenen omlijsten die ter hoogte van de kroonlijst van het gebouw is voorzien van twee naar elkaar toe krullende voluten met daaronder de letters S.P.Q.H. (Senatus Populusque Heemstediensis). De voluten worden bekroond door het wapen van Heemstede met aan weerszijden een griffioen. De middenrisaliet doorbreekt de daklijst. De flankerende pilasters worden afgesloten door een natuurstenen plaat met granaatappel. Het middengedeelte gaat hoger op en eindigt in een topgevel, welke door middel van een segmentvorming afgesloten kap met het voordakschild is verbonden. De topgevel is afgesloten met een spiegelboog, welke wordt bekroond door een zittende leeuw met wapenschild waarop initialen zijn aangebracht, zeer waarschijnlijk van burgemeester Jhr.mr.D.E.van Lennep, die blijkens een in de vestibule aangebrachte gedenkplaat, op 18 augustus 1906 de eerste steen heeft gelegd voor de bouw van het raadhuis. In de topgevel bevindt zich de rijk bewerkte wijzerplaat van een daarachter gelegen uurwerk. De voorgevel bevat ter weerszijden van de middenrisaliet twee vensterassen met een achtentwintigruitsschuifraam zowel op de begane grond, als op de verdieping. De linker zijgevel (zuid) heeft vijf dergelijke vensters en een smal veertienruits schuifraam. De rechter zijgevel (noord) is grotendeels aan het zicht onttrokken en gewijzigd ten behoeve van de nieuwbouw. Aan de voorzijde (noordoost) resteert een gedeelte dat twee achtentwintigruits schuiframen bevat; het bovenste is in 1963 toegevoegd. Rechts van deze vensteras bevinden zich twee kastjes – welke oorspronkelijk aan de voorgevel waren bevestigd – bestemd voor het ophangen van raadsbesluiten en van mededelingen betreffende geboorte, huwelijk en overlijden. De achtergevel (west) heeft in het midden een risaliet, afgesloten door een schilddak dat in het achterdakvlak is ingelaten. Deze middenrisaliet bevat op de begane grond van links naar recht”: een rondvenster, twee kleine rechthoekige ramen en een deur: op de verdieping drie langgerekte, verticaal geplaatste kozijnen met glas-in-lood-ramen ter verlichting van het daarachter gelegen trappenhuis. De travee rechts van de middenrisaliet heeft twee boven elkaar geplaatste achtentwintigruits schuiframen, het bovenste van recente datum. Het linker gedeelte van de achtergevel is grotendeels aan het zicht onttrokken door de aanbouw van 1971. Het dak op de vier hoeken van het afgeknotte gedeelte een schoorsteen met ijzeren schoorsteenplaat, rustend op vier steunen en bekroond door een smeedijzeren versiering. In elk van de vier dakschilden bevinden zich twee kleine dakkapellen met twaalfruits raam, onder segmentvorming zinken dak, aan de voorzijde voorzien van een vergulden bol. In het midden van het voordakschild is een achthoekige klokkentoren aangebracht, welke van beneden naar boven is opgebouwd uit onder meer een gesloten onderbouw, een open gedeelte met acht rondvormige galmgaten en een ingezwekt dak dat wordt bekroond door een lantaarn met spits en windwijzer.

Het interieur van het raadhuis is symmetrisch ingedeeld en bevat diverse vertrekken, gerangschikt langs drie zijden van een hal met monumentaal trappenhuis, welke zich aan de achterzijde, in het midden bevindt. De oorspronkelijke indeling van het interieur is voor een belangrijk deel bewaard gebleven, met uitzondering van het noordoostelijk gedeelte waartegen de nieuwbouw uit 1971 is geplaatst. De vestibule, hal, trappenhuis en raadzaal  [ tegenwoordig trouwzaal. H.K.]- welke zich bevindt op de verdieping, aan de voorzijde – bevatten nog de oorspronkelijke lambrizeringenen plafonds met moerbalken en kinderbinten. De overige vertrekken zijn grotendeels gemoderniseerd.

Waardering:  Het raadhuis is van architectuurhistorische betekenis: 1) als vroeg en respresentatief voorbeeld van raadhuisbouw uit het eerste kwart van de 20e eeuw in eclectische bouwstijl; 2) vanwege de grotendeels gave hoofdvorm en detaillering van zowel exterieur als interieur.

Het gebouw is van cultuurhistorische waarde als element uit de geschiedenis van het openbaar bestuur in Nederland, en in het bijzonder als weerspiegeling van het sociale leven in Zuid-Kennemerland.’  

Raadhuis Heemstede;door oud-gemeenteraadslid Albert Röllich

 

Herstel en vernieuwing raadhuis Heemstede (Heemsteeds Nieuwsblad, 1 december 2016)

 

Bericht uit de Heemsteedse Courant van 31 mei 2017

 

Het naar ik meen het derde torentje sinds de bouw van het raadhuis van Heemstede kort voordat het 1 juni 2017 naar de top wordt gehesen (grandioos vastgelegd door gemeentesecretaris Willem van den Berg)

 

Vaandel van vereeniging van werklieden der gemeente Heemstede ‘Door Eendracht Sterk’, opgericht in 1911 (Archief Dordrecht)

Gestileerde  vormgeving van het raadhuis van Heemstede als nieuwe huisstijl op een informatiefolder uit 2015:

Gestileerde vormgeving met raadhuis (2015)

 

Met ingang van 1998 kan in Heemstede ook ’s nachts getrouwd worden (Haarlems Dagblad, 29-1-1998)

 

Foto van de monumentale houten trap in het raadhuis naar de bovenverdieping met naast werkkamers van wethouders, kantine e.d. ook touwzaal (voormalige raadzaal) met voor moeilijk te been zijnde ouderen soms te brede leuningen. Reden voor het college van B. en W. om bij gebrek aan een lift in 2018 een smalle leuning van messing te doen toevoegen. (Haarlems Dagblad van 20 december 2017)

 

Gewaardeerd bestuurlijk koppel dat 2018 vanwege pensionering afscheid neemt uit de functie van burgemeester (mw.Marianne Heeremans) en gemeentesecretaris (Willem van den Berg) van Heemstede (foto uit: Ode aan Heemstede 015, pagina 17)

==========

GEMEENTERAAD VAN HEEMSTEDE. 18 juni 1931

burgemeester jhr. J.P.W.van Doorn;  dr.E.A.Droog van 1909-1939, wethouder van 1920-1939; J.W.van der Erf, van 1919–1946; W.M.de Boer van 1920-1932: N.J.van der Linden van 1927-1941 en van 1946 tot 1966 C.A.M.Jonckbloedt van 1930-1941, wethouder van 1939-1941; H.A.Meeuwenoord van 1931-1939; H.M.van Unen van 1919-1946, wethouder van 1939-1941; S.Rijkes van 1927-1946, wethouder in 1932; mw.A.Venhuizen-Kesseler van 1931-1935; J.Vring van 1926-1931; Chr.van den Heuvel van 1931-1935; jhr.A.van de Poll van 1917-1949, wethouder van 1919-1941 en 1945-1946; A.Moen van 1931-1932; J.Grimm 1 maand in 1931; H.J.W.B.Disselkoen van 1931-1956, wethouder van 1946-1956.

WETHOUDERS IN DE GEMEENTE HEEMSTEDE VANAF 1920  TOT 1985

(Inventaris van het archief der gemeente Heemstede 1930-1990, samengesteld door R.H.van Bruggen, 1987)

 

Overlijden A.J.van Houten Gemeenteraadslid vanaf 1949 en vervolgens wethouder van 1952-1958.  (Nieuwe Haarlemsche Courant, 17-9-1958)

Vervolg uit Nieuwe Haarlemsche Courant, 17 september 1959

SELECTIE FOTO’S GEMEENTEBESTUURDERS 1916 – 1993

Installatie van burgemeester jonkheer J.P.W.van Doorn 16-8-1916 in raadszaal Heemstede. Van links naar rechts J.v.d.Plas, mr.G.P.van Tienhoven, J.Preijde Gzn., W.C.van Meeuwen, H.J.M.Peeperkorn, J.H.M.van Houten, burgemeester Van Doorn, gemeentesecretaris A.A.Swolfs, H.H.Höcker, J.Tates, dr.E.A.M.Droog, L.de Wilde, C.Tromp. Links achter bode W.Schotvanger

Foto van de gemeenteraad Heemstede bijeen in 1918. Namen ontbreken maar aan de hand van fotovergelijking konden de volgende personen worden geïdentificeerd. V.l.n.r.: jhr.A.van de Poll (?), J.van der Plas, mr.G.P.van Tienhoven, J.Preijde Gzn., ?, ?, H.J.M.Peeperkorn (wethouder), in het midden loco-burgemeester J.H.M.van Houten, A.A.Swolfs (secretaris), H.H.Höcker, J.Tates, dr.E.A.M.Droog, L. de Wilde, ?, Teven raadslid waren: A.Honig, N.G.Kapteijn en H.A.Waller. Op zijn vaste plek links staat bode-politieman W.Schotvanger

 

Het gemeentebestuur van Heemstede in 1936 op de binnenplaats van het Gezondheidshuis aan de Lieven de Keijlaan. Zittend van links naar rechts: A.P.Audretsch, jhr.A.van de Poll (wethouder), burgemeester jhr. J.P.W.van Doorn, dr.E.A.M.Droog (wethouder), N.Vos (gemeentesecretaris), H.J. Voors. Staand: S.Rijkes, E.J.van Lent, W.A.de Tello, C.A.M.Jonckbloedt, J.W.v.d.Erff, P.Kromhout, N.J.van der Linden, mr.C.von Meijenfeldt, H.H.van Unen, H.A.Meeuwenoord

Gemeentebestuur Heemstede voor het raadhuis gedurende raadsperiode 1954-1958 in 1956:

Gemeentebestuur Heemstede, raadsperiode 1954-1958, in 1956 voor het raadhuis. Achteraan v.l.n.r.: Th.Verhoeven, A.Hopstaken, A.Zeelenberg, mr.Jdr.J.van Bruggen, M.D.Scheer, mw.H.van der Meulen-Houwer, N.J.van der Linden, M.Weijers, W.J.Reinders, A.J.J.Verspoor, K.Dijkstra, mw.J.van Nispen-van Wely, W.van Hees, ir.J.Kooijmans. Vooraan: mr.O.H.van Wijk (wethouder), P.van Zegwaard, E.J.van Lent (wethouder), burgemeester mr.A.G.A.ridder van Rappard, T.Schelling (gemeentesecretaris),O.A.Brink, A.J.van Houten (wethouder)

Studio Lohr aan de Zandvoortselaan 69 gaf ook postkaarten uit, zoals van het gemeentebesuur in 1956  op voorgaande foto. Men organiseerde tevens tentoonstellingen en voordrachten die in het eigen pand of in restaurant Boekerode zijn gehouden (advertentie uit Haarlem’s Dagblad van 13-1960)

Gemeenteraad Heemstede in  1962

Het gemeentebestuur van Heemstede, september 1962 gefotografeerd voor de ingang van het raadhuis. Bovenste rij van links nar rechts: ir.D.Enschedé, ir.J.Kooijmans, M.Scheer, mr.E.Minderop, mr.K.Plietser, P.Zegwaard, mr.J.Rutgers, N.van der Linden en ir.C.Frets. Middelste rij: ing.van der Hulst, J.Corver, mr.drs.E. Vriesendorp-de Clercq, Th.Verhoeven, C.Brandsma en G.Willemse. Voorste rij: J.Heupers, mw.H.v.d.Meulen-Houwer, mr.O.van Wijk, Th.Bekker, burgemeester mr.A.ridder van Rappard, secretaris A.van Wingerde, mw.drs.H.Cohen-Koster en H.Verkouw Met 5 juristen en nog eens 5 academici op 23 personen boven het landelijk gemiddelde.

Gemeenteraad Heemstede, periode 1966-1970:

Gemeentebestuur van 1970 met drs.J.J.L.van Berckel. H.H.van Ark (wethouder), mw.mr.A.J.H.Gaasterland-Braaksma, mw. H.van der Meulen-Houwer (wethouder), mr.O.H.van Wijk (wethouder), mw.drs.E.A. .van Vriesendorp-de Clercq, Th.Verhoeven, H.J.Verkouw (wethouder), J.A.Bomans. Achterste rij:  G.W.Kuiper, C.Brandsma, M.D.Scheer, mr. J.M.Kruitwagen (gemeentesecretaris). ir.D.J.Enschedé, G.J.Willemse (wethouder), dr.J.K.Briel, ing.J.M.J.van der Hulst, H.J.Smit. dr.J.de Ruiter (wethouder), J.W, Beijen,  en H.H.Rücker

 

Voorafgaande aan de laatste raadsvergadering in 1973 is in de oude raadszaal deze “staatsiefoto” gemaakt. Het dagelijks bestuur bestond nog geheel uit mannen. Zittend achter de tafel van links naar rechts: G.Willemse (wethouder), mr. O.van Wijk (wethouder), jhr.mr.W.H.D.Quarles van Ufford (burgemeester), mr.J.Kruitwagen (secretaris), H.van Ark (wethouder). Staand v.l.n.r.: H.Rücker, C.Kirschbaum, dr.J.v.d.Briel, mw.mr.A.Snoep-Mook, dr. J.de Ruiter, mw.F.Diel-Kroese, mw.mr.A.Gaasterland-Braaksma, ing. M.v.d.Hulst, mw.drs. P.van Hoeken-Klinkenberg, ing. B.van Tongeren, mr.M.de Jager en mr.C.van Emmerik

 

Het gemeentebestuur van Heemstede in 1974 bestaande uit H.H.van Ark, mw.drs. P.van M.J.van Hoeken-Klinkenberg, mr.O.H.van Wijk, mw.mr.A.J.H.Gaaterland-Braaksma, burgemeester Qurles van Ufford, H.J.Verkouw, G.J.Willemse, mw.D.Diel-Kroese, mw.A.K.Bernelot Moens-Honing, H.H.Rücker, G.W.Kuiper, Staand: ing.B.van Tongeren, C.R.Kirschnaum, mw.mr.A.J.Snoep-Mook, mr.M.J.E.M.Jager, dr.J.de Ruiter, C.Brandsma, ing.M.J.M.van der Hulst, H.Matzinger, mr.J.M.Kruitwagen (gemeentesecretaris), mr.C.M.van Emmerik, drs. P.P.Kettenis

 

Het nieuw aangetreden gemeentebestuur in 1978. Bij de raadsverkiezeingen scoorden VVD en CDA vrijwel gelijk, respectievelijk 37,2% en 36,3% van de uitgebrachte stemmen. Derde rij v.l.n.r.: M.van Vlijmen (later parlementslid Tweede kamer), C.Kirschbaum, J.Lugard, C.Sprangers, G.Willemse (wethouder), mr.H.Reeringh (wethouder, later burgemeester van Doorn), T.Klos. Tweede rij: v.l.n.r. drs.S.Baar (wethouder), mr.C.van Emmerik, mw.A.Bernelot Moens-Honing, mw.mr.M.Bierman-Beukema toe Water, burgemeester Quarles van Ufford, mw.mr. A.Snoep-Mook en G.Hofland. Voorste rij: drs.W.van den Hoek (gemeentesecretaris), ir.R.van der Wal. mr. M.Jager (wethouder, later o.a. commissaris van de Koningin in Flevoland), K.de Jong,  mr.H.Borghouts (later o.a. commissaris van de Koningin in Noord-Holland), drs.P.Kettenis, drs.A.van Amerongen, ing.M.van der Hulst en T.Kaptein.

Gemeentebestuur in 1982:

Gemeenteraad Heemstede, 26 augustus 1982. Laatste rij: v.l.n.r.: F.van Item, secretaris W.van den Hoek, J.Kroon en mw.S.van der Pas-Bouman, ing.K.Albrecht, mw.mr.M.Bierman-Beukema toe Water, E.Klinkert en mw.mr.A.Snoep-Mook. Middelste rij: H.Arnoldy, drs.A.van Amerongen, mw.M.Lindeboom-Mous, ing.M.van der Hulst, mr.H.Borghouts, drs.S.Baar, mr.H.Reeringh,. Voorste rij: G.Hofland, mr.C.van Emmerik, mw.H.IJsselmuiden, burgemeester jhr.mr.O.R.van den Bosch, mw.S.Noorman-den Uyl, G.Willemse, K.de Jong, R. Weeteling. Bij de gemeenteraadsverkzieningen van 1982 scoorde de VVD zeer hoog met 45,3%, gevolgd door het CDA met 29,3% en Progressief Heemstede 25,4%.

 

Afscheid van de gemeenteraad op 24 april 1986. Achterste rij v.l.n.r.: J.Kroon, ing.M.van der Hulst, E.Klinkert, mw.mr.M.Bierman-Beukema toe Water, K.Albrecht (nestor!),, drs.A.van Amerongen, drs.S.Baar., ir.P.Solleveld. mr.P.Lefebvre, drs.E.Veen en J.de Bruijn. Voorste rij: mw.M.Karssen, mw. S.van de Pas-Bouman, mw.E.Proost-Teders. mw.B.de Haze Winkelman-Hoes. burgemeester jhr.mr.O.R.van den Bosch, mw.mr.A.Snoep-Mook. mw.S.Noorman-den Uyl, mr.H.Borghouts, mw.H.IJsselnuiden, secretaris drs. W.van den Hoek. Ten opzichte van 1962 bleef het aantal academici stabiel, namelijk 10, maar nam het aantal vrouwen toe van 3 naar 9. De vrouwvriendelijkheid was in het college van Burgemeester en Wethouders de jaren daarna nog duidelijker waarneembaar. De laatste 4 burgemeesters zijn vrouw, voordien uitsluitend mannen

 

Gemeentebestuur Heemstede in 1993 bij het afscheid van burgemeester jhr.mr.O.R.van den Bosch. Links vooraan gemeentesecretaris mr.W,.van den Berg. Verder zien we de volgende personen H.R.Huisman, A.j.M.van ’t Hof, C.F.H. van Boltaringen, E.van der Zwaag, G.J.Hardesmeets (wethouder) , G.J.Zwart-de Gier, , mw.M.S.C. Mous (wethouder), S.van Keulen, dr.J.de Ruiter E.A.Boonstra, J.R.A.Nawijn, N.H.Geels, C.A.Ester, mw.C.J.Nijboer-Verdonschot, G.A.Tjoe-Awie, E.W.Heeremans, mw.drsBeets-Hehewirth (wethouder), mw.B.L.de Haze Winkelman-Hoes, mw.H.A.Th.G.IJsselnuiden

 

Oud-raadslid Eef Klinkert overleden. Hij was gemeenteraadslid voor de VVD van 27 maart 1980 tot 29 april 1986.(de Heemsteder, 6 mei 2020)

 

Promotie van econoom dr J.J.Lvan Berckel over effectenbezit aan de universiteit van Amsterdam. Recensie door dr.G.M.J.Veldkamp. Van Berckel, geboren in 1922 woonde destijds aan de Zomerlaan 5 in Heemstede en was namens het CDA gemeenteraadslid in Heemstede van 6-9-1966 tot 28-10-1971. Later verhuisde hij naar Haaren (N.Br.) waar hij in 2015 is overleden.

 

Dr.J.J.L.van Berckel uit Heemstede als paranimf bij promotie van J.F.T.Terwindt rot doctor in de sociale wetenschappen aan de Katholieke Hogeschool Tilburg, Heemstede/Tilburg september 1974

 

Vooromslag van promotoreonderzoek (in 2 banden): ‘De openbare bibliotheek in de Nederlandse samenleving; een explorerend onderzoek in de jaren 1951-1968. Door J.G.F.Terwindt, bibliothecaris van de Katholieke universiteitsbibliotheek Tilburg en woonachtig in Oisterwijk.

 

Mededeling proefschrift J.G.F.Terwindt van het Nederlands Bibliotheek en Lectuur Centrum (NBLC)

 

Bij de promotie in Tilburg was ik aanwezig

Gemeenteraadsleden Heemstede (Heemsteedse Courant 30 mei 1974) 

G.J.Willemse van 1946-1949 en 1958-1982, wethouder van 1970-1982; dr.J.de Ruiter van 1966 tot 1976 en van 1990-1994, wethouder van 1990-1994; K.de Jong van 1974-1982;  mw.drs. M.P.J.van Hoeken-Klinkenberg van 1970-974; P.M.van Drooge van 1974-1978, tevens wethouder; drs.P.P.Kettenis van 1970-1978; mr.HJ.F.Reeringh van 1974-1984 en wethouder van 1975-1984; (R.A.T.Laïmböck enkel gekozen); C.Sprangers van 1974-978 tevens wethouder.

 

vervolg raadsleden na mei 1974; H.H.Rücker van 1966-1977; ing.M.J.M.vn der Hulst van 1962-1988; mw.mr.A.J.Snoep-Mook van 1970-1986; T.W.Kaptein van 1974-1979; mr.M.J.E.M.Jager van 1971-1982 en wethouder van 1978-1982; T.C.Klos van 1974-1978.

 

vervolg raadsleden 1974: ing.S.Baar van 1974-1990 en wethouder van 1978-1990; mr.C.M.van Emmerik1971-1982; C.R.Kirschbaum van 1970-1979; mw.A.K.Bernelot Moens-Honing van 1972-1978; mw.J.Borghouts-Wijnands van 1974-1977; mw.F.Diel-Kroese van 1970-1976.

Gemeenteraadsleden met ingang van  juni 1979 (Heemsteedse Courant 15 juni 1978) 

mr.H.J.F.Reeringh van 1974-978 en wethouder van 1975 tot 1984; mw.mr.A.J.Snoep-Mook van 1970-1986; T.W.Kaptein van 1974-1979; ir.J.A.J.Huijbregts van 1978-1980; G.J.Willemse van 1946-1949 en 1958-1982, wethouder van 1970-1982; drs.S.Baar van 1974-1990 en wethouder van 1978-1990; G.Hofland van 1976-1982; mw.H.A.Th.G..IJsselmuiden van 1978-1994; drs.A.H.M.van Amerongen van 1976-1986, wethouder van 1982-1985.

 

vervolg vanaf 1978: mw.mr. M.E.Bierman-Beukema toe Water van 1978-1988, wethouder van 1986-1988; ing.K.J.Albracht van 1978-1986; K.de Jong van 1974-1982; B.M.M.J.van Vlijmen van 1977-1981; mr.M.J.E.M.Jager van 1971-1982, wethouder van 1978-982; ing.M.J.N.van der Hulst van 1962-1988; mw.S.E.A.Noorman-den Uijl van 1978-1990, wethouder van 1985-1990.

 

vervolg; H.Arnoldy van 1978-1985, wethouder van 1982-1985; mw.S,van der Pas-Bouman van 1978-1990, wethouder van 1985-1990; ing.M.J.M.van der Hulst van 1962-1988; mr.C.M.van Emmerik van 1971-1982; mr.H.C.J.L.Borghouts van 1977-1984; R.J.Weeteling van 1978-1982

 

Bij het afscheid van burgemeester jhr. H. Quarles van Ufford in het raadhuis van Heemstede. Van links naar rechts: ing. M.J.M.van der Hulst, mr.C.M.van Emmerik, K.de Jong en ir.J.A.J.Huijbregts. (NHA)

 

Overlijdensbericht. Martinus Josephus Maria van der Hulst, gemeenteraadslid/fractievoorzitter CDA van 1962-1988 (Haarlems Dagblad, 1 en 2 oktober 2019)

 

Graf van Martien van der Hulst, 28-9-1832 / 29-9-2029 Algemene Begraafplaats, rooms-katholieke gedeelte, Herfstlaan Heemstede

Gemeenteraad Heemstede in 1990:

Gemeenteraad in 1990 voor en op de trap. Vooraan v.l.n.r. mw. drs.J.Beets-Hehewerth (wethouder), drs.S.Baar (wethouder), mw.S.van der Pas-Bouman (wethouder),  burgemeester van den Bosch, mw.S.E.A.Noorman-den Uijl (wethouder) , mr.W.van den Berg (gemeentesecretaris, Verder: mw.H.A.Th.G.IJsselmuiden, M.Divendal, drs.B.H.Mulder, mw.B.L. de Haze Winkelman-Hoes, ir.W.J.A.M.Swinkels, drs A.J.C.Röllich, A.J.M.van ’t Hof, N.H.Geels, H.R.Huisman, J.R.A.Nawijn, J.F.de Bruijn, drs.E.van der Zwaag, H.J.G.Bleekemolen, A.C.F.Berkelmans, E.A.Boonstra

 

21 april 2009: burgemeester mw. M. Heeremans en Hans Krol bij de uitreiking van een merlettrofee in het raadhuis (foto Marloes van Buuren, Heerlijkheden, nummer 140, 2009, pagina 9)

 

De eerste vrouwelijke wethouder in Heemstede was mevrouw H.van der Meulen-Houwer, van 1962 tot 1970. In 2015 telde Heemstede drie vrouwelijke bestuurders (Heemsteedse Courant van 16 september 2015) Op de foto van Maarten van Wamel zien we staand burgemeester mw.Marianne Heeremans, gemeentesecretaris Willem van den Berg en gezeten v.l.n.r.: de wethouders mw.Christa Kuiper, Remco Ates en mw.Heleen Hooij

 

Wethouder mw. H.van der Meulen-Houwer bij de opening van verzorgingshuis de Heemhaven aan de Von Brucken Fockkaan

 

Mw. H.van der Meulen-Houwer kwam op 2 september 1992 bij een tragisch verkeersongeval om het leven (Haarlems Dagblad, 4 september 1992)

Gemeenteraadsleden van 1920-1930 waren A.P.Audretsch (1927/), mw.H.Bigot-Kuss (1927-1928), W.M.de Boer (1920/), C.W.Breed, J.de Breuk Lzn. (1923-1927), B.Chapon (1926-1927), J.W.van der Erf, A,H.Baron van Hardenbroek van Ammerstol (1923-1927), F.J. Hilterman (1923-1927), mw.J.A.Hoekstra-Zethof (1923-1927), A.Honig (…7-9-1920), R.Jorritsma (1923-1926), C.van der Kloot-Meyburg (1920-1921), J.Koper (1927), C.L.Kwak (1927/), N.J.van der Kinden (1927/), J.Molenaar (1927/), J.Preijde Gzn. ( /1923), S.Rijkes (1927/), J.J.Schelvis (1927/), J.Tates ( 1923), C.Tromp (/1927), mw.R.C.A.de Voogt-de Vogel (1923 /), J.Vring Sr. (/1923) en 1926-), H.A.Waller (/1923), L.de Wilde (/1923), HM.van Unen, P.Zegwaart (1923)

WETHOUDERS VAN HEEMSTEDE

Johannes Hendricus Mattheus van Houten (1861-1939) was wasserijbaas, gemeenteraadslid en wethouder van 1807 tot 1939

 

Overzicht van wethouders gemeente Heemstede in de periode 1945-1990 (uit: R.H.A.van Bruggen, Inventaris van het archief van de gemeente Heemstede, pagina 21)

 

Dagelijks bestuur gemeente Heemstede in 2021. Van links naar rechts: wethouder Sjaak Struijf, gemeentesecretaris Henriëtte de Vos, burgemeester Astrid Nienhuis, wethouder Annelies van der Have en wethouder Nicole Mulder.

===

Mevrouw drs.J.R.Beets-Hehewirth, wethouder in Heemstede van 1988-1998 was één van de eerste vrouwelijke directeuren van Teylers Stichting. O bovenstaande foto van 17 mei 2006 zien we van links naar rechts mr.C.G.A.van Wijk, mw.Beets-Hehewerth, mr.J.J.van Es, mw.R.A.M.van Voorst van Beest-Günst en mr.J.E.Trip.

 

Overlijdensbericht van mw. Joosje Beets-Hehewerth (1944-2022) (Haarlems Dagblad, 15juni 2022. Geboren in Den Haag is zij vanaf 1952 tot haar overlijden in Heemstede woonachtig geweest. Ik herinner haar als een voortreffelijk bestuurder vanaf 1986 gemeenteraadslid, 1987 fractievoorzitter VVD en vanaf 1988  tot1998 wethouder en loco-burgemeester, zakelijk wat het werk betreft en aimabel als  persoon.Zij is bovendien ondermeer één van de directeuren geweest vanTeylers Stichting,van1998 tot 2014, als opvolgster van jhr. mr. O.R.vanden Bosch (1987-1998). Bovendien voorzitter van de Nederlandse Tuinenstichting van 1999 tot 2003

 

Mw. Beets-Hehewirth evenals o.a.  Oscar van den Bosch vereeuwigd op  een tableau van Teylers Huis in
Teylers Museum

Ten tijde van het wethouderschap van mw. Beets is in 1990 in Heemstede de groenbak geïntroduceerd (Haarlems Dagblad, 7 december 1990). In 1989 sloeg zij de eerste paal in de grond voor het woningbouwproject Groenenhoven in de Rivierenwijk. Onder haar beheer zijn vtevens bouwprojecten gerealiseerd in deE wijk Prinseneiland, appartementen aan de Von Brucken Focklaan en het appartementencomplex Eikenrode.  

======

Foto in museum Hermitage (Amsterdam) van het bestuur der Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen in 2011 in Haarlem bijeen. Links professor A.Rinnooy Kan, derde van rechts (staande) secretaris ir. B.M.Th.Dortland-Bier en tweede van rechts ondervoorzitter mw. mr. M.E.Bierman-Beukema thoe Water. Zij was onder meer van 1978 tot 1988 gemeenteraadslid voor de VVD, van 1986-1998 wethouder in Heemstede. Voorts van 1999 tot 2007 lid  van de Eerste Kamer der Staten-Generaal (foto Taco Anema).

==========

Obligatie gemeente Heemstede uit 1920 (HVHB)

 

Vervolg obligatie gemeente Heemstede 1920  (HVHB)

 

Online raadsvergadering Heemstede – 23 april 2020 in coronatijd (Carmen van der Hoff)

Mevrouw mr. Agnes Snoep begeleidde jhr. mr. H. Quarles van Ufford vanuit de raadszaal naar de Burgerzaal in het raadhuis bij diens afscheid als burgemeester op 29 september 1978.

Overlijdensbericht van mr. Agnes Jacoba Snoep-Mook, op 89-jarige leeftijd in Bennebroek overleden 21 juli 2020. Zij was van 1 september 1970 tot 29 april 1986 een gewaardeerd gemeenteraadslid namens de VVD. Zelf heb ik haar goed gekend via de gemeentelijke openbare bibliotheek en de Vereniging Oud Heemstede-Bennebroek. Zij was vanaf 1972 lid van de Karaktercommissie en van 1973 tot 1977 medebestuurslid van de VOHB/HVHB.

Twee verzilverde theelepeltjes met afbeelding van raadhuis Heemstede

Kandidaten gemeenteraadsverkiezingen Heemstede2018

Gemeentebestuur 2018-2022 burgemeester mw.mr.Astrid .Nienhuis, wethouders Annelies van der Have (HBB), Nicole Mulder (GroenLinks), Sjaak Struijf (Partij van de Arbeid); gemeentesecretaris Henriëtte de Vos. Gemeenteraadsleden HBB – Heemsteeds Burger Belang: Peter Keyser, mw. Lenny Jagtenberg, Klaas Kremer, Olav Lommers, mw. Saskia van de Pieterman, mw. Jannemarije Goedkoop, mw. Carole Havers; VVD – Volkspartij voor Vrijheid en Democratie: Michel Radix, Eveline Stam, mw.Joan Brouwers-Oosterbaan, Aik Kramer, mw. Rozemarijn Timmer; GL – GroenLinks: Eric de Zeeuw, mw. Thera van der Heijden, Bram Verrips; D66 – Democraten 66: Antoine Rocourt, mw.Carmen van der Hoff, Jan Duinker; CDA – Christen Democratisch Apèl: Oscar Boeder, mw. Arianne de Wit-van der Linden; Partij van de Arbeid: mw. Romée Pameijer.

21 maart 2022 is de uitslag bekend gemaakt van de gemeenteraadsverkiezingen in de gemeente Heemstede. De verdeling van de zetels voor de periode 2022-2026 is: VVD 5, Heemsteeds Burger Belang 5 D66 4, GroenLinks 3, CDA 2 en PvdA 2

Weekblad Heemsteder plaatste op 6 april bovenstaande foto gemaakt door Eric van Westerloo van de nieuwe gemeenteraadsleden. Ofschoon niet iedereen in de camera keek wist Pim Prins van Politiek Café Heemstede de volgende personen te identificeren. Van links naar rechts: Sam Meerhoff (PvdA), Romée Pameijer (PvdA), Paul Nielen (D66), Tobias Zwijnenburg (D66), Arianne de Wit (CDA), Marloes Derks (D66), Oscar Boeder (CDA), Vanessa Storm van ’s Gravesande-Penn (VVD), Yori Bonnema (VVD), Eveline Stam (VVD), John Wulffers (VVD), Antoine Rocourt (D66), Astrid Nienhuis (burgemeester), Annelies van der Have (HBB), Remco Ates (VVD), Marjolein ’t Hart (GroenLinks), Anne-Marie Apswoude (HBB), Thera van der Heijden (GroenLinks), Jan Duinker (HBB), Christine Madern (griffier), Ems Post-van Zon (HBB), Peter Zoetemeijer (GroenLinks). [Olav Lommerse ontbreekt op de foto].

Cartoon bij een artikel van Arnold Aarts in het Haarlems Dagblad van 21 februari over het- in overleg met de voorzitter van de VVD-afdeling Heemstede-Bloemendaal Michael van Praag – zich terugtrekken van kandidaat gemeenteraadslid voor de VVD Yori Bonnema vanwege missers in het verleden. Na met 60 stemmen gekozen te zijn als nummer 3 op de VVD-lijst liet Bonnema aan het Haarlems Dagblad weten terug te komen op zijn besluit en ‘gewoon’ als lid aan te blijven, zichzelf op facebook een “topper” noemend. Een tabakshandelaar uit Utrecht die nog blijkens een rechtbankbesluit nog een aanzienlijk bedrag tegoed heeft heeft intussen via een gerechtsdeurwaarder beslag laten leggen op zijn inkomsten als gemeenteraadslid.

Yori Bonnema stopt als raadslid in Heemstede (Haarlems Dagblad, 12 november 2022)

Hans Boudewijn voor VVD in gemeenteraad Heemstede (H.D.15-10-2022) en Yori Bonnema een schandvlek door Jeanine R.van Ooijen (Haarlems Dagblad, , 15-11-2022)