Tags
Ali Lodi Cohen, Boekenberg Spijkenisse, Bomans, Kees Thomassen, metrobibliotheken, Mulisch, stationsbibliotheek, Teisterbant, uitvreter
Op 8 december 2015 overleed Kees Thomassen, oud-conservator bij de Koninklijke Bibliotheek en uitgever van private press ‘de Uitvreter’. Ingmar Heytze schreef het bovenstaande in memoriam vers op 25 december 2015
Bevlogen drukker in de marge, een in memoriam Kees Thomassen door Peter van Zonneveld (tijdschrift Neerlandistiek, 7 december 2017)
Op 9 december 2015 berichtte Jeffrey Bosch namens het Bestuur van het Beschreven Blad o.a.: ‘Met grote droefheid moet ik berichten dat gisteravond ons lid Kees Thomassen is overleden aan de complicaties bij een chemokuur die hij onderging in verband met lymfeklierkanker. Hoewel wij wisten dat Kees ernstig ziek was, komt zijn overlijden toch als een verrassing. Wij zullen ons Kees herinneren als een uiterst aimabele en enthousiaste man, wiens bijdragen aan het Genootschap in woord en druk altijd verfrissend waren (…) Ter nagedachtenis zijn in nummer 5, jaargang 25 van Beschreven Bladen, 2015 wat zaken opgenomen die het internet over hem melden.
Kees Thomassen (1)
Kees Thomassen (3)
Kees Thomassen (4)
Kees Thomassen (5) Op de foto: Kees Thomassen die aan Martin Bossenbroek van de Koninklijke Bibliotheek een DDV-casette van Dichter des Vaderslands Driek van Wissen overhandigt, 4 maart 2005
Kees Thomassen (6)
Kees Thomassen (7 en slot)
Een kattebelletje ontvangen van Kees Thomassen
De bestuurders van de Stichting Drukwerk in de Marge bijeen. V.l.n.r.: Kees Thomassen, Jan Keijser en Huib van Krimpen (foto Ron Fasary, 1950)
‘De Uitvreter’ Uit: ‘Lood en oud ijzer; 25 jaar Drukwerk in de Marge 1975-2000, In laatstgenoemd jaar nog in Zoeterwoude gevestigd, daarna naar Woold (gemeente Winterswijk verhuisd)
Vooromslag van ‘Hodie mohi, cras tibi’, zijnde een verzameling grafschriften gepeurd uit het oeuvre van enige verdienstelijke vaderlanders door De Uitvreter op ’t Harkel te Woold op de valreep van ’t jaar 2007. Vertaald was de uitdrukking ‘Heden ik morgen gij’ het grafschrift of de tekst van de dodenlijst in een klooster.
‘Memento’, het laatste grafschrift in het door Kees Thomassen gedrukte boekje ‘Hodie mihi, Cras tibi’.
Deel van een opmerkelijke trekharmonika uitgave: Paul van Ostaijen: rijke armoede van de trekharmonika. Zoeterwoude, de Uitvreter, 2004.
‘Op hoop van zegen’ Oud crisisversje door de Uitvreter herdrukt in 2013
Vooromslag van AMICIS SACRUM op bibliofiele pers van De Uitvreter gedrukt. Bevat gedichten uit de album amicorum van J.vanCappen, D.C. van Leeuwen en C.F.van Maanen. Uitgedeeld door Kees Thomassen aan de leven van genootschap Het Beschreven Blad in 2012.
Vooromslag van ‘Bibliografie van marginale uitgaven 1981-1994 Uitgave van de Koninklijke Bibliotheek, samengesteld door Marieke van Delft & Kees Thomassen. 1994
Vooromslag van boekuitgve ‘Album Amicorum; vijf eeuwen vriendschap op papier gezet: het album amicorum en het poëziealbum in de Nederlanden. In 1990 verschenen onder eindredactie van K.Thomassen.
Patty Scholten. De bibliofiele drukker. Voor Kees Thomassen. (De Uitvreter, Woold ‘ ’t Harkel, 2011)
Een specialiteit van Kees Thomassen was het album amicorum.In 2012 verscheen bijBekking & Blitz Uitgevers: ‘Aan vrienden gewijd. Alba amicorum in de Koninklijke Bibliotheek’, samengesteld door Kees Thomassen
Foto van Vriendenboek voor Kees Thomassen (2000). Uit: Zeeuws Tijdschrift 59 5/6 2009. Zeeuwse Bibliotheek 150 jaar, bij hoofdstuk ‘Het bibliofiele complex’. p.54-55.
overlijdensbericht Kees Thomassen (1950-2015)
LIBRARIANA DEEL 36
Interieur van de duurzame Boekenberg in Spijkenisse in een glazen piramide van 26 meter hoog. Deze instelling is in oktober 2012 door een jury onder voorzitterschap van schrijver Ronald Giphart verkozen tot de tweede beste openbare bibliotheek van Nederland na Amsterdam en voor Makkum. Een en ander op basis van de onderdelen: locatie, inrichting, collectie, servide en klantgerichtheid
Enkele jaren geleden bezocht ik de stadsbibliotheek van Ulm (Baden-Württemberg), in 2004 voor (slechts) 12,7 miljoen Euro gebouwd ook in de vorm van een glaspiramide en gelegen in het oude centrum van de Duitse stad naast het historische raadhuis Deze bibliotheek bevat drie oplopende rechthoeken en pas daarna begint de piramidevorm tot een hoogte van 35 meter. Het nuttig vloeroppervlak is 4.670 vierkante meter. Vanwege een efficiënte benutting van ruimten met nadruk op de eerste drie etages bewaar ik daar uitsluitend positieve herinneringen aan. Goede Vrijdag 2013 bezocht ik (eindelijk) de nieuwe openbare bibliotheek van Spijkenisse, de Boekenberg. Zeer benieuwd was ik na alle nieuws over het bijzondere ontwerp in piramidale vorm, innovatieve snufjes ten aanzien van energiebesparing, duurzaamheid e.d., doch de hooggespannen verwachtingen zijn geeszins ingelost. De binnenkomst begint met witte borstbeelden van Homerus en andere grootheden uit de Europese cultuurgeschiedenis. Van gips en niet van marmer, zoals gewend van o.a. bibliotheekinstellingen te Cambridge, Oxford en Dublin, en naar mijn mening kitscherig aandoende. Helemaal teleurgesteld was ik over het feit dat talrijke afgeschreven boeken als opvulling in boekenrekken zijn opgeslagen. Men raakt in de war wat uitleenbaar is en wat niet. Op de tweede verdieping sprak ik iemand die terugverlangde naar de ‘oude bibliotheek’, waar alles overzichtelijker was opgesteld. Een leescafé, in Ulm druk bezocht, zou men ook hier mogen verwachten, maar in de leesruimte staat enkel een koffieautomaat. Vervolgens naar de vierde en hoogste verdieping gelopen met een kleine resterende ruimte waar 1 persoon zat te werken. Ten slotte wilde ik de lift naar beneden nemen, maar die was volstrekt onvindbaar. Eenmaal teruggekeerd op de begane grond bleek dat men de lift in een fake muur heeft ingebouwd. Alles bij elkaar genomen voor mij geen reden Spijkenisse nogmaals te bezoeken ondanks de oproep nabij het station waarin een weerziens met de plaats wordt gewenst. Ulm overtreft Spijkenisse wat bibliotheekefficiency betreft in hoge mate. Jammer dat die instelling niet beter als voorbeeld is benut. Nu moet de Boekenberg van Spijkenisse het voornamelijk hebben van een voor Nederland uniek bibliotheekdesign, wat overgens al resulteerde in de prestigieuze reddot design award 2013. P.S. Op 29 maart bezocht ik tevens de centrale openbare bibliotheek van Schiedam en verliet die gelukkig dankzij de praktische oriëntatie en kleurenkeuze met een goed gevoel.
Publicatie over de ‘Boekenberg Spijkenisse’ goor Nicoline Baartman. Een uitgave van nai10 in Rotterdam telt het boek 440 pagina’s en te bestellen voor 25 euro
Openbare bibliotheek Schiedam (ontwerp van Hans Ruijsenaars architecten)
Postzegels Boekenberg Spijkenisse
Panorama Stadsbibliotheek Ulm
Stadsbiblotheek Ulm in avondlicht niet ver van de befaamde domkerk gelegen
Folder ‘Die neue Zentralbibliothek’ in Ulm
Vervolg die neue Bibliothek Ulm
BIJZONDERE AANWINSTEN VAN BIBLIOTHEKEN De Koninklijke Bibliotheek in Den Haag maakte op 20 juni 2012 bekend dat met steun van haar vrienden twee cultuurhistorische boeken uit de middeleeuwen zijn aangeschaft. De twee in Zwitserland aangekochte handschriften betreffen een getijdenboek en een verklaring van het Hooglied van Salomo in het Middelnederlands. Als schenking is een kostbaar facsimile van het zogenoemde Grimani-brevier ontvangen. Het originele boek voor geestelijken dateert uit de zestiende eeuw (1672 bladzijden met 110 paginagrote miniaturen verlucht) is afkomstig uit Vlaanderen. Er zou ongeveer dertig jaar aan gewerkt zijn door een team kunstenaars uit de Gents-Brugse school. Kardinaal Grimani, gefortuneerde zoon van een doge, kocht het rond 1520 voor 500 gouden dukaten en nam het mee naar Venetië waar het zich bevindt in de Biblioteca Marciana. Ten aanzien van de kwaliteit van de miniaturen worden deze vergeleken met de internationaal meer bekende ‘Très Riches Heures du Duc de Berry’, dat als voorbeeld heeft gediend. Gedistribueerd via uitgeverij Van Wijnen in Franeker is het facsimile te koop voor 22.000 Euro. Dat bedrag kan in termijnen worden voldaan. De regio Veneto schonk behalve aan de K.B. ook een exemplaar aan de British Library en de Library of Congress. Op 11 september maakte de K.B. de aanwinst bekend van een album amicorum van de Duitser F.A. Oetzel, in mei aangekocht bij veilinghuis Zisska & Schauer in München. De oorspronkelijke eigenaar studeerde rechten en heeft tijdens een reis door Nederland inscripties verzameld uit Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Leiden. Bijzonder is een silhouet-portret van de Leidse dichter en boekhandelaar Cornelis van Hoogeveen jr. (1741-1792). Van hem is bekend dat hij om zijn liederlijk gedrag – hij was alcoholist – in een verbeterhuis is opgenomen. Van deze ‘zatterik’ was al een ander silhouet-portret bekend, dat vermoedelijk in 1807 met de omvangrijke collectie Romswinckel in de K.B. terecht kwam.
Het Grimani-brevier in de Koninklijke Bibliotheek
De bibliotheek van de Vrije Universiteit in Amsterdam heeft een omvangrijke historische theologische collectie ontvangen van het theologenechtpaar: professor Ferenc Postma en dominee Margriet Gosker. De verzameling bevat een groot aantal zeldzame en soms unieke (protestantse) werken uit de vijftiende tot achttiende eeuw inclusief veel Hongaarse academische geschriften. Onder de boeken bevinden zich exemplaren met namen van de vroegere bezitters vermeld staan, zoals Johann Gottfried Herder, Constantijn Huygens en Abraham Kuyper. Voorts veel Franeker drukwerk van de voormalige universiteit (waar talrijke Hongaren kwamen studeren), waaronder honderden (oefen)disputaties en redevoeringen. In de openbare bibliotheek van de Overijsselse stad Rijssen is na omzwervingen sinds 2002 een door wijlen Harm Agterisch gemaakt beeld geplaatst van de schrijver Belcampo [pseudoniem van Herman Pieter Schönfeld Wichers (1902-1990)]. Een dochter Maartje Schönfeld Wichers en kleinzoon Rowan onthulden het beeld op 21 juli, de 110e geboortedag van de letterkundige.
Het borstbeeld van Belcampo omringd door twee dochters van de beeldhouwer: Jolanda en Yvonne Agteresch, in de stadsbibliotheek van Rijssen
Vanwege landelijke bezuinigingen wordt het Theater Instituut Nederland (TIN) ontbonden, ook al blijft de stichting als zodanig voortbestaan om de collectie actueel te houden Na overleg tussen verschillende instanties is besloten dat de uitgebreide bewaarcollectie en mediatheek van het instituut met ingang van 2013 wordt ondergebracht bij Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam. De toegankelijkheid voor educatie, onderzoek en maatschappelijke dienstverlening blijft op deze manier gegarandeerd. De stichting TIN zal zich hiervoor in de toekomst inzetten. De collectie omvat o.a. 30.000 theateraffiches, 146.000 foto’s van 22.000 voorstellingen, 26.000 portretfoto’s, en audio- en videocollecties. Daarnaast zijn er zo’n 20.000 tekeningen en prenten en ruim 20.000 objecten en 429 archieven van personen en theatergezelschappen, van Louis Davids via Wim Kan tot Freek de Jonge. Borstbeeld van Hella Haasse in Openbare Bibliotheek Amsterdam Op 2 februari 1918 is de in 2008 overleden schrijfster Hella Haase in Batavia, NOI, geboren. Een deel van haar Indische bibliotheek bevind zich in de Hella Haasse-zaal op de zesde verdieping van de centrale openbare bibliotheek Amsterdam. Op 2 februari 2013 zal een borstbeeld van haar, vervaardigd door beeldhouwster Ellen Wolff, in genoemde ruimte worden geplaatst.
Het bronzen borstbeeld van Hella Haasse, door Ellen Wolff
De British Library in Londen heeft onlangs de grootste atlas ter wereld, de ‘Earth Platinum’ aan haar collectie toegevoegd. Van deze atlas bestaan slechts 31 exemplaren en meet 1,8 x 2,7 meter. Zes personen zijn nodig om de 200 kilo wegende publicatie te verplaatsen. De Earth Platinum krijgt een plaats in het nieuwe Guinness Book of World Records. Uitgever is het Australische Millennium House. Opgenomen zijn 61 actuele kaarten met gedetailleerde beelden van steden, kustlijnen etc., die aan de hand van satellietbeelden en andere innovatieve fotografische technieken werden opgemaakt.
De ‘Earth Platinum’ atlas met Peter Barber (hoofd kaartenafdeling van de British Library) en de Australische uitgever Gordon Cheers.
Manuscripten van Franz Kafka moeten naar de Nationale Bibliotheek van Israël Op zondag 14 oktober heeft een rechtbank in Tel Aviv bepaald dat een collectie brieven en manuscripten geschreven door Franz Kafka (1883-1924) moeten worden overgebracht naar de Nationale en Universiteitsbibliotheek in Jeruzalem. De uitspraak maakt een einde aan een langdurige en verhitte rechtszaak. Voordat hij stierf aan tuberculose vroeg Kafka aan zijn vriend en collega-schrijver Max Brod de documenten ongelezen te verbranden.
Max Brod (links) met zijn vriend Franz Kafka op een foto uit begin 1912
Brod bewaarde deze echter en in 1939 nam hij het materiaal mee naar het toenmalige Palestina toen hij Praag verliet uit angst voor de nazi’s. Brod liet zijn literaire nalatenschap en die van Kafka na aan zijn voormalige secretaresse Else Esther Hoffe. In zijn testament liet hij tevens vastleggen dat alle materiaal uiteindelijk naar een bibliotheek moest. Esther Hoffe verkocht echter in 1988 o.a. het handschrift van Kafka’s boek ‘Der Prozess’ en het is op een veiling van Sotheby’s in Londen voor omgerekend 3,15 miljoen Duitse mark [een recordbedag voor een moderne handschrift] aangekocht voor het Deutsches Literaturarchiv in Marburg. De rest liet zij enkele jaren geleden na aan haar twee dochters Eva Hoffe en Ruth Wiesler uit Tel Aviv, die deze documenten voor geld wilden verkopen. De manuscripten van boeken en brieven bevinden zich nu nog voor een deel in een bankkluis en het restant in een particulier appartement. De rechter heeft thans beslist dat de handschriften en correspon-dentie niet als gift aan de zussen zijn gegeven en dat in het testament van Brod uit 1948 is vastgelegd dat deze aan een bibliotheek toekomen. Vertaald schreef Max Brod letterlijk: “(…) aan de bibliotheek van de Hebreeuwse universiteit in Jerusalem of de Tel Aviv stedelijke bibliotheek dan wel een andere openbare instelling in Israël of het buitenland”.
Het gebouw van de Nationale Bibliotheek van Israël in Jerusalem, met drie ondergrondse verdiepingen in gebruik als opslagruimte.
BOEKENVEILINGNIEUWS
Jeffrey Bosch (links) en Thijs Blankevoort tijdens verbouwing van het nieuwe veilinghuis aan het Kenaupark in Haarlem (foto Caspar Wechgelaer, uit Boekenpost nummer121, sept/okt 2012)
Met ingang van 13 augustus is Bubb Kuyper veilinghuis in Haarlem verhuisd naar het adres Kenaupark 30, een witgepleisterd statig herenhuis uit de tweede helft van de negentiende eeuw, en beschermd als rijksmonument. De eerste veiling in de nieuwe behuizing zal van 27 t/m 30 november plaatsvinden. Daarbij komen hoogtepunten en een eerste selectie uit de bibliotheek van Gerrit Komrij onder de hamer. In het Haarlems Dagblad van 24 augustus liet Jeffrey Bosch weten dat hij nog bij diens leven een e-mail van Komrij had ontvingen waarin deze van het voornemen schreef een deel van zijn boekencollectie te laten veilen. Na zijn begrafenis is de veilinghouder een week naar Portugal gegaan voor een inventarisatie en zijn vierduizend van de circa 50.000 boeken die hij bezat door zijn handen gegaan. De eerste portie omvat oude en zeldzame boeken, populaire literatuur, reizen, almanakken, kinderboeken, erotica, scatologie (ofwel de studie van feces, strontfolklore), boeken over boeken, letterkunde, bibliofilie en geïllustreerde boeken.
De nieuwe huisvesting van veilinghuis Bubb Kuyper aan het Kenaupark in Haarlem
Document over afschaffing slavernij voor 2,1 miljoen dollar geveild Een eenvoudig maar origineel gedrukt exemplaar uit 1863 van de zogeheten Emancipatieproclamatie, die aanleiding was voor afschaffing van de slavernij in de Verenigde Staten heeft 27 juni 2,1 miljoen dollar ofwel bijna 1,7 miljoen dollar opgebracht. Dat is op één na de hoogste prijs die ooit voor een door president Abraham Lincoln ondertekend document is betaald. Een ander exemplaar van dezelfde afkondiging, uit het bezit van de in 1968 vermoorde senator Robert Kennedy is eerder voor 3,8 miljoen dollar geveild. Het is bekend dat in 1863 in totaal 48 exemplaren zijn gedrukt, allemaal door Lincoln ondertekend. Daarvan is ongeveer de helft bewaard gebleven, meestal aanwezig in archieven, musea en bibliotheken. Hoge veilingprijzen bij Sotheby’s De meeste zeldzame boeken en manuscripten worden geveild bij Christie’s en Sotheby’s. Veilinghuis Sotheby’s in Parijs heeft begin juli voor in totaal 650.000 euro stripverhalen geveild. Het hoogste bedrag werd neergeteld voor en originele plaat van ‘De geheimzinnige ster’ uit Kuifje, namelijk 234.750 euro. Onverkocht bleef overigens een tekening uit ‘De krab met de gulden scharen’, vooraf geschat op een bedrag tussen 240.000 en 260.000 euro. Bij Sotheby’s in Londen zijn op 10 juli de zgn. Adler Papyri [uit de Schoyen collectie) geveild. De Egyptische documenten in het Grieks en Demotisch brachten 457.250 Britse pond op [vooraf geschat op 150.000 – 200.000 pond]. Lot 47: The Fourth Folio of Shakespeare’s Plays, 1685, werd verkocht voor 125.250 pond. Op 16 en 17 oktober veilt Sotheby’s in Parijs de collectie unieke muziekhandschriften en drukken verzameld door André Meyer (1884-1974). Bijeengebracht in een periode van 75 jaar tot zijn overlijden in 1974. In 1986 zijn al enkele documenten door een zoon geschonken aan de Franse staat en deze bevinden zich nu in de Bibliothèque Nationale. Enkele hoogtepunten zijn een gedrukt pianostuk van J.S.Bach uit 1731, geraamd op tussen 100.000 en 150.000 euro. Eenzelfde schatting geldt voor een kladje pianomuziek van de hand van Ludwig van Beethoven, dat heeft toebehoord aan Frederik Chopin. Voorts veilt Sotheby’s Parijs op 19 november o.a. een eerste druk van ‘A La Recherche du Temps Perdu’ van Marcel Proust + correspondentie van de auteur met zijn vriend en criticus Louis Vaudoyer, getaxeerd voor tussen de 50.000 en 100.000 euro. Op 19 december 2012 veilt Sotheby’s New York een collectie Judaica. Absoluut topstuk is een prachtige ‘Passover Haggadah’, geschreven en geïllustreerd door Aaron Wolf (Wenen, 1730), en getaxeerd voor een bedrag tussen 800.000 en 1.200.000 dollar. OVER BOEKEN, UITGEVERIJEN, SCHRIJVERS EN BOEKHANDELS In 1983 begon Maarten Muntinga als uitgever van de Rainbow pocketboeken, veelal heruitgaven van succesvolle romans voor een schappelijke prijs. Sinds de start zijn om en nabij 1.100 titels uitgekomen. In 2012 is het doek gevallen. De ondergang wordt toegeschreven aan de economische crisis en een verslechtering van de boekenmarkt, zoals problemen bij boekhandelketen Selexyz en het faillissement van groothandel Libridis. De opkomst van pocketboeken is bovendien verslechterd door de opkomst van e-readers en introductie van midprice boeken. Gehoopt wordt nog op een doorstart. Positief nieuws is dat intussen de eerste boeken zijn uitgebracht door de nieuwe uitgeverij Xander van Sander Knol. Behalve een boek over popfenomeen Adele is voor 9.95 euro te koop: ‘Piet Römer, een leven in verhalen’, verhalen over de op 17 januari 2012 overleden acteur, opgetekend door zoon Peter Römer. Andere werken, zoals van Andrew Miller, verschijnen dit najaar. Met al de honderdste titel in het fonds van Xander in 2014 is Xander de snelst groeiende uitgeverij van de Benelux.
Hans Krol bij de stand van Xander uitgeverij op de Frankfurter Buchmesse 2013
Bij gelegenheid van het driejarig bestaan van Xander uitgevers gaf Hofvanjan dichtregels van het vers ‘Uitgever’ uit 1862 opnieuw uit. De tekst werd gezet uit de Arsis en gedrukt onder de Korenmaat.
Beste boekenverkopers in Zuid-Kennemerland Daan van der Valk, manager bij boekhandel De Vries in Haarlem is dit jaar door een jury van boekverkopers aangewezen tot beste boekverkoper van Nederland. Tijdens de Manuscripta is hem op 2 september 2012 de begeerde Albert Hoogeveen Bokaal uitgereikt. Willeke van der Meer van de Libris-boekhandel Blokker in Heemstede is tweede geworden. In 2008 is haar compagnon Arno Koek van boekhandel Blokker gekozen tot ‘beste boekverkoper’. Gestolen antieke globes opgespoord Begin januari zijn uit een woning in Amsterdam-Zuid twee 17e eeuwse globes gestolen, een wereldbol uit 1632 en een globe met sterrenbeelden uit 1636. Verder twee antieke landkaarten. De gezamenlijke waarde van de vier voorwerpen wordt geschat op ongeveer een miljoen euro. 6 mei meldde een handelaar dat de twee globes bij hem waren aangeboden en kwam de zaak in een stroomversnelling nadat zich op 13 juni een verdachte zichzelf kwam aangegeven en is aangehouden. Rechercheurs wisten de globes hierna op te sporen en in beslag te nemen. Derde (slot)deel van Reve-biografie verschijnt alsnog
Simon Carmiggelt en Gerard van het Reve op een bankje in Amsterdam (foto Stadsarchief Amsterdam)
Het gerechtshof in Amsterdam heeft in juni in hoger beroep besloten dat het derde deel van de Reve-biografie toch mag verschijnen. Joop Schafthuizen kondigde aan alsnog een bodemprocedure aan te spannen. Daar wil uitgeverij Van Oorschot niet op wachten, zodat voor de feestdagen het door Nop Maas geschreven slotdeel ‘Kroniek van een schuldig leven 3 – de late jaren met vertraging alsnog kan uitkomen. Voor een omdraaiing van het vonnis is voor de rechter van belang geweest dat de auteur in een in oktober 2010 opgenomen gesprek Schafthuizen bevestigde dat “het boek nu naar de zetter kon”. Op 1 september verscheen bij uitgeverij Balans: ‘Teigetje & Woelrat – Ons leven met Reve’, waarin ook talrijke unieke foto’s staan. Addenum: op 20 oktober 2012 bericht De Volkskrant: ‘Reve-bio verschijnt buiten medeweten Schafthuizen; De late jaren van Nop Maas in diepstse geheim verspreid’. Als reactie laat een onwetende Joop Schafthuizen weten dat een aangespannen bodemprocedure op 12 november is gepland, derhalve onder de rechter is, en hij met zijn advocaat Gert-Jan van den Bergh gaat overleggen welke stappen zullen worden ondernomen. Intussen is bekend geworden dat een kort geding op 22 oktober plaats had bij de rechtbank in Amsterdam, waarin Schafthuizen vooruitlopend op een bodemprocedure heeft gevraagd het boek uit de winkel te halen. Eén dag later heeft de rechter besloten dat vanwege het ontbreken van nieuwe gezichtspunten door de eiser het boek gewoon verkocht kan worden.
De verschijning van het derde deel van de Reve-trilogie is intussen ook in Latijns-Amerika doorgedrongen. The Times of Suriname van 27 juni spreekt van ‘Duitse schrijver Gerard Reve’ en plaatste een foto van Harry Mulisch
Beeld voor Harry Mulisch op de Grote Markt in Haarlem? “Gelijk met mijn vader ging Haarlem dood. Ik kom er zelden, maar als ik er kom, ruik ik die lijkengeur” (Citaat uit ‘Onsterfelijk leven’, 2007, in een interview met Hans Keller)
Beeld van Homerus (links) en Harry Mulisch, bijgenaamd ‘de Homerus van de Lage Landen’ (2000)
De stad Haarlem kent slechts één ereburger, de in deze stad geboren Harry Mulisch, die zich meer Amsterdammer én nog meer wereldburger beschouwde. Bepaalde mensen hebben hem nooit vergeven dat hij in Cuba Fidel Castro verdedigde in plaats van de letterkundige Heberto Padilla (1932-2000). Zoals bekend is laatstgenoemde vanwege kritiek op het communistisch regime, in 1971 gevangen genomen en pas in 1980 na internationale druk vrij gelaten. Dichter bij huis is het Mulisch kwalijk genomen de wijze waarop hij de rector van het Eerste Christelijk Lyceum dr. J. van der Elst postuum een trap nagaf. Het was Van der Elst die tijdens de Tweede Wereldoorlog principieel weigerde om namen van leerlingen van ECL om voor de Duitse bezetter te werken, zgn. ‘spitlijstenaffaire’ te verstrekken, wat tot zijn arrestatie leidde. Algemeen bekend is dat alle leraren van het Christelijk Lyceum problemen hadden met het gedrag van leerling Harry Mulisch. Van der Elst moest aan Harry in 1944 als rector meedelen dat hij was ‘gezakt’. Daar voegde Mulisch in ‘Mijn Getijdenboek’ (1975) aan toe: Maar toen hijzelf nog geen jaar later met zijn herenfiets op een kruispunt door een autobus werd verpletterd, dacht ik: – Gezakt, Van der Elst.” Nota bene dezelfde persoon die 4 juni 1946 aan reclasseringsambtenaar J.J.Dorrepaal ten gunste van zijn oud-leerling Harry K.V.Mulisch had bericht: “gaf geen reden tot politieke klachten in de bezettingstijd.”
Harry Mulisch mèt lauwerkrans, door Lancelot Samson (1992) [Letterkundig Museum Den Haag]
Mulisch (rechts) bij zijn borstbeeld, gemaakt door Lancelot Samson, in het Letterkundig Museum, 1992 (Uit NRC Handelsblad, foto Leo van Velzen)
Voor diefstal en uitscheuren van alle platen uit een boek uit de Stadsbibliotheek over Han van Meegeren werd Mulisch in 1946 veroordeeld om ƒ 65,- te betalen + ƒ 40,- boete subsidair en een voorwaardelijke gevangenisstraf van twee weken met een proeftijd van drie jaar, gedurende welke periode hij zich aan de reclassering moest onderwerpen.
Vordering tot gerechtelijk vooronderzoek arrondissementsrechtbank Haarlem
In een toespraak gehouden voor de Wereldomroep in 1960 heeft Harry Mulisch zijn mening over de Spaarnestad naar voren gebracht. Daarin probeerde hij Godfried Bomans in geestigheid te overtreffen, zij het zonder succes. Later gaf hij ruiterlijk dat bij een taalkundig spelletjesprogramma als ‘Hou je aan je woord’ hijzelf en de andere panelleden het wat humor betreft moesten afleggen tegenover Bomans. Letterlijk zeï hij: “Vergeleken met Bomans waren wij natuurlijk nergens.”
Godfried Bomans en Harry Mulisch in juli 1956 op bezoek bij twee andere Teisterbant-leden Dolf en Ank Plantheydt in huize Eindenhout
Godfried Bomans, Harry Mulisch en Simon Carmiggelt bij Mies Bouwman in een uitzending van ‘Mies-en-scène’, 1988
“Haarlem is de negerwijk van Amsterdam. Iedereen kijkt er zwart. Dat dit niet bijdraagt tot de kleurigheid van het stadsbeeld laat zich horen. Tevergeefs proberen de Haarlemmers hun zwartgalligheid achter bloementooi te verbergen. Door wrok verteerd mijden zij de openbare weg, en in hun donkere huizen overpeinzen zij slechtgewassen de menselijke verhoudingen. Men woont niet in Haarlem, men lijdt aan Haarlem. Op twee manieren proberen zij tot het licht door te stoten. Sommigen worden advocaat of tandarts en betrekken een villa in Zuid, en proberen op die manie een indruk van menselijkheid te wekken. Maar veel vooraanstaande Amsterdammers betwijfelen of de Haarlemmer wel een ziel heeft. Onder elkaar spreken zij over ‘Haarlemmers in mensengestalte’. Maar ook in zijn villa’s blijft de leegte de Haarlemmer kwellen en doet hem het gezelschap zoeken van de tweede categorie. Dit soort Haarlemmer woont in stegen op kloosterkerkhoven, waar hij zijn waansystemen overdenkt. Beide soorten verenigen zich in de sociëteit Teisterbant, een muffe krocht, waarvan de klamme muren de sporen van nagels vertonen, die de Haarlemmers er bij de gedachte aan Amsterdam in achteloze woede in hebben geklauwd. Voor beide categorieën komt onontkoombaar het ogenblik, dat zij naar et gekkenhuis moeten worden gebracht. De stad is dan ook omgeven door krankzinnigengestichten: uitgestrekte paviljoenen, gigantische complexen in Santpoort en Vogelenzang, waar de aap uit de Haarlemmer komt. Ook IN de stad vindt men ontelbare gebouwen, die onder het mom van rusthuis, kliniek of revalidatie instituut uitsluitend idioten herbergen. Wie te veel smaak heeft om persoonlijk met Haarlemmers in contact te treden, krijgt een aardige kijk in hun ziektebeeld, wanneer hij de monumenten op hun grondgebied in ogenschouw neemt. Eens had men er een burgemeester die aan hoogmoedswaanzin leed en zich maarschalk noemde; hij was een der eersten, die in Haarlem mensen doodde met een automobiel. Om hem te een richtten de Haarlemmers aan de rand van de Hout een bronzen bank op. In het westelijk deel van de Hout treft men verder een stenen bank aan, waarop gebeiteld staat: IN MEMORIUM PHILIPS LOOTS. Vraagt men een Haarlemmer, wie dat is, dan krijgt men te horen: ‘De uitvinder van het buskruit’. Kan men hierover nog glimlachten, niet meer glimlachen kan men wanneer men op de Grote Markt een zot op een sokkel ziet staan en van een of andere passerende analphabeet te horen krijgt, dat het de uit vinder der boekdrukkunst zou zijn. Enige tijd stond in de Hout ook nog het zgn. Hildebrandmonument. Dit is echter kort geleden verpulverd toen meer dan ten mensen tegelijk er naar keken, wat door de maker uitdrukkelijk verboden was.” Bovenstaande karakterisering van Haarlem en de Haarlemmer voor de Wereldiomroep uit 1960 leidde er toe dat Harry Mulisch tot persona non grata werd verklaard bij de sociëteit Teisterbant. Om van de kwaal die Haarlem heet te herstellen verhuisde Mulisch In 1958 op dertigjarige leeftijd naar Amsterdam. Later zou hij meermaals in Haarlem terugkomen, vooral na 1982 toen zijn bekende roman ‘De Aanslag’ verscheen, zich afspelende in de oorlog en Haarlem en waarvan binnen enkele maanden 200.000 exemplaren zijn verkocht. Ik heb hem ook een paar gesproken bij boekhandel De Vries en in de schouwburg. Helder bijgebleven is het volgende voorval. Toen de bibliotheek in Heemstede in 1985 verhuisde van een pand in de Kerklaan naar de voormalige Dreefschool leek het ons een goed idee de oud-inwoner die met zijn vader en de huishoudster Frieda Falk van 1938 tot 1941 in de Spaarnzichtlaan had gewoond te vragen om de officiële opening te verrichten. Aan Herman Hofhuizen, een vaste bezoeker van de bibliotheek en als journalist goede bekende van Mulisch, werd gevraagd te polsen of laatstgenoemde daartoe bereid was. Mulisch zou hebben gezegd dat hij al voor zoveel openingen e.d. werd gevraagd, maar voor Herman een uitzondering te willen maken voor een ‘vriendenprijsje’ van 6.000 gulden. Dat vond ook de burgemeester een onoverkomelijk bedrag en adviseerde een andere spreker te vragen. Dat werd professor Herman de la Fontaine Verwey die al met een boekenbon tevreden was en een lezing hield over de Bibliotheca Heemstediana van Adriaan Pauw. De eigenlijke openingshandeling is trouwens verricht door toenmalig wethouder mevrouw Saska Noorman-den Uyl. Zij drukte een plano op de Tuinwijkhandpers, voorbereid door typograaf S.L.Hartz. Terugkomend op Mulisch. Die is in 1995 – tot verwondering van de gemeentearchivaris en hij niet als enige Spaarnestedeling – bij gelegenheid van het 750-jarig bestaan van de stad Haarlem zonder raadsbesluit benoemd tot eerste ereburger. De bedoeling was aanvankelijk dat hem de titel van ‘erepoorter’ zou worden toegekend, maar daar ging de schrijver niet mee akkoord omdat hem dat te kinderachtig, kermisachtig, ouderwets, carnavalesk en folkloristisch leek, bovendien al in het Vlaamse stadje Roeselare in zwang. Anno 2012 is Mulisch nog altijd de enige ereburger van de Spaarnestad. Ter vergelijking: de veel jongere gemeente Haarlemmermeer telt sinds 1855 in totaal dertien ereburgers, met inbegrip van astronaut André Kuipers uit Vijfhuizen met ingang van medio oktober dit jaar.
Affiche: Eerbetoon aan Harry Mullisch op 30 oktober in Haarlem. Tekening Eric Coolen
Het feit dat Mulisch twee jaar geleden is overleden zal niet ongemerkt voorbij gaan. Uitgeverij De Bezige Bij houdt twee nieuwe boeken ten doop, te weten een ‘Logboek’ door de schrijver bijgehouden tijdens het schrijven van ‘De ontdekking van de hemel’. Verder een boek met de titel ’64 + 1’ en als ondertitel ‘De ontdekking van de hemel in 65 velden’, een novelle van de hand van oud-schaakkampioen Jan Timman. Vier Haarlemse scholen maken een Mulischkrant en Wim Vogel stelde een wandeling samen die voert langs plekken die Mulisch beschreef, een gids die wordt gepresenteerd op 30 oktober, precies twee jaar na het overlijden.
Klei-opzet beeld Harry Mulisch door Menno Veenendaal. Intussen ook in brons gegoten en de kunstenaar heeft ook het ontwerp voor een standbeeld vervaardigd [Haarlems Dagblad]
Menno Veenendaal maakte ook een Mulisch-plaquette.
In recente jaren zijn diverse borstbeelden van de schrijver vervaardigd, o.a. negen afgietsels van het door Lancelot Samson vervaardigde beeld. Daarvan één (mèt lauwerkrans) in het Letterkundig Museum en één ander (zonder lauwerkrans) in de Openbare Bibliotheek Amsterdam; een derde buste biedt antiquariaat Fokas Holthuis in Den Haag aan voor 3.500 euro. Voor zover bekend bevinden zich verder afgietsels in scholen te Voorburg, Leeuwarden en Haarlem (Eerste Christelijk Lyceum, sinds 1993). Andere borstbeelden zijn gemaakt door Ellen Wolff uit Heemstede en de Haarlemse kunstenaar Menno Veenendaal.
Illustratie van Freek Kroon, uit Haarlems Dagblad van 4-11-2010: ‘Meer dan levensgroot beeld voor Harry Mulisch’ door Cees van Hoore
Harry Mulisch vergeleek zich graag met collega-letterkundigen als Tolstoj, Proust en Strindberg die net als hijzelf ook nimmer de Nobelprijs hadden gewonnen. Met dank aan wethouder van financiën Chris Van Velsen is buiten de gemeenteraad om met een kennis van hem geregeld dat een drie meter hoog beeld van Ripperda en Kenau wordt vervaardigd voor het vernieuwde Stationsplein. De kosten daarvan bedragen voor de gemeente 124.000 euro, waarbij nog de plaatsingskosten komen.
Het al voor de plaatsing [voor vijf jaar] omstreden beeld op het Stationsplein in Haarlem: Kenau en Ripperda, vervaardigd door beeldhouwster Graziella Curelli
Harry Mulisch door Ellen Wolff, gegoten in aluminiumcement
P.S. BORSTBEELD VAN HARRY MULISCH GEPLAATST OP DE GROTE MARKT IN HAARLEM
De op 30 oktober 2013 onthulde buste van Mulisch in Haarlem, ontworpen door Jikke van Loon (Matthijs van den Bosch)
Bibliofiele edities van Willem Snitker In het tijdschrift ‘Boek’ van september/oktober 2012 is een artikel gewijd aan de bibliofiele edities die kunstenaar Willem Snitker (Heemstede, 1938) maakt. Deze komen naar zijn zeggen voort uit een traditie van rijmprenten die zijn vader de journalist/publicist Wim Snitker in de jaren dertig vervaardigde. Snitker drukt zelf op een omgebouwde etspers in zijn atelier aan de Blekersvaartweg. Verlucht met eigen werk zijn intussen uitgaven verschenen van talrijke schrijvers onder wie Lucebert, Willem van Toorn, Bert Schierbeek, Jan Cremer, Hafid Bouazza, Geerten Meijsing e.a.
Willem Snitker aan de etspers in atelier-galerie De Bleeker te Heemstede
Waanders in Zwolle verhuist naar de Broerenkerk De Selexyz-boekhandel in Maastricht, gehuisvest in een voormalige Dominicanenkerk wordt tot de fraaiste in Nederland en Europa gerekend. De boekhandel in ons land heeft het moeilijk maar Waanders breidt haar activiteiten uit met een nieuwe vestiging in de voormalige Broerenkerk, waarbij men media, kust en cultuur wil combineren. Op de derde verdieping van een nieuw te plaatsen entresol komt een expositieafdeling en in het koor van het voormalige godshuis een horecabedrijf, welke ruimte in de avonduren ook gebruikt gaat worden voor diverse podiumactiviteiten. Met scholen en culturele instellingen wordt een debatcentrum gestart. Waanders in de Broerenkerk van Zwolle hoopt in het vroege voorjaar 2013 haar deuren te openen.
Ontwerp voor Waanders-boekhandel in de Broerenkerk van Zwolle
In Librariana deel 34 zijn afbeeldingen van boekenkunstwerken te zien. De Spaanse kunstenares Alicia Martin gebruikt soms duizenden boeken voor haar spectaculaire kunstwerken, zoals de boekenwaterval. Na een oproep van Museum Meermanno kwamen duizenden oude boeken binnen die van 21 t/m 24 augustus zijn verwerkt in twee ‘kunstwerken’, één aan de voorgevel en een tweede in de museumtuin. De Internationale Papier Biënnale 2012 duurt nog tot en met 25 november. Daarbij is werk te zien van de volgende kunstenaars die met boeken en letters werken: Laura Behar (Israël), Peter Collingridge (Engeland), Combat Peper Project (Drew Cameron, VS), Jérome Corgier (Frankrijk), Ebon Heath (VS), Alicia Martin (Spanje) en Ros Rixon (Engeland). Zowel voor Meermanno/Museum van het Boek als het Letterkundig Museum wordt het subsidiebudget van beide instellingen door de rijksoverheid met 25% gekort. Verder heeft de Raad voor Cultuur een fusie van beide musea aanbevolen. OVER BIBLIOTHEKEN Leden blijven trouw aan bibliotheek Het aantal openbare bibliotheken is de afgelopen twee jaar flink gedaald en vanwege voorgenomen bezuinigingen worden nog tientallen filialen in de komende maanden met sluiting bedreigd. In 2009 nog 1.031 bibliotheken, verminderde dat aantal tot 899 in 2010 en die dalende trend zet zich voort in 2011 en 2012. Ondanks dat is het aantal lidmaatschappen in vijf jaar vrijwel gelijk gebleven met bijna 4 miljoen personen die over een bibliotheekpasje beschikken. Het aantal uitleningen is wel flink gedaald van 133 miljoen boeken in 2002 naar 93 miljoen exemplaren in 2010. (ANP) 5 jaar Centrale Bibliotheek Amsterdam Op 7 juli 2007 ging een langgekoesterde wens in vervulling: de opening van de nieuwe Centrale Bibliotheek op het Oosterdokseiland. Volgens verwachting ontwikkelde de instelling zich van een uitleen bibliotheek naar verblijfsbibliotheek met zeven dagen per week openstelling van 10 tot 20 uur en dagelijks gemiddeld meer dan 5.000 bezoekers. De bibliotheek is daarmee uitgegroeid tot de drukst bezochte culturele instelling in de hoofdstad. Het eerste lustrum op 7 juli 2012 was aanleiding voor een aantal activiteiten, zoals een boekje met gedichten van de vijf stadsdichters die op de wand in de hal zijn aangebracht, vijf columns, vijf verhalen en vijf interviews. Verder de foto’s van de vijf borstbeelden die in de OBA zijn geplaatst van 1) Simon Vestdijk (door Pieter d’Hont), Willem Frederik Hermans (door Sylvia Willink-Quiël), Simon Vinkenoog (door Jeroen Spijkers), Simon Carmiggelt (Erwin de Vries) en Harry Mulisch (door Lancelot Samson). Prinses Laurentien opende Boekenberg in Spijkenisse Werd de nieuwe openbare bibliotheek van Wassenaar officieel geopend door prinses Máxima, op 4 oktober verrichtte prinses Laurentien de opening van de piramidale Boekenberg in Spijkenisse door met een ouderwets schaartje een lint door te knippen dat haar door een roofvogel werd gebracht. De bibliotheek van Spijkenisse is een energie-efficiënt en duurzaam gebouw. Het klimaat in het gebouw wordt door planten geregeld. Regenwater wordt aangewend voor de spoeling van toiletten, de vloerverwarming en –koeling van de bibliotheekruimte. McBieb in Arnhem Als proef is in Arnhem worden in Arnhem met hamburgers de bieb ingelokt. De bovenverdieping van McDonalds de voormalige ballenbak is omgetoverd tot een minibiblioteek met een kleine collectie boeken. In de eerste week zijn vijf nieuwe leden dankzij McDonalds vijf leden ingeschreven. Zij kregen als bonus voor hun lidmaatschap een gratis hamburger.
Librije van Enkhuizen
Foto van stadsboekkamer in Westerkerk Enkhuizen uit 1915
Interieur van Librije in Enkhuizen (foto Noord-Hollands Dagblad)
De stadsbibliotheek van Enkhuizen (Bibliotheca Enchusana) is eind zestiende eeuw gesticht en sinds omstreeks 1620 gehuisvest op de verdieping van een aanbouw aan het zuidelijk toegangsportaal van de Westerkerk. In 1761 verscheen een catalogus in boekvorm. Na 1798 werd de Westerkerk ofwel St. Gommaruskerk toegewezen aan de toenmalige gereformeerde gemeente. Vanwege een restauratie zijn de 922 antieke boeken in 1997 tijdelijk ondergebracht bij de Koninklijke Bibliotheek. Mei 2006 is de Stichting Librije Westerkerk (SLWE) opgericht. In 2013 zal de librijeruime volledig up-to-date zijn en voldoen aan eisen op het gebied van beveiliging en klimaatbeheersing. Het secretariaatsadres van de Stichting Vrienden Librije Westerkerk is: Erasmusstraat 4, 1561 KD Krommenie. 
Voorbereiding nieuwe Universiteitsbibliotheek Amsterdam stap verder
De U.B.Amsterdam is sinds 1881 aan het Singel gehuisvest in de vroegere Handboogdoelen. Het hoofdgebouw uit de jaren 60 bevindt zich op nummer 425. Bijzondere Collecties verhuisde al naar een pand naast het Allard Pierson Museum aan de Oude Turfmarkt. Een boekendepot bevindt zich op het AMC-terrein meer dan 40 strekkende kilometer boeken. Op het Binnengasthuisterrein is de bouw van een nieuwe bibliotheek voorzien. Allerlei haalbaarheidsstudies zijn hieraan vooraf gegaan. Intussen lijkt een nieuwe hobbel genomen nu sprake is van een overkapping over het hof tussen de gebouwen van de vm. Tweede Chirurgische Kliniek en het Zusterhuis, twee rijksmonumenten, die naar het thans laat aanzien in stand kunnen blijven. Twee bijzondere tentoonstellingen Ter gelegenheid van ‘125 jaar Carré’ is bij ‘Bijzondere Collecties’, Oude Turfmarkt 129 (Rokin) tot en met 20 januari 2013 een tentoonstelling ingericht gewijd aan de roemrijke geschiedenis van Carré met veel materiaal uit het Theater Instituut Nederland, dat door het rijk werd geëlimineerd maar welke verzameling dankzij de Universiteit van Amsterdam is gered. De Artis Bibliotheek toont tot en met 13 december een expositie over ‘De Dodo en andere vreemde beesten’. Ingericht met schilderijen van Ria Winters die meewerkte aan het boek ‘A Treasury of endemic fauna of Mauritius and Rodrigues’, dat aandacht vraagt voor de kwetsbare endemische soorten waarvan veel soorten zijn uitgestorven, zoals de – mede dankzij Boudewijn Büch – bij ons alom bekende Dodo. Tweede deel van verbouwing U.B. Urecht is gereed Het hoofgebouw van de Universiteitsbibliotheek Utrecht aan de Uithof kwam september 2004 klaar en is ontworpen door Wiel Arets. In de binnenstad is bovendien een bibliotheek gehuisvest in het voormalige werkpaleis van koning Lodewijk Napoleon uit 1807. Dat is de afgelopen jaren grondig verbouwd en gerenoveerd. De bibliotheek huisvest 8,5 kilometer collectie en 350 studieplaatsen. Al in 2009 was het eerste gedeelte van de Letterenbibliotheek opgeleverd, eveneens door Grosveld van der Velde Architecten en DHV ontworpen. Zes monumentale gebouwen (rijksmonumenten) zijn nu geclusterd tot één gebouw, inclusief restaurant en fietsenstalling.
De verbouwde universiteitsbibliotheek Utrecht in de binnenstad
Censuur Door IqraMedia, een uitgeverij voor islamitische boeken, is een boekje ‘Het nut van goede daden’ gepubliceerd voor kinderen van 4 tot 6 jaar. Thema’s zijn o.a. incest, chantage en prostitutie. Als voorbeeld: er wordt een man opgevoerd die opbiecht dat hij zijn nicht met 120 dinar wilde chanteren om met hem naar bed te gaan. Door voor zijn vrees voor Allah zag hij echter van zijn voornemen af. Critici zijn van mening dat de uitgave ongeschikt is voor de doelgroep en wilden dat de Openbare Bibliotheek Amsterdam het prentenboek uit de collectie zou verwijderen. De OBA heeft aan AT5 laten weten het boek niet te verwijderen. Internationaal kwam in het nieuws dat de kinderboekenbiblioteek van Zweden in het Cultuurhuis van Stockholm de Kuifje-stripboeken uit de schappen had gehaald vanwege onwenselijk kolonialisme dat niet meer in deze tijd past. Dat leidde via twitter tot een storm van protesten, niet beperkt tot Zweden maar ook vanuit België. Drieduizend tweets later werd nog dezelfde dag besloten ‘Kuifje in Afrika’ e.d. weer in de collectie op te nemen. “Kuifje werd iets te snel verbannen. De boeken zijn weer terug in de kasten”, aldus woordvoerder Eric Sjöström.
C3 wijdt nummer aan nieuwe bibliotheekgebouwen
De stadsbibliotheek van glas in Maranello, Italië
Een van de betere internationale architectuurtijdschriften, qua dikte en formaat een flink boekwerk, verschijnt in het Chinees en het Engels in Seoul, Zuid-Korea en heet C3. Het onlangs uitgekomen nummer 331 is voor een groot deel gewijd aan nieuwe bibliotheekontwerpen onder de titel ‘Library Opens’. Na een uitvoerige inleiding worden fraai geïllustreerde beschrijvingen gegeven van de volgende acht instellingen: 1) de nieuwe stadsbibliotheek van Turku in Finland, 2) de stadsbibliotheek in Maranello, Italië, 3 Ann Arbor District Library, USA, 4) Li Yuan Bibliotheek in China [helemaal uit hout opgetrokken], 5) Arabian Library, Scotsdale Public Library, USA, 6) Taltal Public Library in Chili, 7) Hradec Králové Wetenschappelijke Bibliotheek in Tsjechië, 8) Kanazawa Umimirai Bibliotheek in Japan.
Vooraanzicht van de nieuwe stadsbibliotheek in Turku, Finland
“Tegen 2018 heeft Mechelen de mooiste bibliotheek van het land”
De huidige staat van het voormalige Predikherenklooster in Mechelen
Aldus burgemeester Bart Somers in de ‘Gazet van Mechelen’ van 6 juli 2012. De stad Mechelen heeft het ontwerp voor een nieuwe openbare hoofdbibliotheek ontvouwd. Daarvoor wordt het leegstaande zeventiende eeuwse imposante Predikherenklooster gerestaureerd. Kostenplaatje van het project bedraagt 20 miljoen euro. Aan vijf architecten is gevraagd een ontwerpdossier te vervaardigen. Een jury koos voor het Nederlands-Duitse bureau Korteknie Stuhlmacher/HildundK (Rotterdam en München) wist het grootschalige project uiteindelijk binnen te halen en zal instaan voor de complete restauratie en herinrichting van de bibliotheek.
De sporen van het klooster zullen in de bibliotheek van Mechelen zichtbaar blijven
100 Jaar Deutsche Nationalbibliothek 
Deze instelling bestaat uit twee instellingen in Leipzig en Frankfurt am Main (voorheen Deutsche Bibliothek). In 1913 is de toen zo geheten ‘Deutsche Bücherei’ in Leipzig opgericht, mede als bibliografisch centrum, waar zich ook een schrift- en boekmuseum bevindt en kortgeleden met een tweede gebouw werd uitgebreid. Daarnaast fungeren de Deutsche Staatsbibliothek in Berlijn (met 2 locaties in West- en voormalig Oost-Berlijn) en Bayerische Staatsbibliothek in München als instellingen die ‘alle drukwerk’ van respectievelijk Pruisen en Beieren trachten te verzamelen.
Illustratie uit ‘Hundert’ nummer 4, 2012, pagina 31
Het eerste eeuwfeest van de vm. Deutsche Bücherei is aanleiding voor 100 activiteiten in Leipzig en Frankfurt, de uitgave van een aantal publicaties (waarvan de 4 jubileumtijdschriften door bibliofielen via het internet gratis kunnen worden aangevraagd), een postzegel en een herdenkingspenning. Enkele cijfers: de beide bibliotheken in Leipzig en Frankfurt tellen na 100 jaar: 26.833.090 bibliografische eenheden. Daarbij 21 miljoen boeken die op gezamenlijk 371 kilometer boekenkastplanken innemen. Dagelijks wordt het bezit met meer dan 2.000 boeken en andere media vermeerderd, ofwel elk 25 seconden 1. De geautomatiseerde catalogi telden in 2011: ruim 112 miljoen treffers. De 2 bibliotheken zijn verder door 225.408 mensen bezocht. In de 12 leeszalen zijn in Frankfurt am Main 350 studieplaatsen en in Leipzig 550. Het gezamenlijk vloeroppervlak is 109.000 vierkante meter, overeenkomend met ongeveer 12,5 voetbalvelden. In Leipzig bevinden zich 49 marmeren borstbeelden van belangrijke personen. Van en over de volgende 10 denkers en dichters zijn de meeste publicaties aanwezig: 1) Johann Wolfgang von Goethe: 9.952; 2) Jacob Grimm: 6.191; 3) Karl Marx: 4.389; 4) Herman Hesse: 4.175: 5) Friedrich Nietzsche: 4.113; 6) Thomas Mann: 4.064: 7) Friedrich Schiller: 3.789: 8) Martin Luther: 3.753: 9) Friedrich Engels: 3.457; 10) Immanuel Kant: 3.428.
Postzegel en gedenkpenning 100 jaar ‘Deutsche Bibliothek’
Uit: Hundert; das Jubiläumsmagazin der Deutschen Nationalbiblothek, Nr. 1, 2012, pagina 8.
PRACHT AUF PERGAMENT – EINE AUSSTELLUNG DER SUPERLATIVE IN MüNCHEN Van 19 oktober 2012 tot 13 januari 2013 vindt in München een unieke tentoonstelling plaats van schatten uit de boekminiatuurkunst ui de periode 780 tot 1180. In totaal 75 handschriften, waarvan 72 uit het bezit van de Bayerische Staatsbibliothek uitgebreid met 3 bijzondere bruiklenen uit de Staatsbibliotheek Bamburg. Geëxposeerd in de bibliotheek i.s.m. de Kunsthalle Hypo-Kulturstiftung. Er worden meer dan 100.000 bezoekers verwacht.
Codex in prachtvolle band versier met edelstenen afkomstig uit nonnenklooster Niedermünster, Regensburg. In opdracht van abdis Uta tussen 1020 en 1025 vervaardigd. Bevat 119 bladzijden, waarvan 8 met miniaturen over de gehele bladzijde
De evangelist Mattheus uit het Perikopenboek van Heinrich II dat in een klooster op het eiand Reichenau vermoedelijk tussen 1007 en 1012 tot stand kwam.
Met edelstenen versierde band van het evangelie van OTTO III, een absoluut hoogtepunt van de Ottoonse boekschilderkunst
In Frankrijk blijven de boekhandels populair Frankrijk kent nog altijd een groot aantal zelfstandige boekhandels. Het land telt ongeveer 2.500 boekhandels en voor iedere winkel die sluit lijkt een andere te worden geopend. Van 2003 tot 2011 steeg de verkoop van boeken met 6,5 procent. E-books maken nog slechts 1,8% van de markt uit tegenover 6,4% in de Verenigde Staten. Er zijn slechts twee dingen die Fransen niet snel weggooien, namelijk brood en boeken, meent Bernard Fixot. In Duitsland wordt de componist en uitvoerend musicus hoog gewaardeerd, in Italië de kunstschilder en in Frankrijk de schrijver. Afgelopen zomer heb ik een aantal bibliotheken, archiefinstellingen en boekhandels bezocht in Londen, de Duitse Hanzesteden als Lübeck en Schwerin, en Parijs. In Frankrijk o.a. de indrukwekkende Bibliothèque Nationale Mitterand, de openbare bibliotheek in het Centre Pompidou met honderden mensen achter de pc en boeken op de achtergrond, de historische Bibliothèque de l’Arsenal, de Bibliothèque Mazarine,
Interieurfoto van Bibliothèque Mazarine in Parijs
de Bibliothèque Geneviève, de mediatheek van het Institut Arabe, en de bij liefhebbers befaamde boekhandel Shakespeare and Company. Wandelende door de stad ontdekte ik dat zich in het treinstation van Austerlitz ook een bibliotheek bevindt, maar het verschil met Haarlem is dat hier het bibliotheekfiliaal zich op het perron bevindt.
Hans Krol op weg naar de boekhandel Shakespeare and Company in het 5e arrondissement van Parijs
Britse bezuinigingen en ‘The Library Book’ Engeland is de bakermat van het openbare bibliotheekwerk, gestimuleerd door een bibliotheekwet van 1850. De Verenigde Staten volgde ongeveer tegelijkertijd. Zowel in Groot-Brittannië als de USA zijn de openbare bibliotheken aldaar nog altijd ‘free’ ofwel gratis. Vanwege gemeentelijke overheidsbesparingen zijn de laatste jaren tientallen instellingen gesloten en op korte termijn worden circa 500 van 4.500 ‘public libraries’ met sluiting bedreigd. Dat is aanleiding voor 23 auteurs uit Engeland een essay te schrijven, waarin zij aangeven dat de bibliotheek van essentieel belang was op de weg naar hun schrijverscarrière. Stephen Fry las zijn eerste boek van Oscar Wilde uit de bibliobus in de plaats op het platteland waar hij opgroeide. Seth Godin geeft in ‘The Future of the Library’ aan dat men zich niet slechts op de collectie moet focussen, maar als cultureel en literair centrum moet profileren, waar je ter plaatse kunt lezen, studeren en over literatuur discussiëren. Een vurig pleidooi om openbare bibliotheken in stand te houden houdt ook Zadie Smith in haar bijdrage ‘Library Life’, waarin zij het belang beschrijft van de Willesden Green Library voor haar ontwikkeling. The Library Book (2012) is een uitgave van Profile Books Ltd. 
De Manchester Central Library zit midden in een restauratie van de imposante bibliotheek die tijdens de economische recessie van de jaren dertig is gebouwd als een teken van hoop op betere tijden. Momenteel wordt een miljoenenbedrag gesprendeerd voor een aanzienlijke renovatie. De directie heeft tegelijkertijd besloten ongeveer 210.000 niet of nauwelijks meer gevraagde boeken uit de collectie af te schrijven. Dat voornemen heeft geleid tot een scherp protest van ‘poet laureate’ Carol Ann Dufy, gesteund door een groot aantal dichters en romanschrijvers. Ook talrijke academici hebben zich bij hen aangesloten. De boeken zijn gemeenschappelijk bezit van de inwoners van de Manchester en niet van het gemeentebestuur menen zij. Intussen kwam als reactie vanuit de bibliotheek dat het geenszins de intentie is kostbare publicaties te verwijderen, maar uitsluitend boeken die verouderd zijn, niet meer hersteld kunnen worden, duplicaten en dergelijke.
De Centrale Bibliotheek van Manchester in vogelvlucht
Nieuwe prefect van de Biblioteca Apostolica Vaticana Eén van de belangrijkste bibliotheken/archieven, rijk aan handschriften, is de afgelopen jaren gerestaureerde Vaticaanse Bibliotheek in Rome. Vanwege het bereiken van de leeftijdsgrens is door paus Benedictus XVI het ontslag aanvaard van de Italiaanse kardinaal Raffaele Farina (78), die in 2007 was benoemd als opvolger van de Franse kardinaal Jean-Louis Taurin. Op 26 juni is de Franse aartsbisschop mgr. Jean-Louis Bruguès benoemd tot archivaris en bibliothecaris van de rooms-katholieke kerk. In een interview met L’Osservatore Romano zei hij dat paus Joseph Ratzinger hem had toevertrouwd dat die er altijd van had gedroomd archivaris en bibliothecaris te worden.
Bezoek van paus Benedictus XVI aan de Biblioteca Vaticana
Zaal van de Vaticaanse Bibliotheek na drie jaar van renovatie
Abdijbibliotheek van Sankt Gallen rijk aan handschriften
Het Zwitserse stadje Sankt Gallen dankt haar naam aan de befaamde middeleeuwse Benedictijnenabdij. In 719 gesticht ter nagedachtenis van de heilige Gallus, overleden omstreeks 650. Andere abdijen met grotere collecties handschriften zoals Reichenau en Fulda zijn in de loop van de tijd zijn opgeheven doch Sankt Gallen bleef intact met een kloosterbibliotheek, gebouwd in 1805. Meer dan 100 ‘pronkzaalbibliotheken’ in Midden-Europa zijn beschreven in het boek ‘Das Reiselexikon: Bibliotheken. Die schönsten Räume, Die wertvollsten Sammlungen: Deutschland, Oesterreich, Schweiz (München, Callwey, 1995). De abdijbibliotheek in Sankt Gallen telt meer dan 2.000 manuscripten die keurig zijn gecatalogiseerd. Per eeuw bedraagt het aantal handschriften: 8e eeuw: 42, 9e eeuw: 261; 10e eeuw: 48; 11e eeuw: 46; 12e eeuw: 49; 13e eeuw: 44; 14e eeuw: 127. Ten slotte van de 15e eeuw tot omstreeks 1850: 1.532.
Interieur van de kloosterbibliotheek in Sankt Gallen, de oudste bibliotheek van Zwitserland
Nieuwbouw Nationale Bibliotheek Letland nadert voltooiing
In Riga, hoofdstad van Letland wordt een nieuwe Nationale Bibliotheek gebouwd met een vloeroppervlak van 46.500 vierkante meter en met ruimte voor 8 miljoen boeken. De huidige collectie van bijna 6 miljoen publicaties is nog verspreid over tien verschillende locaties. In 2008 is begonnen met de bouw, ontworpen door de Lets-Amerikaanse architect Gunärs Birkerts. Voor een filmpje zie ook: http:/www.boekendingen.nl/wp-nieuws/?p=11315
De nieuwe Nationale Bibliotheek van Letland in Riga in de steigers
Het nieuwe gebouw van de Nationale Bibliotheek van Letland in Riga (2013)
De befaamde Letse dichter, toneelschrijver en politicus Rainus, in de volksmond waakt in brons over wat in de volksmond ‘Lichtkasteel’ wordt genoemd.
(Tales from Riga: Latvia celebrates 100 years, page 107).
Love of bols (Tales from Riga. Latvia celebrates 100 years, page 108).
New York Library laat boeken in bibliotheekgebouw dankzij een gift
Voorgevel van de New York Public Library
De New York Public Library schrapt eerdere plannen om de boekencollectie in een magazijn buiten de stad onder te brengen. 3,3 miljoen van de 4,5 miljoen boeken blijven in de bibliotheek. De plannen maakten deel uit van een verbouwings- en reorganisatieplan. Hiertegen kwam protest van schrijvers en wetenschappers, omdat zoveel boeken onder handbereik het werken juist plezierig en efficiënt maakt. Een donatie van 8 miljoen dollar door het echtpaar Abby S.Milstein en Howard P.Milstein (oprichters van de juridische firma Constantine Cannon) maakt het thans mogelijk om een bestaand depot onder het Bryant Park uit te breiden. Walmart getransformeerd in een hypermoderne bibliotheek
Een lege Walmart supermarkt in McAllen, Texas
In McAllen, in de Amerikaanse staat Texas is in 2012 een ruim 10.000 vierkante meter grote Walmart, eerder gesloten als supermarkt, veranderd in een openbare bibliotheek. Bestaande uit één verdieping, enkel begane grond, is de oppervlakte meer dan 10.000 vierkante meter. De ‘Interior Design Association’ bekroonde het ontwerp van Meyer, Scherer & Rockcastle in Minneapolis met de 2012 Library Design prijs.
Het resultaat na verbouwing tot de McAllen public library
Hotelketen vervangt gedrukte bijbels door e-readers Volgens CNN verspreidde Gideon International in 2011 wereldwijd meer dan 84 miljoen op papier gedrukte bijbels. Te beginnen in juli 212 is de InterContinental Hotels Group, met hotels in 194 landen, gestart met een modernisering van de hotels. Daartoe worden in de toekomst alle bijbels vervangen door Kindle e-readers. Als proef is begonnen met Hotel Indigo in Newcastle, Engeland, war in alle 148 kamers zijn voorzien van een Kindle met Wi-Fi. Het is ook mogelijk andere boeken elektronisch te lezen, doch daarvoor moet via de Amazon Kindle Store (met 15.000 e-boeken) betaald worden. Braziliaanse gevangenen kunnen zich vervroegd vrij lezen Gevangenen in Brazilië kunnen vervroegd vrijkomen door middel van het lezen van boeken. Voor elk gelezen boek krijgt men vier dagen korting op de straf met een maximum van 48 dagen ofwel 12 boeken. Ter controle moeten de criminelen een opstel over ieder boek schrijven. De regering hoopt dat met deze leesactie de gevangen als betere mensen terugkeren in de maatschappij, omdat men een bredere kijk op de wereld krijgt, aldus advocaat Andre Kehdi uit Sao Paulo, die aan het hoofd staat van een boekdonatieproject voor gevangenen [The Telegraph, uk, 27-6-212]. Boeken in China ‘booming business’
Grote drukte op de internationale boekenmarkt in Beijing, China
De Beijing International Book Fair is in september voor de 19e keer gehouden en wordt elk jaar groter. Medegedeeld is dat in het jaar 2011 7,7 miljard boeken zijn gedrukt, een toename van 7,5% ten opzichte van 2010. Het aantal gealfabetiseerden neemt jaarlijks toe en de censuur, die tijdens Mao Tse Tung algemeen was, neemt steeds meer af. Van de non-fictie boeken zijn vooral zelfhulpboeken populair. In 2011 behaalden 48 titels een verspreiding van meer dan 1 miljoen exemplaren. Bovenaan stond een verzameling toespraken van de vroegere eerste-minister Zhu Rongji, gevolgd door een moderne editie van het 18e eeuwse boek ‘Droom van de Rode Kamer’, geschreven door Liu Xinwu. Van de Engelstalige boeken met meer dan 50.000 exemplaren kunnen worden genoemd de biografie van Walter Isaacson over Steve Jobs en ‘Honderd jaar eenzaamheid’ van Gabriel Garciá Marquez.
Interior of the new National Library of China in Beijng
RECENTE BOEKEN OVER BOEKGESCHIEDENIS, BIBLIOTHEKEN, TYPOGRAFIE – Mede bij gelegenheid van zijn afscheid van meer dan 30 jaar gewaardeerd conservator bij de KB verscheen op 28 juni 2012 van Kees Thomassen het boek: Aan vrienden gewijd, Alba amicorum in de Koninklijke Bibliotheek. Amersfoort/Brugge, Bekking & Blitz uitgevers, 2012. 
– Als tribuut aan voornoemde boekenbewaarder verscheen tegelijkertijd: Schrift en signatuur. Case studies over moderne handschriften in de Koninklijke Bibliotheek. Amsterdam, de Buitenkant, 2012. – Bart van Dulmen. Geen dag zonder boek. [Memoires van een boekhandelaar die sinds 1960 eigenaar was van boekwinkel De Bengel in Dordrecht]. Dordt pers, 2012. 20 euro.
Prent- en boekverkoper. Gravure door Jacques Callot (1592-1635). Uit: Straatverkopers in beeld, p. 21.
– Leontien Buijnsters-Smets. Straatverkopers in beeld. Tekeningen en prenten van Nederlandse kunstenaars circa 1540-1850. Nijmegen, Vantilt, 2012.
En marskramer ofwel colporteur met boeken
Een boekenverzamelaar ontmoet een colporteur (gravure door Boilly, 1790)
– Globes, oorkonden en botanica op kasteel Keukenhof. Onder redactie van G.J.Jaspers e.a. Zesde Jaarboek Kasteel Keukenhof. Hilversum, Verloren, 2012. – ‘Verboden boeken’- catalogus bij tentoonstelling in Centre Céramique. Pascal Panis (redactie). 140 p. ISBN 97890796430509. 19.50 euro. [Het eerste exemplaar werd op 28 maart 2012 uitgereikt aan Gerrit Komrij, die opening van de tentoonstelling verrichtte].
Ontlettering. Uit: Hundert; das Jubiläumsmagazin der Deutschen Nationalbibliothek, 2012, Nummer 4.
– Maarten Harms. Het Zwarte Beertjes Boek: 55 jaar Zwarte Beertjes-pockets in beeld. 448 blz. Eigen uitgave. Voor inlichtingen: 0562442236. – Marjolein Leesberg, Huigen Leeflang (red.). The new Hollstein Dutch & Flemish Etchings, Engravings and Woodcuts 1450-1700 – Hendrik Goltzius, 4 delen. Ouderkerk aan den IJssel, Sound & Vision Publishers i.s.m. Rijksmuseum Amsterdam, 2012. 440 euro per deel. – Frederike Huygen: De Stijl van het Stedelijk. Premsela Design Stories/Nai010Uitgevers. 168 p. 19.95 euro. – David Jury: Graphic Design Before Graphic Designers. The Printer as Designer and Craftsman: 1700-1914, London, Thames & Hudson, 2012. – John Landwehr: Geluk in druk. Mijn herinneringen aan de wereld van het oude boek. 2011. 27.50 euro. Te verkrijgen via antiquariaat Brabant. e-mail: antbrab@tele2.nl – Kim Aukema (26) uit Haarlem, grafisch ontwerpster, en werkzaam bij de openbare bibliotheek Velsen publiceerde het prentenboek ‘Wereldgroeten’, uitgegeven door C.de Vries-Brouwers.
Ten slotte: A.G. van der Steur schreef een fraai uitgegeven boekje: ‘Gedenk mij bij de tijden van weleer. Het openbare en verborgen leven van de Haarlemse advocaat en dichter Lodewijk Ali Cohen (1895-1970)’.
Vooromslag van boek over L.A.Cohen
Bericht ober boek Ali Cohen (Haarlems Weekblad, 2012)
Lodewijk Ali Cohen voert een ‘jonge joffer’ ten dans op het door Teisterbant georganiseerde ‘Hildebrandfeest in Dreefzicht
Aangetekende enveloppe van mr.L.Ali Cohen, advocaat en procureur Haarlem aan mw. de weduwe J.van Sambeek-Meyer, Clematislaan 24 Aerdenhout (gem. Bloemendaal) (coll. Krol, librariana)
Oprichtingsvergadering van sociëteit Teisterbant, 16 augustus 1949 in de Bilderdijkzaal van café-restaurant Brinkmann te Haarlem. V.l.n.r. staand achter Dolf Planteydt, portier Spoor, Miep Schröder-van Gogh, David Koning, Piet Leffelaar (uit Laren). Vooraan zittend: LODI ALI COHEN, Jan Brants, Godfried Bomans, Otto B.de Kat.
Een diner van genootschap Teisterbant in de sociëteit van restaurant Brinkmann, circa 1960. Aan tafel zittend van links naar rechts Godfried Bomans, Hans de kat-van Zijl, Anton van Duinkerken, Guusje Brants, Harry Prenen. Daarachter v.l.n.r.: Annie Paap, twee onbekende dames, Piet Schröder, Nettie Andriessen-Kooy, Miep Schröder, vooraan Pietsie Bomans, Jan Brants (gedeeltelijk zichtbaar), Mari Andriessen (met vlinderdas voorover gebogen). Boven Brants staat LODI ALI Cohen met rechts van hem Adriaan Roland Holst. Uiterst rechts Liesbeth Erens.
uitsnede, rechts zittend Pietsie Bomans-Verscheure en daarachter voorover gebogen Mari Andriessen
Naamlijst van bestuur en commissarissen Teisterbant, 1949
Vers ‘De Haarlemse Heiliglanden’ van L. Ali Cohen, opgenomen in de bundel ‘De Haarlemse Heiliglanden; proeve van een topografische poëzie ‘. (Haarlemse Sociëteit Teisterbant, 1966).
Het ‘Dichtersmaal’ in Sociëteit Teiterbant 8 januari 1957. Bovenste rij van links naar rechts: mr. Hellema, Barend Rijdes, Mr.van Rooyen, Govaert van den Bergh, Pieter Leffelaar. Middelste rij: v.l.n.r.: Piet Schröder, mevrouw Leffelaar, Tjebbo Fanken, mevrouw Breure, mevrouw Brants, Hans de Kat-van Zijl (echtgenote van Otto B.de Kat), onbekende?, mw.Pietsie Bomans, Jan Brants, mevrouw Franken, Len Breure. Onderste rij; Otto B.de Kat, Harriët Laurey, Godfried Bomans, Miep Schröder, ?, Ton Neelissen, L.Ali Cohen
Zaterdag 19 juli 1952 organiseerde Teisterbant een gecostumeerd bal in Dreefzicht, de vroegere buitensociëteit van de rederijkerskamer ‘Trou moet Blijcken’. Een aantal gasten verkleedde zich bij Bomans thuis in de Zonnelaan alvorens zich in kledij uit de tijd van de Camera Obscura naar het etablissement te begeven. Op de foto v.l.n.r. Pietsie en Godfried Bomans, Jacques Moolenijzer, Piet Leffelaar en Jules Chapon.
Enkele ereleden en leden van verdiensten van sociëteit Teisterbant. Van links naar rechts: Ali.L.Cohen, Jacques Moolenijzer, Joop Landré, Jules Chapon, Godfried Bomans, Frans Funke, W.H.Hellema, Dolf Plantheydt en Tjebbo Franken
De bel van Teisterbant, tegenwoordig aanwezig in het Noord-Hollands Archief Haarlem
Verzilverde beker, bel en medailles van Teisterbant op tentoonstelling ‘Allemaal Haarlemmers’ in Museum Haarlem, 2020
Enveloppe van een brief die ik aantrof op een verzamelmarkt
(Godfried Bomans. Uit biografie Jan van Borssum Buisman, door Willem Veenhoven. 2021, pagina 32)
Drie presidenten van Teisterbant aan boord van het stoomschip Teisterbant in Brinkmann-Haarlem. Van links naar rechts Godfried Bomans, Jacques Moolenijzer en Joop Landré
Coen Peppelenbos wijdde een bespreking aan het boek, op het internet gepubliceerd op de site van Tzum literaire weblog. Hans Krol (oktober 2012)
De Teisterbantse ‘Manschaft’ in 1951. Bovenste rij: o.a. Godfried Bomans, Jules Chapon en Poppe Damave. Onderste rij o.a. Moolenijzer, Boebi Brugsma, David Koning en Frans Funke.
Ingelijste tekening van Teisterbant uit 1954 door Jan Wiegman. Vooraan links met pijp Godfried Bomans (?), rechts onbekend.
Gedenksteen sociëteit Teisterbant in Brinkmann Haarlem
Schilderij van Lili van Cleeff uit 1957 met de volgende personen, allen lid van Teisterbant: v.l.n.r.: Harry Mulisch, Godfried Bomans, Harry Prenen, Barend Rijdes, Ton Neelissen en Harriët Laurey. (Frans Hals Museum)
Een herinnering van oud-bestuurslid van Teisterbant Barend Rijdes.
Vooromslag van ‘Literair Dagboek 1966-1975 Barend Rijdes (Haarlemse Verkenningen no. 11, uitgegeven door Lenie Peetoom. 1988. Op de foto het echtpaar Barend Rijdes en Marianne Rijdes-Kruyt, 1968.
In zijn Literair Dagboek noteerde Barend Rijdes 11 maart 1972: ‘Naar ik meen precies 24 jaar geleden vond de oprichtingsvergadering plaats van Teisterbant. En die is gisteren in het restaurant tegenover de Ruïne van Brederode herdacht. Initiatief van Prenen en Van Run. Wat mij opviel waren drie dingen: 1e dat er wel veel, bijna geheel en alleen over Godfried gesproken werd, maar zonder enig spoor van droefheid in de hele vergadering; 2e dat noch Pietsie, noch de dochter van Godfried en Pietsie aanwezig waren; 3e dat Harry Mulisch vrijwel alleen en langdurig, het woord voerde, het was een gloriedag voor hem. Van niemand anders ging een woord uit ter nagedachtenis van Godfried. Het was dus een gezellige middag. Veel oude bekenden – er waren zo’n 30-40 bekenden – en korte gesprekjes van de voor de hand liggende vluchtige aard. Was er iemand die mij bijzonder trof door zijn aanwezigheid? Herman en Dwien van Run hadden mij meegenomen in hun auto, Harriët Laurey en Ton Neelissen, de altijd sympathieke Poppe Damave, Otto de Kat, en een mij onbekende maar aardige vent, Walraven. Past times, maar zonder ditmaal het besef van voorbijgaan dat als een zuur invreet. Er is tenslotte een commissie ingesteld om een boekje te laten schrijven door Harry Prenen over het achter ons liggende tijdperk. Geluk, grijs en oud geworden en misschien daarom in een hip manchester pak had geloof ik wel oren naar een subsidie, maar wilde een meer omschreven berekening van de kosten. En ook Joop Voogd was er (drs.) nog miezeriger en onbeduidender dan hij in politicis is. Maar laat ik als tegenstelling niet weglaten dat Jacques Moolenijzer er was, en Nico Andriessen.’
Met het overlijden van de oprichter en eerste president Godfried Bomans is een definitief einde gekomen aan het genootschap Teisterbant. Poging voor een voortzetting dan wel heroprichting leden schipbreuk. Op 17 maart 1972 noteerde Barend Rijdes in zijn Literair Dagboek (Uitgave Lenie Peetoom, 1988): ‘Dwien van Run belt op; “Moolenijzer wil blijkbaar weer een Teisterbant gaan oprichten op een zolder aan de Gedempte Oude Gracht. Herman waarschuwt haar – je laat je voor een karretje spannen dat niet gaat rijden, omdat ook mijn naam genoemd is, belt hij mij erover op, en ik geef Herman gelijk: Moolenijzer is een aardige vent maar naïef, en wij zijn er te oud voor geworden, kunnen er doodgewoon de tijd niet voor missen – Pietsie kan er tegen dit soort bijeenkomsten nog niet op, maar dat lijkt mij niet het juiste, zij het vriendelijke argument voor haar wegblijven,’
Op 12 augustus 1972 publiceerde journalist Leo Kleyn een artikel in dagblad Trouw: ‘Wat is er van Teisterbant gebleven?’ dat bovenstaand als volgt eindigde.
——————————————————————————
Stations- en metrobibliotheken (3)
Uit het Haarlems Dagblad van 22 september 2012: de stationsbibliotheek van Haarlem loopt als een trein
Stationsbibliotheek Haarlem (Johnson. Buitengewone bibliotheken, 2015, pagina 30)
Uit: SPOOR, 2012, nummer 4
JUNI 2021 is de stationsbibliotheek in Haarlem gesloten, met als reden dat deze niet aan de verwachtingen van de doelgroep voldeed.
Bezoek op 2 november 2021 aan de stationsbibliotheek in Rotterdam op het Centraal Station naast het restaurant.Op maandag is een personeelslid aanwezig,de overige dagen is sprake van uitsluitend selfservice.
Hans Krol voor de op dat moment gesloten bibliotheek op het (oude) station van Austerlitz in Parijs
Metrobibliotheken bevinden zich o.a. in Madrid en Stockholm. De Stadsbibliotheek van Wenen profileert zich als de enige “met een eigen ondergrondse metro.
Folder Hauptbücherei am Gürtel, Wien [door mij april 2019 bezocht]
Bibliometro Madrid (Alex Johnson, Buitengewone bibliotheken, 2015, pagina 23)
Bibliotrein in Catalonië (Buitengewone bibliotheken, 2015, pagina 22)
Bibliometro in Santiago, Chili (Alex Johnson, Buitengewone bibliotheken, 2015, pagina 15)
———————————————————————————— Archiefbewaarplaatsen (2)
Simon Vinkenoog in zijn persoonlijk archief in de Vondelkerk in 2008 (foto Edith Ringnalda
Sushma Prasad (1962) werkt sinds de dood van haar man in 1997 als ssistente in het secretaraat van de deelstaat Bihar in India. Als zodanig beheert zij het secretariaatsarchief
——————————————————————————————
VERBORGEN BIBLIOTHEKEN (2) 
De bibliotheek in het Bisschoppelijk Paleis in Haarlem, welk pand thans te koop staat. [foto Rob Eversen, HRLM]
Ontwerp van de Italiaanse architect Luca Bombassei, Milaan
Ontwerp Saba Itlaia
Een rotonde-boekerij, ontworpen door Job Koeleman
Bibliotheekboom
Zitbank annex boekenkast
Boekenkast ontworpen door Ron Arad
Het boekenbed van een bibliofiel echtpaar
Boekenbalie winkel in het Middelheimmuseum, Antwerpen
Boekengiraffe opgebouwd uit circa 3.000 boeken, tentoongesteld in Aix-en-Provence en Marseille
Boekenkast in een trap verwerkt (Improbables Libraries Improbables Bibliothèques)
In een bibliofiel boekje ‘Zomerende rijd’ heeft Sak van den Boom rond 13 afbeeldingen van boeken als fauteuil, stoel, bed, tafel e.d. een gedicht gemaakt. In 2015 verschenen als jaarbijdrage van het genootschap ‘Het Beschreven Blad’ in Haarlem.
======================================================================
De Maastrichtse kunstenares Vivienne Debats-Smids heeft zich gespecialiseerd in de verwerking van oude en vergeten boeken tot kunst. Voorzijde van een flyer
Van 1 april tot 30 juni 2013 exposeert Vivienne Smids haar kunstobjecten van papier en boeken in de openbare bibliotheek van Valkenburg
Kunst aus Büchern
Kunst uit boeken. In: Mobil, 10.2013, p.10
Sculptuur uit telefoonboeken vervaardigd door Long-Bin Chen uit Taiwan
Kunst aus Büchern. Uit: Mobil, 10.2013, p.104
Kunst aus Büchern. Uit: Mobil, 10.2013, p.108
!['In Breeding' , één van de projecten ['Biografas = het leven beschrijven] van De Spaanse kunstenares Alicia Martin (geb. 1964) uit Madrid.](https://ilibrariana.files.wordpress.com/2012/10/in-breeding.png)
‘In Breeding’ , één van de projecten [‘Biografas = het leven beschrijven] van De Spaanse kunstenares Alicia Martin (geb. 1964) uit Madrid.
Iglo van op elkaar gestapelde afgeschreven bibliotheekboeken, vervaardigd voor galerie de installatie ‘Home’ (2011) door de Colombiaanse kunstenaar Miler Lagos.
Boekentoren met publicaties over president Lincoln
Lezen in een boekenrad
=========================================================================
Hans Krol voor de Très Grande Bibliothèque Mitterand in Parijs (2012)
Librariana 
Geachte heer, mevrouw,
Wat een leuke informatieve website. Complimenten.
Heb toch een vraag voor u. Weet u misschien titels van boeken waarin foto’s staan van interrieurs van (oude) Europese bibliotheken, zowel klooster als kasteel?
Heb in Franse en Duitse kastelen het e.e.a. gezien, en was ook lid van Bodleian in Oxford, maar ben nog geen overzichtswerk tegengekomen. U weet het vast.
Hartelijke groet,
Hierbij een selectie van boeken met illustraties van fraaie bibliotheekgebouwen en -interieurs in Europa:
– W.Löschburg. Alte Bibliotheken. Leipzig, 1974
– M.Baur-Heinhold. Schöne alte Bibliotheken. München, 1972
– Anthony Hobson. Great libraries. London, 1970.
– Boudewijn Büch. Een feest voor het boek. In: Snoecks 93, p. 104-135.
– Classical libraries of the world. Shanghai, 2006.
– Candida Höfer. Bibliotheken. Mit Essay von Umberto Eco. 2005.
– Guillaume de Laubier (Photographs) and Jacques Bosser (text). The most beautiful libraries in the world. New York, circa 2004.
– Ken Worpole. Contemporary library architecture; a planning and design guide. London etc. Routledge, 2013.
– James W.P.Campbell and Will Pryce (Fotografie). De bibliotheek. Bussum, Thoth, 2013.
Intussen bestaan ook diverse internetsites met dergelijke bibliotheken. Zelf heb ik een bijdrage gewijd aan foto’s en ansichtkaarten van kasteel- en landhuisbibiotheken in Groot-Brittannië, binnen afzienbare tijd te vervolgen met kasteelbibliotheken in Frankrijk.