BOLLENSCHUUR VAN MEEUWEN AAN MANPADSLAAN IN VERVAL / kwekerijen Rosenkrantz / Ruijsenaars / Braam / Nelis / Rosenkrantz + Preijde / Roozen / Geerlings Van Tubergen / Bonkenburg / Van den Berg / Kersten / Bloemoord (Ruijsenaars)/BULB

Tags

Bloemoord, Bonkenburg, Braam, Cor Geerlings, Cornelis Kapiteyn, de Bulb, firma J.H.Kersten, Hein Schrama, Kersten, kwekerij Beelen, P. Nelis en Zoon, Quirinus van den Berg, Rosenkrantz, Ruijsenaars, Van Meeuwen, Van Tubergen, Ymco van Gorcom

BOLLENSCHUUR AAN MANPADSLAAN IN VERVAL

Bollenschuur Heemstede dichtgetimmerd. Uit: Heemsteedse Courant van 19 augustus 2015

Drie foto’s van bollenschuur vh. Van Meeuwen aan de Manpadslaan Heemstede (Marcel Bulte, 2000

.

Perceel 100034, voormalige bollenschuur, betreft een in slechte staat verkerende opstal, en is sinds 3 juli 2007 een gemeentelijk monument. Eigenaren van het pand, Manpadslaan 12a, zijn de heren Boelaars en Roosendaal.

Over bollenschuur Van Meeuwen. Uit: Architectuur en stedebouw in Noord-Holland 1850-1940; door drs. E.van der Kleij. 1993, pgina 136.

Reddingspoging voor historische bollenschuur; door Sjaak Smakman, uit Uit: Haarlems Dagblad

Op 29 september 2014 gemaakte foto van de bollenschuur vh. Van Meeuwen. Het verval zet zich voort

Nog een foto van de in verval geraakte bollenschuur, nu vanaf de Manpadslaan. (29-9-2014)

Uit: Monumentaal, nummer 1/2008, pagina 41 met bijschrift: ‘Deze bloembollenschuur Van Meeuwen langs de Manpadslaan staat te verkommeren, helaas!’

Van drs. G. J.Telkamp (1) ontving ik begin dit jaar een schrijven over de lamentabele staat van de voormalige bollenschuur Van Meeuwen, Manpadslaan 12, Heemstede. Hij schreef: ‘Vandaag maakte ik met 25 wandelaars uit Leiden en omgeving (NIVON) een wandeling door de schone Heemsteedse dreven. Ik heb er behoefte aan te melden dat het gemeentelijk monument Manpadslaan 12 gebouwd in 1910 door de Leidse architect Josua Wilhelm Reijneveld, in erbarmelijke staat verkeert. Er wordt kennelijk al jaren geen onderhoud meer gepleegd, ramen zijn kapot en deuren staan open. Op die voortreffelijke monumentensite van de Historische Vereniging Heemstede-Bennebroek staat dat de bollenschuur in slechte staat verkeert. Helaas is dat een eufemisme. Qua stijl en materiaalkeus is deze schuur zo mogelijk nog ‘unieker’ geworden, daar de op de site van de Stichting Bescherming Erfgoed Zuid-Kennemerland (SBEZK) vermelde soortgelijke schuur aan de Hoge Morsweg 111 al enkele jaren geleden is afgebroken (vervangen door een op zich zelf niet onaardige replica).Ik hoop dat Heemstede het in alle opzichten kan opbrengen dit monument van een wisse ondergang te redden. Wilt u mijn smeekbede s.v.p. doorzenden aan relevante personen nog niet genoemde personen en instanties? Bij voorbaat dank, met vriendelijke groet, Gerard J.Telkamp.’  Dit schrijven werd tevens toegezonden aan het bestuur van de Historische Vereniging Heemstede Bennebroek, de gemeentesecretaris van Heemstede, de werkgroep Behoud en Herbestemming  Bollenerfgoed, de Stichting Industrieel Erfgoed Leiden STIEL en ir. Edwin Orsel, bouwhistoricus gemeente Leiden.

Bollenschuur uit 1910 van het voormalige bloembollenbedrijf van Van Meeuwen, Manpadslaan 12 op een foto uit 1999.

Bollenscuhur Van Meeuwen (Eric J.Coolen, in Haarlems Dagblad van 4 januari 2022)

Reclame van G.C.van Meeuwen & Zonen Heemstede bij Haarlem 1922

Cornelis Kapiteyn (1888-1951) was directeur van de bloembollenfirma Van Meeuwen aan de Herenweg

In 1926 liet Cornelis Kapiteyn een villa bouwen onder architectuur van A.Mooldijk aan de nabijgelegen Manpadslaan 14 in Heemstede. Deze is met de naam JOSEPHINE vernoemd naar zijn eerste echtgenote Josephine Francisca Timmermans (1887-1942)

Een deel van het Manpadslaangebied is in gebruik als volkstuinen en in eigendom van de gemeente Heemstede. Een ander deel van de agrarische percelen, alsook de voormalige bollenschuur, is in bezit van de projectontwikkelaars Synchroon BV, Parck Manpad I en Parck Manpad II BV. De voormalige bollenschuur heeft een woonbestemming met mogelijkheid tot praktijkruimte. Sinds de leegstand wordt het bouwwerk ernstig verwaarloosd. Intussen hangen de raamsponningen naar buiten en heeft regen vrij spel. De heer Boelaars, eigenaar van de holding waaronder Parck II ressorteert, voelt zich echter niet geroepen iets aan onderhoud van het gemeentelijk monument te doen. Tegenover een journaliste van de Heemsteedse Courant verklaarde hij: ‘Dat krijg je nou als de criminaliteit daar vertoeft. We zijn in onderhandeling over het gebied. We lopen tegen allerlei barrières aan. Als je het pand dichttimmert, zitten er binnen een maand weer criminelen in.’

Bollenschuur Van Meeuwen op een foto uit 1993, toen nog in goede staat, maar ruim 20 jaar later in een staat van verval

Bollenschuur Manpadslaan staat op instorten. Uit: Heemstede dichtbij.nl, 25 juni 2014 (foto Marieke van der Leij)

De koninklijke firma G.C.van Meeuwen & Zonen

Catalogus G.C.van Meeuwen & Sons Heeemstede, 1937

Voorbeeld van een factuur van bloembollenkwekerij en -handel G.C.van Meeuwen & Zonen, Heemstede, gedateerd 16 augustus 1940.

Onder het kopje ‘Een verdienstelijk katholiek kweker’ is door Marcel Bulte de historie geboekstaafd (2) van deze van oorsprong Haarlemse bloembollenfirma die gedurende de eerste helft van de vorige eeuw in Heemstede tot bloei kwam. In 1856 kocht Gerardus van Meeuwen de buitenplaats ‘Rusthoven’ aan de Wagenweg waar al een bloemkwekerij was gevestigd.

Gebouw van kwekerij G.C.van Meeuwen en Zonen aan de Herenweg + eerste steen, gelegd op 5 maar 1930

Voormalige bollenschuur en kantoor G.V.van Meeuwen

Bericht over verkoop hofstede Rusthoven uit het Algemeen Handelsblad van 24 september 1855.

Gezicht vanaf de Kadijk met twee verdwenen bollenschuren in Heemstede. Op de achtergrond in het midden de bollenschuur van Philipp met daarnaast het woonhuis en rechts de bollenschuur van P.Kramer, die in de jaren zeventig is gesloopt.

Jaarlijks hield hij een veiling van “zeer schoone en groote partijen te veld sterk in het gewas staande dubbele en enkele Hyacinten-Bloembollen en onderscheidene bijgewassen.” Jaarlijkse verkopingen hadden midden 19^e eeuw ook plaats op zijn tuin ‘de Haverkamp’ in Overveen. Gerard van Meeuwen, die in 1860 trouwde met Catharina M.Eldering specialiseerde zich in het kweken van hyacinten en andere bolgewassen. In 1884 ontving zijn bedrijf een gouden medaille voor gekweekte amaryllissen. In 1892 kwamen drie van zijn zonen (Frans, Gerard en Willem) als vennoten bij hun vader in de firma die vanaf toen heette: ‘Firma G.V.van Meeuwen & Zonen.’ De onderneming verhuisde begin 20^e eeuw van de Wagenweg naar de Herenweg nabij de Manpadslaan in Heemstede. Met kwekerij J.H.Kersten & Co. werd hij tot de vooruitstrevende bedrijven gerekend. In 1906 installeerde hij een bloembollensorteermachine geschikt voor hyacinten, gladiolen en tulpenbollen. De machine kon zonder schade aan de bolgewassen in een kwartier vijf manden bollen in zeven maten sorteren. Op 15 februari 1907 was de heer G.A.Scheelings precies een halve eeuw werkzaam bij Van Meeuwen, waarvan de laatste 40 jaar meesterknecht, en ontving deze een onderscheiding van de Koninklijke Nederlandsche Tuinbouw-maatschappij. Na W.O.I moest het bedrijf vanwege de omstandigheden in die tijd inkrimpen. In 1922 overleed Frans van Meeuwen op 58-jarige leeftijd tijdens bezoek in Engeland. Behalve voor de firma heeft hij zich ook voor de bloembollenhandel in de regio ingezet. Na zijn plotse overlijden werd het bedrijf te koop aangeboden. Nieuwe eigenaar werd H.de Graaff & Zonen uit Lisse. De zaken werden voortgezet onder de oude handelsnaam. Tijdens de oorlogsjaren moesten in de kassen groenten plaats van bloemen gekweekt worden. Na de bevrijding kwam de kwekerij nog een aantal jaren tot nieuwe bloei. In 1956 is het eeuwfeest nog uitbundig gevierd en ontving men het predicaat ‘koninklijk’. Eind jaren zeventig kwam het bedrijf opnieuw in andere handen. Na enkele directeurswisselingen en de verkoop van onroerend goed aan een bollenkweker in Lisse is de firma als kwekersbedrijf opgeheven. Huidige eigenaar van de bedrijfsnaam Koninklijke Kwekerijen G.C.van Meeuwen & Zonen is de heer J.ten Hagen uit Lisse, firmanaam Gebr. Ten Hagen V.O.F. Genoemde onderneming is volgens de Kamer van Koophandel actief in de branche teelt van sierplanten. Een eerder aangevraagde sloopvergunning werd afgewezen. In 2012 is door de gemeente gunstig beschikt voor het bouwen van een nieuw woonhuis. Naast de bollenschuur bevindt zich richting Leidsevaart op nummer 14 een in 1926 door bouwkundige A.Mooldijk ontworpen vrijstaand huis, Daarachter bevinden zich kassen.

In de bibliotheek van de Landbouwuniversiteit Wageningen zijn kwekerscatalogi van G.C.van Meeuwen & Zonen aanwezig vanaf 1867 tot 1965. Bailey Hortorium in de Mann Library van de Cornell University (USA) beschikt over de jaarlijkse kwekerscatalogi van de firma Van Meeuwen van 1926 tot 1936.

Uit: Weekblad van Heemstede, 13-2-1997

Uit: Heerlijkheden, april 2011, nummer 148

Voormalige  bollenschuur Braam, thans woonhuizen, aan de Kadijk in Heemstede (HVHB)

De bollenschuur is in  1907-1908 gebouwd onder architectuur van aannemer P.Smit uit Heemstede in opdracht van de bloemistenfamilie Braam De bollenschuur is in 2011 gerenoveerd  en verbouwd  tot woningen. Over bloemisterij Braam zie o.a.  Bloeiende Bedrijvigheid, 2002. p. 184-187.

Braam. Uit: Bloeiende Bedrijvigheid door Marcel Bulte en Wim Post. Haarlem, De Vrieseborch , 2002, pagina 186 (foto van de bollenschuur aan de Kadijk  uit 1999)

Vervolg Braam, pagina 187.

Poststempel C.A. Braam Blumist

Portret van bloemist C.A.Braam, die plaatselijk ook actief was in het  katholieke kerkelijk  verenigingsleven. (Nieuwe Haarlemsche Courant, 16-3-1918) 

Overlijdensadvertentie Clemens A.W.N. Braam in de Nieuwe Haarlemsche Courant van 26-2-1918

Clemens A.W.B.Braam was een zoon van Johannes Theodorus Braam (1807-1883) uit Amsterdam. Geboren op 24 augustus 1840 in Amsterdam, vestigde hij zich als bloemist, later bloembollenkweker te Heemstede en trouwde alhier in 1868 met Mathea van der Horst, uit welk huwelijk 5 kinderen zijn geboren, onder wie Josephus Maria Johannes Braam (1876-1934), bloembollenkweker en oprichter van de Firma Braam& Zoon te Heemstede. Uit het huwelijk met Adriana Cornelia van Bruggen uit Heemstede zijn 3 kinderen geboren, van wie de oudste Augustinus Josephus Braam, geboren in 1903, het bloembollenbedrijf voortzette. Hij had zitting in het hoofdbestuur van de Koninklijke Algemene Vereeniging voor Bloembollencultuur. Voorts was hij voorzitter van de afdeling Heemstede  en behoorde Guus Braam tot de pioniers van de Heemsteedse Zwem en Polocluc (HPC). Onderstaand  een bericht over zijn overlijden

(A.J. (Guus) Braam (1903-1984) (Haarlems Dagblad, 6 augustus 1984). Een zoon Johannes Wilhelmus Maria Braam, geboren in 1943 heeft als bollenkwekeker het bedrijf voortgezet

Huldiging Guus Braam bij HPC in 1936 (A.J.Kramer)

Toelichting huldiging Guus Braam in 1936 door A.J.Kramer, in: Kent u ze nog…de Heemstedenaren. 1981

Het overlijden van de vroegere waterpolo international Guus Braam was landelijk nieuws (Limburgsch Dagblad, 7 augustus 1984)

Twee jubilea in het bloembollenbedrijf (Nieuwe Haarlemsche Courant, 30-6-1928)

Vervolg Braam uit Nieuwe Haarlemsche Courant, 306-1928)

Overlijdensbericht bloemist Jos J.M.Braam (Het Vaderland, 8-6-1942)

Voor een genealogie van het bloembollenkwekersgeslacht Braam aan de Kadijk op de Glip  in Heemstede wordt verwezen naar en bijdrage van N.H.Slinger Het Heemsteeds bloembollenkwekersgeslacht Braam, Gens Nostra, 1969, p.372-375.  De geschiedenis van het bedrijf is beschreven in Bloeiende Bedrijvigheid  door Marcel Bulte  en Wim Post.  Haarlem, 2009, p.181-187. Over de bestemming van de bollenschuur voor appartementen, zie: HeerlijkHeden, nummer 179, 2019, p. Ellen Kerkvliet: Herbestemming is redding bollenschuren, p. 8-14. 

                                Bollenschuren en bollenvelden in Heemstede

Bloembollenvelden in de omgeving van de Herenweg omstreeks 1920

De stoomtram kruist blauwe tram naar Zandvoort

Tulpen-en hyacinthenvelden in Heemstede

Bollenvelden vanaf de toren van de H.Bavokerk: terreinen van Roozen en Nelis tussen de Kerklaan n de Van Merlenlaan in 1953, waar de Verzetsheldenwijk is gebouwd.

Foto gemaakt door Jo van Bilsen 11-3-1959 van meisjes in een bloeiend crocussenveld tussen Heemstede en Bennebroek

Met het verdwijnen van de meeste bloembollenkwekerijen in Heemstede zoals van Rosenkrantz/Preijde, Roozen, Dix, Bonkenburg, Van den Berg, Kersten, Schoo e.a. zijn ook de bollenschuren op een enkele na verdwenen.

Woonhuis en daarachter bollenschuur van de kwekersfamilie Roozen ten oosten van de Bronsteeweg op een foto uit circa 1930 (foto uit Bloeiende bedrijvigheid).

Foto van een voormalige bollenschuur van de firma Roozen. Tussen 1917 en 1921, toen de Opstandingskerk aan de Koediefslaan gereed kwam, heeft de schuur dienst gedaan als Gereformeerde kerk. Na de afbraak zijn op deze plek in 1957 aan de Crayenestervaart 5 woningen met garages gebouw op de nummer Crayenestersingel 12, 14, 16, 18 en 20. (NHA)

Briefkaart van Jacob Ziegler, Salzburg, aan Nicolaas Roozen en zonnen, Blumisten Bronstee Heemstede

Nog een foto van de voormalige bollenschuur van Leo Roozen uit het Noord-Hollands Archief.

Bronsteeweg. Laantje naar woning Roozen en modelboerderij Bronstee. 1930

Het bollenbedrijf van Leo Roozen ter hoogte van de Adriaan Pauwlaan en de Bronsteeweg in 1932 (Bloeiende Bedrijvigheid, 1932. pagina 249)

Correspondentiekaart met bestelling van Jakob Ziegler in Salzburg gericht aan Nicolaas Roozen en Zonen, Bronstee. 1929

Bollen rapen op een terrein van Roozen

Bollen sorteren nabij de Blekersvaartweg op het erf van kwekerij van Theo en Han Beelen in 1936

In een bollenschuur

Verwerking van bollen in de schuur van het bedrijf van Theo en Han Beelen aan de Blekersvaartweg

De bloembollenvelden van Kersten tussen de Herenweg, de Bronsteeweg en de Koediefslaan in 1914. De kantoren lagen tegenover de ingang

Deel van de bloembollenvelden van J.H.Kersten & Co in 1914 tussen de Herenweg, Koediefslaan en Bronsteeweg

Jan Hendrik Kersten (senior (1863-1931) en zoon Jan Hendrik Kersten (junior (1831-1931) liggen beiden begraven op de Haarlemse begraafplaats aan de Kleverlaan (biografietjes uit het boek door Margreet Pop en Jaap Temminck, 2002, pagina 112)

Luchtfoto uit 1924 met de bollenvelden aan de Leidsevaart, in het midden de Manpadslaan en de herenweg. Geheel rechts de Prinsenlaan en geheel boven de Kadijk en Glipper Dreef.

bollenbedrijf Frans Roozen met schuur in 1959

Voormalige bollenschuur van Frans Roozen aan de Herenweg in 1985.

Luchtfoto begin jaren 50 van de vorige eeuw van het voormalig bloembollenbedrijf van N & J.Roozen, opgericht in 1845, aan de Herenweg te Heemstede. Geheel rechts aan de Herenweg het café van Derkinderen (deKonijnenberg)

Het voor WO11 grote bollenbedrijf van de firma Roozen aan de oostzijde van de Herenweg in Heemstede

Panorama Herenweg ter hoogte van Rivierenwijk op een ansichtkaart uit omstreeks 1950. Links de bollenschuren van de firma N & J.Roozen

De voormalige bollenschuur van Philppo aan de Prinsenlaan. Marcel Bulte schrijft in Bloeiende Bedrijvigheid’,  2002, pagina 178: ‘Arie Vis overlijdt in 1940 en er volgt een verdeling. Wouter Philippo en zijn zoons Dirk en Wouter gaan als ” Philippo en Zonen” verder. Als vader Wouter in 1945 komt te overlijden en zoon Wouter in 1957het bedrijf verlaat, gaat Dirk alleen verder. Op7 juni 1966 gaat het bedrijf na nog wat tussentijdse overnames failliet. 

Panorama van de Glip omstreeks 1950 vanaf de molen van Höcker. Rechts bloembollenvelden en een rechthoekige bollenschuur van ‘Bloemlust’ (Vrugt/Bonkenburg). Wat verderop nieuwbouwwijkje Glip 1.

De Glipperdreef komende vanaf Bennebroek in 1929 met de molen en links en rechts een bollenschuur

Catalogus van kwekerij Bloemlust van de Gebroeders Bonkenburg (Bibl. Univ. Wageningen)

Prijscourant Gebrs. Bonkenburg uit 1925

Nog een bloembollencatalogus van Gebrs. Bonkenburg Heemstede (Bibl. Univ. Wageningen)

De bollenschuur van kwekerij Vrugt ‘Bloemlust’, gevolgd door J.Bonkenburg & Co in de Glip op een foto uit 1928. Voor 1920 behorend bij een boerderij als koestal in gebruik. Vanwege bouwvalligheid is de ronde schuur afgebroken.

In 1953 had een uitslaande brand plaats in een bollenschuur van bloemkwekerij Bonkenburg waarbij een enorme hoeveelheid bollen verloren ging. Kwekerij ‘Bloemlust’ van Bonkenburg is in 1987 verkocht aan een firma in Voorhout en vervolgens zijn de bedrijfsgebouwen gesloopt. (Bericht uit De Tijd van 5-8-1953).

Advertentie kwekerij ‘Bloemlust’ van Gebr. Bonkenburg

Eerder, in 1932, ging aan de Kadijk een bollenschuur van bloembollenkweker Jan van Zadel in vlammen op (Het Volk, 26-2-1932)

Uit: het Vaderland van 26 februari 1932

Advertentie van bloembollenveiling in 1919 aan de Bloembollenschuur van de N.V. Bloembollen Export Mij voorheen Kramer en Koenderman in liquidatie. De directeuren; H.Bader, J.Bonkenburgh, D.Hoogensteijn

Bollenveld van Piet Kramer aan de Prinsenlaan

De bollenschuur van Quirinus van den Berg en Zonen op de hoek van de Zandvoortselaan en de Herenweg midden jaren zeventig, gesloopt bij een verbreding van de weg. Rechts een deel van ‘Rozenburg’.

Reclame voor de Ronald McDonald Tulip van Q. van den Berg, opgericht in 1876, tegenwoordig gevestigd in Zwaanshoek.

Seie van de door Quirinus van den Berg uitgegeven reclamekaarten van ‘Pride of Haarlem’ en ‘William Copland’

achterzijde kaart: Quirinus van den Berg Bulbgrowers & Sons Heemstede

Quirinus van den Berg: Bartigon en Centenaire

Quirinus van den Berg: Farncombe Sanders / Lenotre

Quirinus van den Berg: Madame Krelage / Inglescome Yellow

De vroegere bollenschuur van Q. van den Berg en Zonen op de hoek van de Zandvoortselaan en de Herenweg (later gebruikt als garage)

Sloop van de bollenschuur van Quirinus van den Bergop de hoek van de Herenweg en Zandvoortselaan in 1969 (NHA de Boer)

Het ‘Bulb Warehouse’ van kwekerij J.J. Thoolen uit 1898 op de hoek van de Zandvoortselaan en Leidsevaart. Na de oorlog in gebruik als hotel-pension ‘Huize Sweerts’, waar zich nu de kantorenflat ‘Kennemerhaghe’ bevindt.

Bollenpel(st)ers bij een bollenschuur met manden vol hyacinten in de omgeving van Haarlem. Foto uit tijdschrift Het Leven van 1912.

Het boembollenbedrijf van Van Maris was zowel in Bennebroek als Hillegom gevestigd (Bloeiende Bedrijvigheid, p. 205-206)

Briefhoofden Van Maris & Co

Leonard van Maris, Mary van Maris en de heer Leeuweriks in 1930 tussen de Darwintulpen van het soort Sir W. Copland (Bloeiende Bedrijvigheid, p. 205)

Herenweg 23: het huis en bollenschuur van het bedrijf van J.Koning in 1929 (Bloeiende Bedrijvigheid, pagina 202)

Op het terrein van bloembollenkweker Van Lierop met zijn familie in Bennebroek met de bloembollenschuur (Bloeiende Bedrijvigheid, pagina 205)

Bollenschuur verbouwd naar fitnessclub (de Heemsteder, 23-11-2007)

Vervolg verbouw bollenschuur naar fitnessclub, 28-11-2007)

flyer van fm Healthclub, Kerklaan 113c, in een voormalige bollenschuur bedoeld voor  de firma Nelis gevestigd

Voormalige bollenschuur Nelis, tegenwoordig FM healtclub , Kerklaan 113 C (achter de Zwart interieur) Heemstede

Bericht over nieuw gebruik van een voormalige bollenschuur. De Heemsteder, 4-1-2008

De laatste bollenschuur in Heemstede is gebouwd in 1939 aan de Kerklaan voor de firma Nelis, annex werkplaats en kantoor. Ten gevolge van de oorlogsomstandigheden niet meer als zodanig in gebruik genomen en tegenwoordig is hier een fitness-instituut gevestigd FM Health.

Het bollenbedrijf van Piet Nelis & Zoon aan de Herenweg 39 is anno 2013 nog in vol bedrijf – tot 2021 – en de bollenloods is ’s winters als tennishal  (‘Apollohal’) in gebruik. P.Nelis en Zoon is door Piet Nelis in 1880 opgericht op de terreinen tussen de Binnenweg en de Zandvaart en sinds 1910 aan de Herenweg gevestigd. Tegenwoordig met een nevenvestiging in Schagerbrug. In 1940 nam zoon Piet (jr.), zoon van Kees Nelis [die al van de zaak een exportbedrijf maakte met  filialen in Koegras en Venhuizen] en kleinzoon van Piet Nelis (sr.) het roer over en is het accent komen te liggen op export naar het buitenland.

Bollenbedrijf Nelis aan de Herenweg 37 op een foto uit 1991 (NHA)

Bidprentje Cornelis Petrus Nelis (1872-1939), vader van Gerardus Josephus Nelis (1913-1940, oorlogsslachtoffer, en Petrus Cornelis Nelis (1914-2000), oprichter van het bloembollenbedrijf.

Bidprentje Van Gerardus Josephus Nelis, aankomend bollenkweker. Was bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog dienstplichtig soldaat bij de 3e Compagnie, 1ste Bataljon, 10e Regiment Infanterie. Sneuvelde op 13 of 14 mei 1940 te Veenendaal

Portret van oprichter in 1880 van bloembollenkweker, Piet Nelis.

Overlijdensadvertenties Petrus Cornelis Nelis (1914-2000)

Overlijdensbericht Petrus (Piet) Nelis (Haarlems Dagblad, 4-82021)

Briefhoofd van de firma P.Nelis & Zoon’s [met komma s in plaats van Zoons of Zonen]

Vooromslag van een folder van P.Nelis en Zoon’s Bloembollenkwekerij en -handel bv in Heemstede

Op de bollenterreinen van Piet Nelis. Foto uit omstreeks 1930 toen bij deze firma ongeveer 50 personen werkzaam waren. Op bovenstaande foto zien we van links naar rechts Jan van Honschoten, Piet Nelis, mede-directeur W.Zitman, Kees Nelis (zoon en Piet Hendriks) personen

Uit: Kent u ze nog…de Heemstedenaren… 2e druk. Europese Bibliotheek. 1981.

Toelichting bij bovenstaande foto door Arie Kramer.

Logo van de firma P.Nelis & Zoon’s, Flowerbulbs, Heemstede

Nelis in Heemstede 140 jaar in de bollenhandel  (Haarlems Dagblad, 18 maart 2020)

Luchtfoto van Nelis bloembollenexporthandel Heemstede

In de zomermaanden is een deel van de bollenschuren van Nelis aan de Herenweg tot 1920 in gebruik geweest als tennishal Apollohal

Intemezzo: Apollo Tennishal  (Gerard de Graaf — Peter Roodhart – Ymko van Gorkom

Na de grote brand van begin januari 1976 is na herbouw van de bollenloodsop 14 oktober van dat jaar de Apollo tennishal geopend

Tennis aan de Herenweg Gerard de Graaf en Peter Roodhart [opgevolgd door Ymko van Gorkom] (Heemsteedse Koerier 13-10-1988)

Vm. kantine met zicht op tennisbanen in Apollohal aan de Herenweg in Heemstede

In januari 2017 is nog het veertigjarig bestaan van de Apollohal aan de Herenweg gevierd. Bovenstaand rechts Ymco van Gorcom met links van hem de vorige manager Peter Roodhart (de Heemsteder, 11 januari 2017)

In 2006 speelde Ymco van Gorcom vriendschappelijk tegen o.a Wimbledonwinnaar in 2001 Goran Ivanicevic, links op de foto (de Heemsteder, 18 oktober 2006)

Na 45 jaar stopt Apollohal met tennis (Heemsteder, 24-8-2022)

====

In 1976 ging ten dele de Dreefschool en kort daarvoor de bollenschuur van Nelis verloren , aangestoken door een pyromaan

Na de grote brand bij Nelis van januari 1976

Brand verwoest 30 caravans in bollenschuur Nelis (Haarlem’s Dagblad, 8 januari 1976)

Na herbouw in 1977 brak op 12 september 2022 wederom een grote brand uit in het bollenloodsencomplex van Nelis aan de Herenweg (Haarlems Dagblad, 13 september 2022)

Brand bollenloods Nelis (Haarlems Dagblad, 15 september 2022) Voor zover bekend i s deze brand ontstaan in een van de koelcellen

(Eerdere branden van bollenschuren: 4-8-1920 Gebr. Roozen, Bennebroek; 26-2-1932 J.van Zadel, Kadijk Heemstede; 4-8-1953: Bonnenburg, Glipperweg Heemstede; 26-5-1966 Kramer, Glipperweg Heemstede).

====

Bloembollenbedrijf Nelis aan de Herenweg Heemstede, (NHA, 1991)

Graf van kees Nelis (1913-1995) en Lies Nelis-Kayen (1922-2010) op de algemene begraafplaats Heemstede

====

Wandkaart met overzicht bloemisterij E.H.Krelage & Zn. (foto J.P.Teengs, Museum Haarlem)

Portret Ernst Heinrich Krelage sr.(1786-1855) (Museum Haarlem)

Toelichting E.H.Krelage

Plattegrond bloemisterij E.H. Krelage & Zoon (NHA)

Interieur van bloemenexportbedrijf P.Nelis & Zn.

Deze foto is in 1920 genomen op de velden van bollenkweker Kees Nelis rond ‘de Wip’, nu Wipperplein. Links het echtpaar Van Bruggen-Niesten, schoonouders van Kees Nelis, die we rechts op de foto met daarnaast zijn vrouw zien. Gerrit van Bruggen had in de Haarlemmerhout, toen nog gemeente Heemstede, een boerderij (Arie Kramer: Kent u ze nog de Heemstedenaren…)

Duitstalige catalogus uit 1894 van P.Nelis & Sohn Heemstede

Omstreeks 1930 toen deze foto is genomen was grondverwarming nieuw. Hier de aanleg bij P.Nelis & Zoon. Op de foto zien we Jan van Honschoten, Piet Nelis (oprichter), mede-directeur W.Zitman, Kees Nelis en Piet Hendriks (Arie Kramer)

Voormalige bollenschuur van Piet Nelis en Zn., tegenover stichting de Geestgronden in Bennebroek

De tulp ‘Kees Nelis’, hier op een ansichtkaart van Art Unlimited (foto Martijn Teijink), is zelfs op een postzegel van de Belgische posterijen afgebeeld.

Op het adres Kadijk 38 is de firma Geerlings gevestigd, van wie de 16 november 2012 op 90-jarige leeftijd overleden Cor Geerlings in 1947 internationale faam verwierf met zijn cultivar, een gele dahlia, genaamd ‘Glory of Heemstede’.

Vooromslagen van officiële catalogus Internationale Dahlia tentoonstelling Haarlem 1946 en 1950. (Uitgave van firma H.C.Vermeulen, reclame- en adviesbureau, Van Merlenlaan 7 Heemstede) Uit Heemstede en Bennebroek waren vertegenwoordigd: Van Empelen en van Dijk, firma W.L.van  Roon, J.P.Bakker, Cor Geerlings, Van Dort’s Tuinaanleg, M.de Bouter (tuinenaanleg). firma A.Koper (Bennebroek-Heemstede bindwerk), H.Plant (Bennebroek), H.J.Draijer ‘Knapenburg’). Bevat tevens als losse bijlagen: 1) Topvoort’Dahlia’s Aalmeer, 2) Jan van Oosten – Hillegom), 3) A.Groen’s Dahliculturen, 4) H.J.Flaton, Naaldwijk, 5) firma K.Maarse Dz.Jr, Aalsmeer

Inzenders decoratieve groepen dahlia’s 1950

Advertenties 1950 van kwekerij Manpad (J.P.Bakker) en C. Geerlings Gzn.), toen nog in de Zilk gevestigd.

H.Plant, Schoollaan 37 Bennebroek

C.G.van Tubergen, 1950

Firma Draijer ‘Knapenburg” Herenweg 103b Heemstede

Koper’s Bloemenmagazijn, Rijksstraatweg 10 Bennebroek

Firma W.L.van Roon, Kerklaan 91 Heemstede

M.de Bouter, Lindelaan 51 Heemstede

Van Dort’s Tuinaanleg Heemstede

In het monumentenoverzicht van Ronald Stenvert e.a. worden onder Heemstede vermeld: ‘De voormalige bollenschuur Herenweg 19 bestaat uit een 1909 door D.van Letten verbouwd koetshuis en een centraal verwarmde bollenschuur (1930, L.Tol). De schuren bij Kadijk 34 (1907-1908 P.Smit) en Manpadslaan 12 (1910, J.W.Reijneveld) hebben een houtskelet met wit geverfde gevelplaten. Het voormalige gebouw voor de bloembollencultuur, Leidsevaartweg 1 (1924-’28), J.Zietsma, is een kubistisch-expressionistisch ontwerp met vooruitspringende en hogere ingangspartij, en laag in de gevels geplaatste vensterreeksen.’

Architect Josua Wilhelm Reijneveld is in 1887 in Koudekerk geboren, waar hij als bouwkundige aanving. Feitelijk was hij timmerman en aannemer die ook ontwerpen maakte. Hij verhuisde naar Leiden waar hij aan het Rapenburg 115 een bouwkundig bureau begon, geassocieerd met architect Hendrikus Wilms. Samen waren zij betrokken bij de bouw van villa’s in expressionistisch-zakelijke stijl in o.a. het Prins Hendrikpark en Julianapark te Oegstgeest. Later vestigde hij zich solo op het adres Cobletstraat 14. Reijneveld bouwde voornamelijk in Zuid-Holland, behalve Leiden in onder meer Koudekerk, Voorschoten, Woubrugge, Zoeterwoude, Hazerswoude (christelijke school, 1928) en Waddinxveen; in 1937 twee huizen in Spaarndam. Voorts ontwierp hij in 1910 voor Van Meeuwen een bollenschuur aan de Manpadslaan te Heemstede. J.W.Reijneveld is in 1976 in Leiden overleden. (3).

                                        Portret van architect J.W.Reyneveld  (1887-1976)

Noten

(1) Drs. Gerard Telkamp is historicus te Leiden, vrijwilliger STIEL en werkzaam als eindredacteur van ‘Internationale Spectator’ , Netherlands Institute of International Relations, Clingendael.

(2) Marcel Bulte en Wim Post, Bloeiende bedrijvigheid. Haarlem, De Vrieseborch, 2002.

(3) Zie ook bijdrage van Gerard Telkamp: Eeuwfeest laatste Leidse bollenschuur loopt gevaar, schets van een familiebedrijf aan de Hoge Mors (STIEL)’. Rond 1880 verscheen na het oude type van de houten schuren de eerste stenen bollenschuren met mansarde- of zadeldak. Citaat: “Meestal met twee bouwlagen eronder, in het geval van de Hoge Morsweg 111 slechts één. De gebroken kap maakte hert mogelijk de stellingen van de bollen in de lengterichting in de kapruimte te plaatsen. Na 1900 werd dit type alleen nog voor de kleine telers gebouwd. Voorbeelden van schuren met vakwerk plus witgepleisterde platen van drijfsteen kennen we alleen van de schuren aan de Glippervaart van de firma Braam en die van de Manpadslaan van de firma Van Meeuwen, beide in Heemstede. In beide gevallen gaat het echter om een opbouw van twee verdiepingen.”

Bijlage 1: Bloembollenschuren Herenweg, Manpadslaan, Kadijk

Het kantoor en bloembollenhuis van kwekerij G.C.van Meeuwen & Zonen op een foto uit omstreeks 1938, gelegen aan de Herenweg en Manpadslaan in Heemstede

Voorgenomen sloop van bollenschuur Herenweg 19/21 die gelukkig geen doorgang vond. Artikel uit de Heemsteder van 12 maart 1998. Het voornemen van de heer den Hartog van het gelijknamig transportbedrijf voor onderbrenging van zijn oldtimers voor een Ford-museum kon door bezwaren vanuit de gemeente geen doorgang vinden en is uiteindelijk in Hillegom gerealiseerd onder de naam Den Hartogh Ford Automuseum.

Kantoor en bollenschuur vh. Van Meeuwen, Herenweg 19. Rijksmonument nr. 508452

Nog een foto van Herenweg 19, vervaardigd door A.Koopman

Het oudste deel aan de Herenweg fungeerde oorspronkelijk als koetshuis en is in 1909 verbouwd door de Haarlemse architect D.van Letten. Na het overlijden van Frans van Meeuwen is het bedrijf overgegaan naar H.de Graaff & Zonen in Lisse. Die breidde het pand in 1930 naar achteren uit naar een ontwerp van L.Tol jr. uit Lisse, die een groot aantal schuren in de Bollenstreek op zijn naam heeft staan. Een deel was bestemd voor de aan- en afvoer van bloembollen, daarachter ligt de wat hoger gelegen bollenschuur. Het gebouw heeft na een interne verbouwing een woonfunctie gekregen.

Gebouw en eerste steen van de uitbreiding die is geplaatst op 5 maart 1930

Herenweg 21 Bollenbedrijf G.C.van Meeuwen. Uit: Gids voor industriële monumenten in Zuid-Kennemerland. 1996

Tekening van bloembollenloods door J.W.Reijneveld. De beschikking van B. en W. is 1 april 1910 gedateerd (Bouwtekeningarchief Heemstede),

Deze kleine bollenschuur van Van Meeuwen aan de Manpadslaan 12 te Heemstede heeft een zeldzame constructie van een bijzonder montagesysteem. Bestaande uit een houtskelet met daartussen wanden van gepleisterde drijfsteen. Gebouwd door aannemer-architect J.W.Reijneveld uit Vrouwekerk in 1910 De bollen werden tegen juni door de vele deuren en vensters naar binnen getransporteerd om te drogen waarna ze rond oktober werden gepoot. De verdieping kon door sjouwers met manden van buiten af met ladders worden bereikt. De vensters en deuren stonden gedurende de zomermaanden zoveel mogelijk open om het drogen van de bollen te bevorderen. (foto RDMZ, G.J.Dukker, 1993). Literatuur: Nanette van Goor en Lore Nizet, De architectuur en de bloembollencultuur, in: Jaarboek Monumentenzorg, p.110-119.

============== KADIJK======================

De eigenaar van vm. bollenschuur Kadijk 34 verzette zich destijds tegen de aanwijzing van het pand als rijksmonument. Bericht uit de Heemsteder van 1 maart 2000.

Boven verbouwing bollenschuur Braam aan de Kadijk, onder voor- en zijaanzicht vm. bollenschuur Van Meeuwen.

Ontwerptekening van P.Smit uit 1907 voor bollenloods van de heer J.Braam aan de Kadijk (Bouwtekeningenarchief Heemstede)

De bollenschuur van Braam en Zoon aan de Kadijk op een foto uit 1999 (Bloeiende bedrijvigheid, p.186)

Restauratie van vm. bollenschuur voor bewoning Kadijk 34 Heemstede. In 1907/1908 in opdracht van bloembollenkweker Jos M.J.Braam gebouwd door aannemer P.Smit

Idem Kadijk 34

Tot appartementen verbouwde bollensschuur van Braam aan de Kadijk

Vm. bollenschuur Kadijk na de restauratie (foto V.C.Klep)

Fragmentgenealogie van Het Heemsteedse bloembollenkwekersgeslacht Braam, door N.H.Slinger. Uit: Gens Nostra 1969, p.372-375. VI zoon A.J.Braam opvolger als bollenkweker van J.M.J. Braam overleed in 1984. Hij had zitting in het hoofdbestuur van de Koninklijke Algemeene Vereeniging voor Bloembollencultuur, was voorzitter van de afdeling Heemstede en behoorde tot de pioniers van de Heemsteedse Zwem en Poloclub HPC.

Een landelijk tafereel aan de Glippervaart omstreeks 1925. Rechts het woonhuis van P,J,de Vos; in het midden vaag met wieken de molen van Höcker en links achter struiken de bollenschuur van o.a. P.M.J.Tijssen (1888-1968) toen nog met zijn bedrijf in Heemstede gevestigd.

Een voormalige bollenschuur van Braam aan de Herenweg/ Oude Posthuisstraat 5 is van 1960 tot 1993 in gebruik geweest bij de transport- men ver huisfirma Wesseling Interland Meubeltransport totdat in 1987 naar elders is verhuisd en men in 2003 het bedrijf beëindigde. (foto uit 100 jaar woningbouwvereniging Het Oude Posthuis 1921 2021, pagina 27.

Bijlage 2:  G.C. VAN MEEUWEN & ZONEN

Over de naamgever Gerardus Catharinus van Meeuwen. Uit: Oosterduin, eigenaars, bewoners 1688 tot heden. Door J.W.G.van Doorn, november 2002.

Vervolg van: Gerardus Catharinus van Meeuwen.

W.V.van Meeuwen was tot 1920 gemeenteraadslid in Heemstede. Deze foto is genomen op 16 augustus 1916 bij de installatie van burgemeester jhr. J.P.W.van Doorn. Van links naar rechts: J. van der Plas, mr.G.P.van Tienhoven, J.Preijde Gzn., W.V. van Meeuwen, H.J.M.Peeperkorn, J.H.M.van Houten, burgemeester Van Doorn, A.A.Swolfs (gemeentesecretaris), H.H.Höcker, J.Tates, dr. E.A.M.Droog, L. de Wilde, C.Tromp. Links in de hoek staat de heer W. Schotvanger met bodebus.

Titelblad van de catalogus met prijslijst van G.C.van Meeuwen & Zonen te Heemstede. De illustratie is van A.Bijvoet

Blad met een narcis uit de catalogus van Van Meeuwen

Prijscourant G.V.van Meeuwen & Zonen uit 1912. Antiquariaat Jan Meemelink uit Den Haag biedt de brochures van 1908, 1911, 1912, 1918, 1940/1941 aan voor 60 euro per stuk.

Een specialiteit van Van Meeuwen waren hyacinthen, daarnaast fresia’s en amaryllissen.

Over bloemisterij Van Meeuwen schreef Marcel Bulte in zijn boek: ‘Koninginnebuurt; van buitengebied tot voorname stadswijk’ (Haarlem, 2009): ‘De Haarlemse bloemist Gerardus C.van Meeuwen (1835) kocht in 18546 de buitenplaats ‘Rusthoven’ aan de Wagenweg. Hoogstwaarschijnlijk bevond zich op het terrein van de buitenplaats al een bloemisterij, zodat mag worden aangenomen dat hij een bestaande kwekerij voortzette. Op zasterdag 16 april 1864 hield hij één van zijn eerste groene veilingen. Ook in de jaren daarna werden jaarlijks veilingen op zijn tuinen gehouden. Deze Gerard van Meeuwen was getrouwd met Catharina M.Eldering. Ze kregen minstens elf kinderen, van wie één zoon en een dochter vroeg overleden. Enkele van hun zonen kwamen bij vader in de zaak. Drie andere zoons vertrokken naar elders om daar voor zichzelf te beginnen. Van oprichter Gerard weten we dat hij zich toelegde op de teelt van hyacinten en het kweken van verscheidene andere bol-, knol- en wortelgewassen. Voorts hield hij zich bezig met de import. Wat betreft de export handelde hij voornamelijk via collegae. Zijn bedrijf kreeg in 1884 een houden medaille voor haar inzending van Amaryllissen. In 1892 nam hij drie zoons (Gerard J., Frans C. en Willen C.) als vennoten in de zaak die verder als ‘Firma G.C.van Meeuwen en Zonen’ door het leven ging. Maandag 26 juli 1897 was een belangrijk moment voor de inmiddels meer dan 40 jaar bestaande onderneming, want op die dag verhuisde het bedrijf aan de Wagenweg naar een nieuw onderkomen aan de Herenweg te Heemstede. Zoon Gerard ging aan de Zijlweg wonen. De andere twee zoons verhuisden later naar Heemstede.’

Bijlage 3: tuinbouwgebied Manpadslaan

Oude foto van het bloembollenterrein van de Haarlemse kwekersfirma C.G.van Tubergen Jr. aan de Manpadslaan. Na de dood van hun vader in 1887 zijn door de broers Hoog aankopen gedaan langs de Wagenweg en in Heemstede. Omstreeks 1961 is een deel van het Heemsteedse grondbezit in het kader van een uitbreidingsplan onteigend. In 1968 werd het predikaat ‘koninklijk’ verleend. Ten gevolge van veranderende omstandigheden kwam in 1977 een eind aan het familiebedrijf. De naam Van Tubergen is nochtans gebleven. Simone en Fred van den Oever hebben haar tradities van hoge kwaliteit en betrouwbaarheid aan de Leidse Vaart in Heemstede voortgezet op een paar kilometer ten Zuiden van het oude Zwanenburg, waar Cornelis van Tubergen Jr. in 1868 begon [Kees Hoog, ‘De bollen zijn weer best; de geschiedenis van het Haarlemse familiebedrijf Koninklijke Bloembollen- en Zaadhandel van Tubergen B,V,’. Haarlem, 2013.

T.Liefhebber, geboren in Heemstede in 1879 werkte van 1901 tot 1950 bij de bloembollenfirma Van Tubergen.

Tuinbaas aan de Manpadslaan was de heer J.C.Romp uit Heemstede die van 1937 tot 1963 in dienst was van de firma G.C.van Tubergen. Andere personen uit Heemstede die bij deze Bloembollen- en Zaadhandel werkten: J.C.Behage (van 1916-1943), G.H.Hageman (1891 tot omstreeks 1945),B.W.van der Ham (van 1909 tot omstreeks 1934), B.Hoogenstein (van 1901-1934), P.W.Kuiper (1919-1945), W.J.Kuiper (1927-1965), H.C.Mense (1924-1949), C.Slot (1921-1969), T. Liefhebber (1901-1950), J.van der Veldt (1911 tot omstreeks 1937), C.Vollenga (1910 tot omstreeks 1937), T.Warmerdam (1905-1953),  A.Weijers (1922 tot omstreeks 1945). Voorts uit Bennebroek: G.Assendelft (1921 tot omstreeks 1945), P.J.van Bakel (1946 tot 1977), C.J.Blokker (1919 tot omstreeks 1945), J.C.van Rooijen (1938-1969), W.J.M.Wubbe (1941-1966).  [Kees Hoog, De bollen zijn weer best, 2013]

T.Warmerdam, geboren te Heemstede in 1882; was van 1905 tot 1953 als meesterknecht in dienst van de firma Van Tubergen.

In 1881 bouwde de bloembollenfirma Van Tubergen aan de Leidsevaart, tussen buitenplaats Zwanenburg en Vaartzicht een bollenschuur met pakplaats

In 2007 publiceerde Kees Hoog een boek gewijd aan de geschiedenis van de Koninklijke Bloembollen- en Zaadhandel van Tubergen N.V. (1868-1977).

Vooromslag prijscourant van bloembollen C.G.an Tubergen jr.  uit 1908

Prijscourant van C.G.Tubergen Jr. uit 1913

Vooromslg van catalogus kweekerij – Zwanenburg C.G.van Tubergen, voorjaar 1927 (20-4-2019 aangetroffen op antiekmarkt aan de Dreef in Haarlem)

Catalogus Van Tubergen voorjaar 1930

Vooromslag catalogus Van Tubergen n.v. najaar 1947

Catalogus W.C.& Co. Roozen Overveen 1930

Autumn 1931 Fantasy Ant. Roozen & Son n.v. Haarlem

Hyacint La Victoire   Ant. Roozen & Zn. Haarlem

Het Manpadslaangebied is het tuinbouwgebied tussen de Rivierenwijk, Herenweg, Manpadslaan en Leidsevaart. Het gebied omvat circa 18 hectare, waarvan 3 hectare in gebruik is voor kassen en bedrijfsruimte en 4 hectare van de volkstuinvereniging. Handelskwekerij Admiraal bevindt zich aan de Manpadslaan 4/A. Momenteel is ongeveer 11 hectare in eigendom van projectontwikkelaars.

In 2005 verscheen de nota: Landgoederen en groene gebieden; visie per deelgebied. Voorbereid door SAB Adviseurs voor ruimtelijke ordening B.V. in opdracht van de gemeente Heemstede. 4.4. geeft een beschrijving van het tuinbouwgebied Manpadslaan waarin bovenstaand schema is opgenomen.

Recent bericht over Manpadslaangebied uit de Heemsteedse Courant van 11 september 2013.

Bericht: Bedreigde Monumenten (3). Uit: de Heemsteder, 11-12-2013

=====================================================

Reclame van bollenfirma G.H.Hageman & Zonen (Heemstede, Hillegom)

Enkele briefhoofden van kwekerijen in Heemstede

Vooromslag van het standaardwerk over bloembollenbedrijven in Zuid-Kennemerland: Bloeiende Bedrijvigheid. door Marcel Bulte en Wim Post. Haarlem, De Vrieseborch, 2002.

Vooromslag tulpencatalogus voor Italië; door H.B.Wuister Heemstede, 1933

BIJLAGE 3 DE BULB: GEBOUW VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR HEEMSTEDE

Maarten van Bourgondiën: de Bulb, uit: Monumenten van Heemstede, VOHB, 2014, pagina 50

Vervolg de Bulb, Leidsevaartweg 1 Heemstede

Anno 2015 bevat het ‘Gebouw voor de Bloembollencultuur’ meerdere bedrijven, inclusief Ingenieursbureau EversPartners, één van die nieuwe bewoners, droeg zorg voor de recente renovatie, herindeling en nieuwe inrichting (Facility Management Magazine, 2015).

Aandeel van Bulb, 1903

De Heemstedenaren doopten dit gebouw de ‘Bulb’ (Ode aan Heemstede, 2015)

C.Pruyser. The Hollandsche Cultuur Maatschappij  (BULB), In: De Hollandsche Steden, Haarlem-nummer, 1928

Vervolg

Slot: C.Pruyser. The Hollandsche Cultuur Maatschappij BULB. Haarlem-nummer, 1928.

Huidige bestemming BULB na Zaadhandel Hilleshög, als industrieel bedrijfsverzamelgebouw

Bulb spaces (LEVEN, nummer 19, 2022)

Vervolg van Bulb spaces (LEVEN, 19, 2022)

Interieur kantoor in Bulb-gebouw aan de Leidsevaart Heemstede

====================================================

BIJLAGE 4:

ZWARTE TULPPRIJS 2014 VOOR ROYAL VAN ZANTEN IN HILLEGOM

Voorgevel van het pand ‘Gebroeders van Zanten’

Het bloembollenbedrijf Koninklijke Van Zanten in Hillegom heeft op 17 januari 2014 de elfde Zwarte Tulp Prijs ontvangen als beloning voor alle inspanningen tot behoud van een monumentale bollenschuur. De prijs van het Cultuurhistorisch Genootschap Bollenstreek is uitgereikt door de Zuid-Hollandse gedeputeerde voor cultuur Han Weber. Van Zanten is in 1822 opgericht door de bollenfamilie Veldhuyzen van Zanten op de Zanderij en verhuisde voor de vorige eeuwwisseling naar de Pastoorslaan. In 1911 is ten slotte verhuisd naar het huidige pand aan de Eerste Loosterweg in Hillegom. Als hofleverancier prijkt het koninklijk wapen op de voorgevel. ‘Royal van Zanten is een perfect voorbeeld hoe je een historisch gebouw kunt combineren met de eisen van een moderne bedrijfsvoering’ aldus de werkgroep. Voor meer informatie over herbestemming van (voormalige) bollenschuren, zie de site van Werkgroep Behoud en Herbestemming Bollenerfgoed. www.bollenschuren.nl

Uitreiking van de bollenprijs door de heer Han Weber aan de directeur van Royal van Zanten op 17 januari 2014

BIJLAGE 5: ZWARTE TULP PRIJS 2015

Zwarte Tulp Prijs 2015 naar gerestaureerde Ruigrok bollenschuur (bericht uit Haarlems Dagblad, 8 december 2015)

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

De prijswinnende Ruigrok bollenschuur in Hillegom , gerestaureerd en thans met een woonbestemming. Op 11 december 2015 is de Zwarte Tulp Prijs uitgereikt aan de broers Cock en Walter van der Prijt  (bron: http://www.bollenschuur.com)

Schildje bevestigd aan het vernieuwde historische pand in Hillegon (site Indebollenstreek)

=====================================================

BIJLAGÊ 6: DAHLIAKWEKERIJEN  COR GEERLINGS en  HEIN SCHRAMA

Dahliakwekerij Geerlings aan de Kadijk, Heemstede

Bollenschuur Geerlings, Kadijk Heemstede

Geerlings dahlia’s Kadijk

Cor Geerlings (1922-2012), Kadijk, Heemstede, internationaal erkend kweker van nieuwe dahliasoorten.

Glory of Heemstede, cultivated by Cor Geerlings

Pearl of Heemstede-dahlia cultivated by Cor Geerlings

Glorie van Heemstede dahlia (Kiepenkerl)

Dahlia Glorie van Heemstede /Arabian Night  (Kiepenkerl)

Cor Geerlings oogst roem in de wereld van de dahlia (de Heemsteder, 5 oktober 1994)

Graf van Cor Geerlings (1922-1012) en echtgenote P.Geerlings-v.d.Elst) op de algemene begraafplaats Heemstede (19 april 2020)

NOG EEN DAHLIAKWEKERIJ IN HEEMSTEDE: HEIN SCHRAMA (HERENWEG)

Dahlia Showtuin Hein Schrama (Haarlems Dagblad, 30 augustus 1989)

Vervolg: 70.000 Heemsteedse dahlia’s Wonderschone schepping van Hein Schrama (Haarlems Dagblad , 30-8-1989)

Bloemenpracht in showtuin Hein Schrama aan de Herenweg. Met op de foto in de showtuin ook Frans van de Geer en Harry Witteman (Haarlems Dagblad, 4 augustus 990)

Bijlage 7

Bloembollenexporteur Kuuk van den Berg, in: Juist, nummer 12, oktober 2014.

Bloembollenkwekers in Heemstede in 1906 + C.G.van Tubergen Jr.

Bloembollenkwekers in Bennebroek, 1906

Paarden bij een van de bollenschuren in Heemstede. Locaties van Nederlandse troepen mochten in de mobilisatietijd niet worden genoemd.

Bijlage 8: In 1760 is door de uit Duitsland afkomstige Johannes Rosenkrantz de bloembollenfirma ‘Rosenburg’/ Joh. Rosenkrantz opgericht aan de Herenweg, hoek Zandvoortelaan. Circa 1920 overgenomen door Preijde en in 1939 opgeheven.

Bericht van Johannes Rosenkrantz & Zoon, uit de Opregte Haerlemsche Courant van 9 februari 1782

Overlijdensbericht Johannes Rosenkrantz. Uit: Opr. Haerlemsche Courant, 18 juli 1795.

Archivaris J.W.Groesbeek bericht dat bijna al het land, begrensd door Wagenweg, Zandvoortselaan, Leidsevart en Ramplaan begin 18e eeuw in gebruik was voor de groenteteelt, het waren zogenaamde ‘warmoessierslanden’.  In tien jaar tijd (1760-1770) werden deze warmoesierslanden voor het grootste deel opgekocht door de heer Johannes Rosenkrantz, die zich na een begin in Overveen zijn bedrijf in Heemstede zou voortzetten. Ten slotte was hij eigenaar van alle gronden benoorden de Zandvoortselaan, vanaf de Wagenweg tot aan de Leidsevaart toe. Hij vestigde er een bloemisterij die lange tijd een internationale faam genoot. In dit gebied ligt nu de ‘Bloemenbuurt’, zoals Clivialaan, Asterkade, Rhododendronplein etc, ook bekend als woonwijk “Rozenburg”.  De zaak en woonhuis lagen op de hoek van de Zandvoortselaan en Herenweg. In 1861 stelde het gemeentebestuur in het jaarverslag vast ‘dat Rosenkrantz & Zn. haar Europeische roem op een waardige wijze blijft handhaven.’  Nadat opvolging binnen de familie uitbleef is het bedrijf overgenomen door Joh. Preijde, Jaczn. In 1879 met 12 bedrijven werd hij gekozen als eerste voorzitter van de afdeling Heemsteder der Algemeente Vereeniging van Bloembollencultuur. De annalen vermelden dat deze afdeling werd opgericht door Jan van den Berg, G.Milzatz, J.B.Roozen en S.Roozen.

Ligging van Haarlemse bloemisterijen in 1806 op een kaart door J.de Jager, gecorrigeerd door C.van Baarsel in 1806 met uit Heemstede bloemisterij Rozenburg van Joh. Rosenkrantz & Zoon.

Firma Joh.Rosenkrantz en Zn. in Heemstede, omstreeks 1900

Briefhoofd firma Joh. Rosenkrantz & Zoon, 19 september 1924

Het herenhuis van de kwekerij ‘Rozenburg’ aan de Herenweg in Heemstede

Verhuisbericht van familie Preijde, firma Joh.Rosenkrantz van de Herenweg naar Kerklaan 55,  1928

De laatste advertentie van Joh. Rozenkrantz & Zoon (Preijde) in Heemstede, Kerklaan 55 Opheffing in 1939

Het pand Kerklaan 55 in Heemstede, in 2021 verkocht voor circa 1.350.000 euro

Bijlage 9: de kwekerij Rosenkrantz met ‘Bloemoord’ in Heemstede

Advertentie van bloemisterij J.Ruijsenaars uit Haarlem

Een andere grote bloembollenfirma in Heemstede is de firma Ruijsenaars geweest. Ondanks de ziekte onder de bollen die in 1895 voorkwam durfde kweker Hendrik Ruijsenaars uit Haarlem het aan het architectenbureau  Roog en Van den Ban opdracht te geven tot het ontwerpen van een tentoonstellingszaal voor bloemen en planten met woonhuis in Heemstede. Dit gebouw werd geplaatst aan de Binnenweg, ongeveer 200 tot 300 meter voorbij de Koediefslaan tegenover het herenhuis ”t Nieuw Klooster’ , in 1873 onder architectuur van A.van der Linden gebouwd voor notarisgezin van F.H.Dólleman; later bewoond door dochter Emilie Elize Christine Dolleman, gehuwd met jonkheer P.N.Quarles van Ufford. De bijbehorende gronden waren bestemd voor de kwekerij. In 1906 werden bij de veiling van de terreinen van “Bronstee” twee stukken bloembollengrond door hem aangekocht. Het terrein achter Bloemoord werd echter zodanig ingericht, dat gedacht werd aan een uitspanning, aantrekkelijk voor wandelaars om zich hier te verpozen. Eind mei 1905 vond de aanbesteding plaat. Er waren elf inschrijvingen en het werk werd gegund aan aannemer A.F.Capteijn uit Haarlem die met ƒ 18.987,-  de laagste inschrijver was.

Aanbesteding 1895, gegund aan aannemer A.F.Capteijn in Haarlem

Het geheel ontving de toepasselijke naam ‘Bloemoord’. Na enige jaren moest de zaak sluiten en heeft het gebouw een bestemming gekregen als café. Later na sloop, verbouwing en nieuwbouw  in gebruik genomen als autogarage van achtereenvolgens Bouvy, Serné  en Peters. Tegenwoordig bevindt zich hier een vestiging van winkelbedrijf de HEMA.

Bloemoord in 1896 kort na de oplevering (NHA)

In 1898 werd café Bloemoord te koop aangeboden. Het bedrijf bleef   van Ruijsenaars  en J.C.Catz is  het ontspanningsdeel zoals café met kegelzaal  gaan uitbaten

Prentbriefkaart van café Bloemoord

Advertentie van café Rosenkrantz uit 1897

Advertentie uit Haarlem’s Dagblad van 1 april 1025. Vanaf 1924 maakte Bouvy gebruik van een deel van Bloemoord voor autostalling

Opvolger van Bouvy: R.A.Serné zorgde voor een grondige verbouwing (bericht uit Eerste Heemsteedsche Courant van 8 november 1929)

In het boek ‘Bloeiende Bedrijvigheid van Marcel Bulte en Wim Post (Haarlem, de Vrieseborch, 2002)  is een hoofdstuk gewijd aan: ‘Ruijsenaars in de bloemen’, dat hieronder volgt: ‘In Heemstede heeft aan de Binnenweg nummer 4 lange tijd een bloemenwinkel bestaan die eigendom was van een telg van de bloemistenfamilie Ruijsenaars.

De bloemenwinkel van Ruijsenaars aan de Binnenweg in Heemstede

De geschiedenis van de Ruijsenaars gaat ver terug. Henricus Marcus Ruijsenaars wordt geboren in 1799 en omstreeks 1820 verlaat hij Hazerswoude. Hij verhuist naar Heemstede, richt een bloemisterij op en huwt Marijtje Vester. Henricus kwam naar Heemstede met de gedachte er als tuinman te werken, want dat was hij, om op de buitenplaatsen rond Haarlem emplooi te vinden. Het echtpaar kreeg acht kinderen van wie twee zoons een eigen kwekerij begonnen: Johannes vestigt zich aan de Haarlemse Kampersingel en Cornelis aan de Zandvaart in Heemstede. Johannes Ruijsenaars laat zich volgens het Haarlemse bevolkingsregister op 9 augustus 1860 als bloemist inschrijven. Hij richt op Kampersingel, toen nog kortweg Singel geheten, op nummer 44 een bloemisterij onder de handelsnaam ‘Johannes Ruijsenaars’. In feite nam hij een bestaande kwekerij over, want Krelage was op die plek in 1825 eigenaar geworden van de behoorlijk grote bloemisterij ‘Lust tot Rust’. Johannes breidt het bedrijf uit met de panden Kampersingel 38, 40 en 42. Hij sterft in 1895 en zijn onderneming wordt voortgezet door zijn weduwe Albertina Ruijsenaars-Pollé en haar kinderen. Uiteindelijk nemen haar zoons Johannes en Cornelis de kwekerij van haar over en zij zetten de firma als kwekerij, bloemisterij en “handel in planten, bloemen en bouquetten” voort op Kampersingel 44 en in de Zijlstraat op de hoek van ’t Pand achter het stadhuis. Cornelis gaat in 1903 alleen verder en hij verplaatst de zaak uiteindelijk naar Zijlweg 100 waar hij in 1920 overlijdt. Het bedrijf wordt dan opgeheven.  Cornelis Ruijsenaars, de andere zoon van “stamvader Henricus” verlaat zijn ouderlijk huis in 1861 en begint in bloemkwekerij aan de Zandvaart in Heemstede. Hij trouwt met Petronella van Tongeren bij wie hij zes kinderen krijgt. Traditiegetrouw komt de oudste zoon – Hendrik – als eerste bij hem in de zaak en hij legt zich toe op het kweken van bloemen en bloembollen en het handelaren in zaden. Hendrik huwt in 1895 Cornelia van Berloo en tussen 1903 en 1906 woont het gezin in de Haarlemse Bakkerstraat op nummer 3 beneden. De oudste zoon leert voor hovenier, maar bekwaamt zich op latere leeftijd, net als zijn vader en grootvader, in het bloemkwekersvak. 

Bericht van begrafenis kweker H.M.Ruijsenaars Hz. in Heemstede (De Tijd, 5 november 1930)

Wat Bloemoord aan de Binnenweg in Heemstede betreft: de in zijn vak alom gewaardeerde H.M.Ruijsenaars overleed in 1930.  Tijdens de crisistijd is het kwekerijbedrijf in 1935 failliet verklaard ten opzichte van eigenaar H.M.Ruijsenaars Jz.. Het gebouw, Binnenweg 79,  kreeg na een grondige verbouwing een nieuwe bestemming als garage van Bouvy, later Peters.

Faillissement van ‘Bloemoord’ in 1935 (Bredasche Courant, 24-8-1975)

=======

Oorkonde via de heer Preijde afkomstig van Rosenkrantz geschonken aan de Historische Vreniging Heemstede Bnnebroek

Bloembollenveld Heemstede op een prentbriefkaart uit 1928

Bloembollenkwekerij van Joh. Rosenkrantz van Rozenburg (Bloeiende Bedrijvigheid, p. 161

Vervolg Rosenkrantz door Jacob Preijde (pagina 162)

Advertentie Joh. Rosenkrantz & Zoon (Preijde, Kerklaan 55) in Adresboek Heemstede 1940

Uit: Bloeiende Bedrijvigheid, pagina 246

Slopershamer velt karakteristieke bollenschuur in Hillegom (Haarlems Dagblad, 15 februari 2023)