Tags
Biblioteca di Brera (Braidense) Milaan, bibliotheek Temse, Galerie Kruis-weg 68, Jef Nys, Jopo de Pojo, Marcel Brocatus, Rieks Swarte, Sint Pauluskerk Antwerpen, Stripmuren Antwerpen, stripmuseum Brussel, Toneelschuur, Toneelschuur Haarlem
Nieuwjaarswens van Joost Swarte voor 2021
Multitalent JOOST SWARTE (* 24 december 1947 Heemstede), veelzijdig Haarlems èn internationaal ontwerper, noemt zich liever uitvinder
JUBILEUMTENTOONSTELLING JOOST SWARTE OVERAL IN DE KUNSTHAL ROTTERDAM
Bij de officiële opening verhinderd heb ik met mijn vrouw op 27 november 2019 de expositie, georganiseerd bij gelegenheid van het vijftigjarig werkjubileum van Joost Swarte, een creatieve duizendpoot, bezocht in de Kunsthal te Rotterdam. Helaas was de speciale folder in print, in tegentelling tot van drie andere exposities, niet meer verkrijgbaar. Wèl van ‘Griffioen Grafiek presents’. Verder o.a. een boekenlegger met een afbeelding ‘Love Stories’ (2014) uit de New Yorker en uiteraard het boek ‘Joost Swarte Overal’. Op de naar de vierde hal op de derde verdieping waar het zeer druk was en we een gemeleerd gezelschap aantroffen van zo’n beetje alle leeftijden. Een mevrouw hoorde ik in verrukking voor één van de affiches hardop uitroepen: ‘Wat een klasse”, wat wij natuur al lang wisten. Een heer, vermoedelijk een docent, gaf uitleg aan een groep studenten over de eerste striptekeningen van Swarte en hoe het hem was gelukt in het buitenland, met name in Frankrijk in 1974 in het stripblad ‘Charlie Mensuel’, door te breken. Een Britse tekenleraar uit Londen, de uitgestalde tekeningen aandachtig bekijkende, vertelde dat hij al tevreden zou zijn met 1% van het tekentalent van Swarte. Genetisch bepaald is dat percentage zo wie zo aanwezig bij Suze Swarte die blijkens het colofon bij de voorbereidingen van de tentoonstelling betrokken is geweest. Met een gedegen opleiding en achtergrond manifesteert zij zich tegenwoordig in de Donker Curtiusstraat te Haarlem met haar eigen Studio Swarte. Joost Swarte is na het overlijden van Hergé door sommigen diens profeet genoemd. Hij is verder al vergeleken met Leonardo da Vinci, Franciscus Goya, James Ensor, William Hogarth en Markus Anton. Op de internetsite ‘delpher’ komt zijn naam in 768 verschillende bijdragen voor. Op ‘Worldcat’ wordt Swarte in totaal 385 vermeld, te beginnen met ‘Tante Leny presenteert’ in 1970. Wat catalografie betreft met 2009 als meest productieve jaar: 22 maal, gevolgd door 1985: 21 titels. In de Conscience Erfgoedbibliotheek van Antwerpen komt zijn naam voor met 40 titels, in de Bibliothèque National de France (Parijs) met 38 uitgaven, de British Library (Londen) met 19 titels en in de Library of Congress (Washington) met 15 resultaten. Op het verzamelaarsplatform CATAWIKI is het aantal daarop met een afbeelding opgenomen items, verdeeld over een tiental rubrieken, in nog geen drie jaar verdubbeld en intussen opgelopen tot 1524. Een bezoek aan de eretentoonstelling Joost Swarte Overal in de Rotterdamse Kunsthal kan overigens nog tot 19 januari 2020.
“Ik heb geen beroep, ik ben loslopend creatief. Ik ga alle kanten op” (Joost Swarte in Haarlems Dagblad van 25 mei 2002); ‘Joost Swarte: “Ik omschrijf mezelf maar liever niet. In mijn paspoort staat: ‘ontwerper’. Maar ik zou mezelf liever ‘uitvinder’ noemen Of, om die ‘uitvindingen iets duidelijker te plaatsen: design-kunstenaar”. ‘(Nieuwsblad van het Noorden, 20-12-1985)
Swarte Kunst op een stripmuur in Antwerpen
Vanwege zijn geboorte in Heemstede heb ik tussen 1972 en 2002 van Joost Swarte een collectie van zijn werk verzameld voor de bewaarcollectie van de Heemsteedse bibliotheek, in 2003 vanwege betere bewaarcondities overgebracht naar het bibliotheekdepot van het Noord-Hollands Archief, locatie Kleine Houtweg; boeken veelal in de collectie aan de Jansstraat.
In het verleden kwam ik al regelmatig in de Sinjorenstad, om de jaarlijkse boekenbeurs in EXPO-Antwerp te bezoeken, één van de gezelligste beurzen die ik ken [naast de Buchmesse in Leipzig], waarbij dan ook veelal het boekenantiquariaat van Marcel Brocatus, de openbare bibliotheek Permeke, erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, het Felix stadsarchief en museum Plantijn Moretus werden bezocht. Sinds twee jaar vinden de bezoeken aan Antwerpen gemiddeld een keer per kwartaal sinds een dochter en schoonzoon met intussen twee van hun kinderen daar woonachtig zijn. Het oude Antwerpen is gezellig, een probleem is wèl dat de halve stad al lange tijd overhoop ligt, onder meer wegens de aanleg van een metro. Op cultureel gebied heeft de bouw en openstelling van museum het MAS [=Museum aan de Stroom], naast het bestaande Rubenshuis, een boost gegeven. Prettig is verder dat Antwerpen nog altijd over een De Slegte-boekenzaak/antiquariaat beschikt [De Slegte had ooit 8 winkels in Vlaanderen, tegenwoordig nog vier: in Antwerpen, Gent, Leuven en Mechelen]. Persoonlijk mis ik nog altijd De Slegte in de Amsterdamse Kalverstraat, méér dan de gesloten winkel in de Grote Houtstraat. De Antwerpse boekenbeurs vindt in 2018 plaats van zondag 28 oktober tot en met zondag 11 november, met tussentijds 3 sluitingsdagen op 5, 6 en 7 november. Vanwege stimulering vanuit de scholen – zoals dat ook in Leipzig plaatsvindt; niet in Frankfurt – bezoeken veel scholieren de beurs en krijgen behalve de schoolboeken de strips veel aandacht. Talrijke kinderboeken- en striptekenaars zijn tijdens de beursdagen aanwezig om de koper naast een signatuur met een origineel tekeningetje te verrassen. In het verleden zag ik lange rijen wachtenden staan voor o.a. schrijver, maar in Vlaanderen bekender als voetbalcommentator, Jan Mulder [die met iedereen die dat vraagt breed lachend op de foto gaat], toptennisser Kim Clijsters, sexuoloog Goedele Liekens, een mij verder onbekende kookboekenschrijver en van de striptekenaars o.a.: Marc Sleen [in 2016 overleden], Jan Bosschaert en Steven de Rie. Laatstgenoemde is in 1968 in Amsterdam geboren maar sinds jonge leeftijd in Vlaanderen woonachtig. Hij heeft Antwerpen in beeld bracht met zijn stripboek ‘Allemaal op het plein’: het De Coninckplein ofwel Koningsplein, waar tegenwoordig de centrale openbare bibliotheek is gehuisvest.
De stad Antwerpen heeft onder auspiciën van ‘Antwerpen Boekenstad’, opgericht in 2003, het initiatief genomen voor een stripmurenproject. De hiervoor opgerichte organisatie ‘Muurvast’ wil daarmee Vlaamse striptekenaars, cartoonisten en illustrators op de kaart zetten. Daarvoor zijn veelal grauwe, slecht onderhouden of zwaar belaagde muren in de Scheldestad uitgekozen. De monumentale muurschilderingen zijn bedoeld als blikvangers. Oktober 2018 telt de stad intussen 13 stripmuren ofwel striptieken,12 van Belgen, waartoe kennelijk ook Dick Matena (*1943) wordt gerekend, die weliswaar in Nederland is geboren maar sinds zijn verhuizing als Belg wordt beschouwd. Sinds 2009 één buitenlander, onze internationale landgenoot èn Haarlemmer Joost Swarte [op 24 december 1947 geboren in Heemstede].
Het is de grootste stripmuur, naast die in de plaats Wilrijk (provincie Antwerpen) waarop van Jef Nys (1927-2009) op een muur van 23 meter de Wilrijkse avonturen van zijn favoriet Jommeke zijn uitgebeeld. Een beeld van Jommeke is door Valeer Peirsman 31 juli 1997 onthuld op het Epernayplein in Middelkerke. Van dezelfde beeldhouwer is bovendien in opdracht van Nys een bronzen beeld van Jommeke geplaatst voor de openbare bibliotheek van Temse op 27 september 1998. Van deze Valeer Peirsman is ook een bronzen standbeeld van Willy Vandersteen, dat sinds 2007 is te vinden op het Willy Vandersteenplein in Kalmthout.
‘Belgische stripmuren: een middel tegen verloedering tot cultureel erfgoed ’(Bor Beekman, 2017)
13 striptieken sieren Antwerpen
Onderstaand een overzicht van naam, plaats en voorstelling van de tot op heden bestaande stripmuren, die overigens in een speciale strip wandelroute zijn opgenomen, waarbij mij door de toeristische dienst van de stad is verzekerd dat de deugden- en ondeugden- muur van Joost Swarte tot de meest gefotografeerde behoort:
–Jan Bosschaert; Wolstraat; Hendrik Conscience
-Willy Vandersteen in de Korte Ridderstraat en Seefhoek Vandersteenplein: Suske en Wiske op de rug van Sus Antigoon.
-in 2015 is nog een strip van Willy Vandersteen toegevoegd in de passage tussen het Handelsplein en het Willy Vandersteenplein.[Willy Vandersteen, bedenker van de stripreeks Suske en Wiske overleed in 1990, die andere befaamde Belgische striptekenaar Hergé (pseudoniem van George Prosper Remi , de schepper van de avonturen van Kuifje (Tintin) zeven jaar eerder, in 1983].
–Merho in de Paradijsstraat: Kiekeboe
–Ilah in de Keizerstraat: column Cordelia
–Jan van der Veken op de Eiermarkt; verscheidene figuren
–Dick Matena in de Korte Nieuwstraat: Laarmans uit zijn strip Kaas van Willem Elsschot
–Philip Paquet in de Leopold de Waelstraat: jazzmuur gewijd aan o.a. Louis Armstrong
–Jef Nys op het Frans Halsplein: Jommeke
–Brecht Evens op de Oever: Avontuur
–Marc Sleen in de Kloosterstraat: Nero [in Brussel is een muur op het Sint-Goriksplein met figuren uit Nero en Piet Florijn en Bolleke versierd].
–Joost Swarte op de Brouwersvliet: 7 deugden en 7 ondeugden
–POM in de Renawijk te Deurne: Piet Pienter en Bert Bibber.
De elfde striptiek van Joost Swarte heeft als thema: 7 deugden en 7 ondeugden
Aan 5 buitenlandse striptekenaars is gevraagd in de toekomst een muurschildering te verzorgen. Joost Swarte viel de eer te beurt als eerste buitenlander – zijn moeder is overigens in Antwerpen geboren – een muur voor zijn rekening te nemen, welke 23 juni 2017 onder grote belangstelling is onthuld op een muur, groot circa 300 meter. Gelegen aan de Brouwersvliet op een pand van de firma SDWORX aan de Rouaanse kaai en doorlopend naar de Kriekenstraat. Als thema koos de ontwerper voor 7 christelijke kardinale deugden, zoals beschreven door de wijsgeer-theoloog Thomas van Aquino: geloof, hoop, (naasten)liefde, matigheid, kracht ofwel moed, voorzichtigheid en rechtvaardigheid [de laatste vier gaan overigens terug op de klassieke Griekse wijsgeren; de vanouds Haarlemse deugd: standvastigheid valt hier buiten] en 7 christelijke ondeugden; onkuisheid, gulzigheid, hoogmoed, toorn, afgunst, luiheid en gierigheid. De deugden zijn met groene letters weergegeven, de ondeugden ofwel zonden daarentegen met rode letters. Swarte zei er zelf over in het Vlaamse blad HUMO, waarvoor hij in het verleden talrijke fraaie omslagtekeningen vervaardigde: ‘ Ondeugden zijn sowieso leuk om te tekenen, en de deugden zijn dan weer lang niet altijd deugdelijk: daar kon ik dus wel iets mee. Ik wist van in het begin dat ik ze danig bij elkaar moest plaatsen dat mensen gingen nadenken of die deugd eigenlijk geen klein beetje een ondeugd kon zijn, en omgekeerd. De toeschouwer moest z’n plan er maar mee trekken: dat was de achterliggende gedachte, Er bestaan ontzettend veel abeeldingen van deugden en ondeugden in de christelijke kunstgeschiedenis, maar die zijn toch een tikje anders dan bij mij. Je leerde daar meestal uit dat je vooral God moest eren. In mijn tekening zie je God op een wolk zitten, en iemand die zijn wolk met een laddertje beklimt maar er aan de achterkant – waarmee ik de relativiteit van het geloof even aanraak.
De Rouaanse kaai ligt aan de rand van het zogeheten Schipperskwartier ligt vanouds de rosse buurt van de havenstad. In de jaren zestig, zeventig van de vorige eeuw liep het daar behoorlijk uit de hand met drugshandel, criminaliteit, en de werkwijze van pooiers, die vrouwen, veelal afkomstig uit Oost-Europa, onder dwang lieten werken. Het stadsbestuur nam het ferme besluit de wijk geheel te vernieuwen tot een nieuwe woonwijk met appartementen en lofts. De dames zijn nu elders in het Schipperskwartier ondergebracht in vitrines in een enorme bordeelvilla ‘Tinto’ en in drie omliggende straten. Een aantal prostituées, intussen overleden dan wel voortlevend als oude besjes, heeft zich in 1968 buitengewoon verdienstelijk gemaakt door bij een grote brand in de historische Sint-Pauluskerk aan de Veemarkt hun klanten in de steek te laten om met gevaar voor eigen leven een aantal kunstschatten uit de brandende kerk (met werken van Rubens, Van Dijck en Jordaens) te redden.
Tijdens de brand stortte de enorme Piusklok, met een gewicht van 4,5 ton met een daverende klap uit de toren naar beneden; 5 historische klokken smolten geheel of gedeeltelijk. De eerste kerk werd in 1262 gebouwd en in 1571 vond de wijding plaats van de voltooide tweede kerk door de Dominicaner bisschop Godfried van Mierlo, (tweede) bisschop van Haarlem. In 1441 had een grote brand plaats, een tweede brand op Sacramentsdag 1 juni 1679 toen de bliksem insloeg. Naar aanleiding van de derde brand in de nacht van 2 op 3 april 1968 waarbij het godshuis zwaar verminkt raakte en omwonenden en passanten de brandende kerk inliepen om zoveel mogelijk kunstschatten te evacueren, was aanleiding voor de Ierse dichter Brendan Kennelly (*1936) aan die gebeurtenis het volgende vers te wijden:
‘In gratitude, Old Masters
When fire threatened calm masterpieces
And people thought
The jewels of centuries would be lost,
Men and women ran through flames
To save from burning
Pictures perfectly made.
In gratitude , like refugees, Old masters quietly cry.
Walking these Belgian streets, I rejoice in the spirit
That refuses to die’.
Intermezzo: Marcel Brocatus, nestor van de Belgische boekhandelaren
In de vernieuwde Schipperswijk heeft zich vanaf de Rouaanse kaai om de hoek richting Oude Markt op het adres Oude Beurs op nummer 3 de nestor van de Antwerpse boekhandelaren-antiquaren Marcel Brocatus (88) gehuisvest in een woon-winkelhuis, omgeven door 15.000 boeken. Hierbij dient vermeld te worden dat nog eens zo’n 75.000 boeken in bananendozen liggen opgeslagen in de wijk Borgerhout. Brocatus was voorheen gevestigd in een monumentaal pand aan de Oude Markt nabij het stadhuis, inclusief een koffiebar en humidors. In de loop van de jaren heb ik daar menig bibliofiel vosje op de kop kunnen tikken. Dr. Piet J.Buijnsters schrijft over Brocatus in het standaardwerk ‘Geschiedenis van antiquariaat en bibliofilie in België (1830-2012) ‘(2013) en zelf heb ik op de site ilibrariana een blog aan de man gewijd, die tot zijn eigen verrassing om niet de boekencollectie van antiquaar Hubert Thijs (1900-1976) in de schoot kreeg geworpen.
Swarte als veelzijdig kunstenaar in bibliografisch perspectief
Joost Swarte staat bekend als striptekenaar, illustrator, cartoonist, grafisch vormgever. Ook als ontwerper van gebouwen (o.a. de Toneelschuur in Haarlem en huizen van Ymere in de Amsterdame Jordaan), glas-in-loodramen, boekenleggers, postzegels, T-shirts, muurchilderingen, plakplaatjes, uitnodigingen (o.a. voor een huwelijk van Bert liggers), ansichtkaarten, telefoonkaarten, affiches, boeken, omslagen voor bladen, lp- en cd-hoesjes (o.a. voor Fay Lovsky), penningen, poppetjes (een Jopo de Pojo-figuurtje bracht via Catawiki 710 euro op), gevelstenen etcetera.
Swarte heeft het logo ontworpen voor ‘Bibliotheek.nl’ en bedacht in het kader van het project ‘Bibliotheken 2040’ Hotel Alfabet, een openbare bibliotheek die 24 uur per etmaal is geopend en die is gevestigd in een openbare maar eer gastvrije ruimte, de lounge van een hotel. Drie weken lang was een dergelijke bibliotheek ingericht in hotel Van der Valk (Toekan) te Vught, met door Swarte ontworpen boekenkasten.
Op verzamelaarsplatform Catawiki telt ‘Joost Swarte’ per september 2018 in totaal 1467 items, als volgt onderverdeeld: strips (586), tijdschriften en kranten (114), boeken (87), strip ex-libris en prenten (84), ansichtkaarten (252), postzegels (41), speldjes, pins en buttons (117), Stickers (7), markclips (2) overig (97), affiches en posters (59), tekeningen/schilderijen (23), emaille borden (1), prenten/grafiek (1), platen en cd’s (52), telefoonkaarten (15), minicards (1), beeldjes en figuren (6), spellen (3), keramiek (2), glas/kristal (1)), alcoholica/drank (1), bierviltjes (1), horloges (2). Ook op de site van Pinterest is Joost Swarte met zijn werk ruim vertegenwoordigd; zie aldaar ook op de trefwoorden ‘The New Yorker’, ’Comic’, ’ Posters’. En ‘Joost Swarte 1947’. De site ‘Europeana’ telt bijna 100 afbeeldingen van Swarte’s werk. Digitaal krantenarchief Delpher bevat 700 vermeldingen in kranten. Zoekmachine Bing geeft in totaal liefst 24.00 resultaten; tegenover zijn oudere broer Guust Swarte (sinds 1989 CEO Swarte Innovation Development): 258 en jongere broer Rieks (theatermaker): 2.860. Op ‘Flickr’ zijn 595 foto’s te vinden en op Instagram 775 afbeeldingen. De site ‘Boekwinkeltjes’ vermeldt gemiddeld 250 publicaties van enige tientallen boekhandels/ antiquariaten. Bol.com biedt aan: 33 gedrukte boeken, 2 e-books en 1 luisterboek. ABE.books.com geeft 302 resultaten (79 nieuw en 223 antiquarisch). Op Catawiki internetveilingen worden elke week Swarte-items aangeboden. Als voorbeeld tussen 1 en 10 oktober 10 items,te weten: 1) box met 7 litho’s uit 1990, 2) zeefdruk Le Corbusier (2012), 3) zeefdruk De Voorstelling (1999) en 4) een kavel met o.a. L.H.Wiener,Moederziel met illustraties van Joost Swarte (2006), 5) Ray,omd Quenaeau (zeefdruk), 6) 20 items van Joost Swarte (1988/2017), 7) Sériegraphie – Comix Factory (1988) prent, 8) Le Restaurant – sculpture (2012/2018), 9) Kuifje in Rotterdam 1 t/m4 – Complete – Paperback. Eerste druk (19770, 10) Titeuf. Portaits de Titeufs par 30 auteurs, o.a. Joost Swarte + ex-libris (2004). Het aantal Swarte-items op Marktplaats variëert van dag tot dag maar draagt gemiddeld 163.
Op mijn blog Librariana, deel 19, heb ik tot op heden circa 125 scans geplaatst van grotendeels materiaal uit de Heemstede-collectie van het Noord-Hollands Archief. De webwinkel Griffioen geeft van Joost Swarte de volgende aantallen: grafiek (941), originelen (243), collectibles (243), boeken en tijdschriften (192) en vintage prenten (64). Genoemde webwinkel heeft per 1 oktober 2018 de volgende aantallen in voorraad voor prijzen die variëren van 1 euro tot 2.000 euro: grafiek (251), collectibles (144), boeken en tijdschriften (55) en originelen (35). Uitgeverij De Harmonie, postbus 3547 Amsterdam gaf 19 drukwerken uit van Joost Swarte, o.a. Leporello, Krolse Katten speelkaarten, Jopo in Mono, Niet zo, maar zo! In 5 delen, Plano, Cultuur en Techniek, en ‘Glas en Lood [met 34 glas-in-lood ramen ontworpen voor de Amsterdamse Woningstichting ‘Zomers Buiten’] Een bibliografie is te vinden op de site van de uitgeverij. Om bij al die aantallen slechts 1 minpuntje te noemen: de Haarlemse stripwinkel Jopo de Pojo bleek bij navraag door mij geen enkele kaart van Swarte in voorraad te hebben en verwees me naar antiquariaat Hovingh…. Een goede service wordt overigens verleend door Henk van der Does van de Black Olive Press, die ik verzamelaars van harte aanbeveel. In het verleden bestelde ik ook documenten bij de ‘Real Free Press’en ‘Het Raadsel’ in Amsterdam, onder meer drukwerk in de jaren 80 vervaardigd door Lenoir, Schuring & Taverne.
Joost Swarte op Worldcat
Op de website WORLDCAT (wereldcatalogus) van OCLC (met materiaal van J.S. voor een aanzienlijk deel in de Koninklijke Bibliotheek, maar ook in buitenlandse bibliotheken) zijn primair [van Joost Swarte zelf] en secundair [tevens door anderen] komen we in totaal 360 materiaalsoorten tegen, te weten 269 boeken [gedrukte boeken 266, eBoeken 6 en scripties/proefschriften 3], Artikelen 41, Afbeeldingen 15, video 12 [DVD 6, VHS 4], Archiefmateriaal 7, Tijdschriften/magazines 5, muziek 5 [cd 2], KIT 2, CD 1, Interactieve multimedia 1, Object 1, geluidsopname 1, visueel materiaal 1.
De zoekactie voor Joost Swarte verfijnd komen we bij zijn 140 publicaties nog de volgende personen (tekenaars, schrijvers, musici, filmers) en organisaties tegen; Tuivaii (9), Art Spiegelman (8), Nescio (7), Erich Scheurmann (6), Tuvaii De Toavea (4), Willem (4), Luc Devoldere (3), Toin Dulix (3), Evert Gerardts (3), Steven Heller (3), Grietje Keller (3), Fay Lovsky (3), Pieter van Oudheusden (3), Sam Arthur (2), Maria Blaisse 2), Joost van Breen (2), Job Cieraad (2), Hanneke Groenteman (2), Paul Hefting (2), Helena Maria Van der Hoorn (2), Catherine Lewis (2), George Moormann (2), Charlotte Mutsaers (2), Professeur Choron (2), Swarte (2), en verder een selectie van de volgende namen 1 maal: C.J.Aarts, Aubel, Sorin Alexandrescu, Arling & Cameron (1),H.P.Aschenbrenner, Dirk van Assche, Thijs Asselbergs, Francois Avril, Jan Baetens, Daniele Barbieri, Mirjam Beerman, Carli van Emde Boas, Henze Boekhout, Bonilla P.A.Galindo, Pieter Bouwman, Ernst Braches, S.M.Breathnach, Har Brok, Albrecht Castelli, Nederlands Centraal Museum Utrecht, Centre de Cultura Contemporania de Barcelona, Roman Ciesiewicz, Clerkx, Concorde Vertalingen, Martijn Daalder, Johannes van Dam, Josse de Damhouder, Joost de Damhouders, Rudolf de Vries, Ari Doeser, Christophe Dony, David Garland, Anette Gehrig, Piet Gerbrandy, Jaco Groot, J.L.Hattingh, Mariëtte Haveman, Paul H.Hefting, Steven Heller, Robert E.Howard, Helga Husson, Jan Baetens, Hansje Joustra, Julien, Audrey Julian, Ton Kaal, Kamagurka, Julien Kaeser, Aline Kominsky-Crumb, Barbara van Kooij, Kees van Kooten, Kees Kousemaker, Tim Krabbé, Gerrit Krol, Ricard Kuiters, La Joie Par Les Livres, Le Roux Schalk, Ewan Lenties, Catherine Lewis, Matthieu Lommen, Jacques de Loustal, Ben Maandag Ben, Javier Mariscal, Martin Gomez Cesar, Lorenzo Mattiotti, Max, Jack Meijers, Doeschka Meijsing, Jan Meng, Henk Michielse. Guy Mortier. Musée d’Art Contemporaine, Nelleke Noordervliet, Wijnand Plaizier, Hans Plomp, Thierry Plat, Thierry Raspal, Etienne Robial, Bert Sliggers, Oscar Smit, Art Spiegelman, Stichting, Joost Swart, Laurens Coster, Stichting Ons Erfdeel, Leendert Stofbergen, Alain Tapié, Ed Taverne, Peter van Zonneveld, R.L.Douma, Ewoud Sanders, H. Plomp, John Oomkes, Joost Pollmann vdBj/Communicatie Groep etc. Ons genootschap Het Beschreven Blad komt met betrekking tot Joost Swarte in Worldcat tweemaal voor: 1) ‘Mooi Marginaal’ (Avalon Pers, 2004) en ‘Terug naar Glutonia’, door Kees van Kooten en Joost Swarte. Haarlem, Het Beschreven Blad, 2006. Haarlem als trefwoord treffen we 21 keer aan, o.a. de Toneelschuur, de Zingende Zaag, Frans Halsmuseum/de Hallen, boekhandel H.de Vries, Doeschka Meijsing, Nelleke Noordervliet, Amnesty Haarlem en Thijs Asselbergs. Drukwerkontwerpen voor Haarlem 750 ontbreken weliswaar, maar komen wèl voor in de bibliotheek van het Noord-Hollands Archief.
Naar jaar van publicatie in Worldcat gecatalogiseerd: 1970: 1, 1971: 2, 1972: 1, 1973: 1, 1975: 4, 1976: 7. 1977: 2, 1980: 10, 1982: 2, 1984: 9, 1985: 17, 1986: 12, 1987: 10,1988: 4,1989: 12, 1990: 2, 1991: 15, 1992: 10, 1993: 3, 1994: 2, 1995: 12, 1996: 15, 2000: 9, 2004: 8, 2006: 11, 2007: 8, 2009: 20, 2010; 10, 2012, 2013: 11, 2016: 15, 2017: 9, 2018: 4.
In dit jaar, 2018, zijn tot en met september de volgende vier publicaties in de K.B. gecatalogiseerd:
1) Heinz van H tot Z: juli 1987 – januari 2006. Auteur: René Windig, Eddie de Hong, Cyril Koopmeiners, Wilma Leenders, Paul Bodoni, joost Swarte. Gedrukt boek: fictie. Taal: Nederlands. Uitgever: Amsterdam, Scratch 2018;
2) New York Book: dessins pour “The New Yorker”. Auteur: Joost Swarte. Gedrukt boek: Jeugd. Taal: Frans. Uitgever aris – Barcelona, Bruxelles etc. , Dargaud, DL. 2018;
3) Scratches #2 Auteur: Joost Swarte. Gedrukt boek. Taal: Engels. Uitgever: Amersfoort: Scratchbooks 2018;
4) Dann kam de Stijl: zu Besuch im Atelier. Auteur: Joost Swarte; Rolf Erdorf. Gedrukt boek. Taal: Duits. Uitgever: Stuttgart Freies Geistesleben 2018.
De publicaties, verschenen naar taalgebied zijn: Nederlands (146), Frans (30), Engels (66), Onbepaald (36), Duits (13), Spaans (17), meerdere talen (3) Catalaans (5),voorts 1 in de volgende talen: Esperanto, Hongaars, Italiaans, Portugees en Bokmal (Noors). Geclassificeerd naar inhoud: fictie (290), non-fictie (111), biografie (2). Naar Publiek: Jeugd (10), Volwassenen (130). Naar onderwerp ingedeeld: Art & Architecture (57), Comics (20). Language, linguistics and literature (46), History and auxiliary sciences (2), Music (2), Library science (2), Physical sciences (1), Education (10, Engineering/Technology (1).
De universiteitsbibliotheek van Amsterdam bezit 28 items, de Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA) 36, de bibliotheek van Zuid-Kennemerland in Haarlem 23 en de bibliotheek van het Noord-Hollands Archief 33 titels.
De bibliotheek van het stripmuseum in Brussel, Belgisch Stipcentrum, telt op basis van de elektronische catalogus 73 documenten van Joost Swarte; de Koninklijke Bibliotheek Albert 1 in Brussel 13, de erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience te Antwerpen 33 titels, tegenover de openbare bibliotheek Permeke 13. De Bibliothèque Nationale de France in Parijs geeft voor Joost Swarte 37 bibliografische notities, de Library of Congress in Washington 14, de New York Public Library 9, de British Library in Londen 10 en de Deutsche National Bibliothek 17 bibliografische eenheden.
Het mythische paard in Slochteren
In het Groningse Slochteren is Swarte vooral gekend als sculpturaal kunstenaar. Eerder ontwierp hij ten behoeve van het paviljoen van de Nederlandse overheid sculpturen voor de Floriade in de Haarlemmermeer, ‘IJzeren lijnen – stalen vlakken’. In 2009 is op 3 maart 2009 zijn ‘Wind, water en een mythisch paard’ onthuld door Max van den Berg, commissaris van de koningin. Het verrassende beeld verbindt op toepasselijke wijze de hedendaagse thema’s als duurzame energie, welvaart en welzijn, welke bij uitstek Slochteren karakteriseren. Het paard en zijn manen, een zeilboot en de golfjes, dat alles refereert aan energievormen in heden en verleden die op een creatieve wijze zijn verenigd.
Het mythische paard is geplaatst in de Groenedijk, nabij de brug over het Slochterdiep. ‘Vanaf de Slochterhaven is een wandelpad langs het Slochterdiep gemaakt dat langs het kunstwerk loopt. Op een lentedag in 2018 is de sculptuur grondig gereinigd. Thans staat ‘Bogert’ er weer fris en strak bij om toeristen te verblijden. Bij het beeld maakte Herman Sandman de legende van ‘Bogert’, het vliegend paard van Fivelingo [= een streek in de provincie Groningen], ‘uitgegeven door Passage in ‘Het boekje van Bogert’).
Biografisch: zijn jeugdjaren
Joost (Jozef Willem) Swarte is 24 december 1947 geboren in Heemstede. Zijn ouders A.H.Swarte, koopman van beroep, en M.J.J.de Klerk zijn 10 juni 1942 in Haarlem getrouwd en vestigden zich in Heemstede in de Landzichtlaan, later verhuisd naar het Sweelinckplein waar vier kinderen zijn geboren: Marieke in 1945, Joost in 1947, Rieks (eigenlijk Henricus Martinus) in 1949 en Guust in 1951. Joost was leerling van de Jacobaschool in Heemstede. Deze generatie Swarte stamt overigens af van enkele eeuwen geleden naar Groningen geëmigreerde joden, wier achternaam Suarto al spoedig tot Swarte werd verbasterd. In de provincie Groningen komt de naam Swarte nog voor. Overigens zijn de directe voorouders van Joost Swarte uit Duitsland en Vlaanderen afkomstig. In een interview vertelde Joost: ‘In mijn jeugd die samenvalt met de jaren 50, begin 60 van de vorige eeuw las ik stripboeken van ‘Sjors en Sjimmie’, ‘Suske en Wiske’, ‘Lucky Luck’ en ‘Asterix’. De meeste indruk heeft echter ‘Kuifje ‘nagelaten en vrijwel alle albums heb ik gelezen. Omstreeks 1965 hield het lezen van stripboeken op en beperkte ik me tot het tijdschrift ‘Donald Duck’ (toen een dochter daarop enkele jaren een abonnement had) evenals op Oliver B.Bommel-verhalen. Naast Frankrijk mag België bij uitstek worden beschouwd, met namen als Willy Vandersteen, Morris (= Maurice de Bevere) en Georges Prosper Remi’ In Bibliotheekblad van 22 september 2000 voegde hij daaraan toe: ‘Als striptekenaar werd ik aanvankelijk vooral beïnvloed door “Pa Pinkelman en Tante Pollewop” van Godfried Bomans, met tekeningen van Carol Voges. Mijn vader las dat altijd voor en ik heb het in die tijd echt verzwolgen. Veel ideeën en beelden uit “pa Pinkelman” zijn altijd in mijn hoofd gebleven. Bijvoorbeeld dat pa Pinkelman en tante Pollewop in een ruimte komen, waar zeven deuren zijn die allemaal een naam hebben: maandag, dinsdag etcetera. Dat is zo’n sterk idee dat ik het nog steeds in mijn hoofd heb. Laatst kwam ik bij mensen in Den Haag, ik sta daar op de overloop, ik tel ineens zeven deuren en ik zeg: Nou dat is maandag, dat dinsdag et cetera. Dat is er niet meer uit te meppen. Later kwamen er op het gebied van het tekenen van strips en cartoons nieuwe voorbeelden: Willem die in Frankrijk werkt, vanwege het licht extreme, bizarre en vernieuwende van zijn werk, Robert Crumb, wiens werk ik als een bevrijding ervoer, dat je kunt tekenen wat je zelf wil, Hergé en Mark Smeets. Er is iets in hun manier van tekenen dat ik interessant vond, dat je eigenlijk alleen maar een lijntje nodig hebt om en contourtje neer te zetten en dat de rest door de lezer in gedachten wordt afgemaakt, het volume wordt eigenlijk ingevuld in het hoofd van de lezer. Ik wilde weten hoe de mensen dat deden en omdat er geen opleiding voor striptekenaar is, kun je het eigenlijk alleen maar leren van je voorbeelden. Ik ben eindeloos gaan overtrekken en natekenen en kijken welke trucjes ze hanteren.’ Op de middelbare school deed ik het behoorlijk slecht en mijn ouders moesten wat met dat kind, dus hebben ze uit de beroepengids de opleiding voor Industriële Vormgeving gepikt, want ze dachten: hij is geinteresseerd’
Na de Jacobaschool volgde het Mendel College (tot en met de vierde klas). Na drie jaar Academie voor Industriële vormgeving breekt hij die opleiding voortijdig af gaat Joost verder met tekenoefeningen en ontwikkelt zich verder via zelfstudie, ook tot theoreticus. Zo is Swarte de bedenker van het algemeen aanvaarde begrip van ‘de klare lijn’: duidelijke contourlijnen en heldere kleurvlakken. Die benaming bedacht hij in 1977 voor het werk van Hergé en Edgar P.Jacobs , die ook voor Kuifje tekende en bekendheid kreeg met de strip ‘Blake en Mortimer’, bij het schrijven van de catalogus bij de eerste grote tentoonstelling over de striptekenaar van ‘Kuifje’. Swarte groeide zelf uit tot een superieur tekenaar van kraakheldere prenten. ‘Joost Swarte is de klare lijn’, aldus een redacteur van NRC in 2012. ‘Ik hou van eenvoud van de lijn, en van het eenvoudige gereedschap. Ik teken altijd met een kroontjespen en met die lijntjes wil ik alles doen. Een penseel heb ik altijd als onwillig gereedschap gevonden. Die pen ligt me wel. Wat ik probeer is de magie van de strip in het fysieke van de tekening te leggen. In de lijn, niet in het verhaal, niet in de tekst’. Naast boeken spelen kunst en muziek een voorname rol in zijn leven. De eerste jaren als ZZP’r waren overigens niet eenvoudig en verdiende Joost minder dan het minimum loon. Na enige tijd kwam de waardering, in Nederland eigenlijk pas écht na zijn postzegelontwerpen in 1984.
Chronologisch overzicht van een selectie werkzaamheden en ontvangen prijzen/bekroningen [1947 geboren in Heemstede, bezocht de Jacobaschool, waarna het Mendelcollege Haarlem 1961-1966, vervolgens Academie Eindhoven en sinds 1972 woonachtig in Haarlem in de Vijfhoek.)
1970 Joost Swarte publiceert zijn eerste stripverhaal in Eindhoven in ‘De Andere Krant’ (debuut)
1971 begin striptijdschrift ‘Modern Papier’, dat het jaar daarop werd opgenomen in ‘Tante Leny Presenteert’. Swarte wordt een van de grondleggers van de undergroundstrip in Nederland
1972-1979 stripseries ‘Anton Makassar’, ‘Katoen en Pinbal’, Jopo de Pojo’ [sinds december 2016 is de enige stripboekenwinkel in Haarlem, maar deze stripfiguur vernoemd. Gevestigd in de Kleine Houtstraat en voorheen Silvester Strips geheten] Swarte tekent in deze periode voor de kinderbladen ‘Okki’ en ‘Jippo’ evenals voor het Franse stripblad ‘Charlie Mensuel’. Verder maakt hij covers voor ‘Vrij Nederland’ en ‘Humo’ en werkt hij mee aan het Amerikaanse stripblad ‘Raw’
1973 Hij makt de eerste van een serie boekomslagen voor de ‘Real Free Press’. Samenstelling van de uitgave ‘Coctail Comix’, waarin een nieuwe generatie Nederlandse tekenaars wordt gepresenteerd.
1974 eerste expositie van zijn werk In Amsterdam, Later volgen Brussel, Genève, Nancy, Parijs, Sevilla, Toronto en andere plaatsen wereldwijd
1975 expositie in het Lijnbaanscreum in Rotterdam, o.a. het tijdschrift Leny en ander werk
1977 ontwerpen voor ‘No Fun Label’en het ‘Torso Label platenlabels en platenhoezen. Werkt mee aan de Kuifje-tentoonstelling in Rotterdam
1980 illustraties in het opinieweekblad Vrij Nederland
1980 stripboek ‘Modern Art, met medewerking van Art Spiegelmans’ magazine ‘Raw!’ [verschenen ook in een Nederlandse, Franse en Duitse versie]
1980 deelname aan ‘Salon International de la Bande Dessinée’ in het Franse Angoulème (nogmaals in 1984)
1980 bekroning van de Duitse uitgave van ‘Modern Art, behorende tot de bestverzorgde boeken van het jaar in Duitsland.
1981 beste buitenlandse artiest bij ‘Prix Saint-Michel’ van de stad Brussel
1982 begin van een reeks voor de kinderkrant van Vrij Nederland
1984 ontwerp kinderpostzegels
1984 Futuropolis in Parijs brengt een overzicht van zijn werk uit.
1985 Internationale Asiago-prijs voor artistieke filatelie, Asiago, Italië
1985 Stripschapspenning voor postzegelontwerpen
1985 Joost Swarte richt met Hansje Joustra de stripuitgeverij Oog&Blik op [in 2010 overgenomen door De Bezige Bij – tot 2014 toen na bezuinigingen van WPG na ontslag van Joustra leegloop plaatshad]
1985-1991 vijf delen van ‘Niet zo, maar zo!’
1987 behorende tot de best verzorgde boekn: de Nederlandstalige uitgave van Plano
1988 wereldtentoonstelling in de Vishal (Frans Hals Museum), later in Arnhem, Parijs, Brussel, Barcelona, Genève en Barcelona
1988 Max und Moritz Preis voor ‘Niet zo, Maar zo!’
1988 ‘Plano volgens de Stichting CPNB een van de Best Verzorgde Boeken van 1987
1990 Swarte-expositie in galerie/stripwinkel Lambiek van Kees Kousenmaker in Amsterdam; neent initiatief tot de stripdagen
1990 Stripschapspenning voor Bijzondere Verdiensten van het Stripschap
1991 boek ‘Cultuur en Techniek’’, uitgave van de Harmonie/het Raadsel
1991 ontwerp decemberpostzegels
1992 ontwerp kindermeubilair voor het Van Reekum museum in Apeldoorn
1992 Eerste (tweejaarlijks) internationaal stripevenement in Haarlem
1993 Tijdschriftomslag voor Nozone wint prijzen van de Art Directors Club Society for Publication Designers
1993 ‘Jopo in Mono’ een van de Best Verzorgde Boeken van 1992 (Stichting CPNB)
1992 initiatiefnemer stripdagen in Haarlem
1994 3 objecten voor de tentoonstelling ‘Las Ciudades illustradas’, Barcelona, 1994
1994 ontwerp erepenning gemeente Haarlem (uitgereikt aan burgemeester mr.E.M.A.Schmitz)
1995 debuut in het Amerikaanse blad ‘The New Yorker’
1995 illustraties voor Boekenweektest, uitgave van de openbare bibliotheken
1995 omslag jubileumprogramma Haarlem 750
1995 Crumb The Record Cover Collection’ bekroond door CPNB
1995 Prix Jules Chéret voor het affiche van het Holland Animation Film Festival 1994
1996 Ballonstrip, Achter het nieuws, katoen + Pinbal
1997 illustreert nieuwe uitgave van Nescio’s ‘Dichtertje’
1997 ontwerp Swatch horloges
1997 Ballonstrip, Tussen de wielen
1998 Stripschapsprijs voor het gehele oeuvre
1995/2003 ontwerp Toneelschuur (met architect Henk Döll, destijds Mecanoo Architecten)
1999 J.S. stelt fototentoonstelling samen over de jaren ’50 en ’60 (samen met Moving and Roaring)
1999 glas-in-lood ramen sociale woningbouw, Marnixstraat Amsterdam
2000 ‘Haarlem Punt Uit’; film door Gerrit van Dijk en Joost Swarte
2001 Grietje Keller brengt documentaire uit over de broers Joost en theatermaker Rieks Swarte, getiteld: ‘Swarte & Swarte’ [uitgezonden in het Uur van de wolf, NPS, 2 september 2001, Nederland 3]
2001 Glas-in-loodraam; ‘platdak’ voor openbare bibliotheek Alpen aan den Rijn
2002 illustreert ‘Titaantjes’ van Nescio
2002 boekontwerp ABC van openbare bibliotheken
2004 maakt muurtekeningen voor Rotterdams Oogziekenhuis
2004 glas-in-lood ramen paleis van Justitie in Arnhem
2004 studiereis naar China [leidt tot o.a. de prent Shanghai Promenade in 2006]
2004 ontwerp voor een in India geknoopt tapijt ten behoeve van de Gravenzaal, stadhuis Haarlem met 18 pictogrammen gebaseerd op de geschiedenis van de Spaarnestad. [omdat het tapijt teveel ploos is het vervangen door een nieuw kleed ‘Swarte 2’]
2004 Officier in de Orde van Oranje Nassau
2005 Joost Swarte illustreert Boekenweektest 2005 voor de openbare bibliotheken
2006 illustreert ‘de Uitvreter’ van Nescio
2007 ontwerp Johan Enschedé Hofje in Haarlem
2007 bekroond door Amerikaanse tijdschrift ‘Communication Arts’ met ‘Award of excellence’ voor omslag van ‘The New Yorker Summer Reading’
2007 expositie in La Louvière: Chapitres – Hoofdstukken
2007 Als voormalig scout ontwerpt Joost Swarte de Europazegel met als thema 100 jaar scouting
2007 (Paul Hefting) Nescio
2008 interieurontwerp, scenografie voor Hergé museum in Louvain-la-Neuve
2008 Award of Excellence voor omslag The New Yorker van 20-8-2007 door Communications Arts Magazine
2009 sculptuur ‘Het mythische paard’ in Slochteren
2009 Glas-in-loodraam in het Coornhert Lyceum Haarlem
2010 tentoonstelling van zijn werk in het Hergé museum
2010 Opening Joost Swarte-huis, Willemsstaat 210 Amsterdam (Ymere)
2011 ‘Bijna compleet’, boekuitgave van ‘Oog&Blik/de Bezige Bij
2012 Swarte Comics 1 en 2
2012 Marten Toonder Prijs
2014 Kop en Staart (uitgave van De Bezige Bij)
2014 Nieuw glas-in’-lood raam in rijksmonumentale Bakenesserkerk [het zesde en laatste in stripsfeer].
2014 Olifantwinnaar van Haarlems Dagblad: Joost Pollmann; winnaar van de nieuwe oeuvreprijs: Joost Swarte
2015 illustreert ‘Mene Tekel’ van Nescio
2016 deelname met 40 tekeningen en een glas-in-loodkunstwerk ‘Cartoon Windows No.1’aan de dubbeltentoonstelling over de klare lijn in Brussel en Parijs bij de galerieën Champaka
2016 presentatie plan De Vierhoek (met HER-architecten)
2016 uitgave Scratches 1 (Editors Joost Swarte en Hansje Joustra2016
2016 op 30 september overleed de Franse striptekenaar Thierry ‘Ted’ Benoît in Parijs, In de jaren 80 veranderde hij zijn tekenstijl onder invloed van Joost Swarte naar de klare lijn.
2017 initiatief ‘Scratches’, een nieuw striptijdschrift met werk van Nederlandse en Vlaamse tekenaars
2017 uitgave New York Boek (met ruim 450 tekeningen
2017 En toen de Stijl: op bezoek in het atelier (kinderboekenweek- geschenk)
2017 deelname aan de tentoonstelling ‘Humor, 101 jaar lachen om kunst’ in Frans Hals Museum/De Hallen [tevens verschijning van een boek en kwartetkaarten]
2017 Opening Print Pakt Live op Dutch Design Week in Eindhoven
2017 Joost Swarte 70 jaar ‘blijft onverdroten voortgaan op zijn weg: het creëren van mooie dingen’
2018 uitgave Scratches 2
2018 jubileumtegel met prent bij gelegenheid van 50 jaar Toneelschuur
2018 J.S. neemt weer ontwerp en inrichting van Print Pakt Live voor zijn rekening.
2018 Vlag en Wimpel voor ‘En toen De Stijl’
2018 medewerking aan tentoonstelling ‘Veni Vidi Vinci’in Architectuurcentrum Haarlem
BREAKING NEWS: JOOST SWARTE ERELID BEROEPSORGANISATIE NEDERLANDSE ONTWERPERS (BNO)
‘ De Beroepsorganisatie Nederlandse Ontwerpers (BNO) heeft op 21februari 2018 besloten om Joost Swarte te benoemen tot erelid van de BNO, vanwege zijn grote verdiensten voor het vak.
MULTITALENT
Joost Swarte is een multi-ontwerptalent: grafisch ontwerper, stripmaker, industrieel ontwerper en architect. Na een afgebroken studie industrieel ontwerpen in Eindhoven, begon Swarte met het maken van trips en grafiek aan het einde van de roerige jaren zestig. Naast tekeningen verschenen van zijn hand postzegels, ansichtkaarten, lp- en cd-hoesjes en illustraties voor gerenommeerde tijdschriften als Vrij Nederland, Humo en The New Yorker. Hij ontwerpt ook meubels en woningen. In samenwerking met Mecanoo Architecten tekende hij het ontwerp van de Toneelschuur in Haarlem. Joost Swarte is vooral bekend van zijn illustraties, maar zijn activiteiten zijn veelzijdig en leveren een grote bijdrage aan de ontwikkeling van het vak: zo begon hij tijdschriften over strips, was hij initiatiefnemer van de Haarlemse Stripdagen en betrokken bij de Illustratie Bieënnale. Hij is gastdocent in verschillende landen en in Nederland gaf hij op vrijwel alle kunstopleidingen les. Vele beeldmakers liepen stage bij hem.
DE BNO EN HET ERELIDMAATSCHAP
De BNO verbindt en vertegenwoordigt een unieke diversiteit aan professionele ontwerpers en ontwerpbureaus in Nederland, en draagt op allerlei manieren bij aan de groei van ontwerpers en hun vak. De BNO kent ereleden: mensen die vanwege hun grote verdiensten voor het vak en/of de verenging worden benoemd tot erelid. Daarmee wordt voor alles eer betoond, en fungeren ereleden als iconen en ambassadeurs van het ontwerpvak. Als groot vakman met een indrukwekkende veelzijdigheid en produktie behoort Joost Swarte tot de imposante parade van ereleden die de BNO al kent, waaronder Wim Crouwel, Friso Kramer, Paul Mijksenaar en Renny Ramakers. (Robert van Rixtel, 27-02-2018)’
Nota Bene
Door thans de nadruk te leggen op bibliografische overzichten is nog buiten beschouwing gebleven in welke musea Joost Swarte’s werk aanwezig is, bleven tentoonstellingen voor een groot deel onvermeld evenals dat hij als gastdocent optrad op academies in Amsterdam, Brussel, Barcelona, Bologna en New York.
Voor verdere informatie verwijs ik naar de sites: WIKIPEDIA, de officiële website van Joost Swarte en het blog over Joost Swarte, alsmede naar Lambiek Comiclopedia: stripgeschiedenis Joost Swarte.
BIJLAGE: Beschreven Bladen, jaargang 22 nummer 6
In het blad zijn de volgende bijdragen opgenomen: Michèle Baudet & Marlies Visser: Dansen op de Klare Lijn; Jeffrey Bosch: De klare lijn van het surrealisme; Jan Dekker: multitalent tekent multitalent; George Moormann: J.S.; Karin Ottenhoff: “Ode aan Toonder”; Dick Jakink/Kalamos Pers: Ere, wie ere toekomt, als ik zo vrij mag zijn!; Debbie Saul: Toast op Joost; Wim Vogel; Het bank-stel van Joost Swarte; Paulien van Wensveen: Niet Zo – maar Zo; uitnodiging Marten Toonder prijs; artikel: ‘Joost Swarte ontwerpt raam boven publieksentree [Bakenesserkerk]; “Interessant en eervol” (De Haarlemmer 2 augustus 2012). In Beschreven Bladen, jaargang 2018, nummer 1 verschenen nog: Jan Schnerr: De klare lijn; Nop Maas: Een klare lij; begeleidend schrijven bij de bijlage ‘De Schietpartij’ van Erik Voermans
ILLUSTRATIES:
Citaat: ‘Bij die ogenschijnlijke toegankelijkheid zit altijd een addertje onder het gras. Je moet nog eens kijken en dan pas dringt de milde satire zich op. Dit is humor op het tweede gezicht, een handelsmerk van Joost Swarte. Hij maakt zijn tekeningen als korte verhalen: alle ingrediënten reikt hij aan, het complete plaatje vormt zich in ons eigen hoofd’. (Rob van Scheers, De Volkskrant, 27 november 2017)
Selectie illustraties
Swarte-kenner Albert Gorter bericht ten aanzien van bovenstaande illustratie het volgende: ‘(…) Hierover heb ik voorafgaand aan de veiling met Catawiki gecorrespondeerd. Het werk was voorzien van een handtekening die NIET van joost Swarte is. Nergens ben ik dit type werk van hem tegengekomen. Op basis van mijn melding heeft Catawiki het aangeboden portret uit de veiling gehaald voor nader onderzoek. Het is dus niet onder die naam verkocht. Van Catawiki heb ik daarover verder niks meer vernomen. Het is du de vraag of deze afbeelding in het overzichtsartikel over Joost Swarte thuis hoort’.
De stripkunst van Joost Swarte; door Wilco Tuinenburg. In: Boekenpost, nummer 146, november/december 2016, p.52-53
======
Rudie Kagie: Joost Swarte ‘Al kabbelend komen mijn hersenen in beweging’ (Argus, 22 januari 2019, p.17-18)
TENTOONSTELLING JOOST SWARTE IN VERBAND MET ZIJN 50JARIG JUBILEUM IN DE KUNSTHAL TE ROTTERDAM
Folder van Griffioen Grafiek presents JOOST SWARTE . http://www.griffioen-grafiek.nl (adres Koningsstraat 20, 1213 AX Hilversum. Marjan & Arthur Griffioen)
BIJLAGE: EXPOSITIE ENSCHEDÉ ALS INSPIRATIE MET WERK VAN HEDENDAAGSE KUNSTENAARS IN HET NOORD-HOLLANDS ARCHIEF 9-12-2019 tot 28 februari 2020
My book, bring it back. Vier ontwerpen van Joost Swarte. 2019.
====
Joost Swarte ontvangt Antitheseprijs,, een initiatief van de Stichting Kunststuk. Het beeldje is gemaakt door Bep van den Bergh. Vanwege ziekte van voorzitter Dick Kreuger uitgereikt door een dochter van Henk Vijn: Flora Vijn en partner van wijlen Henk Vijn: Theo Jonckbloedt.
Librariana 
Hans,een geweldige leuke bijdrage. Ik ben een liefhebber van het werk van Joost Swart Gr bob
Netherlands: Hagenduin 14/P.O.Box 402 / 2100AK – Heemstede Curacao : Blue Bay Resort F sectie App FA 2 /P.O.Box 6026 Cell Ned +31653292787 * Cell Caribe +5999 5139791 * Cell Suriname +5977180090 * skypenaam bob.verburg * http://www.bvconsultants.nl
________________________________
bedankt voor dit overzicht
Mooie uitgebreide info met foto’s inclusief bronvermelding, chapeau.
Leuk om weer wat dingetjes uit te zoeken en de verzameling proberen uit te breiden.
Een klein foutje ontdekt?
Joost Swarte: zwwefdruk Katoen + Pinbal Achter het Nieuws is een sttripboek (HC).
Met vriendelijke groet,
René
ik heb ontdekt in dit artikel dat er een merkwaardige toevalligheid in zit. in 1991kocht ik een poster van Joost Swarte genaamd het zwarte goud hij kwam hem zelf bij mij afleveren.veel later kocht ik bij een lijsten maker en handelaar in posters twee kunstwerken van robert crumb. ikzelf woon in het hollandsdiep in heemstede de grap van dit alles is dat joost swarte en robert crumb ooit te zien waren in een programma van de vpro genaamd hollandsdiep! wat een toeval! ben erg blij met beide. groet jons trouw
Pingback: Overzichtstentoonstelling Joost Swarte in Kunsthal Rotterdam
en mogelijk video-aanvulling op het prachtige overzicht