Tags

, , , , , , , , , , , , , , , ,

Een bibliotheek is meer dan een huis voor boeken. Het zijn de “kathedralen van onze tijd” waar mensen samenkomen op zoek naar kennis, ontwikkeling en ontmoeting. Het idee van een bibliotheek als investering in het menselijk kapitaal van de stad vind ik inspirerend (Dr. Francine Houben, 2018)

Revitalisatie New York Public Library  / Mecanoo architecten en ontworpen bibliotheken / Francine Houben 

In 2005 bezocht ik voor de laatste keer  het hoofdgebouw van de New York Public Library  (NYPL) aan de Fifth Avenue in Manhatten, evenals  de daar schuin tegenover gelegen Mid-Manhatten library.

In de Grote Leeszaal van de New York Public Library, 2005

De New Yorkse openbare bibliotheek is in 1895 gesticht, maar de voorgeschiedenis gaat terug tot 1848. Deze organisatie telt anno 2022  vier onderzoekafdelingen  en 88 locaties (filialen). De Main Library, vlaggenschip van de instelling,  is tussen 1897 en 1911 gebouwd naar een ontwerp van J.M. Carrrère (1858-1911) en Th.Hastings (1860-1929).

De hoofdbibliotheek van de New York Public Library, vernoemd naar Schwarzman
Bij een eerdere renovatie van de NYPL in 1997-1998 werd 15 miljoen dollar besteed voor de Main Reading Room (genoemd Rose Main Reading Room), dankzij een genereuze gift van trustee Sandra Priest Rose en haar echtgenoot (BIBLIO, January 1999, volume 4, number 1, page 15).

Het is  een monumentaal en iconisch gebouw in Beaux Arts Stijl met reference en bewaarfunctie  – met zoals bij archieven uitsluitend  raadpleging ter plaatse. Het is na de Library of Congress in Washington D.C. de belangrijkste bibliotheekinstelling van de USA  (1). Aan de voorzijde zien we op de toegangstrappen twee machtige  uit marmer gehouwen leeuwen Volharding en Standvastigheid als poortwachters. Blikvanger in het gebouw is de Rose Main Reading Room met afmetingen van 14 x 91 meter en 16 meter hoog.  Het fraaie interieur met grote boogramen, neoklassieke plafondschilderingen,  robuuste leestafels met koperen lampen en duizenden naslagwerken langs de wanden is intussen meermaals gebruikt als decor voor speelfilms (o.a.The Wiz uit 1978, Ghostbusters uit 1984 en The Day After Tomorrow uit 2004). De grote leeszaal is al in 2014 voor 12 miljoen dollar hersteld. Na een schenking van  100 miljoen dollar kreeg het gebouw de naam Stephan A.Schwarzman Building.  Andere donateurs worden “geëerd” op wanden binnen in het bibliotheekgebouw, (2).  De Mid-Manhatten library met ruimte voor 400.000 boeken en gemiddeld 1,7 miljoen uitleningen op jaarbasis wordt sinds een substantiële donatie in 2017  Stavros Foundation Library (SNFL) genoemd. De stalen constructie van 8 verdiepingen met bakstenen daaromheen dateert uit 1914.

Entree van de uitleenbibliotheek in Manhattan van de NYPL

Beide gebouwen waren sedert begin deze eeuw toe aan een grondige voor circa 10 jaar geplande vernieuwing toe. Na de aanslagen van 11 september 2001 was het gemeentelijk budget voor de NYPL het jaar daarop echter met 30 procent verlaagd. Voor de SNFL is ten slotte in 2013 ten dele via donaties ruim 200 miljoen dollar beschikbaar gesteld en voor het hoofdgebouw is 317 miljoen dollar uitgetrokken, naast 1 kwartmiljoen voor herstel van de twee leeuwen.  Na een selectieprocedure werd voor de Britse architect Norman Forster gekozen. Diens renovatieplannen, die onder meer  gedeeltelijke sloop en een verhuizing van 1 tot 2 miljoen boeken naar een depot elders in New Jersey inhielden, leidden bij de New Yorkers en bij burgemeester Bill de Blasio tot een storm van protesten. Uiteindelijk is door de trustees voortijdig afscheid genomen van het Britse bureau (na afkoop met 12 miljoen dollar voor reeds gemaakte kosten) en besloten om een nieuw bureau aan te wijzen. Bij die tweede  selectie is op 16 september 2015 unaniem gekozen voor het Nederlandse architectenbureau Mecanoo uit Delft onder leiding van Francine Houben. Bureau en directeur hadden intussen naam gemaakt met o.a. de Universiteitsbibliotheek Delft (1996-1998) en vooral internationaal met de in september 2013 geopende Birmingham Public Library, het vlaggenschip van de stadsvernieuwing in die Engelse stad met een opmerkelijk ex- en interieur en een vloeroppervlak van 32.000 vierkante meter.

Birmingham Public Library

Voor renovatie van beide bibliotheekgebouwen in New York is mede als co-architecten opdracht verleend  aan Beyer Belle Architects & Planners (gevestigd te New York en Washington) vanwege hun grote verdienste als restauratiearchitect. De voorzitter van de Raad van Toerzicht (trustees) Evan Chesler zei Door de keuze voor het team Mecanoo-Beyer Blinder is de bibliotheek ervan verzekerd haar ambitieuze visie te kunnen realiseren. President en CEO van de NYPL sinds 2011 Tony Marx voegde daar aan toe ervan zeker te zijn dat binnen het budget van ruin een half miljard dollar voor beide gebouwen zal worden gebleven en na de renovatie de hoofdbiblioteek het mooiste bibliotheekgebouw ter wereld is.

Doorsnedetekening van de Stavros Niarchos Library aan de Fifth Avenue in Manhattan
De gerenoveerde Stavros Niarchos Library met opbouw van de NYPL bij avond (The Wall Street Journal)
Uitleenhal Stravros Niarchos Mid-Manhatten Library na de vernieuwing 2021
Vernieuwde jeugdafdeling

Begonnen is in augustus 2017 met de uitleenbibliotheek. Vanwege tijdelijke sluiting van bijna 4 jaar konden leden gedurende die verbouwperiode  gebruik maken van een belangrijk filiaal in de 42nd Street. Door de architecten is gekozen voor het gebruik van klassieke materialen zoals natuursteen, terrazzo en eiken. Op een totale ruimte van 16.722 vierkante meter zijn meer zitplaatsen gerealiseerd en zijn boeken in  de publieke ruimten op lagere planken geplaatst. Op de lager gelegen verdieping bevindt zich de jeugdbibliotheek evenals een centrum voor tieners met daglicht in de speelruimte van de kinderbieb. Grillige muurschilderingen zijn aangebracht door kunstenaar Melinda Beck. De renovatie omvatte het atrium, een modern ontwerp in de leeszalen met nieuw meubilair etc., speciale faciliteiten voor jonge gebruikers, volwasseneneducatie etc. Het hart van de bibliotheek is de Long Room  en nieuw is verder een levendig plafondkunstwerk door de jonge in Istanbul geboren kunstenares Hayal Pozanti.

De Turks-Amerikaanse kunstenares Hayal Pozanti met een deel van haar kunstzinnig afabet-plafondschildering
21 mei 2021 in optocht naar de jeugdbieb van de vernieuwde Stravos Niarchos Foundtaion Library
Interne heropening door de CEO van de Mid-Manhatten library van de NYPL, intussen met nieuwe naam Stavros Niarchos Foundation Library, 1 juni 2022
Heropening door directie NYPL, 1 juni 2021

Nieuw is  een opvallende groene dakconstructie – door Houben als ‘tovenaarshoed’ aangeduid en daaromheen zitfaciliteiten. Rekening is ook  gehouden en met eigentijdse noodzakelijk geachte energie- en omgevingscertificaten. Vanwege corona omstandigheden vond de heropening met stille trom in juni 2021 plaats. Met moeite ontving Francine Houben ondanks de reisbeperkingen vanwege corona op het laatste moment nog een visum om daarbij aanwezig te kunnen zijn, berichtte de Telegraaf van 24 juni.

Architect Francine Houben op het dak van een nabijgelegen gebouw met op de achtergrond de Stavros uitleenbibliotheek NYPL met groene opbouw, door haar ‘tovenaarshoed’ genoemd in New York.

Renovatie van het hoofdgebouw

De openbare ruimte in het hoofdgebouw wordt met 20 procent uitgebreid en aan de 40ste straat een nieuwe ingang gemaakt , een onderzoekscentrum voor studenten van universiteiten en hogescholen ingericht, tevens meer ruimte voor tentoonstellingen en wetenschappelijke onderzoekers gecreëerd. Overigens is al in juli 2018 aangevangen met de reconstructie van de Lenox en Astor zaal, een academisch centrum op de tweede verdieping

Een Nederlands architectenbureau dat vooral internationaal met de bouw van bibliotheken Nederland op de kaart zette is OMA = Office for Metropolitan Architecture in Rotterdam, opgericht door Rem Koolhaas. Enkele bibliotheken door OMA ontworpen zijn (met jaar van opening): Bibliotheek Technische Universiteit Jussieu in Parijs (1992), Seattle Public Library (2005), Alexis de Toqueville Médiathèque in Caen, Frankrijk (2017) Qatar National Library (2018).

Exterior Qatar National Library (OMA)
Interieur Qatar Nationale Bibliotheek (OMA)

Zeer succesvol als interieurarchitect is Aat Vos (Aequo Architecten) uit Groningen, in Nederland o.a. in openbare bibliotheken Van Alphen aan den Rijn, Lelystad, Delft (DOK), Den Bosch, Uithoorn, Zwolle, Rotterdam-Nesselande, Utrecht-Vleuterweide, Haarlemmermeer, Huizen, Nieuwerkerk aan den IJssel, Kerkrade, Oosterhout etc.), maar ook in België, Duitsland (o.a. Gütersloh, Keulen en Würzburg) en Scandinavië (o.a. Oslo). In 2021 is Aat Vos in Duitsland bekroond met de Karl Preusker Medaille.

Interieur openbare bibliotheek Amsterdam filiaal Bijlmermeer naar een ontwerp van Aat Vos
Interieur bibliotheek Floriande in Hoofddorp – Aat Vos /Aequo Architecten (Uit kalender: Polderarchitectuur van binnen 2008).

HERMAN HERTZBERGER (*1932) architect van o.a. Openbare Bibliotheek Breda, de Nieuwe Veste (1972) en CODA = Cultuur ONDER EEN DAG: archief, bibliotheek, museum in Apeldoorn

Exterieur Bibliotheek en culturele markthal De Nieuwe Veste in Breda
Intree bibliotheek Breda De Nieuwe Veste (architect Herman Hertzberger)
Interieur bibliotheek De Nieuwe Veste Breda
Herman van Bergwijk Herman Hertzberger Basel etc. Birkhäuser Verlag, 1997. Bibliotheek en Cultureel Centrum De Nieuwe Veste Breda
Vervolg, Herman Hertberger, pagina 139
Interieur bibliotheek Breda ontworpen door Herma Hertzberger

Interieur bibliotheek Breda
De Nieuwe Veste Breda (ontwerp Herman Hertzberger)
Exterieur CODA Apeldoorn met archief, bibliotheek en museum, 1993 (architect Herman Herztberger)
Interieur bibliotheek Apeldoorn
Bibliotheek Apeldoorn
CODA bibliotheek Apeldoorn, ontworpen door Herman Hertzberger
Ontwerp wedstrijd Bibliothèque de France, 1989, Parijs (niet uitgevoerd) Pagina 114 van boek Herman Hertzberger door Herman van Bergeijk, 1997
Ontwerp Bibliothèque de France, Parijs, 1898 door Herman Herztberger. pagina 115.

================================================================

Het Nederlandse architectenbureau MVRDV te Rotterdam, opgericht in 1991 door Winy Maas, Jacob van Rijn en Nathalie de Vries ontwierp de in het Chinese Tianjin geopende openbare bibliotheek (34.700 vierkante meter groot)., in 2017 geopend na een bouwtijd van 3 jaar

BUREAU MECANOO EN MEDE-OPRICHTER-CREATIEF DIRECTEUR FRANCINE HOUBEN

Rita Janssen over Francine Houben

Architectenbureau Mecanoo (3) is in 1983 te Delft opgericht door vijf personen: Francine Houben, Erick van Egeraat, Henk Döll, Roelf Steenhuis en Chris de Weijer. (*) . Van hen is enkel Francine Houben nog altijd werkzaam als creatief directeur. Anno 2022 heeft Mecanoo kantoren in New York voor Amerika en in Kaohsiung op Taiwan voor Azië, in welke plaats in 2018 een enorm cultureel- en theatergebouw  dankzij een ontwerp van Mecanoo tot stand is gekomen.

(*) Steenhuis in 1989, Van Egeraat in 1995, De Weijer in 1999 en Döll in 2003 zijn in genoemde jaren een eigen architectenparktijk begonnen.

Francine Houben is in 1955 in het Limburgse Sittard geboren (4). In de Verenigde Staten kreeg zij de erenaam van Library Whisperer, bibliotheken- fluisteraar. In Engeland en de Verenigde Staten heeft zij geleerd over de betekenis van bibliotheken. Ik zie bibliotheken tegenwoordig als de meest belangrijke publieke gebouwen. Ik noem het de kathedralen van deze tijd, omdat het de plek is waar iedereen bij elkaar komt’. In  Kunststof vertelde zij over de omvormingvan de voormalige LocHal van Werkspoor als bibliotheek in Tilburg: ‘De vraag is hoe je ervoor zorgt dat het aan de ene kant nog steeds als een bibliotheek voelt, een traditionele bibliotheek die toch nog veel over boeken gaat. Als je nu binnenkort zie je bijvoorbeeld bewust heel veel boeken. Aan de andere kant is de bibliotheek niet alleen maar consumeren via boeken, maar ook heel erg produceren, het wordt ook veel meer een “makersplace” Dat het ook economische betekenis heeft en dat het van belang is dat een stad blijft investeren in ontwikkeling van zijn mensen. Zo kan het een belangrijke plek zijn voor immigranten. De betekenis van “life long learning” vind je terug in de bibliotheek,. Die ervaring heb ik geprobeerd mee te nemen naar de locHal in Tilburg . Er zitten dus ook “laboratoria” in, zoals we die zijn gaan noemen. Zo is er een Digilab, een Woordlab en een Foodlab. We hebben eigenlijk verschillende kleine huiskamers in die grote huiskamer gemaakt, die een sterkte eigen identiteit hebben’. 

Francine Houben heeft verscheidene architectuurprijzen gewonnen. In 2015 ontving zij uit handen van Koningin Maxima de Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs. In 2021 won zij met architect prof.ir.Dick van Gameren, partner van Mecanoo architectenbureau,  de prestitieuze European Prize for Architecture. Zij was van 2000 tot 2008 hoogleraar Architectonische vormgeving en mobiliteitsesthetiek aan de Technische Universiteit Delft. Haar zijn eredoctoraten verleend door de universiteiten van Utrecht (2016) en Mons/Bergen in België (2017).

https://www.mecanoo.nl/

Francine Houben na ontvangst van de Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs, uitgereikt door Koningin Maqxima in 2015

Vervolg NYPL

De marmeren leeuwen als poortwachter voor de NYPL in coronatijd 2020
Frans Lebowitz in De Volkskrant Magazine, 23-10-2021
Twee boekensteunen van marmer vervaardigd naar de leeuwen van Edward Clark, die de wacht houden bij de entree van de New York Public Library. Ze staan daar voor ‘Geduld’ en ‘Standvastigheid’.

In beide openbare bibliotheekgebouwen aan Fifth Avenue kunnen gebruikers  en toeristen vrij naar binnen lopen. Kort voor Kerstmis 2021 bezocht mijn dochter Angelique, werkzaam bij de KLM, de NYPL om bij informatiebureau en  libraryshop een aantal memorabilia voor mijn bibliocollectie mee te nemen. Intussen zijn de double-D bek-en neuskapjes voor de gezichten van beide  leeuwen verwijderd. Weliswaar is ook in de VS de Zuidafrikaanse corona variant in de VS doorgedrongen zodat de regel van afstand houden vooralsnog intact blijft

Postage stamps: New York’s Iconic Sites: New York Stock Exchange, NEW YORK PUBLIC LIBRARY, St. Patrick’s Cathedral, Bethesda Terrace. 2016
Angelique bezocht de indrukwekkende NYPL, 20-12-2021
Eén van de NYPL bookmobiles in de Bronx
Een dependance van de NYPL is de Library for the Performing Arts, te vergelijken met het in Nederland wegbezuinigd Theaterinstituut (theatermuseum theaterbibliotheek)
Vooraanzicht Main Building NYPL
Hal met tentoonstellingsruimte New York Public Library
Entree naar de Main Reading Room in de NYPL
Eén van circa 100 verzamelde ansichtkaarten en boekenleggers van de New York Public Library
Kaart met NYPL in vogelvlucht
Voorzijde folder met Lenox-globe
Folder5 gewijd aan treasures in the NYPL
Plattegrond parterre en eerste verdieping Main Library
Plattegrond tweede en derde verdieping hoofdbibliotheek New York Public Library

Film door Frederick.Wiseman Ex LIBRIS, New York Public Library, 2017

Noten

Doorsnede NYPL 1897: 144 strekkende kilometer stellingruimte

(1) De totale collectie van de New York Public Library omvat meer dan 56 miljoen items in 435 talen, Daaronder talrijke unica en zeldzaamheden zoals 1 Gutenberg bijbel uit circa 1455 (door Lenox in 1847 op een veiling in Engeland voor slechts 500 Britse pond gekocht), de Philosophiae Naturalis Principia Mathematica van Isaac Newton, het enig bewaarde exemplaar  van de eerste druk van Columbus brief waarin hij melding maakte van zijn ontdekking van de Nieuwe Wereld, onder de 360.000 losse kaarten en ruim 4.000 atlassen, de Groote Atlas van Joan Blaeu en andere Noord- en Zuidnederlandse atlasssen,  materiaal met betrekking tot theatergeschiedenis, Jeugdboeken , inclusief de originele illustraties van Kate Greenaway e.v.a. Orientalia en documenten welke betrekking hebben op Black History and Culture, bijeengebracht in het Arthur Schomburg Center for Research in Black Culture,  Behalve boeken ook andere historische artefacten zoals een collectie spijkerschrift afkomstig uit Mesopotamische archieven, in handschrift de Declaration of Independence uit 1776 door Thomas Jefferson, de Globe van Hunt-Lenox, de schrijfkist van Charlotte Bronte, aantekeningen die Truman Capote maakte op de plek van de misdaad voor zijn roman In Cold Blood  etcetera.

(2)In de Verenigde Staten zijn particuliere schenkingen bij de stichting en uitbreiding van bibliotheek vanaf het begin belangrijk geweest. Dat begon met Benjamin Franklin die in 1731 te Philadelphia met de Library Company een eerste openbare bibliotheek stichtte. Dankzij de gulle gaven van verscheidene  weldoeners kwam de New York Public Library tot stand: In 1848 liet John Jacob Astor, een Duitse immigrant die een van de rijkste Amerikanen van zijn tijd was 400.000 dollar na, en mede dankzij boekencollectioneur  Joseph Cogswell is zes jaar later de Astor Library geopend. 

Tekening interieur van de voormalige Astor Library, geopend in 1854

in 1876 schonk de schatrijke New Yorkse bibliofiele verzamelaar James Lenox zijn boekenverzameling aan de inwoners van New York na en tien jaar later liet Samuel Jones Tilden een miljoenenbedrag na voor een openbare leeszaal.

De vm. Lenox Library in New York

Vandaag de dag ben je voor 10.000 dollar gerechtigd om de titel Astor Conservator te voeren en wordt men uitgenodigd voor Reading Groups over klassieke werken, voorgezeten door gerenommeerde auteurs en een exclusief evenement met de directeur van de bibliotheek als gastheer.  

Andrew Carnegie in zijn privébibliotheek Pittsburgh

Als staalmagnaat en filantroop is de Amerikaan Andrew Carnegie (1835-1919),  van doorslaggevende  betekenis geweest voor de opkomst en bloei van openbare bibliotheken in de USA.  Hij is geboren in Schotland en in 1846 emigreerde het gezin naar Allegheny in de staat Pennylvania. Begonnen met werkzaamheden in de spoorwegen , is hij  vanaf 1846 tot 1901 bezig geweest met het doen uitgroeien van de door hem opgerichte Carnegie Steel Company in Pittsburg  [later U.S.Steel Company genoemd]. Daarmee werd hij de rijkste Amerikaan, die als levensmotto had ‘The man who dies rich dies in disgrace’.  Van zijnverworven vermogen heeft hij 233 miljoen dollar – vandaag de dag een miljardenbedrag – uitgegeven aan filantropische projecten. Daarvan meert dan 56 miljoen dollar aan openbare bibliotheken. Hij doneerde het geld voor de bouw, waarna de gemeente moest zorgdragen voor het onderhoud en de verdere exploitatie. Carnegie heeft tussen 1883 en 1919 met zijn donaties voor gebouwen aan de basis gestaan van 2.509 zogeheten Carnegie Libraries, waarvan 1.795 in de Verenigde Staten: 1.687 openbare en 108  wetenschappelijke bibliotheken. De overige In Europa (voornamelijk Groot-Brittannië), Zuid-Afrika, Barbados, Australië en Nieuw Zeeland). Ongeveer 30  steden ontvingen een bedrag van meer dan 100.000 dollar, het meest de stad New York met 5.202,621 dollar voor 66 bibliotheken, gevolgd door Philadelphia 1.500.000 dollar voor 23 filialen en Pittsburgh 1.60.614 dollar ten behoeve van 9  gebouwen.

Carnegie bij de bouw van de Montgomery Public Library
De Amsterdam Library in 1902-1903 als free Carnegie library gebouwd onder architectuur van Albert W.Fuller in Beaux Arts Stijl. Carnegie doneerde voor de bouw 25.000 dollar.
Interieurfoto van de hedendaagse openbare bibliotheek in de wijk Amsterdam, New York

Carnegie schonk bovendien 1,5 miljoen dollar voor de bouw van het Vredespaleis in Den Haag en financierde de naar hem genoemde muziekzaal Carnegie Hall in New York. In 1901 heeft hij zijn staalfabriek in Pittsburgh voor 480 miljoen dollar verkocht aan de bankier John Pierpont Morgan (1837-1901). Bij zijn overlijden liet Carnegie 30 miljoen dollar na voor goede doelen.

De eveneens schatrijke Morgan heeft een aanzienlijk deel  deel van diens verworven fortuin besteed aan kostbare aankopen voor de na zijn overlijden gebouwde Morgan Library and Museum in Manhatten  met talrijke uit Europa afkomstige middeleeuwse manuscripten en miniaturen zoals getijdenboeken. Verder incunabelen en postincunabelen, originele muziekpartituren van Beethoven, Brahms, Mozart, Schubert en Strawinsky,  zegels, papyri en kleitabletten uit het Midden-Oosten uit de periode van ongeveer 3.500 tot 330 voor Christus.  In totaal 16.000 kunstvoorwerpen. Enkele topstukken zijn drie Gutenberg bijbels, een altaarstuk van Rafael, een schilderij van Johannes Vermeer, brieven van George Washington, de Indian Bible van John Eliot en het relikwie de tand van Maria Magdalena, een in zilver gevatte kies.  De collectie bevindt zich in een speciaal daartoe in 1906 door Charles McKim ontworpen neo-Renaissance paleis met een indrukwekkend interieur. Enkele jaren geleden is de originele Morgan Library vernieuwd en onder architectuur van Renzo Piano uitgebreid met galerieruimte, een nieuwe entree, restaurant, shop  e.d.

Interieur bibliotheekzaal in de Morgan Library & Museum in New York
Voorgevel van de Morgan Library & Museum, New York City

(3) De naam is geïnspireerd door het gelijknamig speelgoed Meccano alsmede de naam van een dadaïstisch pamflet door Theo van Doesburg uit 1922.

(4) Francine Houben is in Sittard geboren en verhuisde als baby naar Heerlen, waar zij tot 1963 woonde. In 1984 studeerde zij cum laude af aan de faculteit Bouwkunde van de Technische Universiteit Delft.  Behalve vanuit het verleden Pierre Cuypers *Meerssen 1827- ov. Roermond 1921) en Fritz Peutz (*1896 Uithuizen Gr. – ov. Heerlen1974) zijn twee andere hedendaagse prominente in Zuid-Limburg geboren architecten:  Wiel  Arets  (*1955 Heerlen), bouwmeester van de UB Utrecht (1999-2003) en Jo Coenen  (*1949  Heerlen), die o.a. het Centre Ceramique met stadsbibliotheek in Maastricht (1999) ontwierp evenals de Openbare Bibliotheek Amsterdam, in 2007 geopend met een vloeroppervlak van 28.000 vierkante meter.

Vooromslag lag van Wiel Arets: Living Library. Utrecht University Library. Zie ook; Ongenaakbaar en tegelijk open; Universiteitsbibliotheek door Wiel Arets. In ‘de Architect’, jrg.35, oktober 004, p.48-57
In Housing the Book; 7 libraries by Jo Coenen (Aedes, 2002) worden de volgende bibliotheken met illustraties beschreven: Openbare bibliotheek Heerlen (1983); NAi library Rotterdam, 1988; Universiteitsbiliotheek Delft (competition), 1992; Openbare bibliotheek Dortmund, 1995 (competition); Centre Céramique, Maastricht, 1995; BEIC Milaan, 2001 (competiton); Centrale bibliotheek (OBA) Amsterdam (in 2007 geopend)

=============

Vervolg New York Public Library

Vooromslag van boekwerk Treasures of the New York Public Library met beschrijvingen en illustraties van 300 topwerken uit de bewaarcollectie
Achteromslag boek
Deel van kaart Duitsland uit de Grooten Atlas van Blaeu, 1648-1664 NYPL
Postage stamps New York City’s Iconic Sites: New York Stock Exchange, NEW YORK PUBLIC LIBRARY, St.Patrick’s Cathedral, Bethesda Terrace. 2016.

Bronnen en verdere literatuur: Wikipedia, Marshall B.Davidson, Treasures of the New York Public Library’. (New York, Abrams, 1988). Uit de collectie van meer dan 8 miljoen boeken, 23 miljoen manuscripten en een half miljoen muziekopnames worden ongeveer 300 van de belangrijkste en kostbaarste items beschreven en met illustraties verlucht. Voor informatie over de UB Delft wordt gewezen op o.a. – Mecanoo Architecten, Bibliotheek Technische Universiteit Delft. Rotterdam, 010 Publishers) en Francine Houben/Mecanoo Architecten. Compositie contrast complexiteit. Rotterdam, NAi Uitgevers; Francine Houben/Mecanoo Architecten People Place Purpose. 2015; Kristin Feireiss e.a. A People’s Palce – the Library of Birmingham. 2014.

Vooromslag boek Bibliotheek Technische Universiteit Delft. door Mecanoo architecten, 1992-1998 (ontworpen door F.M.J.Houben, Chr. de Weijer en E.L.J.M.van Egeraat (projectleider)
Francine Houben Mecanoo (Images)
In bovenstaand boek door Francine Houben en Mecanoo Architecten met fotografie: Christian Richters is een uitvoerig hoofdstuk gewijd aan de BIBLIOTHEEK VAN DE TOEKOMST: de Technische Universiteit Delft. In de inleiding schrift Francine Houben: Het is fantastisch uiteenlopende typen bibliotheken te kunnen ontwerpen. Voor de Universiteit van Wageningen ontwierpen we een faculteitsbibliotheek en voor de stad Almelo een openbare bibliotheek. Een derde bibliotheek moet de centrale bibliotheek voor de Technische universiteit worden, maar ook de technische bibliotheek van Nederland, door de modernste elektronische middelen verbonden met bibliotheken over de hele wereld.
In 1988 is door Mecanoo (Chris de Weijer en Erick van Egeraat) bovenstaande (voormalige) faculteitsbibliotheek van de Landbouwuniversiteit ontworpen als onderdeel van het Botanisch Laboratorium.
Uit: Architectuur Jaarboek van Nederland 1991. Nederlands Architectuur instituut. 1992, p.109-111.

=====

Openbare bibliotheek Almelo

In opdracht van de Stichting Openbare Bibliotheek Almelo is in 1991-1994 de toen nieuwe openbare bibliotheek gebouwd aan het Baken 3 in het centrum van Almelo. Met een vloeroppervlak van 4,780 vierkante meter. Ontworpen door Mecanoo architecten (i.z. Henk Döll). De bouwkowsten bedroegen 5,8 miljoen euro
Nog een foto van de openbare bibliotheek Almelo bij avond
Bibliotheek Almelo. Uit: Guide to contemporary architecture in the Netherlands, 2014.
Op 26 oktober 1994 is de nieuwe openbare bibliotheek van Almelo (bovendien bij het 25-jarig bestaan van de instelling) officieel geopend door Koningin Beatrix. Rechts van haar met blauwe jas zien we de actieve directeur Jan Krol (foto Lonneke Lingmont)

==============

Voor The Pierpont Morgan Library in New York verwijs ik naar dit gelijknamig boek  door Cara Dufour Denison e.v.a., uitgegeven door de instelling, 356 pagina’s en naar J.P.Morgan, the financier as a collector, door Louis Auchincloss (New York, Abram, 1990.George S.Bobinski publiceerde het boek Carnegie Libraries, their History and Impact on American Public Library Development. Chicago, American Library Association, 1969; Theodore Wesly Koch is auteur van A Book of Carnegie Libraries, 2009; en Andrew Larson  publiceerde The Man who loved Libraries, the story of Andrew Carnegie. 2017

Door Mecanoo Architects ontworpen bibliotheken en archiefinstellingen

Bibliotheek/leercentrum van de Technische Universiteit Delft (in mei 1998 geopend)

Exterieur van de Technische Universiteitsbibliotheek Delft met grasdak van 5.500 vierkante meter onder een helling van 13 graden.
Interieurfoto leeszaal Technische UB Delft. De bibliotheek telt meer dan 1.000 studieplekken, voor een die voor een aanzienlijk deel zijn voorzien van computers
Illustratie bibliotheek TU Delft bij avond. Uit brochure FMVG TU Delft Library “challenge the future”
Vooromslag van de publicatie Bladeren in het hemel ruim – Leaving through space door Boudewijn Büch en Nout Steenkamp (1998) gewijd aan de nieuwe bibliotheek van de Technische Universiteit Delft

====

The Public Library of Birmingham, Great-Britain

A people’s Palace The library of Birmingham, (Mecanoo architecten)
Interieurfoto Birmingham Public Library
Entreehal Birmingham Public Library
De Shakespeare boekerij is vanuit de voormalige bibliotheek in zijn geheel in originele staat overgebracht naar de bovenste verdieping van de nieuwe bibliotheek in Birmingham
====
https://www.mecanoo.nl/News/ID/518

LocHal Bibliotheek Tilburg Mecanoo i.s.m bureau Braaksma & Roos voor het interieur
Interieurfoto LocHal bibliotheek Tilburg
Interieur bibliotheek Tilburg

=====

Vernieuwing van de centrale openbare bibliotheek van Washington D.C., vernoemd naar Marten Luther King Jr. Mecanoo architecten in partnerschap met OTJ Architects (Martinez + Johnson), Washington,DC

https://www.mecanoo.nl/News/ID/518

Gebouw Martin Luther King Memorial Library (MLKML) in Washington D.C.
Vernieuwing met graszodendak van MLKML.
Entreehal van de Marten Luther Memorial Library.
Binnenaanzicht Openbare Bibliotheek Washington D.C. vernoemd naar Marten Luther King Jr.
Centrale hal Marten Luther King Jr. gedenkbibliotheek, Washington
Auditorium Marten Luther King Library, Washington D.C.
American-architects.com The Marten Luther King Jr. Memorial Library among 44 selected projects for Building of the Year 2021

Behalve de reeds genoemde Universiteitsbibliotheek van Delft en de centrale openbare bibliotheek van Birmingham en de nieuwe openbare bibliotheek van Tilburg (LocHal, met 7000 vierkante meter een tussen 2016 en 2018 ontworpen verbouwing door Mecanoo in samenwerking met Braaksma & Roos architectenbureau voor het interieur van de vroegere werkplaats der Nederlandse Spoorwegen, is het Delftse bureau in samenwerking met de Amerikaanse firma OTJ Architects (Martinex + Johnson) tussen 2014 en 2016 werkzaam geweest bij de renovatie van de Martin Luther King Jr. Memorial Library (MLKML) in Washington DC, een oorspronkelijk gebouw met een vloeroppervlak van 39.600 vierkante meter, van de befaamde Duitse architect Ludwig Mies van der Rohe, geopend in 1972  en heropend in 2020. Deze instelling is de hoofdvestiging van de District of Columbia Openbare Bibliotheek. Bekend is dat de leeszalen veelvuldig gebruikt worden door daklozen (zoals in de V.S. meer voorkomend in de bibliotheken van o.a. Atlanta, San Francisco, New Orleans etc.)

Facebook Francine Houben 9 mei 2022 Fantastic news! The Martin Luther King Jr. Memorial Library is recognised with the Award of Merit in the Educational category and the dought-after Pinnacle Award at the Mid-Arlantic Chapter of the International Interior Design Association (IIDA MAC). The transformation of MKLK brings a new, humanistic environment at all levels, designed a public roof garden, a theater, signature, staircases and a suite of Community studios and workshops. The library, which openend in 1972, is reborn as a contemporary lifelong-learning hub which reaches out to all communities. It was the only library designed by Ludwig Mies von der Rohe, one of the twenthieth century’s great architects, and was subsequently named after Dr. King, the towering civil rights leader respects the powerul simplicity of the original building. The NLKL’s rectangular form has three glazed floors which float above a first (ground) floot recessed behind a colonnade of black steel columns. Discover more about this project at https:/bit.ly/30PXUvB (Mecanoo)

==============================

In Alkmaar werd eind jaren 90 door Mecano Architecten (Henk Döll en Michel Tombal) de bebouwing van het Canadaplein in Alkmaar aangepast tot een cultureel centrum met een museum, en muziekschool Theater De Vest onderging aan de pleinzijde een metmorfoze. Tevens is door Mecanoo (Michel Tombal) de nieuwe openbare bibliotheek (3,300 vierkante meter) ontworpen, die mei 2000 voor het publiek is geopend.

Voorgevel van de centrale bibliotheek aan de Gasthuisvest 2 in Alkmaar, tegenwoordig hoofdvestiging van de bibliotheekorganisatie Kennemerwaard
Interieurfoto van centrale bibliotheek Kennemerwaard in Alkmaar
In 2008 schreef Hans Koolwijk een gedenkboek 1908-2008: Bibliotheek Alkmaar 100 jaar.

=======

Longhua Art Museum and Library in Shenzhen, volksrepubliek China

Loghua Art Museum and Library, Shenzhen, met op de achtergrond de woonwolkenkrabbers (Mecanoo)

Longhua Art Museum and Library, Shenzhen, China
Longhua Kunst Museum en Bibliotheek, Shenzhen, China

=========

National Archives Taiwan, in Taipei

Nationaal Archief van Taiwan, in Taipei, ontworpen door Mecanoo
Hal van het Nationaal Archief in Taipei, Taiwan
Auditorium van het Nationaal Archief in Taiwan
=====

Openbare bibliotheek van Tainan, in nationalistisch China Taiwan (vm. Formosa)
Chinese ceremonie bij het begin van de bouw van een nieuwe bibliotheek in Tainan, 26 mei 2017.
Exterieur Openbare Bibliotheek Tainan, Taiwan
Opening van de bibliotheek in Tainan in 2021
Interieurfoto Openbare Bibliotheek Tainan, Taiwan

In 2015 is in Shenzhen, China, het Longhua Art Museum and Library gerealiseerd (73.200 vierkante meter groot) naar een ontwerp van Mecanoo (*). Tussen 2016 en 2021 kwam de nieuwe openbare bibliotheek van Tainan in Taiwan gereed, 37.000 vierkante meter groot, ontworpen door Mecanoo in samenwerking met MAYU Architects In 2018 heeft het  Delftse architectenbureau , in samenwerking met de Taiwanese firma MAYU Architects, het National Archief van Taiwan in de hoofdstad Taipei ontworpen, welk gebouw een vloeroppervlak heeft van 38.000 vierkante meter.  

Wijkbibliotheken Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA)

Vernieuwing OBA filiaal aan de Postjesweg in Amsterdam
Slot van een paginagroot artikel door Karima Alssaoul over de eerst in 2013 wegbezuinigde bibliotheek aan de Postjesweg, die sinds eind 2020 teeug is (De Volkskrant, 1 december 2021)
Interieur van de nieuwe filiaalbibliotheek van de OBA aan de Postjesweg, ontworpen door Mecanoo architecten (Het Parool)
Vernieuwing bibliotheek filiaal Mercatorplein Amsterdam
Filiaal Mercatorplein na de vernieuwing ontworpen door Mecanoo is op 4 juli 2020 feestelijk heropend

=====

Mecanoo gaat de centrale openbare bibliotheek aan het Spui in ‘s-Gravenhage vernieuwen

Ontwerp Mecanoo 2020/2021 masterplan vernieuwing Centrale Openbare Bibliotheek Den Haag
Uit: Muzikale schatkamer in de bibliotheek (Den Haag Centraal, 10 maart 2022)
De vernieuwde muziekafdeling in de openbare bibliotheek van Den Haag (Den Haag Centraal, 10 maart 2022)

In Amsterdam zijn of worden enkele filialen van de openbare bibliotheek Amsterdam (OBA) aan de Postjesweg en het Mercatorplein vernieuwd.  In 2020-2021 is Mecanoo  aangetrokken bij de vernieuwing en herinrichting van de centrale openbare bibliotheek Den Haag aan het Spui naast het Haagse stadhuis.

=====

Mecanoo architecten geselecteerd om de nieuwe centrale bibliotheek van Macau, China, te ontwerpen

Ontwerp nieuwe centrale bibliotheek Macau, China, door Mecanoo architecten
Ontwerp voorgevel bibliotheek Macau

In 2021 is tevens bekend geworden dat architectenbureau Mecanoo  de ontwerpcompetitie heeft gewonnen voor een nieuwe centrale bibliotheek van 15.000 vierkante meter in het historisch centrum van Macau, China. Macau Central Library has been selected (from 50.000 projects) as one of the best non Archilovers 2021 for its outstanding, aesthetics , creativity and functionality.

Archilovers Best Project 2021: de Macau central public library, China, Mecanoo architecten

Opmerkelijk is het dat Mecanoo zowel werkt in nationalistisch China, beter bekend als Taiwan, het voormalige Formosa, als óók in de volksrepubliek China.

Nota Bene. Bij de competitie voor een nieuwe centrale openbare bibliotheek in de stad Kaohsiung, Taiwan, (38.000 vierkante meter) in 2011 won Mecanoo de tweede prijs en ging de opdracht naar Ricky Liu en het bureau van de Japanse architect Toyo Ito. De bouw startte in oktober 2012 en de opening had plaats in november 2014. Mecanoo won daarentegen in 2018 met het ontwerp van een gigantisch Centrum voor uitvoerende kunsten, theater e.d. in Kaohsiung, 215 meter lang en 160 meter breed,  met een vloeroppervlak van 141.000 vierkante meter, Anno 2022 wereldwijd het grootste theater.

Theatercomplex in Kaohsiung, Taiwan, ontworpen door Mecanoo architectenbureau.

Mecanoo’s Francine Houben on libraries, “the most important public buildings”.  (Architecture, 2021) ‘Since its founding in 1984 Dutch studio Mecanoo developed a reputation for designing vibrant and engaging libraries. “I’m known for saying that libraries are the most important public buildings – I still stand by that’, Francine Houben, the firm’s creative director and founding partner, tells Designboom across the world from Birmingham to Tainan, Mecanoo has created bold civic spaces that respond sensitively to their specific brief and geographic location. “It’s not only about the design, it’s the program that needs to be tailered to the context and to the communities that it serves,Houben continues. ‘Each library has its own challenges and our task is to prepare them for unpredictable change’.  

(Francine Houben, Mecanoo Architecten )

(*) De gemeente Shenzhen in China is in 35 jaar uitgegroeid van een plaats met 30.000 inwoners tot een megastad met intussen meer dan 12 miljoen inwoners. Het gemeentebestuur heeft in september 2009 een cultureel plan ontvouwd, getiteld  Shenzhen: City of Libraries.In 2007 is een nieuwe centrale openbare bibliotheek gebouwd van 50.000 vierkante meter, naast een cultureel centrum en concertzaal naar een ontwerp van de Japanse architect. A Network of Libraries and Resources.  Report 2008-2017: “A City of Libraries” is a visualized concept of constructing a borderless library network in Shenzhen; based on the constructed, constructing and to be constructed libraries and digital network.  It consolidates all the library and information system, and build Shenzhen into a literature and information resources sharing network that covers the entire city and facilitates all the citizens, realizing the hybrid library services that spread all over, interconnect, share resources, offer comprehensive and convenient library services so as to provide rich information resource, support life-long education and enrich cultural life.  –  Over the past decade, due to the construction of “A City of Libraries”, public libraries in Shenzhen have made great achievements in the library scale, system structure benefit, thus gradually creating a library service network  with advanced ideas, rich resources, advances facilities, convenient services cand interconnection function. By the end of 2016, Shenzhen has constructed 627 public libraries of various levels, including 3 city-level public libraries, 8 district-level public libraries, 616 street-level and grass-root libraries and 240 Urban Neighborhood Self-Services Libraries, the total collection in all public libraries in Shenzhen is over 28.000.000 items. It basically formed a library network composed of city-level libraries as the leader, district-libraries as the hard-core members, and street-level libraries, community-level libraries and 24-hour Urban Neighborhood Self-Service Libraries as the service branches, averaging one public library of county-level or above every 150.000 persons, one grass-root library service branch for every 15.000 persons, and library materials per capita is over 2.3 items.

In het Xiangmi Park te Shenzhen (40 hectare groot) zijn 4 gebouwen geplaatst naar een ontwerp (2014) van MLA+, een wereldwijd architectenbureau, gevestigd in Shenzhen met kantoren in Shanghai, Moskou, Sint Petersburg, Londen, Berlijn en Rotterdam (architecten alhier Evert Dorresteijn, Agnes Helmig en Evert Koole). Tunssen 2015 en 2018 zijn achtereenvolgens in voornoemd park gebouwd: een bezoekerscentrum, een wetenschappelijke bibliotheek, een trouwlocatie en een fabriek voor recycling.
De MLA+ wetenschappelijke bibliotheek in het Xiangmi Park van Shenzhen
De toegang naar de Xiangmi Park science library, in staal en glas te Shenzhen
In 2019 won Mecanoo architecten de competitie voor een nieuw cultureel centrum in Shenzhen Longang met o.a. een theater, activiteitenruimte, jeugdcentrum, tentoonstellingszaal, sportcomplex, boekhandel etc., groot 92.000 vierkante meter
Eén van de 240 selfservice bibliotheken in Shenzhen, China
Commemoration opening Shanghai Public Library 20 december1996
Commemoration opening Shanghai Public Library 1996
Commemoration opening Shanghai Public Library 1996

De Shanghai openbare bibliotheek, in combinatie met het Shanghai Intituut voor Wetenschappelijke en Technologische Informatie is ontworpen door het Deense bureau Schmidt Hammer Lassen Architects  met in 2022 de opening van een nieuwe huisvesting  van 9 verdiepingen, waarvan 2 ondergronds voor opslag, en een oppervlak van 115.000 vierkante meter is wereldwijd de grootste openbare bibliotheek Hierover volgt een afzonderlijk blog. Dezelfde Deense firma won eerder in 2015 de competitie voor de nieuwe Aarhus bibliotheek met een oppervlak van 30.000 vierkante meter de grootste openbare bibliotheek in Scandinavië. Ook Mecanoo had hiervoor een ontwerp ingediend, zoals o.a. ook voor een nieuwe centrale openbare bibliotheek in Ottawa, alsmede een plan voor renovatie van de stadsbibliotheek in Keulen, waarvoor Mecanoo een derde prijs behaalde.

De Shanghai openbare bibliotheek, gelegen in een park, ontworpen door Schmidt Hammer Lassen Architects in Aarhus.
Reeds iconisch in China is de Tianjin openbare bibliotheek, ontworpen door architectenbureau MVDRV in Rotterdam in samenwerking met Tianjin Urban Planning and Design Intitute (TUPDI).
Voorgevel van de Tianjin bibliotheek , China, in 3 jaar gebouwd en in 2017 geopend. Door Time’s Magazine’s lijst gerekend tot de 100 meest bijzondere gebouwen wereldwijd in 2018.

FRANCINE HOUBEN: EEN LEVEN ALS EEN FILM. (Volkskrant Magazine, 16 april 2022, nr.1075, p.72-76, tekst: Jeroen Junte, foto’s Daniel Cohen

(Volkskrant Magazine, 16 april 2022, pagina 63)
Begin van: Francine Houben, een leven als een vogel
Vervolg uit Volkskrant Magazine, 15 april 2022
Vervolg artikel over architect Francine Houben, pagina 74
CV (en E-bike) Francine Houben (Volkskrant Magazine, 16 april 2022, p.75)
Slot van artikel over architect Francine Houben, pagina 76

=========================

MVDRB (Winy Maas) ontwierp in Nederland de openbare bibliotheek van Spijkenisse, genaamd de Boekenberg. Hieraan wijdde Nicoline Baartman een boekwerk, uitgegeven door NAi010 in 2013.
Aus: Encorei / Beauty: Tempel für Leseratten von Renzo Stroscio
Een door de Spaanse architect Santiago Calatrava ontworpen bibliotheek voor rechtswetenschap in Zürich, Zwitserland (36- – Magazine 201 (november 2021)
Calatrava in 2021 poserend in de nieuwe bibliotheek van Zürich