Het lot van De bibliotheek van de Griekse wijsgeer Aristoteles.
De geschiedschrijver Strabo (lib.XIII, c1, paragraaf 54) die leefde van 64 v.Chr. tot 23 of 25 na Christus, verhaalt dat Aristoteles zijn boekerij en oorspronkelijke handschriften zaan zijn opvolger Theophrastus aan het Lyceum naliet. Na het overlijden van laatstgenoemde, kwamen deze literaire schatten zowel als zijn bibliotheek, in het bezit van zijn leerling Neleus van Scepsis, die deze verzamelingen verkocht aan Ptolemaeus Philadelphus II, koning van Egypte, voor de Museion bibliotheek De originele manuscripten zou hij voor zichzelf hebben behouden. De nakomelingen van Neleus, onderdanen van de vorsten van Pergamum (Pergamon) geen raad wetende om te voorkomen dat deze in handen van Attalus’ bibliotheek aldaar zouden komen, begroeven de handschriften in een ondergrondse kelder waar deze beschadigd raken als gevolg van wormen en vochtigheid. Een vermogend boekenliefhebber, genaamd Apellicon, geboren in Teos, ontdekte de overblijfselen, kocht deze van onwetende erfgenamen, bracht wat resteerde terug naar Athene en bezorgde een nieuwe uitgave van de werken van Aristoteles. Na de inname van Athene 84 voor Christus werd de collectie door de Romeinse veldheer en politicus Lucius Cornelis Sulla verbeurd verklaard en naar Rome overgebracht. Aldaar onderzocht Tyrannio de Oudere de handschriften en zond kopieën aan Andronicus van Rhodos, waarop deze ten dele diens uitgave van Aristoteles grondvestte. Tyrannio was bevriend met Caesar en Cicero en adviseerde laatstgenoemde bij de oprichting van bibliotheken in Rome. Hij zou zelf zo’n 30.000 boekrollen hebben bijeengebracht en een door hem geschreven boek over geografie was gebaseerd op het werk van de Alexandrijn Eratosthenes.
Uitvoerige informatie over het lot van Aristoteles’ bibliotheek verschaft boekenexpert Konstantinos Sp. Staikos, in diens boekwerk ‘The History of the library in Western Civilization; grom Minos to Cleopatra'(Oak Knoll Press/Hes & De Graaf Publishers Kotinos, 2004.
Artikel MOUSEION EN BIBLIOTHEEK door W.H.Mineur (Hermeneus, tijdschrift voor antieke cultuur. 57e jaargang, jaargang 3, juli 1985, p.125-129.
(Gebaseerd op o.a. het werk van Johannes Tzetzes; ‘Plautin Scholium’ en de Oxyrhynchus Papyrus 1241. De jaartallen zijn veelal ramingen). Demetrius van Phalerum (richtte mede de Mouseion bibliotheek van Ptolemaeus I Soter in) 290-283
Zenodotus van Efese 285-270/260 Onder zijn supervisie werkte Alexander de Aetoliër aan de editie en rangschikking van tragedies, Lycrophon van Chalcidië aan de komedies.
Callimachos van Cyrene, Noord-Adfrika, die verhuisde naar Alexandrië en leefde van circa 305 tot 240 voor Christus,. Bibliothecaris van 260-240 Samensteller van de ‘Pinakes’ [= lijsten], de eerste onderwerpscatalogus in 120 papyrusrollen met een classificatie in de volgende hoofdrubrieken: retorica, recht, epiek, tragedies, komedies, lyriek, geschiedenis, geneeskunde, mathematica, natuurwetenschappen en miscellanea.
In boekcatalogus ‘De zestiende eeuw in de Stadsbibliotheek Haarlem’ samengesteld door dr., Gerard Jaspers, 1997 komt 1 boek voor met overgeleverde geschriften van Callimachus, gedrukt door Plantijn in Antwerpen met werk van Callimachus.
Apollonius van Rhodes tussen 270 en 260
Erathostenes van Cyrene (276 – 194 voor Christus) circa 236 – 204/195 . Hij was een belanrijk geograaf, bovendien mathematicus, astronoom, historicus en dichter. gravure et afbeelding van Eratostenes
Aristophanes van Byzantium 202-180 Reviseerde de Pinakes en stelde als eerste een canon samen van Griekse schrijvers [zgn. Alexandrijnse canon] van auteurs die belangrijk genoeg geacht werden om gekopieerd te worden.
Apollonius Eidographos circa 186-175
Aristarchus van Samothrace 175-144
Apollodorus van Athene ? – 145 (na conflict met Ptolemaeus III uitgeweken naar Pergamum)
Kydas, bijgenaamd “van de speerdragers” 145-116
Onesander of Onosander van Paphos (of van Cyprus) 88-…
Didymus Chalcenterus 63-10
Chaeremon van Alexandrië (1ste eeuw na Christus)
Dionysius. Zoon van Glaucus 100-120
Caius Julius Vasinus 120-130
Diophantus (3e eeuw) [wiskundige]
Theon van Alexandrië (4e eeuw – 391)
De wiskundige en filosofe Hypatia, dochter van bibliothecaris Theon, kan beschouwd worden als de eerste vrouwelijke wiskundige en eerste bibliothecaresse wereldwijd. Zij is tussen 430 en 450 geboren in Alexandrië en maart 415 vermoord.
De meeste bibliothecarissen van de ‘Mouseion’-bibliotheek waren in hun tijd vooraanstaande filologen/grammatici; Erathostenes wiskundige, astronoom en geograaf; Kydas – in een tijd van verval – legerofficier en Theon mathematicus. Over Zenodotus van Ephese, Aristophanes van Byzantium, Aristarchus van Samothrace, Dionysius Thrax en Apollonius Dyscolus, zie: Casper de Jonge, De Alexandrijnse bibliotheek en de geschiedenis van de klassieke filologie. In: Ampas, tijdschrift voor classici, jaargang 44, nummer 4, december 2011, p.331-348 (speciaal nummer gewijd aan Alexandrië). Chaeremon van Alexandrië was conservator van de heilige boeken in de Serapeum- tempelbibliotheek.
19e eeuwse gravure met voorstelling van Aristoteles (384-311 v.Chr.) Alexander de Grote (356-323 v.Chr.) onderwijst.
==========================================
Vooromslag van ‘De Alexandrië connectie; door Steve Berry (fiction)
DE NIEUWE BIBLIOTHECA ALEXANDRINA, GEOPEND IN 2003
Carel Peeters: Hoeder van mooie woorden; kroniek Ismail Serageldin, directeur van de Bibliotheek van Alexandrië, is bijna te goed voor deze wereld (Vrij Nederland, 24 maart 2012)
3 gedachten over “Bibliothecarissen Mouseion Alexandrië / Serapeion / Bibliotheca Alexandrina”
JWP de Reusgezegd:
Beste Hans, ik ben momenteel research aan het doen voor het maken van een stripverhaal waarin de bibliotheek van Alexandrië en die van Pergamon een prominente plaats in hebben. Heb jij misschien nog wat goede literatuur tips voor me? Hartelijke groet, jw
Over de 2 grote bibliotheken uit de klassieke oudheid in Alexandrië (Mouseion in Brucheion en filiaal Serapeion) en Pergamon bestaat veel literatuur, wetenschappelijk, populair-wetenschappelijk en geromantiseerd. Zie ook websites: worldcat en delpher. Onderstaand een selectie:
– Edward A.Parsons. The Alexandrian Library, glory of the Hellenistic world; its rise, antiquities and destruction. Amsterdam, 1952. 468p.
– William L.Westermann. The library of ancient Alexandria. Egypt, 1954,
– Frierich Ritschl. Die Alexandrinischen Bibliotheken unter den ersten Ptolemaern. Bonn, 1840. 148p.
– Derek Arie Flower en Mohsen Zahran. The shoes of wosdom: the story of the ancient library of Alexandria, 1999. 200 p.
– Luciano Camfora. Het ware verhaal van de Alexandrijnse bibliotheek. Nijmegen, SUN, 1990. 159p.
– J,P,Luminet. De bibliotheek van Alexandrë. Gianotten, 2005.
– Fritz Milkau. Geschichte der Bibliotheken im alten Oriënt. Leipzig, Otto Harrassowiutz, 1935.
– A.A.Kampmann. Archieven en bibliotheken in het oude en nabije oosten. Schoten-Antwerpen, drukkerij Lombaerts, 1942.
– Willy Clarysse en Katelijn Vandorpe. Boeken en bibliotheken in de oudheid. Leuven, 2004 (Aulos. Studies over oude talen en antieke cultuur).
– Kontantinos Sp. Staikos. The history of the library in Western civilization. From Minos to Cleopatra. 2004.
Ten slotte: in stripvorm verscheen: Walt Disney’s Donald Duck extra, 5, 1995: De verdwenen bibliotheek [Hiervan beschik ik over 2 exemplaren zodat ik 1 kan missen]. Ook in albumvorm verschenen als nummer 63: De reisavonturen van Oom Dagobert; verhalen van een steenrijke eend, met o.a. De verdwenen bibliotheek van Alexandrië, p. 3-30.
Fantastisch Hans, hier kan ik wat mee. Ga een en ander eens opsporen. Het verhaal van Oom Dagobert ken ik. Lang geleden gelezen, maar volgens mij bleken de boeken toen onder het geldpakhuis te liggen 😉 Wat ik voornamelijk interessant vind is hoe e.e.a. qua gebruik er (vermoedelijk) uitzag. Bij de Ducks waren het boeken in kasten. De film Agora heeft ook een eigen interpretatie, die wellicht dichter bij de waarheid komt. Rollen papyri in kasten. Maar het bouwwerk in de film vind ik minder aanspreken.
Hartelijke groet,
jw
JWP de Reus gezegd:
Beste Hans, ik ben momenteel research aan het doen voor het maken van een stripverhaal waarin de bibliotheek van Alexandrië en die van Pergamon een prominente plaats in hebben. Heb jij misschien nog wat goede literatuur tips voor me? Hartelijke groet, jw
Hans Krol gezegd:
Over de 2 grote bibliotheken uit de klassieke oudheid in Alexandrië (Mouseion in Brucheion en filiaal Serapeion) en Pergamon bestaat veel literatuur, wetenschappelijk, populair-wetenschappelijk en geromantiseerd. Zie ook websites: worldcat en delpher. Onderstaand een selectie:
– Edward A.Parsons. The Alexandrian Library, glory of the Hellenistic world; its rise, antiquities and destruction. Amsterdam, 1952. 468p.
– William L.Westermann. The library of ancient Alexandria. Egypt, 1954,
– Frierich Ritschl. Die Alexandrinischen Bibliotheken unter den ersten Ptolemaern. Bonn, 1840. 148p.
– Derek Arie Flower en Mohsen Zahran. The shoes of wosdom: the story of the ancient library of Alexandria, 1999. 200 p.
– Luciano Camfora. Het ware verhaal van de Alexandrijnse bibliotheek. Nijmegen, SUN, 1990. 159p.
– J,P,Luminet. De bibliotheek van Alexandrë. Gianotten, 2005.
– Fritz Milkau. Geschichte der Bibliotheken im alten Oriënt. Leipzig, Otto Harrassowiutz, 1935.
– A.A.Kampmann. Archieven en bibliotheken in het oude en nabije oosten. Schoten-Antwerpen, drukkerij Lombaerts, 1942.
– Willy Clarysse en Katelijn Vandorpe. Boeken en bibliotheken in de oudheid. Leuven, 2004 (Aulos. Studies over oude talen en antieke cultuur).
– Kontantinos Sp. Staikos. The history of the library in Western civilization. From Minos to Cleopatra. 2004.
Ten slotte: in stripvorm verscheen: Walt Disney’s Donald Duck extra, 5, 1995: De verdwenen bibliotheek [Hiervan beschik ik over 2 exemplaren zodat ik 1 kan missen]. Ook in albumvorm verschenen als nummer 63: De reisavonturen van Oom Dagobert; verhalen van een steenrijke eend, met o.a. De verdwenen bibliotheek van Alexandrië, p. 3-30.
JWP de Reus gezegd:
Fantastisch Hans, hier kan ik wat mee. Ga een en ander eens opsporen. Het verhaal van Oom Dagobert ken ik. Lang geleden gelezen, maar volgens mij bleken de boeken toen onder het geldpakhuis te liggen 😉 Wat ik voornamelijk interessant vind is hoe e.e.a. qua gebruik er (vermoedelijk) uitzag. Bij de Ducks waren het boeken in kasten. De film Agora heeft ook een eigen interpretatie, die wellicht dichter bij de waarheid komt. Rollen papyri in kasten. Maar het bouwwerk in de film vind ik minder aanspreken.
Hartelijke groet,
jw