IN MEMORIAM ALEID SLINGERLAND DIE VEELVULDIG GODFRIED BOMANS PORTRETTEERDE
Heemstede – Tweede Kerstdag 2010 overleed op 91-jarige leeftijd in Amsterdam de kunstenares Aleid Slingerland. Het grootste deel van haarleven woonachtig aan de Zandvoorterweg19 in Aerdenhout genoot zij in Zuid-Kennemerland vooral bekendheid als portretschilderes. Een levensportret. Aleid Slingerland, geboren Jansen, werd in op 23 februari 1919 te Sommelsdijk op het (voormalig) Zuid-Hollandse eiland Goeree-Overflakkee. Zij volgde rond 1936 een opleiding aan de Academie van Beeldende Kunsten in Rotterdam waar toenmalig hofschilder Herman Mees haar meest inspirerende leermeester was. Dankzij hem specialiseerde zij zich in portretschilderen maar zij ging uit ontspanning ook landschappen, gebouwen en bloemen schilderen. Aanvankelijk was zij modetekenares voor ‘Cinderella’, destijds een geïllustreerd tijdschrift voor de vrouw. Zij tekende, schilderde in olieverf, en vervaardigde ook veel aquarellen. In 1948 trad zij te Bloemendaal in het huwelijk met Jo Slingerland, een bloembollenexporteur die zij vaak op zijn reizen vergezelde. In hun huis aan de Zandvoorterweg beschikte zij over een eigen atelier op zolder. Daar bleef zij wonen tot vanwege een afnemende gezondheid ongeveer acht jaar geleden opname in een verpleeghuis in de hoofdstad volgde. Portretten in traditioneel-figuratieve stijl vervaardigde zij in opdracht, vaak ook van bekende personen zoals prinses Juliana, Godfried Bomans, Harry Mulisch, Adriaan Roland Holst, Anton Pieck, Leonard Bernstein, Martine Bijl, Sigrid Koetse, Jan Retel, Donald Jones, Neelie Smit-Kroes. Verder drie van de vier zonen van prinses Margriet toen deze nog klein waren, welke kinderportretten in de muziekkamer van het Loo tot stand zijn gekomen. Een portret van koningin Beatrix werd aangekocht door de gemeente Haarlemmermeer, de beeltenis van de Bergense dichter Roland Holst is in 1976 aangekocht door de provincie Noord-Holland voor plaatsing in het Provinciehuis. Van talrijke kinderen uit onze regio zijn in de loop van de tijd op verzoek van de ouders portretten gemaakt. Tevens zijn verscheidene taferelen uit Zuid-Kennemerland aan het doek toevertrouwd. O.a. in Vogelenzang, Bennebroek vanaf de Zandlaan en van nabij de Ringvaart, het hofje Van Verschuer Brants in Bennebroek, Mariënweide, Elswout, katholieke kerk in Overveen, molen bij Vijfhuizen, Hollandse luchten over Heemstede etc. Een waterverf uit 1992 van het goed getroffen Hervormde Kerkje van Bennebroek is in 2004 aangeschaft voor de atlas van het Noord-Hollands Archief. Over Groenendaal sprak ze eens: “Bij het begrip Groenendaal denk ik steeds weer aan Godfried Bomans die mij eens zei: ‘Wat heerlijk ook dat wij hier mogen wonen en alles binnen handbereik hebben!”Ook voor mij is Groenendaal een begrip door de schilderstukken die ik in de omgeving aan de Vrijheidsdreef heb mogen maken.” Inspiratie vond Aleid Slingerland op reizen naar Zweden, Finland en Sicilië. In 1981 had een geslaagde tentoonstelling plaats van voornamelijk Finse aquarellen in het Kurhaus te Scheveningen.
Gedurende jaren zestig tot tachtig van de vorige eeuw is haar werk diverse malen geëxposeerd in Finland en in de gemeentehuizen van Bennebroek en Bloemendaal. De openingen werden steeds verricht door autoriteiten als Godfried Bomans, mr. O.W.A.Baron van Verschuer, Barend Biesheuvel en J.L.Janssen van Raay. Achttien portretten van Godfried Bomans Aleid Slingerland leerde Godfried Bomans kennen via de sociëteit Teisterbant en in het Haarlemse café ‘Het Goede Uur’ en direct was er een hechte band. Tot zijn plotse overlijden op achtenvijftigjarige leeftijd in 1971 was de schrijver een regelmatige bezoeker van het echtpaar Slingerland en poseerde hij de laatste jaren van zijn leven meestal op vrijdagmiddag voor de kunstenares. “Echt poseren deed hij niet, je zou kunnen zeggen dat ik hem mocht schilderen terwijl hij werkte, op de bank nadacht, las of schreef zijn column voor De Volkskrant. Hij had een prachtige kop: die verwarde haren om dat fijne gezicht. Hij stond altijd op als het hém zinde. ‘Nu moet ik gaan’ zei hij dan ineens als een twintigste eeuwse Diogenes verdwenen.”
Volgens Aleid Slingerland voelde hij de laatste maanden van 1971 zijn stervensuur naderen, maar durfde niet naar de dokter te gaan. “Ik wou dat je kon doodgaan zonder te sterven” was een typisch Bomansiaanse uitspraak die haar bijbleef. In een interview met weekblad HP De Tijd zei ze in 1991 over de door haar bewonderde schrijver “Godfried Bomans is een mysterieus mens geweest en de meeste mysteries heeft hij meegenomen in zijn graf.” Eén maand voor zijn dood heeft zij Godfried Bomans nog geportretteerd in diens woning te Bloemendaal.
Een aantal dagen na Bomans dood maakte Aleid met toestemming van de weduwe een schilderij van de tuin aan de Parkweg, dat zij ‘Tuin der rouw’ noemde. Evenals de kunstenaar Han Bijvoet vervaardigde zij ook een sterfbedportret van Godfried Bomans. Behalve vijf geschilderde portretten van Bomans maakte zij zo’n 13 (houtskool)tekeningen van de auteur en mediapersoonlijkheid. Eén werkstuk uit 1971 is opgenomen in de collectie van het Frans Hals Museum. Op één van de naar het leven gemaakte portretten schilderde zij in de achtergrond ‘De Vijvervrouw’ naar het gelijknamige sprookje van Bomans, geïnspireerd door de illustratie van Alison Korthals Altes. In 1986 schonk Aleid Slingerland één van haar beste portretschilderijen van Bomans aan de gemeentelijke openbare bibliotheek Heemstede, sindsdien opgehangen in de leeszaal. Maandag 3 januari is heer stoffelijk overschot gecremeerd op Westerveld in Driehuis in aanwezigheid van familieleden en kennissen. Wat blijft is haar nagelaten werk en de herinneringen aan deze donkere, rijzige en in de volheid van het leven zo hartelijke en inspirerende vrouw Hans Krol
Oosterse vrouw. Schilderij door Aleid Slingerland
Opening tentoonstelling met schilderijen van Aleid Slingerland. Naast haar de politicus Ed Nijpels en actrice/zangeres Yoka Berretty (overleden in 2015) (De Boer- Noord-Hollands Archief).
Jan Bomans als spreker tijdens een bijeenkomst van het Godfried Bomans Genootschap. De dame tweede rechts van hem is Aleid Slingerland
Aleid Slingerland (midden-links) tijdens een bijeenkomst van het Godfried Bomans Genootschap, 12 december 1978 in Haarlem
In 2011, bij gelegenheid van de 40ste sterfdag van Godfried Bomans, kwam een postzegel uit met een getekend portret door Aleid Slingerland.
Illustratie van Aleid Slingerland bij het verhaal ‘De Sneeuwpop’ van Belcampo In: Het Rode Kruis Kerstboek, 1986.
In Memoriam Aleid Slingerland 1919-2010; door Frank van der Voordt (Godfried, jaargang 33, nummer 1, maart 2011)
In Bomansstudies 4 ‘We worden diep’ (2012) schrijft Jac Aarts op pagina116: ‘We weten hoe Bomans tot het schrijven van het sprookjes als “de Vleugelman” is gekomen. In de jaren zestig poseerde hij nogal eens voor schilderes Aleid Slingerland. Zij vertelde daarover in het tijdschrift “Godfried”. Hij poseerde in haar atelier en intussen werkte hij gewoon door. “Hij vond het zelf heerlijk”, vertelde ze, “om onder de balken van mijn atelier te zitten schrijven, omdat hij daar, door geen telefoon of wat dan ook gestoord te worden” (…) Naar beneden starend uit mijn atelieraam zei hij eens; “Wat zou het heerlijk zijn als je naar de hemel kon gaan zonder te sterven” en toen “daar ga ik een sprookje over schrijven”. . Hij schreef toen in één ruk ‘De vleugelman”. Het verlangen van de vleugelman kunnen we, als ik het goed lees, eigenlijk op één lijn stellen met het godsdienstige terugverlangen- zo typerend over Bomans – naar vroeger, naar de essentie. Zoals hij treurde over het dichtslibben van Rome dat transformeerde van een eenvoudige beweging van twaalf apostelen naar het centrum van een machtige wereldkerk, zo verlangde hij in bijvoorbeeld “In de kou” terug naar de eenvoudige Jezusfiguur, lopend door de hete woestijnzanden van Israël. En hier, in dit sprookje, gaat hij terug naar het allereerste oerbegin: Adam, Eva en de slang in het paradijs”. De sprookjes ‘De vijvervrouw’ en ‘Het lijstermeisje‘ zijn door Bomans special voor Aleid Slingerland geschreven
Librariana 
Geachte heer Krol,
Het Literatuurmuseum is op zoek naar de rechthebbende(n) van Aleid Slingerland. Kunt u ons verder helpen?
Met bij voorbaat dank voor uw antwoord en met vriendelijke groet,
Dick Welsink
conservator Collecties
Geachte heer Welsink,
Toevalligerwijs kwam ik op deze website, waar u vraagt naar de rechthebbende(n) van mijn tante Aleid Slingerland-Jansen, wellicht dat ik u meer kan informatie kan geven.
Met vriendelijke groeten,
John E. Jansen
Met dank voor reactie. Ik bewaar goede herinneringen aan uw tante mw. Aleid Slingerland-Jansen vanwege het Godfried Bomans Genootschap, Ten aanzien van de vraagsteller bericht ik dat Dick Welsink afgelopen najaar wegens pensionering is vertrokken bij het Literatuurmuseum in Den Haag. Met vriendelijke groet, Hans Krol