Tags

, , , , , , , , , , ,

Jan Arnold Bomans (1915-2000), zoon van “de man met de witte das”, broer van een beroemde broer, maar zelf ook een  persoonlijkheid

In herinnering aan Jan (Arnold) Bomans 30 mei 1915 -7 november 2000

Jan A.Bomans (links midden) kijkt in de spiegel van de salon in van het ouderlijk huis Berkenrode.

Jan Arnold Bomans kwam ter wereld op 30 mei 1915 in de Spaarnestad. De eerste tien levensjaren woonde de familie in het statige pand Parklaan 12. In 1925 verhuisde het gezin naar de villa ‘Boshof aan de Kleine Houtweg (welk huis later moest wijken voor de Mariastichting) en in 1932 naar het aristocratische pand Berkenrode aan de Herenweg in Heemstede.

Vader en moeder Bomans in de tuin van Berkenrode, 1933 met de zonen Jan Arnold en met bril Godfried (KDC-Nijmegen)
Eén van de zonen van mr.J.B.Bomans voor het huis Berkenrode; vermoedelijk jan Arnold (KDC-Nijmegen)

Na de lagere school van de Rooms-katholieke Schoolvereniging aan de Cruquiusstraat te hebben gevolgd bezocht hij evenals zijn twee jaar oudere broer Godfried het gymnasium van het R.K. Triniteitslyceum in Overveen.

Jubileumfoto uit 1978 met Godfried Bomans op de voorgrond onder de rechtse gymladder. Derde en vierde van rechts zien we Harry Prenen en Jan Bomans

Beiden waren redacteur van de schoolkrant Tolle lege (= Neem, lees!). Met zijn vier broers en enkele vriendjes, waaronder de latere journalist en ‘mannetjesmaker’ Ben Korsten, richtte hij de Duinclub op, met een eigen orgaan Groenwit geheten. Het aanvankelijke doel fietstochtjes in de omgeving te maken breidde zich allengs uit tot kampeerexcursies door het gehele land. In 1937 haalden de broers Jan en Godfried een grap uit bij gelegenheid van de wereldjamboree in Vogelenzang. Van deze gebeurtenis bestaan twee versies die overigens in wezen niet eens zo heel veel van elkaar verschillen.

Jan Bomans in zijn rol als prins van Djibouti in 1937
Jan Bomans in zijn rol als prins van Djibouti in 1937 bij de Wereldjamboree, gefotografeerd in de Haarlemmerhout

Pas veel later werd ontdekt dat deze practical joke twintig jaar eerder in 1917 vergelijkbaar is beschreven door de auteur F. de Sinclair in diens boek De kroonprins van Dziboeti. Lang voordat Godfried zijn reportages vanuit Rome schreef woonde Jan een jaar met de journalist Felix Rutten op kamers in de Romeinse stad. Na diverse studies was zijn eerste baan volontair in het raadhuis van Bennebroek. Later kreeg hij een werkkring als documentalist bij uitgeverij Spaarnestad. Jan Bomans werkte tot 1981 als hoofd van het omvangrijke fotoarchief der Verenigde Nederlandse Uitgeverijen, voorheen uitgeverij en drukkerij De Spaarnestad. Hij ontwikkelde een uniek opbergsysteem dat in zijn logische opbouw en eenvoud door iedere leek kon worden toegepast. Het Codec-systeem was op foto’s toegepast gebaseerd op de in bibliotheek algemeen gebruikte Universele Decimale Classificatie (UDC). Hij noemde zich fotothecaris als hoofd van de fototheek en was actief lid van de afdeling Noord-Holland boven het IJ van de Nederlandse Vereniging van Bibliothecarissen (NVB).

Jan Bomans met zijn echtgenote Mia Snelder openen het Heemsteedse boekenbal in het Oude Slot

Eén van zijn karakteristieke uitspraken was na zijn pensionering: ‘ik begrijp niet dat ik naast alle bezigheden het werk er al die jaren bij heb kunnen doen.” Jan Bomans had namelijk vele interesses: politiek, de verkeersproblematiek, Zoeaven, Frankrijk, geschiedenis, heiligenlevens etc. De aandacht voor politiek had hij van geen vreemde. Zijn vader tekende op een gegeven moment in een Haarlems receptieboek met het onderschrift: ‘lid van de raad, Staten en Kamer’. De praktische politiek van de zoon bleef nochtans beperkt tot één raadsperiode (1966-1970) in zijn woonplaats Heemstede als lid van De Boerenpartij, welke in die periode ook nog leidde tot een splitsing in de Noodraad. 1966 Heemsteeds raadslid uit de Boerenpartij gezet. Het Heemsteedse raadslid J.A.Bomans is in oktober 1966 door het hoofdbestuur uit de Boerenpartij geroyeerd. Bomans was toegetreden tot de zogenaamde Noodraad van de Boerenpartij, die democratisering binnen de partij wilde realiseren. Die Noodraad zegde het vertrouwen in het hoofdbestuur van de Boerenpartij op toen hun acties gefrustreerd werden. Alle acht leden van de Noodraad, waaronder J.A.Bomans werden uit de partij gezet. De partij was echter nog geen rechtspersoonlijkheid: er ontbraken koninklijk goedgekeurde statuten. Door het ontbreken van statuten kon het royement niet als rechtsgeldig worden beschouwd. De leden van de Noodraad zegden nu zelf hun lidmaatschap van de partij op. De Boerenpartij was een nieuwe partij die in 1959 voor het eerst meedeed aan landelijke verkiezingen. Ook in de steden ondervond zij enige populariteit. Men zag de partij als een instituut dat opkwam voor de belangen van de kleine man tegen de bureaucratie. Ook Jan Bomans voelde zich aanvankelijk tot de nieuwe partij aangetrokken en was tot de Boerenpartij toegetreden. Na zijn royement bleef hij lid van de gemeenteraad van Heemstede tot de nieuwe verkiezingen van 1970.

J.A.Bomans, links gezeten, in 1966 tijdens een drukdoende bestuursbijeenkomst van de Noodraad van de Boerenpartij in Utrecht. De andere personen zijn Frederik Bos, Henk Hensel, Berger, Fred Schregardus en de heer Rooster (Anefo, 1966).
Bijeenkomst van de noodraad-boerenpartij in hotel Pays Bas, Utrecht, 29-9-1966. Van links naar rechts: ir. Willem Stam, M.J. (Martin) Rooster, J.W.Wouterse, B.J.Berger en J.A.Bomans (foto Jacques Klok)
Bijeenkomst van de Noodraad-Boerenpartij in hotel Pays Bas, Utrecht, 29-9-1966. Van links naar rechts: ir. Willem Stam, staande voorzitter Fred Schregardus, M.J. (Martin) Rooster, J.W.Wouterse, B.J.Berger en J.A.Bomans (foto Jacques Klok).

In 1982 stond hij kandidaat voor het Parlement op de lijst van de Rooms Katholieke Partij Nederland en weer later van de splinterpartij s.o.s. wiens voornaamste beginselen waren dat wetten nooit overtreden mogen worden en levensrechten nimmer geschonden. Zijn leven bestond voor een belangrijk deel uit oppositie voeren tegen overheersende meningen en overmachtige partijen. J.A. Bomans publiceerde behalve artikelen in kranten en tijdschriften bij elkaar vele honderden ingezonden brieven. Met de pen reageren was voor hem een manier om ergernis van zich af te schrijven, maar evenzeer was hij bij het onderwerp betrokken wanneer het om verkeersslachtoffers ging. Wonend in huize ‘Elba’ aan de Herenweg nabij een verkeersknooppunt verleende hij menigmaal eerste hulp.

Jan Bomans (rechts) neemt in 1978 in het raadhuis van Heemstede afscheid van burgemeester Quarles van Ufford en echtgenote
Jan Bomans (rechts) neemt in 1978 in het raadhuis van Heemstede afscheid van burgemeester Quarles van Ufford en echtgenote (foto Noord-Hollands Archief)

Voortdurend trok hij richting Rijkswaterstaat en andere overheden ten strijde tegen obstakels als betonnen banden, paaltjes en ander naar zijn mening onnodig straatmeubilair, die de verkeersveiligheid bedreigden en welke bovendien het stadsbeeld ontsierden. Hij fungeerde enige tijd als hoofdredacteur van het tijdschrift De belastingbetaler, officieel orgaan van de Stichting Comité Vermindering Belastingdruk. Waar het om ingezonden brieven gaat hoort hij thuis in het rijtje van F.C. Dominicus (1884-1976) en Henriëtte Boas (1911-2001, bijgenaam ‘koningin van de ingezonden brief’). Groot was zijn teleurstelling toen het Haarlems Dagblad hem op dit punt een publicatieverbod oplegde. De krant die nota bene door zijn grootvader Jan Michel Bomans in 1883 is opgericht. Toen hij eerder een bezoek aflegde in het kantoor van  de toenmalige hoofdredacteur zag hij in diens kamer het (naamloze) portret hangen van de oprichter, zijn grootvader dus, en op zijn verzoek mocht hij dat mee naar huis nemen.

Bij de tentoonstelling gewijd aan componist Hendrik Andriessen in de openbare bibliotheek Heemstede. Rechts Harry Prenen, in het midden Jan Bomans en links naast hem zijn echtgenote Mia Bomans-Snelder

Zijn leven lang was Jan Bomans gefascineerd door frappante toevalligheden. Wat dat betreft geloofde hij heilig in een voorzienigheid. Van de vaderlandse geschiedenis hadden met name het Oranjehuis en de Tweede Wereldoorlog zijn bijzondere belangstelling. Over paviljoen Welgelegen in de Haarlemmerhout, koning Lodewijk Napoleon en andere aristocratische bezoekers verscheen in 1996 van zijn hand een rijk geïllustreerd boek De villa Borghese in het hart van Holland. En dan was hij nog de broer van Godfried, hetgeen tot drie boekuitgaven leidde en het erelidmaatschap van het Godfried Bomans Genootschap. Op een vraag: “Bent u (toevallig) de broer van…” repliceerde hij  steevast met de woorden: “Neen, Godfried was een broer van mij.”

Verjaardagsfeest van Godfried Bomans op 2 maart 1946, Zonnelaan 17, Haarlem. Als gasten zien we van links naar Rechts: Claartje Schade, dr.P.H.Schröder, Jan Bomans met naast hem aan tafel zittend mw. Cees Bangert, Netty Andriessen (echtgenote van Mari), Kees Verwey Godfried Bomans,, zittend naast hem Liesbeth Erens (dochter van Emile Erens), mw. Hans de Kat, Mari Andriessen, journalist H.A.Lunshof, Harry Prenen, Otto B.de Kat, Miep Schröder (schrijfster en echtgenote van P.H.Schröder), Pietsie Bomans. Vooraan zittend mevrouw Boerma, Tak Bangert en mevrouw Lunshof-Brants.
Jan Bomans bij het beeld van zijn broer, in 1982 vervaardigd door Wim Jonker, in de Wijngaardtuin aan de Jansstraat.
alfrink
Uit: Story, 26 december 1975
Har Wolthuis (hoofdredacteur van de Heemsteder) met Jan Bomans. Laatstgenoemde publiceerde regelmatig over politiek, verkeersproblemen en historie  in het lokale weekblad, o.a. een serie artikelen over straatnamen in Heemstede
elba
Hommage.  Met Heer van Elba wordt niet Napoleon Bonaparte maar Jan Arnold Bomans bedoeld. Met de gade aan zijn zijde: Mia Snelder [Vraag is of het toch niet een schrijfsel van broer Godfried is]
Jan Bomans was een veelvuldig bezoeker van begraafplaatsen. Op deze foto uit 1974 brengt hij - met naast hem Paul van Vliet - een laatste groet aan Wim Sonneveld
Jan Bomans was een veelvuldig bezoeker van begraafplaatsen. Op deze foto uit 1974 brengt hij – met naast hem Paul van Vliet – op de rooms-katholieke begraafplaats Buitenveldert een laatste groet aan Wim Sonneveld

De laatste foto van Jan Arnold Bomans in gezelschap van zijn echtgenote, enige zoon Arnold én zijn broer Godfried is gemaakt op 12 september 1971 in het Belgische Wervik in West-Vlaanderen bij de onthulling van een monument gewijd aan prins Willem George Frederik, aanvoerder der Nederlandse troepen toen 175 jaar geleden en door toedoen van Jan Bomans opgericht. Prins Frederik was de jongste zoon van stadhouder prins Willem V en een broer van koning Willem 1.

slag
Gravure van de slag bij Wervik, 23 september 1793, waarbij prins Frederik gewond raakte vervaardigd door Cornelis Bogerts.
wervik
Monument in herinnering aan prins Willem George Frederik van Oranje Nassau (1774-1799) die op 12-13 september 1793 bij de slag van Wervik gewond raakte. Het is vervaardigd door de Heemsteeds/Haarlemse kunstenaar Remco van der Gugten
Wervik1
Het monument op het Frederiksplein in Wervik ter ere van prins Frederik, broer van koning Willem 1, die bij de slag in 1793 gewond raakte. Een medaillon met de beeltenis van prins Frederik, daaronder een plaquette en een tweede aan een zijkant van het monument. Aan beide zijden zijn twee antieke kanonnen geplaatst, genaamd Clairfayt’ en ‘Waldeck’, verwijzingen naar de graaf van Clairfayt (1733-1798), veldmaarschalk in dienst bij het Oostenrijkse leger en Lodewijk, prins van Waldeck (1752-1798), generaal-majoor van de cavalerie der Verenigde Nederlanden.
SAMSUNG CSC
Vanwege taalkundige onjuistheden  is bovenstaande proefplaquette niet gebruikt.  (foto Daan Kerkvliet)

Het bronzen monument In Wervik kwam tot stand op initiatief van Jan Bomans die uit particuliere en overheidsfondsen 20.000 gulden bijeenbracht. Het ontwerp werd vervaardigd door de Heemsteedse/Haarlemse beeldbouwer Remco van der Gugten (geboren in 1942). Uiteindelijk is gekozen voor een medaillon vervaardigd door de beeldhouwer Wille, Verbon.

Jan Bomans met voor hem zoontje Arnold en daarnaast Mia Bomans-Snelder en broer Godfried Bomans 12 september 1971 aanwezig als eregasten in Wervik. In september 1793 vochten zo’n 13.000 Nederlanders tegen het Franse revolutionaire leger met een overmacht van 40.000 man. Wervik viel en kwam in Franse handen. Jan Bomans nam het initiatief voor een monument in de vorm van een gedenkzuil met reliëf ter ere van o.a. prins Frederik die tijdens de slag gewond raakte.

— Remco van der Gugten —

Remco van der Gugten (*1942) Plastiek uit 1977 in de Leonard Springerlaan te Haarlem (uit: Kunst op straat. 1995).
Remco van der Gugten. ‘Groei’, Florapark Haarlem (Uit: HRLM stadsglossy, 74, juli/augustus 2021, pagina 97 Beeldend Haarlem) .
Remco van der Gugten: Compositie uit 1979, geplaatst in 1987 in de tuin van het Elizabeth Gasthuis, opzij van de hoofdingang en door hekje aan de Schipholweg (uit Kunst op straat 1995).
Gugenremcovander
Ontwerp voor een abstrakt beeld door de uit Heemtede afkomstige beeldend kunstenaar Remco van der Gugten  in de Heemsteedse raadszaal, 1975, het jaar daarop gerealiseerd. Anno 2019 staat deze sculptuur  opgeslagen op de gemeentewerf te Heemstede in afwachting van verplaatsing.
De opgeslagen sculptuur door Remco van der Gugten, eigendom van de gemeente Heemstede en in afwachting van betere tijden
Sculptuur van Remco van der Gugten, dat in het raadhuis stond en in 2020 een plaats kreeg op de algemene begraafplaats in Heemstede (de Heemsteder, 6 mei 2020)
Nieuwe plaatsing beeld van Remco van der Gugten op de algemene begraafplaats Heemstede
Sculptuur naast een de Van Merlenvaart op de uitbreiding van de begraafplaats Heemstede 2020.

======================

Vervolg Jan Arnold Bomans

Uit dagboek van Michel van der Plas 14 september 1971: “’s Avonds bij Jan de Wolf in Heemstede. Daar komen opeens Arnold en Jan Bomans binnenvallen. We krijgen het onvermijdelijk lang en diepgaand over Godfried. Er gebeurt nu eenmaal te veel met hem. Het liegen. Daar heeft hij uitgebreid over geschreven, in de stukken over zijn en hun vader. Het is een ziekte, zeggen zij. Ze waren er allang mee vertrouwd; het deedcpas pijn toen het dierbare van hun herinnering raakte: hun eigen vader en moeder. Het werd een fictieve voorstelling. Die mag weliswaar een bijdrage betekenen voor de literatuur of wat daarvoor doorgaat, maar het snijdt in het hart. Ik kan er niet meer over opschrijven; het maakte al bedroefd. Jan Bomans heeft zelf een waanzinnig verhaal. In Wervik is eindelijk het monument onthuld kunnen worden, ter ere van prins Frederik Hendrik, maar de plechtigheid, afgelopen zondag, werd een uiterst verwarde toestand door het onvoorziene feit feit dat Belgen en Fransen op een brug even verderop een geheel andere veldslag herdachten dan het Nederlandse gezelschap”.  

anciauxbomans
De initiatiefnemers bij het moment ter nagedachtenis van Swagerman, Anceaux (woonde o.a. in Hoofddorp en in 1940 inwonend op het adres Johannes Verhulstlaan 26 Heemstede) , van Riemsdijk, Schoutte, Douwes Dekker, Lindner  en Wijnstra bij Moerdijk

In 1995 was hij bij de onthulling van een gedenkteken bij de Moerdijkbruggen als blijvende herinnering aan de in de meidagen van 1940 omgekomen Nederlandse oorlogsvliegers.

Bomansmoerdijk1
Circulaire voor monument Ben Swagerman en omgekomen bemanningsleden van door een op 13 mei 1940 door een Messerschmidt neergeschoten Fokker-bommenwerper
Bomansmoerdijk2
Monument aan de Moerdijk onthuld 13 mei 1995. V.l.n.r.: generaal-majoor B.A.C.Droste, luitenant-kolonel b.d. E.H.Brongers, mw. J.van der Loos, loco-burgemeester van Dordrecht en J.A.Bomans, mede-initiatiefnemer van het monument Een bijschrift invoeren

Nog in het jaar 2000 onthulde hij een maquette ter nagedachtenis van prins Johan Willem Friso, die op 14 juli 1711 bij de Moerdijk verdronk.

Friso
Het werkcomté voor een ‘Monument Johan Willem Friso’ bestond uit J.A.Bomans en E.H.Brongers uit Wijnandrade
jan3.jpg
Uitnodiging onthulling plaquette Johan Willem Friso in Moerdijk
Reinier Vinkeles: ets naar H.Kobell met voorstelling Johan Willem Friso verongelukt bij Moerdijk 4 juli 1711. [Koning Frederik van Pruisen en Johan Willem Friso, Stadhouder van Friesland, maakten beiden aanspraak op de Nederlanden. Men besloot de zaak uit te praten en beiden reisden naar Den Haag. Johan Willem Friso verdronk echter bij slecht weer onderweg].
jan2.jpg
Plaquette in herinnering aan Johan Willem Friso (1687-1711) die bij Moerdijk omkwam.
Jan1
Waarachtig, hij werd tachtig; Jan Bomans jubileert; door Luuc van der Ouw (de Heemsteder, 14-6-1995)
Rechts huize Elba op een oude prentbriefkaart (delcampe)
Huize ‘Elba’ aan de Herenweg. Jan Bomans heeft als toenmalige eigenaar hierover het volgende geschreven: ‘Deze naamgeving is een historie apart want het herinnert ons aan de woningnood en deszelfs perikelen vlak na de Tweede Wereldoorlog. Wonende op de hoek van de Koediefslaan, in het huis dat mijn moeder na Berkenrode betrok, kocht ik het pand, toen bewoond door twee gezinnen op een veiling in de Bilderdijkstraat. Met de bewoners bedong ik voor mijzelf een kamer met gezamenlijk gebruik van de keuken. Dat laatste liep natuurlijk mis en teruggetrokken op het ene vertrek voelde ik mij al gauw een eilandbewoner in eigen huis. Eigenaar-bewoner zijnde  trok er weer uit maar niet dan eerst de naam van het perceel gewijzigd te hebben in Elba. Het heette De Zonne en ik had de 15 achterblijvers medegedeeld dat de zon voor mij was ondergegaan’. Uiteindelijk kon Bomans met echtgenote zijn huis als bewoners normaal betrekken.

Zijn laatste levensjaren verbleef hij eerst in de Janskliniek, daarna in het verpleeghuis Zuiderhout nadat hij eind 1996 tijdens een diner door een herseninfarct was getroffen. Ondanks alle door hem gewaardeerde hulp was het om in zijn woorden te spreken ‘behelpen’. Soms flikkerde zijn geest op met een typisch Bomansiaanse opmerking als: “Gelukkig ben ik pas getroffen tijdens het dessert.” Enkele weken na het verscheiden van Rex Bomans kwam voor hem op 7 november van het jaar 2000 het einde.

Overlijdensbericht J.A.Bomans
Overlijdensbericht J.A.Bomans
Bidprentje Jan Arnold Bomans. Op de achterzijde staat gedrukt: “Onaangekondigd bezoeker, maar altijd verwacht. Saamhorigheid scheppend, opkomend voor slachtoffers. Ontsluiter van geschiedenis en vormgever van zijn unieke ideeën. Deelenemer aan het openbare leven, nog tijdens zijn ziekte. Diep gelovig.”
Graf Jan Bomans (1915-2009) en echtgenote Maria Bomans Snelder (1920-2013) op de r.k.begraafplaats Berkenrode in Heemstede

Van zijn broers en zus overleefde enkel Wally hem als Zuster Borromée in het klooster in het Zuidlimburgse Rykholt. Nadat hij zelf tijdens zijn leven een meer dan gemiddeld aantal bezoeken aan begraafplaatsen had gebracht is zijn stoffelijk overschot op het Heemsteedse parochiekerkhof Berkenrode aan de aarde toevertrouwd. Om met zijn eigen favoriete uitspraak te eindigen: “De aarde telt een bewoner minder, maar de hemel één meer.” HANS KROL In De Tijd van 6 januari 1978 schreef A.L.Boom (schuilnaam van Kees Fens) in een column ‘Vaders en zonen’ o.a. het volgende: ‘Over de zonen wordt wel geschreven, maar wie peilt het leed van de broers van beroemde mannen? jaren geleden werd ik in Vlaanderen eens voorgesteld aan een grijze man. Hij stelde zich aan mij voor: “Ik ben de broer van Emiel van Hemeldonck.’ Die werd toen in katholieke Vlaamse kringen een groot schrijver geacht, door de linksen werd hij genegeerd en die linksen hadden gelijk. Ik zag meteen een tragisch leven voor me: die oude heer, altijd de tweede man geweest, hij kon niet van die mooie romans schrijven, altijd werd hem gevraagd of hij de broer was van. En dat kon hij niet ontkennen. Tot dat ogenblik kwam dat hij van ellende zijn glorie maakte. Hij zette zichzelf aan de kant en begon een nieuw leven als broer van. Is de schrijver dood?  En leeft de man nog”? Zou hij nu zeggen: ik was de broer van Emiel van Hemeldonck, zaliger gedachtenis?  Er loopt in de noordelijke Nederlanden ook een broer rond. Altijd minder dan een schaduw geweest. Hij had een achternaam, maar die behoorde in feite slechts aan die beroemde broer. Hij had een naam die een begrip was, erger is nauwelijks denkbaar. De beroemde broer is overleden, en de man heeft zijn naam teruggekregen. Ik heb zelden iemand zo zien opleven na een sterfgeval. De broer is nog wel zeer beroemd, maar die kan niets meer zeggen. En in de ogen van de fans leeft de overledene een beetje in zijn broer door. De man is iets geworden: zoon van dezelfde vader die ook een geniaal kind verwekte, hij is nu de overlevende uit een voortijd. Daar komt hij op me af, schudt me de hand, noemt terloops zijn voornaam, maar nadrukkelijk en met stemverheffing zijn achternaam. Ik kijk verrast, heel even en per ongeluk. Het ontgaat hem niet. Hij is gelukkig, die knecht die directeur is geworden van een lege N.V.’

Necrologie jan Bomans door Kees ter Linden, in Haarlems Dagblad van 11-11-2000
Necrologie jan Bomans door Kees ter Linden, in Haarlems Dagblad van 10-11-2000
Vervolg necrologie uit het Haarlems Dagblad van 10-11-2000
Vervolg necrologie uit het Haarlems Dagblad van 10-11-2000
Nog een portretfoto van Jan Arnold Bomans
Nog een portretfoto van Jan Arnold Bomans
Janb

Jan Arnold Bomans op 21 januari 1979 in de uitspanning Kraantje Lek in Overveen gefotografeerd door Pierre Valkering

Jan Bomans, toenmalig gemeenteraadslid, in gesprek tijdens de officiële opening van showroom weverij De Ploeg uit Bergeyk in het Oude Slot te Heemstede, 1969 (foto Textielmuseum Tilburg)
Jan Bomans, toenmalig gemeenteraadslid, in gesprek tijdens de officiële opening van showroom van weverij De Ploeg uit Bergeijk in het Oude Slot te Heemstede, 1969 (foto TextielMuseum Tilburg)
J.A.Bomans, gemeenteraadslid in Heemstede, deelt kaasblokjes uit tijdens opening van nieuwe toonzaal De Ploeg uit Bergeyk in het Oude Slot . Links acyhter hem staat journalist Arie Kramer (foto TextielMuseum Tilburg)
J.A.Bomans, gemeenteraadslid in Heemstede, deelt kaasblokjes uit tijdens opening van nieuwe toonzaal De Ploeg uit Bergeyk in het Oude Slot . Links achter hem staat journalist Arie Kramer (foto TextielMuseum Tilburg)
J.A.Bomans in gesprek tijdens opening van toonzaal textielfirma De Ploeg in Heemstede, 28 maart 1969.
J.A.Bomans met kaasblokje en colaglas in gesprek tijdens opening van toonzaal Weverij De Ploeg in Heemstede, 28 maart 1969 (fotocollectie TextielMuseum Tilburg)
Afscheidsfoto van de gemeenteraad Heemstede in 1970. Achterste rij staand v.l.n.r.: dr.J.de Ruiter, H.Smit, dr.J.v.d.Briel, secretaris mr.J.Kruitwagen, ing.M.v.d.Hulst, ir.D.Enschedé. Middelste rij: H.Verkouw, C.Brandsma, M.Scheer, Th.Verhoeven, en G.Willermse. Voorste rij: mw.mr.A.Gaasterland-Braaksma, mr.O.van Wijk, mw.H.v.d.Meulen-Houwer, H.Rücker, H.van Ark, dr.J.van Berckel en G.Kuiper. Helemaal vooraan nederig gehurkt maar duidelijk aanwezig: J.Bomans (toen Noodraad van de Boerenpartij), w.drs.E.Vriezendorp-de Clercq en J.Beijen.
Afscheidsfoto van de gemeenteraad Heemstede in 1970. Achterste rij staand v.l.n.r.: dr.J.de Ruiter, H.Smit, dr.J.v.d.Briel, secretaris mr.J.Kruitwagen, ing.M.v.d.Hulst, ir.D.J.Enschedé. Middelste rij: H.J.Verkouw, C.Brandsma, M.Scheer, Th.Verhoeven, en G.Willemse. Voorste rij: mw.mr.A.Gaasterland-Braaksma, mr.O.van Wijk, mw.H.v.d.Meulen-Houwer, H.Rücker, H.van Ark, dr.J.van Berckel en G.Kuiper. Helemaal vooraan nederig gehurkt maar duidelijk aanwezig: J.Bomans (toen Noodraad van de Boerenpartij), w.drs.E.Vriezendorp-de Clercq en J.Beijen.
Afscheidsfoto gemeenteraad 1966-1970 op 27 augustus 1970 gemaakt voor het raadhuis van Heemstede. V.l.n.r. Gerad Kuiper, dr. J. van Berckel, C.Brandsma, H.van Ark, M.Scheer, mw. mr.A.Gaasterland-Braaksma, secretaris mr. J.Kruitwagen, mw. H.v.d. Meulen-Houwer, ir. D.Enschedé, loco-burgemeester mr. O.van Wijk, G.Willemse, mw. drs.E.Vriesendorp-de Clercq, dr. J.v.d. Briel, ing. M.v.d.Hulst, Tyh. Verhoeven, H. Smit, dr. Jan de Ruiter, J.Beijen (zoon van vroegere minister van Buitenlandse Zaken), Jan Bomans, Herman H.Rücker
Afscheidsfoto gemeenteraad 1966-1970 op 27 augustus 1970 gemaakt voor het raadhuis van Heemstede. V.l.n.r. Gerard Kuiper, dr. J. van Berckel, C.Brandsma, H.van Ark, M.Scheer, mw. mr.A.Gaasterland-Braaksma, secretaris mr. J.Kruitwagen, mw. H.v.d. Meulen-Houwer, ir. D.Enschedé, loco-burgemeester mr. O.van Wijk, G.Willemse, mw. drs.E.Vriesendorp-de Clercq, dr. J.v.d. Briel, ing. M.v.d.Hulst, Th. Verhoeven, H. Smit, dr. Jan de Ruiter, J.Beijen (zoon van vroegere minister van Buitenlandse Zaken), J.A.BOMANS (, Herman H.Rücker
Foto genomen bij de opening van een Godfried Bomans-tentoonstelling in 1977 in de gemeentelijke openbare bibliotheek van Heemstede. Jan Bomans tweede van rechts. Achter een vitrine in geanimeerd gesprek van links naar rechts: dr. Edward Brongersma, Simon Carmiggelt en Michel van der Pas. Achter hen links burgemeester Quarles van Ufford en daarnaast J.K. Bangert. Rechts van hen de heer D.Hessels.
1978: bij de presentatie van boek en grammofoonplatenalbum: Bomans was de naam met van links naar rechts: Jan Bomans, Michel van der Plas. samensteller Tony van Verre, Simon Carmiggelt en Harry Prenen
Op27april1977 werd een Bomanszaal geopend in restaurant De Geleerde Man in Bennebroek, alsmede een Bomanstulp ten doop gehouden, gekweekt door Frans Roozen. Udo J.Buys schreef hierover in het Haarlems Dagblad van 18 april 1977. Op de foto zien we van links naar rechts: Michel van der Plas, Mia Bomans-Snelder, Arie Siliakus, Jan Bomans en Frans Roozen.
Scan1557

Multatuli bijeenkomst bij boekhandel Blokker in Heemstede. V.l.n.r. Paul van ’t Veer, Clemens Hoevenaars en Jan Bomans (broer van Godfried. Uit: 50 jaar boekhandel Blokker, 2005 

Jan Bomans en rechts naast tem zijn echtgenote Mia Bomans-Snelder bij de opening van een tentoonstelling gewijd aan Godfried Bomans in de openbare bibliotheek van Waddinxveen op 2 oktober 1987
Jan Bomans en rechts naast hem zijn echtgenote Mia Bomans-Snelder bij de opening van een tentoonstelling gewijd aan Godfried Bomans in de openbare bibliotheek van Waddinxveen op 2 oktober 1987. Rechts Michel van der Plas en diens echtgenote.
Jan Bomans schaterend in de Heemsteedse bibliotheek tussen de wethouders mw. S.Noorman-den Uyl en S.Baar
Jan Bomans schaterend in de Heemsteedse bibliotheek tussen de wethouders mw. S.Noorman-den Uyl en S.Baar
Jan Bomans als spreker bij het Godfried Bomans Genootschap bij Brinkmann-Haarlem. De tweede dame rechts van de spreker is schilderes Aleid Slingerland, met links een zuster van haar. Rechts van mevrouw Slingerland zien we bestuurslid van het Godfried Bomans Genootschap: Jan Bouwer en helemaal rechts onderaan dichteres en vertaalster Lenie van Wijk
Jan Bomans in zijn werkkamer te Heemstede in een interview met het Haarlems Dagblad over zijn broer Godfried op 24 augustus 1994:
Jan Bomans in zijn werkkamer te Heemstede in een interview met het Haarlems Dagblad over zijn broer Godfried op 24 augustus 1994: “Ik mis hem nog elke dag.” (foto Poppe de Boer)
De heer Jan Arnold Bomans biedt burgemeester N.H.van den Broek-Laman Trip in de Heemsteedse bibliotheek een exemplaar van de Heemsteder aan. Daartussen Hans Krol en Kors Busbroek (foto Vincent Martin)
Jan Bomans bij de onthulling van een sculptuur bij de Godfried Bomans School in Ede
Jan Bomans bij het medium Lesliev Flint in Londen. Uiterst rechts Maarten Nederhorst van de NOS.
Jan Bomans bij het medium Leslie Flint in Londen. Uiterst rechts Maarten Nederhorst van de NOS. Die maakte in 1974 een radiouitzending: ‘Zou er dan toch leven na de dood bestaan?’ Godfried Bomans kwam bij die sessie niet door, maar zijn geleidegeest Mickey fungeerde als intermediair. In een gesprek waarin 20 feitelijke gegevens werden genoemd bleken er 17 juist te zijn en de overige 3 onduidelijk.
boom
Een record bereklauw in de tuin van huize Elba in Heemstede (Haarlems Dagblad, 7-8-1987)
Jan Bomans. Portret van fotograaf Eddy de Jongh
Jan Bomans. Portret van fotograaf Eddy de Jongh
Het gebouw van r.k. drukkerij en uitgeverij Spaarnestad aan de Nassaulaan in Haarlem in de periode van het rijke roomse leven. Hier was ook het fotoarchief gevestigd. (foto J.P.Teengs)
Tekstbord op tentoonstelling Studio Spaarnestad in Museum Haarlem, 5 juni – 18 oktober 2021
Spaarnestad1

Kleurendruk van drukkerij en uitgeverij De Spaarnestad in Haarlem, alwaar Jan Bomans het rijke fotoarchief beheerde

Uitgeverij de Spaarnestad is in 1906 opgericht. De eerste decennia zijn voor de uitgegeven tijdschriften, zoals sinds 1910 voor de Katholieke Illustratie zo al bewaard (in het begin zijn foto’s in de prullenbak beland) in dozen bewaard. Vanaf 1923 zijn gebruikte foto’s bewaard in mappen. Pas veel later zijn stalen opbergkasten aangeschaft. J.A.Bomans werd hoofd en ontwikkelde een foto-classificatiesysteem., Intussen met vast personeel uitgebreid is hert archief in november 1973 met VNU verhuisd met De Geïllustreerde Pers naar een nieuw kantoorgebouw van de Verenigde Nederlandse Uitgeverijen in Schalkwijk. Mede dankzij schenkingen en aankopen is de collectie uitgebreid tot circa 2 miljoen stuks tot één van de grootste en belangrijkste fotoarchieven in Europa. Na tijdelijke verhuizing naar een pand aan het Groot Heiligland, waar Rob Molenkamp als hoofd fungeerde, uiteindelijk verhuisd naar het Nationaal Archief in Den Haag
De werkruimte van fotoarchief in de Spaarnestad aan de Nassaulaan in Haarlem. Achteraan zien we de heer Gierstberg, medewerker van het eerste uur. Staande voor hem J.A.Bomans, hoofd van de afdeling, die het Codec-zoeksysteem ontwierp (1983)
De werkruimte van fotoarchief in de Spaarnestad aan de Nassaulaan in Haarlem. Achteraan zien we de heer Gierstberg, medewerker van het eerste uur. Staande voor hem J.A.Bomans, hoofd van de afdeling, die het Codec-zoeksysteem ontwierp (1963)
Inspecteur Molijn (op de rug gezien) gegroet archivaris Jan Bomans tussen de archiefkasten van Spaarnestad Archief in Haarlem circa 1965(foto Peike Reintjes)
Inspecteur Molijn (op de rug gezien) begroet archivaris Jan Bomans tussen de archiefkasten van Spaarnestad Archief in Haarlem circa 1965 (foto Peike Reintjes)
Vooromslag van een speciale uitgave in 1986 verschenen bij gelegenheid van een fototentoontelling Spaarnestad in De Vishal Haarlem. Met een oude afbeelding van persfotograaf Van Es. Expositie en catalogus kwamen tot stand met medewerking van Tineke Luijendijk, Frido Troost, Rob Molenkamp, Leo Divendal, Louis Zweers, Tineke Henstra, J aap Sluis en Harm Botman.
In 1986 is de collectie van uitgeverij Spaarnestad (tijdelijk) overgedragen aan de Stichting Nederlands Foto & Grafisch Centrum in het stadhuis van Haarlem. Op bovenstaande foto J.A.Bomans die in de jaren 70 archivaris was en uitleg gaf (Haarlems Dagblad, 5 september 1986)
Jan Bomans (rechts) met journalist en oud-schooldirecteur Har Wolthuis (in 2018 op 87-jarige leeftijd overleden) (foto Ton van den Brink)
Bij de oprichting van het onafhankelijke Spaarnestad Photoarchief te Haarlem in 1986. Rechts Theo van Houts, in het midden Jan Bomans.
Bij de oprichting van het onafhankelijke Spaarnestad Photoarchief te Haarlem in 1986. Rechts Theo van Houts, in het midden Jan Bomans
Foto van de archiefkasten in het voormalig Spaarnestad Fotoarchief
Op 22 februari 1988 ontving de intussen gepensioneerde archivaris Jan Bomans van het Spaarnestad-fotoarchief een delegatie der leden van genootschap Het Beschreven Blad. Vooraan zittend v.l.n.r. Jan Keijser, Huib van Krimpen, Flip Mayer, Bert Veen, Astrid Hammond, Tesselschade Andriessen. 1e rij: Leo Vos, ?, Ab van der Steur, Harm Botman, Bert Sliggers, Jan Dekker, Jan Snoep, Erik Schots, Harry Hendriks. Bovenste rij: Henk van Galen,, Clemens Hoevenaars, Pieter Proost, Cees van Steijnen, Hans Rombouts, Hans Krol en Theo Hopman.
Op 22 februari 1988 ontvingen Gert Roozendaal, voorzitter van N.F & G.C. èn de intussen gepensioneerde archivaris Jan Bomans van het Spaarnestad-fotoarchief een delegatie der leden van genootschap Het Beschreven Blad. Voorste rij zittend v.l.n.r. Jan Keijser, Huib van Krimpen, Flip Mayer, Bert Veen, Astrid Hammond, Tesselschade Andriessen. 1e rij: Leo Vos, ?, Ab van der Steur, Harm Botman, Bert Sliggers, Jan Dekker, Jan Snoep, Erik Schots, Peter Hendriks. Bovenste rij: Henk van Galen, Clemens Hoevenaars, Pieter Proost, Cees van Steijnen, Hans Rombouts, Hans Krol en Theo Hopman. Helemaal vooraan heeft Jan Bomans op de grond zitting genomen.
Hammond
9 maart 2019 overleed op 80-jarige leeftijd in Alassio, Italië: Astrid Hammond, oud-kinderarts in ziekenhuis Joannes de Deo (Elisabeth’s Gasthuis),. Zij was o.a. lid van kunstenaarsvereniging ‘Kunst Zij Ons Doel’ (KZOD) en van bibliofiel en grafisch genootschap ‘Het Beschreven Blad’ in Haarlem. (Haarlems Dagblad, 13-3-2019)
Bloemstilleven door Astrid Hammond. Schilderij hangt in het moratorium van EG, Spaarne Gasthuis in Haarlem (foto J.P.Teengs)
Scan van een artistieke bijdrage van Astrid Hammond voor Het Beschreven Blad, 1988.
Jan Bomans als bomoloog
Jan Bomans als bomoloog

Nota Bene. Zie ook:   1937 een practical joke van Jan en Godfried Bomans tijdens wereld-jamboree.

Godfried achteraf bekeken. Bussum, Centripress, 1978. Omslagtekening Jaap Nieuwenhuis
Uitnodigingskaart voor presentatie van het boek 13 juli in de openbare bibliotheek van Heemstede
Uitnodigingskaart voor presentatie van het boek 13 juli 1978 in de openbare bibliotheek van Heemstede
Brongersma15

Wethouder Cees Sprangers van Heemstede overhandigt  6 april 1977 het eerste exemplaar van Jan Bomans’ ‘Godfried achteraf bekeken’  aan dr.Edward Brongersma in de Heemsteedse bibliotheek

bom1
Jan Bomans bij boeken van Godfried op het boekenbal in ’t Oude Slot te Heemstede, links mw.Koomen
bom2
Jan Bomans bij Sinterklaas
Bomansjan
‘Godfried Bomans Genootschap springlevend’ Jan Bomans als spreker over zijn broer. Uit: de Heemsteder van 26 november 1993
Jan Bomans onthult een monument voor de Godfried Bomans School in Ede, 5 september 1971. Links staat zijn vrouw met een boeket bloemen naast de directeur van de school
Onthulling in de regen van een Bomans-boom tegenover Parklaan 12, waar Godfried als kind woonde, te Haarlem in 1995. In het midden wethouder P.H.Schouten en derde van rechts broer Jan Arnold Bomans.
Onthulling in de regen van een Bomans-monument tegenover Parklaan 12, waar Godfried als kind woonde, te Haarlem in 1995. In het midden wethouder P.H.Schouten en derde van rechts broer Jan Arnold Bomans.
Voorzijde van 'Bomen bij Bomans' ; uitgave t.g.v. het planten ener Bomans-boom op 25 maart 1995 voor het huis Parklaan 12 te Haarlem waar Godfried Bomans zijn kinderjaren beleefde.
Voorzijde van ‘Bomen bij Bomans’ ; uitgave t.g.v. het planten ener Bomans-boom op 25 maart 1995 voor het huis Parklaan 12 te Haarlem waar Godfried Bomans zijn kinderjaren beleefde.

Journalist en Bomansiaan Cees van den Berg in ‘Bomans waar zijn uw supporters? over een bijeenkomst van het Godfried Bomans Genootschap in restaurant De Geleerde Man te Bennebroek In: Algemeen Dagblad, 1 juni 1982 met foto’s van Gerard van Bree

Jan Bomans, centrale figuur binnen het Godfried Bomans Genootschap
‘Kisten vol’; Hans Krol tot secretaris gemaakt – door Cees van den Berg
Vervolg Algemeen Dagblad, 1-6-1982
Aanwezige leden van het Godfried Bomans Genootschap. Van links naar rechts: A.J.Schneiders, ?, Jan Bomans, Jan Henry, T.C.Wielsma, Wim Harmsen, Hans Krol, Wim Knoops, Leendert van Dik, Marijke Weijters, Fred Berendse, Aleid Slingerland, Lenie van Wijk (met dank aan Frank van der Voordt)
Vooromslag van 'Hyacintegeur en bisschopwijn; kroniek van honderd jaar wel en wee van blekers en kwekers, burgers en buitenlui in en rond een Heemsteedse parochie' met bijdragen van o.a. Jan Bomans en Herman Hofhuizen. 1979
Vooromslag van ‘Hyacintegeur en bisschopwijn; kroniek van honderd jaar wel en wee van blekers en kwekers, burgers en buitenlui in en rond een Heemsteedse parochie’ met bijdragen van o.a. Jan Bomans en Herman Hofhuizen. 1979
Bomansjan
Evenals zijn broers Arnold en Rex werkte Jan (Arnold) Bomans mee aan de Elsevier-uitgave’Herinneringen aan Godfried Bomans, onder redactie van Michel van der Plas
janbomans1

Verrassende trilogie van Jan Bomans, door Hans Krol, uit Godfried, nummer 2, september 1997 (1)

janbomans2Vervolg trilogie Jan Bomans (2): De Villa Borghese

janbomans3

                                     Slot van: Verrassende trilogie van Jan Bomans (3)

Vooromslag van boek: de Villa Borghese in het hart van Holland; door Jan Bomans

Aanbieding van het boek Villa Borghese door de uitgeefster aan Jan Bomans in de Regentenzaal, Jansstraat, Haarlem, 17-8-1997
In de stoel van Godfried. Bussum, Centripress, 1977
Bovenstaand Sint Nicolaasvers vervaardigde Godfried Bomans op 5 december 1971 voor zijn broer Jan.
Bovenstaand Sint Nicolaasvers vervaardigde Godfried Bomans op 5 december 1971 voor zijn broer Jan.
J.A.Bomans schreef honderden 'ingezonden stukken', veel in relatie tot het verkeer. Hier uit de Heemsteedse Courant van 23-11-1990 als voorzitter Anti-bussluis-comité Johan Wagenaarlaan.
J.A.Bomans schreef honderden ‘ingezonden stukken’, veel in relatie tot de verkeersproblematiek. Hier uit de Heemsteedse Courant van 23-11-1990 als voorzitter Anti-bussluis-comité Johan Wagenaarlaan.
Elba
Oude ansichtkaart van huize Elba aan de Herenweg in Heemstede (Delcampe)
broers

De broers Arnold, Godfried en Rex op de 50ste verjaardag van Jan Bomans in 1965

Jan Bomans bij een liefst 3,6 meter hoge Berenklauw in de tuin van 'Elba'. Op de achtergrond 'Stella Duce' aan de Herenweg in Heemstede
Jan Bomans bij een liefst 3,6 meter hoge Berenklauw in de tuin van ‘Elba’. Op de achtergrond ‘Stella Duce’ aan de Herenweg in Heemstede (7 augustus 1987)
En broer Godfried Bomans in diens tuin te Bloemendaal
En broer Godfried Bomans in diens tuin te Bloemendaal
vier
Vier Heemstedenaren tijdens een bijeenkomst van het Godfried Bomans Genootschap in Brinkmann-Haarlem. V.l.n.r.: Jan Bomans, Hans Krol, Luuc van der Ouw en Har Wolthuis (De Heemsteder, 26-11-1993)
Jan Bomans en dr. Peter van Zonneveld in de Heemsteedse bibliotheek naar aanleiding van een voordracht die de Leidse literatuurhistoricus en co-samensteller van De Werken hield op 16 september 1996 (Heemsteder, 25-9-1996)
Jan Bomans doneert een bijdrage voor de actie 'Open het Dorp' in de RAI-Amsterdam (1962)
Jan Bomans doneert een bijdrage voor de actie ‘Open het Dorp’ in de RAI-Amsterdam (1962)
16 mei 1972 Jan Bomans heit de eerste paal bij de bouw van de Godfried Bomansschool in Rijswijk
16 mei 1972 Jan Bomans heit de eerste paal bij de bouw van de Godfried Bomansschool in Rijswijk. ‘Bonifatius wordt Bomans’ stond er op een spandoek toen Jan Arnold geassisteerd door zijn zoon Arnold de eerste paal sloeg van de gloednieuwe Godfried Bomansschool waarvoor de oude naam Bonifatius moest wijken.  [13 februari 1974 is de school geopend door de weduwe van Godfried Bomans; op 17 juli 2015 brandde het schoolgebouw af, mogelijk als gevolg van brandstichting]
jan
Multatuli bij boekhandel Blokker in Heemstede. Op de foto van links naar rechts: Paul van ’t Veer, Clemens Hoevenaars en Jan Bomans
janbomans

Vrolijkheid tijdens de opening van de Bomanszaal en doop van een statige rode tulp vernoemd naar Godfried Bomans in  restaurant de Geleerde Man te Bennebroek. Op de foto van links nar rechts: Michel van der Plas, Mia Bomans-Snelder, restaurateur Arie Siliakus, Jan Bomans en kweker Frans Roozen (Haarlems Dagblad, 28 april 1977).

J.A.Bomans bij de opening van de Godfried Bomansschool in Ede.
J.A.Bomans bij de opening van de Godfried Bomansschool in Ede
janbomans
Jan Bomans neemt afscheid van het burgemeestersechtpaar Quarles van Ufford in 1978
Jan Bomans in de diergaarde Blijdorp, Rotterdam
Jan Bomans in de diergaarde Blijdorp, Rotterdam (Fred Berendse)
Bij de 21ste bijeenkomst van het Godfried Bomans Genootschap op 9 april 1983 in restaurant Lion d’Or te Haarlem. Van links naar rechts: Thea Swillens (voorzitter), Harry Prenen, daarachter JAN BOMANS en mevrouw Prenen.
Van links naar rechts: Jan Bomans, Harry Prenen mevrouw Prenen, Frank van der Voordt en Hans Krol (9   april 1983, bijeenkomst Godfried Bomans Genootschap in Lion d’Or Haarlem)
V.l.n.r. Jan Bomans, Luuk van der Ouw en Hans Krol tijdens een bijeenkomst van het Godfried Bomans Genootschap in Brinkmann Haarlem
bomen
Bomen bij Bomans. Jan Bomans geeft uitleg en wethouder Haverkort uit Haarlem plant een boom nabij Parklaan 12 (de Heemsteder, 5 april 1995)
Klassefoto van de derde klas Triniteitslyceum, Zijlweg Haarlem. Pater Augustijn Eusebius Peters gaf latijn, later ook bekend als volksprediker. Vóór hem v.l.n.r
Klassefoto van de derde klas Triniteitslyceum, Zijlweg Haarlem. Pater Augustijn Eusebius Peters gaf Latijn, later ook bekend als volksprediker. Vóór hem v.l.n.r: Gerard van de Pavoordt, later Benedictijn van de Paulus-abdij in Oosterhout, naast hem Harry Prenen. Uiterst links Jan de Wit, later werkzaam in de uitgeverijwereld en daarnaast Jan Bomans.
Jan Bomans biedt een knipsel aan aan burgemeester N.N.van den Broek-Laman Trip. Daarachter Hans Krol en Kors Busbroek (foto Vincent Martin)
Kort voor het overlijden van Harry Prenen op bezoek bij zijn vriend Jan Bomans, gemaakt foto in de tuin van huize Elba. De koektrommel in hun midden maar Prenen gaf de voorkeur aan een sigaartje.
Kort voor het overlijden van Harry Prenen op bezoek bij zijn vriend Jan Bomans, gemaakt foto in de tuin van huize Elba. De koektrommel in hun midden maar Prenen gaf de voorkeur aan een sigaartje.
Het door Jan Bomans ontworpen classificatiesysteem voor foto's, overgenomen door het Institute for Concrete Matter' van Frido Troost in Haarlem. Uit een artikel door Flip Bool, in: Boekenpost, nummer 122, bov/dec 2012.
Het door Jan Bomans ontworpen classificatiesysteem voor foto’s, overgenomen door het Institute for Concrete Matter’ van Frido Troost in Haarlem. Uit een artikel door Flip Bool, in: Boekenpost, nummer 122, nov/dec 2012.
jan
Jan Bomans als dirigent  voor de medewerkster van het Spaarnestadfotoarchief in 1964
5 december 1971 verraste Godfried Bomans zijn broer Jan met een surprise èn een Sinterklaasgedicht
'Dim Dom', verzen Jan Bomans; tekeningen Carel Voges. Uit: De Tijd van 13-12-1955
‘Dim Dom’, verzen Jan Bomans; tekeningen Carel Voges. Uit: De Tijd van 13-12-1955

Fred Oster Jan Bomans in AVRO’s nachtdienst

Bomansjan2

Jan Bomans was een liefhebber van boeken, foto’s en archieven. Hier is hij thuis bezig achter zijn bureau in de werkkamer van huize Elba (foto Pierre Valkering) 

sinterklaasgedicht
Sinterklaasgedicht van Godfried  Bomans voor broer Jan Bomans (De Werken)

Jan Bomans legt bloemen op de sterfdag op het graf van zijn broer Godfried

janbomans.jpg
Jan Bomans in ze studeerkamer van zijn privédomein ‘Elba’. (Heemsteeds Weekblad, 11-7-1996)
bomans1
J.A.Bomans in 1982 gefotografeerd met onze jongste dochter Angelique Krol

Bijlage 1: Een anecdote uit: het levensverhaal van Wim van Es, opgetekend door John Linse. De Arbeiderspers, 1995

Est
Vooromslag van de biografie over wielrenner Wim van Est

‘Er lopen in ons land twee sporthelden rond die getooid zijn met dezelfde bijnaam: ijzeren Rinus (Michels) en ijzeren Willem, voormalig wielrenner Wim van Est (* 1923). De legende neemt een aanvang in 1951, het jaar dat hij als eerste Nederlander de gele trui over z’n schouders trekt, om twee dagen later definitief in de collectieve herinnering te worden bijgezet: vanwege zijn spectaculaire val van enkele tientallen meters in een ravijn tijdens de afdaling van de Aubique. Op dat moment had hij een voorsprong van 23 minuten op de latere winnaar Koblet. Zijn Pontiac-horloge deed ’t nog (voor dit aanbod komt hebben we al de nodige anekdotes gelezen over deze mannetjesputter uit het Brabantse Fijnaart). Voor menig succesvolle wielercarrière gold destijds dat je arm, katholiek en van boerenafkomst moest zijn. Als tweede uit een gezin van zestien (!) kinderen voldoet Van Est geheel aan dit beeld. Een calculerende burger avant-la-lettre voor het smokkelen van vijfhonderd kilo tabak verdween hij – net zes maanden getrouwd – voor een half jaar in de Bredase Koepel. Tijdens WOII zette Van Est als onderduiker een illegale groene-zeepziederij op en allerhande handeltjes waar veel zwart geld mee werd verdiend. Zijn indrukwekkende palmares is het resultaat van talent, doorzettingsvermogen en handelsgeest. Er wordt ook flink geslikt en geflikt, met vermelding van nam en toenaam. En in 1964, op 42-jarige leeftijd, stopt hij. Om een snackbar te beginnen, die na een inbraak weer wordt verkocht. Jan (de broer van Godfried) Bomans doet hem het idee aan de hand om bosgrond te verkopen vanwege de humus. De zaken lopen gesmeerd totdat de FIOD langskomt: hij moet 1,2 miljoen ophoesten. Kortom, een bewogen leven’ (Nieuwe Revu, 12-19 juli 1995) 

Bijlage 2:  In februari 1970 schreef de student Pierre Valkering uit Beemster (de latere pastoor van de Vredes- en Obrechtkerk in De Pijp te Amsterdam – overigens begin 2017 vertrokken na jarenlange onenigheden met de bisschop) een werkstuk, getiteld ‘Godfried en God’, waarin hij heeft gepoogd Bomans’ religieuze beweegredenen en de gevolgen daarvan voor zijn werk enigszins te structureren. De scriptie is aanwezig in de bibliotheek van de Heemstede-collectie van het Noord-Hollands Archief, locatie Kleine Houtweg Haarlem. Daaruit hoofdstuk 11: een interview met de broer Jan Bomans: ‘Zondag 21 januari 1979 maakte ik kennis met de heer Jan Bomans, de broer van Godfried. Ik had gevraagd hem te mogen interview  over het onderwerp van mijn scriptie “Godfried en God”. Jan Bomans heeft twee boeken over zijn broer samengesteld, te weten “In de stoel van Godfried” en “Godfried achteraf bekeken”. Meneer Bomans bleek een innemende persoon te zijn die bovendien aan een enkel woord genoeg om meteen van wal te steken wat de rol van de interviewer natuurlijk aanzienlijk vergemakkelijkte. We begonnen met de door mij voorgestelde en zo genoemde “Bomans sightseeing tour”.  Allereerst was daar “Berkenrode”, het enorme huis waar de kindertjes Bomans opgroeiden. Het was nu een soort leeratelier en de kamer waar Godfried : Pieter Bas”en de Sprookjes schreef was gedegradeerd tot opslagruimte. Dit huis was inderdaad een zo imponerende figuur als vader Bomans geweest moet zijn waardig. Het had echt wat je noemt “stijl”

foto’s van Berkenrode in winterpracht door Pierre Valkering, 1979
J.A.Bomans en Pierre Valkering

We vervolgden onze rit, of beter gezegd glijtocht want de straten waren overal opgevroren,door de stad aan wier inwoners door Godfried zulke hoogstaande en specifieke eigenschappen werden toegeschreven. Zo kwamen wij in de Zonnelaan bij het huis waar Godfried na zijn huwelijk zijn intrede deed. Het maakt deel uit van een soort hofje met vier poorten, huizen rond een gemeenschappelijke tuin, dat nu op de monumentenlijst staat. Het werd gebouwd door de socialistische architect  J.B.van Loghem die er ongetwijfeld zijn principes en ideeën in verwezenlijkte maar die niet voor een degelijke fundering zorgde wat door de huidige bewoners intens wordt betreurd. Voor nummer 17 was een bejaarde daar juist het ijs van de ruiten van haar DAF aan het afschrapen. Meneer Bomans stapte meteen op haar af en ze bleek mevrouw Van Waveren, de vroegere buurvrouw van Godfried te zijn. Ze vroeg of we binnen wilden komen omdat zij nog wat herinneringen aan Godfried in haar bezit had. Dit bleken de eerste druk van “Pa Pinkelman”, een ansichtkaart uit Rome met het opschrift: “Vergeet de was niet binnen te halen want het gaat regenen. Hier niet”,  en een brief die ging over het omhakken van een boom die de tuin van mevrouw van Waveren, beschaduwde. Godfried was hier van de ene kant op tegen omdat de nieuwe eigenaar het huis met de boom erbij gezien had, maar wilde het van de andere kant toch wel doen omdat hij wist dat het de nieuwe eigenaar niet uitmaakte. Ook deze brief liet duidelijk zijn schrijfkunst zien. Voor hem maakte het niet uit of zijn publiek hel Nederland of slechts een enkele persoon was. Mevrouw van Waveren vertelde een anekdote die ik hier ik optekenen om deze voor het nageslacht te behouden hoewel ik niet de pretentie heb dat deze scriptie door meer dan tien personen gelezen zal worden. Godfried zelf komt er overigens niet in voor. De oude mevrouw Bomans, Godfrieds moeder dus, kwam eens een keer bij mevrouw van Waveren binnenlopen, ging zitten en begon uitgebreid tegen haar te praten. Na een half uur vroeg ze: “Waar blijft Pietsie (de vrouw van Godfried) toch?” Het huis van mevrouw van Waveren leek namelijk erg op dat van haar buren, ook wat de inrichting betrof. Mevrouw van Waveren was ook kunstzinnig aangelegd. Mevrouw van Waveren had gedacht dat ze bij Pietsie op bezoek was. Ze stond dan ook meteen op en ging een huis verder. Hoewel slechts weinig om het lijf hebbend, is deze “petite histoire” toch tekenend voor het feit hoe onwennig mensen die dat niet gewend waren stonden tegenover seriebouw. Zeker als zij uit het aan villa’s zo rijke Heemstede kwamen. 

Bij de Zonnelaan met Jan Bomans en mevrouw van Waveren (foto’s Pierre Valkering)

Toen ik tijdens de rit naar het kerkhof de opvallende afwezigheid van “gewone” huizen in Bloemendaal tegenover de heer Bomans opmerkte zei deze dat in zijn jeugd het gerucht hardnekkig de ronde deed dat Bloemendaal meer belasting opdracht dan de gehele provincie Drenthe. Zo stond ik dan voor het graf van Godfried. Zijn steen is slechts eenvoudig. Dit heeft hij met velen andere”groten” gemeen. “Goede wijn behoeft geen krans”. Rondom hem liggen vrienden, zoals zijn wiskundeleraar van het Triniteitslyceum, dr. Fuss, recht tegenover hem. Het was een mooi kerkhof, met veel mooie bomen. Op het graf lagen twee verse bloemstukken die bevroren waren. Na een aantal pogingen lukte het meneer Bomans toch de kaarsen te laten branden. “Ze zijn er ten slotte voor”

Jan Bomans bij het graf van zijn broer Godfried (foto’s Pierre Valkering)

In de uitspanning “Kraantje Lek’ in de duinen bij Overveen werden altijd de bijeenkomsten van “The Dutch branch of the Dickens society” gehouden. Alles ademt er de sfeer van weleer. In de koffiekamer had ik, bij kaarslicht, het gesprek met meneer Bomans. Om ongeveer zes uur vertrokken we weer nadat een in het zwart gestoken ober (inclusief strik) de ontmoeting vereeuwigd had. Bij meneer Bomans thuis, waar ik aansluitend was uitgenodigd om te dineren, maakte ik kennis met zijn achterban, met zijn vrouw en zoon Arnold, Tijdens het eten ontpopte de heer Bomans zich als een actief participant in de gemeentelijke politiek. Samen met nog iemand anders vormt hij het comité “Heemstede waakzaam!”. De naam is zo gekozen met het oog op krantenpublicaties: men denkt te maken te hebben met een belangengroep van enige omvang! Ik werd weer op de trein gezet nadat meneer Bomans nog even mijn exemplaar van “Godfried achteraf bekeken” getekend had en liet de stad die door Godfried zo bejubeld was in snel tempo achter mij.”, aldus een jonge Pierre Valkering die Jan Bomans over zijn broer interviewde over de religiositeit van Godfried. (Scriptie’Godfried en God’is  aanwezig in Heemstede-collectie van het Boord-Hollands Archief, locatie Kleine Houtweg, nummer 6348). 

Jan Bomans, Arnold, echtgenote Mia Bomans-Snelder en Pierre Valkering in huize Elba te Heemstede. aan de muur een begin 19e eeuwse gravure van huize Welgelegen, het Provinciehuis, afkomstig van zijn vader, gedeputeerde mr.J.B.Bomans

t===================================================== Op 27 juni overleed op 93-jarige leeftijd Maria Christina Wilhelma ‘Mia’ Bomans-Snelder, diëtiste, culinair publiciste van formaat en weduwe van Jan Bomans. Zij was de laatste nog levende telg uit een gezin van negen kinderen. Haar man Jan Arnold Bomans heeft zij bij de Spaarnestad leren kennen. Uit dit huwelijk is één zoon Arnold geboren. Geëmancipeerd als zij al vroeg was hield zij als diëtiste/publiciste haar meisjesnaam aan. Woonachtig op huize Elba aan de Herenweg was voor hem de werkkamer boven en voor haar de keuken bij uitstek hèt domein. De uitvaartdienst onder leiding van pastor Visser had plaats op 2 juli in de parochiekerk van de H.Bavo in Heemstede. Aansluitend is Mia Bomans begraven bij haar echtgenoot op de begraafplaats Berkenrode. Bij de ter aarde bestelling droeg dichteres Erzsébet Hatvari een grafdicht voor: ‘Over de plons in het water’ uit haar in eigen beheer uitgegeven bundel ‘Op de riffen’ uit 1994.

Overlijdensbericht Mia Bomans-Snelder
Overlijdensbericht Mia Bomans-Snelder

Mia Snelder publiceerde over culinaire aangelegenheden voor Albert Heijn, uitgeverij de Spaarnestad (Libelle) en in dagblad de Telegraaf en had enige tijd ook een radiorubriek met recepten.  Zij heeft voorts een twintigtal boekpublicaties op haar naam staan, waarvan onderstaand een overzicht van voornamelijk in de Koninklijke Bibliotheek aanwezige werken. In het Lectuur repertorium onder redactie van Joris Baers worden de praktische kookboeken van Mia Snelder aanbevolen voor vrouwen. 

De redactieleden van het blad Libelle op hun kantoor van de Spaarnestad in Haarlem. Helemaal rechts met een schaal hapjes is culinair schrijfster Mia Snelder. Tweede van links zien we mej. Van Liempt (foto Henk Hilterman, 1947)
De redactieleden van het blad Libelle op hun kantoor van de Spaarnestad in Haarlem. Helemaal rechts met een schaal hapjes is culinair schrijfster Mia Snelder. Tweede van links zien we mej. Van Liempt (foto Henk Hilterman, 1947)

– Sneller koken: 333 recepten voor de kleine keuken en het simpele gasstel, variaties voor iedere dag, combinaties voor de gehele week, vrije tijd en het ganse jaar. Utrecht, het Spectrum, 1957. – Kalorieënwijzer. Den Haag, Van Goor, 1976. – Kalorieënwijzer: met omrekening in joules. Amsterdam, Elsevier, 1980.

Voorzijde van Kalorieënwijzer; door Mia Snelder
Voorzijde van Kalorieënwijzer met omrekening in joules; door Mia Snelder

– Kalorieënwijzer. Baarn, Tirion, 1992 – Sneller koken: menu-kookboek. Utrecht, Prisma-boeken, 1961. – Sneller koken. Utrecht, het Spectrum, 1973, 1978 etc. Laatste uitgave 2011.

Vooromslag van Sneller koken door Mia Snelder.
Vooromslag van Sneller koken door Mia Snelder.

– Dagelijks weten wat te eten: een menu voor elke dag. ‘s-Gravenhage. Bzztôh, 1991. – Menukookboek: snel en efficiënt koken in de Hollandse traditie. Utrecht, het Spectrum, 1989. – 50 culinaire avonturen met visconserven. Amsterdam, Albert Heijn, Meijer Pers, 1978.

Vooromslag van 50 culinaire avonturen met visconserven; door Mia Snelder
Vooromslag van 50 culinaire avonturen met visconserven; door Mia Snelder

– 50 culinaire avonturen met bijzondere groenten. Amsterdam, Albert Heijn, Meijer Pers, 1977.

Uit: de Leeuwarder Courant van 12-5-1976
Uit: de Leeuwarder Courant van 12-5-1976

– 50 culinaire avonturen uit Duitsland. Albert Heijn, Meijer Pers, 1976.

Vooromslag van 50 culinaire avonturen uit Duitsland; door Mia Snelder
Vooromslag van 50 culinaire avonturen uit Duitsland; door Mia Snelder

– 50 culinaire avonturen met kip & kalkoen. Albert Heijn, Meijer Pers, 1977/1978. – Rondom de aardappel: 200 internationale gerechten. Amsterdam, Ideeboek, 1976. – Dagelijks weten wat te eten; de recepten  uit de Telegraaf. 1991.

Dagelijks weten wat te eten; door Mia Snelder.
Dagelijks weten wat te eten; door Mia Snelder.

– Sana-set de nieuwe manier van koken! Amsterdam, Sano n.v. 1964 – Libelle keuken ABC: een handig keuken-woordenboek. Haarlem, Spaarnestad, 1979. – Leesrapport van Irwin Maxwell Stillman The Doctor’s quick weight loss diet; voor het weekblad Libelle en aantekeningen hiervoor door Mia Bomans-Snelder. Heemstede, 1969. – Word slank en blijf gezond: met dieetvoorschriften en menu’s door H.Pollack; Mia Snelder. Utrecht, Het Spectrum, 1964. – Da’s goeie soep. Door Ursel Norman, Derek Norman en Mia Snelder. Luitingh-Sijthoff, 1979. – Het internationale kookboek; door Mia Snelder, Marianne Piepenstock, Maria Horváth. Utrecht, Het Spectrum, 1966.

Bespreking van 'Sneller koken' door Mia Snelder. Uit: De Tijd 8-6-1957
Bespreking van ‘Sneller koken’ door Mia Snelder. Uit: De Tijd 8-6-1957

Van 1981 tot 1993 zijn bijna 2.500 menu’s van de dag, gepubliceerd in De Telegraaf door Mia Snelder te vinden op de virtuele site: ‘Historische kranten’ van de koninklijke bibliotheek. NOTA BENE   Postuum kwam nog een boekje uit van de wonderpan-recepten die Mia Snelder in de jaren vijftig voor de Libelle schreef: Bakken zonder over. 40 recepten voor de wonderpan’. Zie: http://www.dewonderpan.nl/ 

Voorzijde nieuwe uitgave: Bakken zonder oven; door Mia Snelder
Voorzijde nieuwe uitgave: Bakken zonder oven; door Mia Snelder
Snelder
Uit: Geplukt en geplakt (Haarlems Dagblad 7 juni 1989)
Mia Snelder was lid van de Vereniging van Letterkundigen blijkens een bericht op de site van het Literatuurmuseum gewijd aan de schrijver Jan Arends (‘De huisknecht’ door  Paula van der Haar, geplaatst op 20 augustus 2018)  Die pleegde zelfmoord op de dag dat zijn nieuwe bundel verscheen door vanaf de vijfde verdieping van zijn huis aan het Roelof Hartplein baar buiten te springen.
bomans2
Mia Bomans-Snelder in 1982 gefotografeerd met pas geboren  dochter Angelique Krol
Portret van (zoon) Arnold Bomans uit 1995 door Lia Laimböck (*1965) (RKD)
Arnold Bomans, lid van de beweging Extinction Rebellion,als actievoerder bij ABP kantoor-Amsterdam-Zuid namens Extinction Rebellion (De Telegraaf, 7 juli 2021)
Waarschuwing van A.J.Bomans in het Haarlems Dagblad van 14 juli 2021
Jan Bomans en Carol Voges; door Fred Berendse, in ”Godfried’. maart 2024, pagina 42
Voorbeeld van ‘Dim Dom’ door Jan Bomans en Carol Voges (Nieuwe Haarlemsche Courant, 1 februari 1956)