Tags
A.P.Audretsch, An Hendriks-Kramer, B.W.M.Colenbrander, Bertus Compier, Chel en Joop Martin, Circus Heemstede, Co Boot, Co Bos, Corry Molenaar, Emilie Bouwman, Floricultura, H.R.van Heekeren, Han Bank, Henk Bank, IJs Tuijn, Indische Buurt, J.A.F.Zorn, J.Müllemeister, J.P.Strijbos, Jan Toledo, Jan Westerhoven, Jos Schurgers, Kerklaan Heemstede, Kruisvaarders van Sint Jan, Luit Wolthuis, Mia Robé = Maria Johanna Boer-Slieker, Mies Bouwman, Mikkenie, Nel en Simon Hageman, Nelis, Nieuwenhuizen, P.J.van Noppen, P.J.van Staveren, Peter Hoetjer, Piet Hulsebosch, Piet Turkenburg, prof. Antonini, Rie van Houten, Schulz, Sint Antoniusschool, Theo van Staveren, Van den Berg; hoveniers, Van Schagen van 1890, Wim Bak
HERINNERINGEN VAN OUD-HEEMSTEDENAREN AAN HUN GEBOORTEGROND, zowel van mensen die naar elders in het land verhuisden of emigreerden als mensen die hier van de geboorte tot het verscheiden woonachtig waren. is een afzonderlijk librariana-blog verschenen, zoals o.a. van de families/firma’s Oosterhoorn, Milatz, Zwarter, Arie Kramer, Jan Wiegman, Ben van Tongeren, H.J.Verkouw, Sem Hartz, dr.Edward Brongersma, Ted van Turnhout, Willem Snitker, professor Albert de Roos, ir.B.W.Colenbrander, P.J.C.Kapsenberg, Cees Sprangers, Lies Visser, Frans Muriloff en Phyllis Lane, Antoon Molkenboer, kunstschilder A.L.Koster, Ben Gaasterland, Sjoukje van der Pas, Hans Reeringh, echtpaar Cohen-Koster en zonen Job en Floris, Emile Erens, Frans Muriloff, Apie en Sonja Prins, Sjoukje van der Pas, Siben Baar, Coby Riemersma, Miep van Luin, mr. Johannes (Han) Hollander, Herman Hofhuizen, Michel van der Plas, Auke A.Tadema en Bob Tadema Sporry, Herman(nus) van Tongeren (uitvinder en verzetsman/oorlogsslachtoffer), Jan Arnold Bomans, Mia Snelder, Wally Bomans (zuster Borromée). Kees Fens, A.S.Talma, Sake Helder (bibliothecaris Haarlemmermeer), Margreet Wijnstroom (CV/IFLA), J.C.Ketner (edelsmid/bibliothecaris PABO Haarlem), Aleid Slingerland, Kees Verkade.
Jan Fabius, 1875, de Achterweg met zicht op de pastorie en Oude Kerk
Inhoudsopgave: 1. Mw. Corry (Anneveld-) Molenaar, 2. (Broeder) Piet Hulsebosch, 3.mw. P.G.van der Mey-Kramer, 4. Oud-Indischgasten in Heemstede: Jan Müllemeister en huize ‘Djokjakarta’ (Kerklaan Heemstede) 5. Henk Bank + 6. P.J.van Staveren + Theo van Staveren + Hans Bank + Otto Bank + Han Bank, 7. Kapper Rikkers aan de Cloosterweg + aanvulling; barbier W.J.Spanjaard en kruidenierswinkel Schulz; 8/9 de broers Joop en Chiel Martin, 9a. Drie plaatselijke komieken: Co Bos, Jan Toledo en Jan Westerhoven + ‘prof’. Antonini; Vervolg gebroeders Martin Indische Buurt / 9b. 100 jaar Van Schagen van 1890; 9c. slagerij Van Sluisdam;
In memoriam architect J.P.Kloos (1905-2001) die in de wijk Tuinwijk (Haarlem-Zuid) woonde (JanKuys, in Haarlems Dagblad, 10 augustus 2001)
10. Jan van Looy, 11. Co Boot (1904-2000), Een wandeling over de Kerklaan opgetekend door mw. Wil de Groot-Boot, de KERKLAAN ; tevens boekuitgave van Kees de Raadt uit 1996 en een nieuw pand uit 1950: Kerklaan 115, nadat 15-11-1944 het huis “Mariahof’ als gevolg van een ontploffing verloren ging; 12. Herinneringen aan dominee Luit Wolthuis, 13. P. Turkenburg: vroeger in de Indische buurt; 13a Audretsch/fruitwekerij Insulinde ;14, J.A.F.Zorn, uitgever bij Abrams; 15. Peter Hoetjer, gezagvoerder van motorschip Tjitjalenka; 15. Jan P.Strijbos; 16. An Hendriks-Kramer (Sint Antoniusschool), Kerklaan en het bollenland van Nelis; 17. De Nicolaas Beetsschool in 1931; 18 .Rie van Houten (1907-1990); 19. In memoriam ir.B.W.M.Colenbrander; 20. Een Gordel van Smaragd in Heemstede (Indische Buurt), uit: Haarlems Dagblad van 11-8-2017: 21 foto’s van de Christelijke Kleuterschool aan de Lieven de Keylaan (juffrouw Van Gelder) ; 22: Antoniusschool Heemstede; 23. Herinneringen van Mies Bouwman aan haar jeugd, familie, Bomans en verblijf op Berkenrode in Heemstede; 24. Het zilveren jubileum van fanfarecorps Excelsior; 25. De Heemsteedse jeugdjaren van Bertus Compier; 26. In 1994 een record aantal Heemstedenaren in de Tweede Kamer; 27 Herinneringen van Monse Weijers (*1942) aan badmeester P.J. van Esch van de zwemvijvers Heemstede; 28 An M.Hendriks-Kramer over het bloembollenland van Nelis; 29. Een halve eeuw “huishouderen” achter de toonbank. Artikel door Hetty Höcker over mevrouw Nel en haar man Simon Hageman, in haar “winkel van sinkel” Binnenweg 184 Heemstede, gepubliceerd in de Heemsteedse Koerier van 8 augustus 1994. 30. hoveniersfamilie F.H.van den Berg en Jan van den Berg; 30a Rob van den Berg en de Molenwerfslaan; 31, Bij de dood van Mia Robé [ps. van Maria Johanna Boer-Slieker]; 32 Wim Bak (1937-2009) ‘Bakluchten brachten WIM BAK in het reine met zichzelf’. 33. VAN FLORICULTURA NAAR TECHNISCH INSTALLATIEBUREAU NIEUWENHUIZEN, CRUQUIUSWEG 9 Heemstede; 34 Berkelmans/het Overbosch; 35 Circus Gleich en andere circussen(Strassburger, Althoff etc.) in Heemstede; 36. Heemstede een aardig dorp (Panorama, 1920); 37. Heemsteedse vrouwenmuts (hoofdkapje); 38. Spraakmakende talkshow ‘De Spiegel’ in het Oude Posthuis eind jaren 80 begin 90; 39. Oproep door F.C.Rouwit – stereokaart van op de weg van Haarlem naar Heemstede; 40 Heemstede een aardig dorp (Panorama 1920); 41. H.R. van Heekeren (1902-1974), eminent archeoloog (prehistoricus) in Indonesië, en zonder academische opleiding driemaal een eredoctoraat toegekend; 42. R.K.(Agnes) Kinderkoor en Christelijke zangvereniging Ex Animo: 43 Schrijven van Godfried Bomans aan Zwarter, delicatessenzaak en wijnhandel in de Raadhuisstraat Heemstede; 44. Familie Van den Toorn uit Charlois (Rotterdam) in Heemstede (eind 19de – begin 20ste eeuw); 45. Jos Schurgers (motorcoureur en ontwerper); 46. Duivensportvereniging De gevleugelde vrienden / deVredesduif in Heemstede; 47 Sak van den Boom en Karin Asen reizen per Boeing naar bruiloft in Zweden; 48. IJs Tuijn Je moet het voor ons opschrijven, een leven lang op reis door het bisdom Harlem.
1.Het heimwee van Corry Molenaar
“Ik vond het verschrikkelijk uit Heemstede weg te moeten en ik heb die avond (1897) lang liggen snikken van verdriet en machteloosheid. M’n enige troost was dat ik later misschien nog in Heemstede terug zou komen, maar hoe lang duurde dat nog?” Aldus Apie Prins, de laatste der bohémiens genoemd, die bijna de gehele wereld rondzwierf. In zijn postuum verschenen autobiografie “Ik ga m’n eige baan’ zou hij meer dan 100 pagina’s herinneringen aan zijn geboorteplaats wijden. Wèl terug kwamen o.a. Leo Tepe, als schrijver in Duitsland bekend onder pseudoniem Leo van Heemstede en ir. B.W.Colenbrander, zoon van dr. M.Colenbrander na een verblijf in toenmalig Nederlands-Oost Indië. Heemstedenaar zijn geeft een bepaalde band en dat gold in het verleden zelfs in zekere zin voor de opgezetenen, zo fraai beschreven door jonkheer F.J.E.van Lennep. In 1990 ontving ik een schrijven van mevrouw C.Anneveld-Molenaar uit Olst in Overijssel, die schreef heimwee naar Heemstede te hebben. Aan de hand van bijgaande foto, voorstellend de derde klas van de Voorwegschool, laat ik haar zelf aam het woord: ‘Ik heb dierbare herinneringen aan de zwemvijvers. Voor mijn gezondheid moest ik iedere dag dat het zwembad open was daar naar toe. Ik zat op de Voorweg op school en het was in die tijd (omstreeks 1925) geen gewoonte dat m’n klasgenoten ook naar het zwembad gingen. Uit verveling ging ik dan maar meedoen met wat de badmevrouw (toen zo geheten) aan haar leerlingen vertelde. Op een gegeven ogenblik moest ik maar eens aan de lijn mijn kunsten vertonen en mocht toen zonder echt les te hebben gehad mee afzwemmen. Dat was tegelijk met een paar mensen van Meer en Bosch. Die liepen uit veiligheidsoverwegingen in een soort Singh Singh pak, zo’n breed dwarsgestreept soort pyama. Daarna heb ik met gekleed zwemmen gelijk afgezwommen. Van de school op de Voorweg herinner ik me vooral de klompenbakken met daarboven de dikke knop-kapstokjes.
Op de foto ben ik dat uiterst rechtse kind met die mooie, door mijn moeder gebreide witte jurk, sokjes en hoge schoenen! De schooljuffrouw heettte juffrouw Boudewijn. Jammer genoeg heb ik destijds geen namen van klasgenoten opgeschreven. Ik herinner me nog Aagje Eveleens, Kees Moolenaar en Corrie Stefels, een dochter van aannemer/makelaar H.Stefels, die aan de Molenlaan bij de ingang van Groenendaal woonde. Verder staat me bij dat er bij de uitgang van de school wel eens iemand met een zingende zaag een voorstelling gaf en ook eens iemand met een dansende beer! Na de derde klas werd ik automatisch overgeplaatst op de gloednieuwe Bronsteeschool (1927) met mijnheer Overmeer als onderwijzer . Grappig, dat de oude Voorweg- nu nog gewoon openbare school is en de nieuwe Bronsteeschool niet meer. Ik woonde Cloosterlaan 9 met een achtertuin van wel dertig meter. Er was eerst een flink terras met grote schuur en het trappetje afkwam de enorme tuin nog. Ons huis had een grote punterker. Er stonden vier huizen. Op nummer 5 woonde P.van Teutem, een gepensioneerd officier van de Marine. Op nummer 9 een Duitse weduwe, mevrouw E.A.Schmid-Kieserwetter met drie kinderen, o.a. Liselotte die op het conservatorium zat en schitterend piano speelde en op nummer 11 J.H.Greutemeijer. Ik heb gezien dat de gevels van die vier huizen zijn veranderd. Op de hoek van de Cloosterlaan en de Binnenweg woonde de bijzonder aardige familie Quarles van Ufford in de afgebroken villa ’t Nieuw Klooster. Ons stukje land was half bestaat en we keken op en meidoornhaag de en bloembollenveld van Ruijsenaars begrensde. Voorbij ons huis aan dezelfde kant van de straat stonden vier garages (ofschoon niemand hier een auto had!) Eén daarvan was een soort opslagplaats van de “bollenmijnheer” . Soms mocht ik helpen en tot wanhoop van m’n moeder kreeg ik dan hele bossen tulpen mee, tegen m’n altijd witte jurkjes gedrukt. Verder liep de laan naar de weilanden lang een dubbele meidoornlaan, daar speelde ik met en tussen de koeien. Je kon zo naar het Seminarie en over de Kwakel naar school, maar dat mocht natuurlijk niet. Veel te gevaarlijk. Kaart onze zoon nu op de Mozartkade recht tegenover dat bruggetje wonen! We moesten lopen over de Binnenweg en als we een tram hoorden aankomen gauw tegen de muur gaan staan. Op Koninginnedag altijd spelletjes, ’s middags bloemencorso en ’s avonds kermis en vuurwerk. Mijn grootouders woonden in Bronsteeweg 46. Ik weet nog dat daarachter de Dreef doorgetrokken werd. Het huis was bruin geschilderd en boven deur stond in prachtige letters de naam “Cornelia” . Ik zou wel eens willen weten, hoe het daar nu binnen is. Het was zo’n vreemd huis. Grote voorkamer, tussenkamers, serre. Een uitgebouwde keuken, dus ijskoud waar je in kwam via een enorme lange gang langs al die kamers. In de keuken was een pomp voor water. Boven was aan de voorkant die grote kamer met balkon aan de voorkant. Aan de achterzijde drie in hoekvorm piepkleine kamertjes, waar je maar door één naar binnen kon. Wat zouden de huidige bewoners daarvan gemaakt hebben. Ik heb gezien dat aan de overkant van ’t huis “Sunette” geheten, óók met die naam nog bestaat. Daar woonden toen meisjes bij wie m’n zus en ik op school zaten: Suze en Netty Koppelman, dochter van een commissionair in effecten’. Al met al heb ik fijne herinneringen aan mijn tijd in Heemstede. Wat had ik een verdriet toen we in 1929 naar Amsterdam verhuisden. En wat was ik gelukkig toen m’n jongste zoon trouwde in het raadhuis waar ik als kind al zo gek op was.’ Aldus mevrouw C.Anneveld-Molenaar die nog liet weten dat haar buurvrouw in Olst ook op de Bronsteeschool heeft gezeten. Soms in de wereld klein en Heemstede groot.’
2. Herinneringen van Broeder Piet Hulsebosch vanuit Panama aan de Aloysiusschool en de Borneostraat
De uitgave van fotoboek ‘Oud Heemstede in Beeld’ in 1991 leidde tot reacties van Heemstedearen die intussen ver van hun geboortegrond gevestigd zijn, in i.a. Canada, de Verenigde Staten, Brazilië en Nieuw Zeeland. Zo bracht 22 september 1992 jonkheer P.Quarles van Ufford, woonachtig in Engeland, een bezoek aan de bibliotheek. Hij woonde tot 1934 in de grote witte villa ’t Nieuw Clooster aan de Binnenweg, op de plaats waar de winkelgalerij is gebouwd. Na bijna zestig jaar heeft de eens zo landelijke Binnenweg en omgeving – de Heemsteedse Dreef moest nog aangelegd worden – een metamorfose ondergaan. Uit Laguna Beach in Californië reageerde J.Korringa, zoon van de destijds bekende architect van o.a. de Bosch en Hovenschool en Bronsteeschool die in de jaren vijftig vanwege een benoeming tot hoogleraar naar de Verenigde Staten emigreerde. Hij herinnerde zich uit zijn jeugd dat de IJzeren Brug een scherpe scheiding vormde tussen Noord en Zuid. ‘Als kinderen speelden we graag in Groenendaal, maar we durfden enkel maar terug naar Heemstede als we met een groep waren. Alleen of met z’n tweeën gingen we liever over het land van Eldering, ondanks de koeien en stieren.
Bijgaande foto toont de hoogste klas van de St.Aloysiusschool aan de Molenwerfslaan onder leiding van broeder Willibrordus Ottenhof. Op de voorste rij tweede van rechts is Piet Hulsebosch afgebeeld. Vooraan, helemaal links, Chiel Martin, later woonachtig in de Haemstedelaan. De heer Hulsebosch berichtte vanuit Panama: ‘De jongens van de klas ken ik allemaal, maar waar ze allemaal uithangen is voor mij een vraagteken. Met Friedus Snoeks ben ik nog een tijdje leider van een jeugdelftal geweest bij H.B.C. Ben Rikkers, de latere kapper, die naast mij in de las zat, knipt nog wel wat particulier. Jacob Olijershoek is geëmigreerd en ben ik uit het oog verloren. Daarentegen zien Piet zie ik Piet en Wim Stijnman, Jaap Roest, Piet Pieren, Jan Horeman en Kees Vester nog wel eens.’
In een schrijven van 16 augustus 1992 uit Santiago de Santa Cruz in de Midden-Amerikaanse republiek Panama liet Piet Hulsebosch verder weten: ‘U kunt u misschien wel voorstellen hoe groot de verrassing is geweest mezelf weer terug te zien op een oude foto. Wat een stroom van herinneringen trokken aan m’n geest voorbij. Sinds 1957 ben ik uit Holland weg – eerst naar Curaçao ongeveer 3 maanden, toen nar de Dominicaanse Republiek (circa 4 jaar), daarna een jaar Panama, vervolgens weer de Dom. Republiek en nu weer sinds 1968 Panama als Kruisvaarder van Sint Jan (1). Er gaan nu zowat 15 jaar overheen dat ik niet meer in Nederland ben geweest, maar dat wil helemaal niet zeggen dat ik Holland en Heemstede ben vergeten. Zo gauw ik maar even een kaart onder ogen krijg zit ik meteen weer met mijn gedachten in het oude vaderland. Zo zult u begrijpen hoe m’n reactie was toen uw fotoalbum onder mijn ogen kwam. Eén van mijn medebroeders hier in Panama was in juli op vakantie en bezocht m’n zus Riet die in Wognum woont. Hoe zij aan dit exemplaar kwam weet ik niet, maar zij gaf met mee aan mijn “companeiro” , die één dezer dagen terugkeerde. Mijn familie woont al zo’n zestig jaar in de Borneostraat op nummer 33. Wij zijn 11 kinderen, van wie ik de oudste ben. Een broer en een zus hebben ons os ouderlijk huis bewaard tot heden toe. Zelf ben ik geboren terwijl onze ouders nog in een houten huisje woonden aan het Spaarne op ongeveer 100 meter afstand van de Roei- en Zeilvereniging Het Spaarne – net in de bocht die de Breitnerweg naar het Spaarne toe maakt. Heel curieus woonden wij daar als straatarme mensen tussen merendeels welgestelden. Mijn vader Theodorus werkte als zelfstandig tuinder en zijn tuin was gelegen op het punt waar in het verlengde van het Heemsteeds Kanaal de nieuwe brug aan de andere kant de wal raakt. Het was een strook grond van omstreeks 1 hectare, geflankeerd door het zogeheten Jaagpad – daar heb ik 14 jaar lang gewerkt dag in dag uit in de stilte van de vredige natuur. Dat stuk grond werd de “baggerhoek” genoemd, omdat in het begin van de vorige eeuw het Spaarne werd uitgediept en de bagger daar werd opgespoten door een Schiedamse ondernemer Volker. Dit alles komt me weer levendig voor de geest.’ Mevrouw Bep Hulsebosch, die met een broer in het ouderlijk huis aan de Borneostraat woont, stopt dit jaar [1995] na een arbeidzaam leven van een halve eeuw, waarvan 38 jaar met een modevakschool. Honderden Heemsteedse vrouwen heeft ze de naaikunst bijgebracht. In het brede gedeelte van de Borneostraat heeft de gemeente een zitbank geplaatst om een boom heen, die de ‘Borneostraters’ op 11 juli 1989 zonder officiële plichtplegingen in gebruik hebben genomen. Jaarlijks wordt in de zomer een straatfeest georganiseerd. De laatste jaren heeft verjonging plaatsgehad met import van buiten Heemstede. De goede sfeer van vroeger is gebleven, maar het is niet zo dat iedereen elkaar kent. Afkomstig uit de Borneostraat is Esther Oosterbeek, die bekendheid kreeg als één van de ‘Dolly Dots’ en ook de vroegere stervoetballer Johan Neeskens heeft hier enige tijd gewoond.
In 1957 is bij het afscheid van Broeder Piet Hulsebosch naar Curaçao de laatste foto genomen met het hele gezin. Op de foto zien we op de achterste rij van links naar rechts: Henk, Piet, Frans en Ton; midden; Paula, Jan, Loek, Riet, Bep en Jo; vooraan: moeder Hulsebosch-d’Haene, vader en Thea. In 1995 waren alle kinderen nog in leven en twee nog in Heemstede woonachtig. ‘Padre’ Piet in Panama, Thea in San Francisco en de overigen verspreid over het land. Ondanks de geografische afstanden was de onderlinge band gebleven.
(1)De Kruisvaarders van Sint-Jan zijn een seculiere instelling, een gemeenschap van leken, in 1922 opgericht door Jac. van Ginniken, dat hij in 1919 de Vrouwen van Bethanië had gesticht. De gemeenschap lijkt sterk op een broedercongregatie maar men legt geen kloosterbeloften af. Men legde zich in het verleden vooral toe op volwassenenapostolaat en de opvang van daklozen en is na de Tweede Wereldoorlog ook buiten ons land actief. Het hoofdkwartier was aanvankelijk gevestigd in Wassenaar, rond 1960 verhuisde men naar Vogelenzang en in 1986 naar Hageveld in Heemstede. De zich pater noemende Piet Hulsebosch was in 2012 als 86-jarige de laatste in leven zijnde Hollandse Kruisvaarder in Panama en moest voor het vernieuwen van zijn paspoort naar Costa Rica. Samen met pater Roberto hebben zijn in augustus 2012 een trip gemaakt die drie dagen duurde, eerst met de auto en vanuit de plaats David met een klein vliegtuigje naar San José, de hoofdstad van Costa Rica. Na het paspoort te hebben opgehaald zijn de twee teruggereisd naar Panama. In het verleden kon men nog in Panama-City voor een verlenging van het paspoort terecht. Op de site van Stichting Solidariteit Panama laat Piet Hulsebosch weten dat hij pas in 2017 wanneer hij 91 is weer voor het paspoort naar Costa Rica moet.
Pater Piet Hulsebosch is de enig nog in leven zijnde en inmiddels 92-jarige Kruisvaarder van Sint Jan in panama en nog actief in verschillende kerken.
3. De jaren rond 1920-1936 aan de Blekersvaart door mw. P.G.van der Mey-Kramer
In 1985 stelde mevrouw P.G.van der Mey-Kramer haar herinneringen aan Heemstede op papier. Zij schreef: ‘ik ben op de Blekersvaartweg geboren en wel op nummer 25, zo ongeveer waar Coby Riemersma heeft gewoond. Wij woonden naast Mietje en Mijntje, twee melkvrouwen. Zelf hadden we een groot erf, vroeger zeiden we de werft. Daar stond nog een huisje en daar woonden buurvrouw Leentje en buurman Thijsje, twee gezellige nette mensen. Wij hadden daar een gezamenlijke plee en een waterpomp met heerlijk fris water. Nadat de twee oudjes overleden waren kwam hier Toosje Put wonen, die was precies, die was precies contra, nogal vies en vuil met haar 13 katten. Het was goed wonen dichtbij de brug met opschrift “Nieuwe Tijden, Nieuwe Dingen”. Vlak voor ons huis stond een gaslantaarn die ’s avonds werd aangestoken. Mijn ouders hebben daar 47 jaar gewoond met tien kinderen. Zij vonden het erg dat ze naar een andere woning moesten uitzien en ik geloof dat dankzij de bemiddeling van de familie Peeperkorn wij een huis kregen in de Vijfherenstraat nabij het Res Novaplein. Ondanks de armoede waren onze kinderjaren gelukkig. Alle dagen gingen wij via de Blekersvaartweg naar de Kerklaan waar de Antoniusschool stond. Wat was het een prachtige laan met al die dikke beukenbomen en menig plasje heb ik daarachter gepleegd, omdat je op school bijna nooit mocht. Ook de Koediefslaan was fraai aangelegd. Daar gingen wij, evenals op de Kerklaan, beukennootjes rapen. Ik heb in de wasserijen gewerkt van de families Rhee en Van Houten. Het oude huis van Visser, Adriaen Pauw, ben ik altijd voorbij gegaan als ik naar school ging. Daar zat meestal een blekersknecht, van wie ik dan een hand kreeg, welke helemaal doorweekt as van het sop. Mijn vader vertelde me dat vroeger de wasknechten op zondag in het washok zaten om te wachten of er soms een boodschap kwam van de baas. Zij kregen dan een borrel. Leve de liefdadigheid uit die tijd! In maart van de strenge winter 1928/1929 heb ik nog jongens zien schaatsen in de Blekersvaart, wat anders nooit kon vanwege de afwatering van de wasserijen. Op de Blekersvaart stond bij elke wasserij een vuilnisbak waar de asladen werden geleegd. Daar zaten soms nog goede kolen in die wij dan meenamen om in de kachel te stoken. De “dames” die bij de nortonpomp in de Raadhuisstraat woonden waren nochtans veel gehaaider en gingen met zakken vol op hun rug naar huis. Omdat ik in 1936 uit Heemstede verhuisd ben zijn voor mij thans veel straten of lanen onbekend. In de grote vakantie gingen we elke dag naar het wandelbos Groenendaal en nam boterhammen mee. We kregen dan 15 cent met z’n drieën om te snoepen. Heerlijk was dat, maar dat was alleen op zondag. Wat is de aanbouw van het raadhuis in Heemstede lelijk geworden, maar misschien kon dat niet anders. Ook de Van Merlenlaan was heerlijk om te wandelen. Meestal liepen we van en naar Groenendaal via het vaartkantje achter de boerderij van Van der Weiden. Ook gingen we zomers lopend naar Zandvoort. Een enkele keer als een tante meeging liepen we eerst naar Aerdenhout en stapten daar op de tram. Het oude rijmpje: ‘Van der Horst had een worst etc. hebben we vaak opgezegd en daar maakten we dan van alles bij’ Meest bekend als: ‘Jan van der Horst die had een worst, Van der Eijken kwam kijken, Van Houten zou hem zouten en Koekeneele zou hem stelen’.
Mw. Neeltje Roos-Munnik woonde in een van de kleine huisjes aan de Kerklaan bij de Zandvaart, later als weduwe nog verhuisd naar de Binnenwegen had als bijnaam Koelerneel. Zij handelde met een wagentje in drop, snoep, garen en band en ook koekjes vandaar de bijnaam ‘Koekeneel’
==================================================
4. Oud-Indischgasten in Heemstede: Müllemeister en de villa Djokjakarta
Toelichting bij foto van villa Djokjakarta. Uit: HeerlijkHeden, nummer 153, 2012, pagina 33.
Eerste steen van het pand in 1887 gelegd door N.E.J.Smit, thans in collectie HVHB
De gunstige ligging, lage gemeentelijke belastingen en door exploitanten geïnitieerde bouw van villa’s en herenhuizen maakte Heemstede interessant als vestigingsplaats voor welgestelden van elders. Naar Heemstede verhuisden in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw opmerkelijk veel renteniers, commissionairs in effecten (gepensioneerde) zeevarenden en officieren, evenals naar het vaderland terugkerende Nederlanders uit Oost-Indië. De heer Ruijssenaars vestigde zich omstreeks 1995 vanuit Indië als bloembollenkweker op “Bloemoord” aan de Binnenweg. A.P.Audretsch, directeur van een tuinbouwbedrijf en gemeenteraadslid was ook uit Insulinde afkomstig en woonde op het adres Laan van Insulinde 25. H.J.Smit, broer van notaris Smit, was een gepensioneerd tabaksadministrateur uit Deli en bouwde het huis “Kinheim” op het adres Jacob van Lennepweg 2. Zijn woning had wel een kleine open galerij, maar had geen hoge kamers. Toch was er iets dat aan Indië herinnerde. Naast het huis stond een broeikas en daar werden met succes mogelijk als eerste orchideeën gekweekt, volgens ir. B.W.Colenbrander, zelf ook Indiëganger. In de vroegere oranjerieën van de buitenplaatsen was men ingesteld op orchideeën. De heer Ludwig, planter in Deli, vestigde zich in een eenvoudig huis in de Spaarnzichtlaan. In 1887 heeft notaris mr.H.J.Smit de kapitale villa ‘Djokjakarta’ aan de Kerklaan laten bouwen onder architectuur van Johannes Wolbers, waar J.Müllemeister na zijn pensionering terug uit Ned.Oost-Indië zich met zijn gezin zou vestigen. Ir. Ben Colenbrander (1902-1993) die gedurende 45 jaar een managementfunctie vervulde bij de Nederlandsch-Indische Spoorwegen kwam na pensionering in de Jan Steenlaan te Heemstede wonen. Voor de Vereniging Oud Heemstede Bennebroek publiceerde hij de boekuitgave ‘Verkeer in en om Heemstede en Bennebroek.
Teneinde zogeheten Indiëgasten te trekken liet makelaar Cornelis L.Kwak elke maand bij honderdtallen zijn prestigieus uitgegeven woningenbrochure “Bloem- en Duinland” naar Indië sturen en aan boord leggen van de passagiersschepen der Maatschappij Nederland en van de Rotterdamse Lloyd ten behoeve van “het koopkrachtige publiek van Nederland”. In de editie van november 1930 noteerde hij: “Voor Oud-Indischgasten zijn Heemstede of een der omliggende plaatsen met de royaal opgezette villa’s, halve villa’s of landhuisjes ideale woonplaatsen. Immers de namen op enige Heemsteedsche woningen als: Villa Bandoeng, Soeka hati, Soekaboemi, Senang hati, de Tjitjak, di Tanggag en de Tandjong wijzen erop, dat zij gevonden hebben wat zij zochten. ’In de uitgave: “Waar zal ik wonen?” van de N.V. Bouwterreinen Leeuw en Hooft en Bronstee te Heemstede (1920), evenals in het “Woningnoodnummer” van de “Hollandsche Revue” verscheen de volgende (fictieve) brief van Huib van Vessem aan zijn vriend Henk Verlaat: “Padang, mei 1920. Mijn tijd in Oostelijk Nederland zit er bijna op. Begin juli hoop ik te repatriëren, om de rest van mijn leven in het moederland te slijten. Ik heb nu bijna 30 jaar onafgebroken hier vertoefd en hoewel ik me in Indië best thuis gevoel, verlang ik weer naar het oude, gezellige Holland. Mijn enige zorg is nu: hoe kom ik aan een geschikt Home. Voor een huurwoning – gesteld al dat ik die kan krijgen – huiver ik, dus er zal niets anders op zitten dan een eigen huisje. De kwestie is maar: waar vind ik dat voor niet te veel geld. In dezen heb ik mijn hoop op jou gevestigd. Jij kent ons land, beschikt over relaties en vrijen tijd; help mij dus en verschaf mij een onderdak. Eén tip wil ik je geven, wanneer je die tenminste nodig hebt.” Reeds verschillende malen las ik in “de Hollandsche Revue”, het blad dat hier in onzen vrijen tijd zoo menigmaal den band met het vaderland vormt, een pakkende annonce: “Goedkoop en mooi wonen te Heemstede.” Van datgene wat me nog is bijgebleven van mijn aardrijkskundige kennis over Nederland, herinner ik me nog, dat Heemstede een, een vooruitgaand dorp is bij Haarlem, gelegen in een bosrijke streek en in het centrum des lands. Het lijkt me dientengevolge juist iets voor mij en mijn gezin, vooral ook omdat mijn vrouw gezonde buitenlucht nodig heeft, mijn kinderen behoefte hebben aan goed onderwijs en ik niet gaarne ver van een grote stad verwijderd ben.”
Villa Djokjakarta, gebouwd voor notaris mr.W.H.Smit in 1887 , sinds 1896 residentie van Jan Müllemeister
Bovenstaande foto geeft een beeld van van de villa “Djokjakarta”, met knalrode stenen in 1887 gebouwd in opdracht van notaris mr.W.H.Smit. Ontworpen door architect Johannes Wolbers en gebouwd door aannemer Hulsebosch uit Haarlem voor ƒ 23.400,- aan de Kerklaan 111 schuin tegenover de r.k/kerk St. Bavo. Na het overlijden van de heer Smit in 1896 aangekocht door Jan Müllemeister.
Jan Müllemeister (*Utrecht 1838- Nice 1926) gaf het pand de naam ‘Djokjakarta’. Hij was in 1870 als bestuursambtenaar naar Ned.Oost-Indië vertrokken en na assistent-resident in Breves (Tegal) te zijn geweest klom hij op tot resident van Djokjakarta op Midden-Java (vandaar de nieuwe naamgeving) en bovendien lid van de Raad van Nederlands Indië, te vergelijken met de Raad van State . In die laatste functie drukte hij zijn stempel op de naar hem genoemde reorganisatie van 1900, waarbij Java werd verdeeld in 16 residenties tot de instelling der provincies West-, Midden-, en Oost-Java omstreeks 1927. Door tijdgenoten wordt hij als statig , tevens vriendelijk en hulpvaardig omschreven, welwillend voor Zending. Zijn naam leeft voort op een paal-monument in Djokja. Hij was lid van de Vrijmetselarij in Indië – Jan Müllemeister Jr. was de laatste van loge ‘De Vriendschap’ in Soerabaja die in 1959 de lichten doofde – en heeft enkele bestuurlijke publicaties op zijn naam staan, aanwezig in de K.B. en/of UB-Leiden, zoals – Memorie voor het ontwerp eener ordonnantie op de verhuur van gronden door inlanders aan niet-inlanders (1894); – Ontwerp-ordonnantie tot herziening der regelen omtrent de verhuring van grond door inlanders aan niet-inlanders op Java en Madoera (1895); – Nota over de verhuring door inlanders aan niet-inlanders op Java en Madoera in voldoening aan de opdracht, vervat in artikel 1 van het besluit van 8 october 1893, no.1, met nota van toelichtingen verdere bijbehoorende bescheiden (1895); Algemeen verslag van de uitkomsten van het onderzoek ingesteld door het lid van de Raad van Nederlandsch-Indië J.Müllemeister in voldoening aan de opdracht vervat in het Gouvernementsbesluit van 10 juli 1894 no.31. Op 26 februari 1908 is als zoon Johannes Philip Müllemeister geboren, die met zijn ouders meeverhuisde naar Heemstede. Hij studeerde af in de rechten en was rechter en o.a. vice-president van de Rechtbank. In 1978 nam hij op 70-jarihge leeftijd afscheid van de rechtbank en emigreerde met zijn echtgenote naar Australië en is aldaar in Mudgeeraba op 17 januari 1985 op 76-jarige leeftijd overleden.
Na zijn pensionering teruggekeerd in Nederland woonde hij eerst op het adres Nieuwe Gracht 45 in Haarlem en vanaf 1896 in het pand van de in dat jaar overleden notaris mr.W.H.Smit aan de Kerklaan. Achter de villa was een klein bos. Müllemeister tracteerde iedere herfst de Heemsteedse schooljeugd met daarbij het vriendelijk verzoek om in zijn tuin geen beukennootjes te rapen. Midden in de Eerste Wereldoorlog overleed hij op 1 juli 1926 te Nice. Hij was voordien in enkele besturen, zoals van ‘Neerlandia'(Algemeen Nederlands Verbond), afd. Haarlem en Omstreeken, en lid van de comnissie van het Koloniaal Museum èn als commissaris van de Noord-Zuid-Hollandsche Bank te Haarlem nog actief. Zijn echtgenote A.Müllemeister-van Oosterzee was o.a. bestuurslid van de Algemeene Vereeniging voor Bloembollencultuur, afdeling Heemstede.
Het was met een huis met een verdieping en een open galerij en voor ons land ongewoon hoge kamers, waar het zomers koel, maar tijdens de wintermaanden – vooral ten tijde van de kolen schaarste in 1917-1918 – ijskoud kon zijn. Zijn echtgenote Louise Müllemeister gaf vioollles.
Toen drie zoons van sultan Hamengkoe Boewono VIII kort na elkaar wegens vergiftiging gestorven waren, besloot de Regering de enig overgebleven kroonpretendent naar Holland te turen en hem na terugkeer als sultan te installeren. Tijdens zijn verblijf in ons land bezocht de kroonprins de familie Müllemeister in Heemstede. Kort daarop is hij teruggekeerd naar Java om zijn vader die meer dan 40 jaar geregeeerd hd, op te volgen als sultan Hamenkoe Boewono VIII. Deze was de vader van de volgende sultan Hamengkoe Boewono IX, die de HBS in Haarlem volgde en in het huis verbleef bij directeur ir. Van Mourik Broekman in het Wilhelminapark.
De heer Müllemeister is op 87-jarige leeftijd 1 juli 1926 gestorven tijdens zijn verblijf in de Zuidfranse stad Nice. Na het overlijden van zijn echtgenote heeft het pand Djokjakarta na een vergeefse verkoop, kort bewoond door de familie D.Crommelin, in 1929 en 1930 als school dienst gedaan, totdat in de Dreefschool gereed kwam.
Nadien is besloten het grote huis te slopen. De gronden zijn nog enige tijd voor bloembollenteelt geschikt gemaakt, waarna woningbouw plaatsvond.
====================================================
5. Heemstedenaar pur sang: Henk Bank / 6. melkwinkel Van Staveren
Heemsteedser dan Henk Bank kon bijna niet. Ik interviewde hem in 1991. Hij is geboren aan de Blekersvaart en zat op de Sint Josephschool in de klas bij de gebroeders Samson, Gerard Willemse en vele andere bekende namen in Heemstede. Na de lagere school kwam hij als melkbezorger in dienst van de eertijds fameuze melkhandel van P.J.van Staveren in de Camplaan.
==============================================
In 1938 verscheen bij het 50-jarig bestaan van zuivelhandel Van Staveren een brochure. Het was op 19 mei 1988 dat de grondlegger van het bedrijf, Th.G.J.van Staveren, destijds eigenaar van en kleine boerderij aan de Kleine Houtweg in Haarlem, een melkwijk begon in Heemstede, omvattende de Camplaan, het Wilhelminaplein, Binnenweg, Bronsteeweg, Koediefslaan en Kerklaan. In 1920 kon hij er toe overgaan het oude huis aan de Camplaan 21 te verbouwen en daar een winkel te openen. In 1926 is begonnen met de fabricage van eigen producten, zoals room-karnemelk, yoghurt enz. Na een aantal jaren is een eigen installatie aangelegd voor het leveren van de benodigde elektrische stroom. Verder is een ijs-installatie geplaatst, evenals een apparaat voor gespoten slagroom. De zoon J.P.van Staveren zette het bedrijf van zijn vader voort en liet diverse verbeteringen aanbrengen. De melk werd ’s morgens vroeg betrokken van een zestal boerderijen. Een centrifuge met koeler zorgde voor reiniging en afkoeling en de verwijdering van schadelijke bestanddelen. Belangrijkste zuivelproducten waren naast gepasteuriseerde melk, chocolademelk, karnemelk, bloem- en havermoutpap, vla, ijs, yoghurt, natuurboter, slagroom, koffieroom, kaas en eieren.
H. Bank 25 jaar melkbezorger in Heemstede (Haarlem’s Dagblad, 6 mei 1954)
Op 27 oktober 1981 vierde de toen 83-jarige Piet van Staveren (1), die zijn zuivelhandel een aantal jaren daarvoor had overgedaan aan Willem van der Peet, met zijn echtgenote Annie Koelemij (dochter van het toenmaals alom bekende hotel ’t Gouden Haantje aan de Zijlweg in Overveen) het gouden huwelijksfeest met o.a. reen receptie in restaurant landgoed Groenendaal. Hij vertelde journalist Arie Kramer in de Koerier van 21 oktober: ‘Piet van Staveren was twaalf jaar toen hij als knechtje zijn vader in de melkzaak ging helpen. Om vijf uur ’s morgens ging ik al met paard en wagen op weg naar de boeren in de Meer om melk te halen. Dat waren lange dagen, want overdag was je met je wagen langs de straat en ook ’s avonds moest er nog gevent worden. Maar het was toch een mooie tijd. Van hard werken word je niet ziek en ik heb er altijd evenveel plezier in gehad.’
(1) Op 11 mei 1938 vestigde zich familielid Jan van Staveren (geboren in Schoten) in Heemstede op het adres Binnenweg 26, 26 maart 1940 verhuizend naar Zandvoortselaan 49, 25 oktober 1946 naar hert adres Herenweg 40 en 1 februari 1951 naar Gelderlandlaan 19. Uit dit huwelijk zijn 6 kinderen geboren; Johannes Maria van Staveren (18-2-1939), Adrianus Petrus (7-6-1940), Carolina Maria (28-2-1942), Elizabeth Maria (12-6-1943), Eric Antonius (21-11-1944), Johannes Christoffel (4-11-1947) en Theodorus Daniël (30-11-1948). Op 20 september 1954 is de familie uitgeschreven vanwege emigratie naar de Verenigde Staten, in eerste instantie naar een oom in Salt Lake City (de moeder was mormoons geworden). De jongste zoon Theo sloot zich op 18-jarige leeftijd aan bij de Amerikaanse marine, werd 24 februari 1967 officieel marinier en begon aan zijn opleiding. In het najaar van 1967 zat hij in Camp Pendleton, tussen Los Angeles en San Diego. Hij werd naar Vietnam uitgezonden en is op 10 april 1968 in de buurt van het dorp Tra Lo door de Vietcong doodgeschoten. Op 21 april 1968 keerde hij terug in Salt Lake City. In 1969 kreeg de statenloos gestorven Theo van Staveren – uit het bevolkingsregister van Heemstede na zijn emigratie in 1954 uitgeschreven – alsnog de Amerikaanse nationaliteit. Als 1 van de 58 duizend Amerikaanse doden uit de Vietnam-oorlog komt zijn naam voor op de namenmuur van de begraafplaats Arlington in Washington. Het levensverhaal van soldaat 2261594, geboren in Heemstede, is 30 jaar na de val van Saigon waarmee een einde kwam aan de oorlog in Vietnam, beschreven door de journalisten John Schoorl en Bert Wagendorp, in: De Volkskrant, het Vervolg, van zaterdag 30 april 2005.
========================================================
7. HENK BANK
Henk Bank hield het niet bij zuivel alleen, werkte in het Heemsteedsch Cafetaria en het restaurant van de Heemsteedse Sportparken en was dertig jaar (van 1955 tot 1985) beheerder van de Princehof op de Glip. Na 1965 was hij tevens in dienst van de gemeente als controleur van de hondenbelasting – als laatste in Heemstede met dat beroep – en promoveerde tot bevolkings-contoleur. Legendarisch zijn de verhalen als zou hij ooit door de geopende brievenbus een blaffende hond hebben geïmiteerd, in afwachting van een reactie. Of hij belde op een verdacht adres aan en vroeg een verbouwereerde mevrouw of de hond thuis was… Over zijn ervaringen langs de deuren in Heemstede zou hij een boek kunnen schrijven, maar ziet daar liever vanaf, naar eigen zeggen om moeilijkheden te voorkomen. In 1888 begon Th.van Staveren een melkwijk in het oude centrum van Heemstede. Het pand, waar zich in 1968 de “Kaaswaag” van der Peet vestigde, Camplaan 11, was aanvankelijk een boerderij en in 1920 vond een verbouwing plaats en is de winkel geopend. Als 12-jarige jongen ging Piet van Staveren zijn vader helpen in de melkzaak. . Bij zijn gouden huwelijksjubileum in 1981 zei hij hierover in de Koerier: “Om vijf uur ’s morgens op ging ik met paard en wagen op weg naar de boeren in de Meer om melk te halen. Dat waren lange dagen, want overdag was je met je wagen langs de straat en ook ’s avonds moest er nog gevent worden. Maar het was toch een mooie tijd. Van hard werken word je niet ziek en ik heb er altijd evenveel plezier in gehad.” Na zijn huwelijk mocht hij de zaak overnemen en is deze uitgebreid tot een eigen zuivelinrichting, waar pap werd gefabriceerd en ook boter, vla, yoghurt en chocolademelk waren gewilde zuivelproducten, terwijl verder de ijszaak prima draaide. Op de foto, genomen achter de zaak, zien we links de heer J.P.van Staveren, in het midden met kasboek Alie Willemse, winkel- en kantoorbediende – een dochter van politieman Willemse die in Groenendaal woonde. Rechts met een fles melk, karnemelk en chocolademelk Henk Bank, die vanaf 1928 bij Van Staveren heeft gewerkt. Soms mochten kinderen op zijn paard en wagen een eindje meerijden. De hobby’s van Bank waren vissen en biljarten en vroeger ook gokken. Hij was toen een geziene gast in het casino van Zandvoort, maar omdat die laatste liefhebberij uit de hand dreigde te lopen heeft hij zich na de nodige verliezen beperkt tot een spelletje kaarten, vooral klaverjassen. Verder was hij muzikant en entertainer op bruiloften en partijen en zijn favoriete lied “’t is moeilijk bescheiden te blijven” schalt nog voor wie het horen wil. Henk Bank heeft ongeveer twintig jaar in het muziekkorps Excelsior gespeeld. Eerst bugel, vervolgens trompet en ten slotte piston. Hij vertelt daarover: “De dirigent was Reinier van ’t Hof. Dat was een grote dikke man. Als hij de maat sloeg gingen ook z’n onderkinnen op en neer. Het was een strenge, maar toch gezellige man.
De vereniging was opgericht door politie- en gemeentepersoneel. Mijn vader was ook lid; ook piston. Het werd op een gegeven moment steeds moeilijker nieuwe leden te vinden en er verscheen zelfs een advertentie in de krant. Vader Bank zorgde voor enkele nieuwe muzikanten inclusief z’n bloedeigen zonen Henk en Herman. Daarmee was de vereniging gered. Hoofdagent Evert van Pel was voorzitter. Ik herinner me nog als de dag van gisteren dat ik een keer met paard en wagen aan het einde van de Laan van Rozenburg, hoek Clivialaan, stond. De politieman kwam in mijn richting en ik schrok me een hoedje. Het bleek echter de voorzitter van de fanfare. Hij zei: “Henk, hoe gaat het er mee?” Ik zeg: “Met mij gaat het goed en m’n paard ook”. Toen kwam het hoge woord er uit. Van Pel wilde uitleg waarom ik al twee keer de repetitie had gemist. Ik heb toen verteld dat ik kennis had gekregen aan een meisje en om wat extra te verdienen de avondwijk – met als verdiensten twee kwartjes per avond – er bij had genomen. De voorzitter begreep het. Ik ben nog overgestapt naar Eensgezindheid, tot de twee muziekverenigingen fuseerden. Dirigent was Flip Vlessing, die in Haarlem woonde. Zijn vader heette Sam Vlessing. Het waren goede jodenmensen, die veel muziek op papier maakten, zoals marsmuziek, ouvertures e.d. Voorzitter was de heer Ten Braake, een op en top muziekman, die desnoods thuis bijles gaf. Toen kwam helaas de oorlog 1940-1945. Onze dirigent verdween plotseling De heer Ten Braake nam toen de dirigeerstok over. Waar is Flip Vlessing gebleven….?’ [Philip Salomon Vlessing , geboren op 12 mei 1943 in Velsen is 30 april 1943 ergens in Midden-Europa omgekomen].
Henk Bank (1) nam in 1965 afscheid van De Princehof. Bij zijn afscheid ontving hij een plakboek van toneelvereniging “Nut en Genoegen”. Aan de wand van zijn woning in de Zeelandlaan hangt een aquarel van de Princehof, die onvermoede artistieke kwaliteiten doet vermoeden van de immer populaire (oud)gemeente-opzichter R.Stegeman, lange tijd ook secretaris van woningbouwvereniging Heemstede’s Belang. Als ik afscheid neemt, zegt hij: “Meneer Krol, als de mensen van Oud Heemstede-Bennebroek vragen waarom ik de excursies niet bijwoon”, zeg dan: “Henk Bank wil wel, maar zijn ene been niet”.
(1) Een broer van Henk Bank was Otto Bank, getrouwd met Käthe afkomstig uit het Oost-Duitse Cranzähl, die begin maart 1995 op het Haemstedeplein hun gouden bruiloft vierden. Buurman en kunstenaar Henk Koelemeijer had bij die gelegenheid de voorgevel fraai versierd. Na de Tweede Wereldoorlog maakte tot zijn dertigste als bovenman deel uit van het destijds fameuse acrobatennummer ‘Holborn trio’ – met veelal als slot ‘de dodensprong’- waarmee hij in circussen, casino’s en in variëté heel Europa doorreisde. Hij maakte ooit een handstand op een telegraafpaal.
Het bruispaar Otto Bank (71), en de Duitse Käthe bij het gouden huwelijksjubileum 3 maart 1995
HANS BANK In Heemstede geboren was woonachtig te Zandvoort en verhuisde naar Haarlem als een echte horecaman
Hans Bank met glas bier in Zandvoort, 2002 (foto Persvureau De Boer)
3 juli 1993 was hij uitbater van de bekende horecazaak Het Proeflokaal in Haarlem en werd hij geïnterviewd door John Schoorl onder de kop ‘De dadendrang van Hans Bank’.
Over zijn jeugd in Heemstede staat in het artikel: ‘(…) Hans is horeca, denkt horeca. Hans ademt horeca. Hoe kan het anders als je wieg in een Heemsteeds cafetaria stond? Zijn grootouders van moeders kant hadden dat cafetaria aan aan de Binnenweg en waren uitbaters van sportkantines, zoals die van RCH. Zijn moeder hielp in de zaak, zijn vader was melkboer. Later beginnen zijn ouders het Prinsenhof in Heemstede, zo’n horecabedrijf voor bruiloften en partijen. En Hans? Hansje hielp, Hans mocht in de kantine van RCH – in die jaren nog een top voetbalclub – van die mooie porseleinen kopjes ophalen. En als de rieten mand goed vol was -en het jochie niet meer te zien was achter die berg kopjes – mocht hij ze bij de bar brengen. Of als de Haarlems Polo Club een wedstrijd had. Dan maakte hij zijn karretje achter de fiets vast, deed daar flesjes fris, koeken en repen in en stalde alles weer uit op het veld. “Zo ben ik grootgebracht. Voor de kinderen hadden mijn ouders geen tijd. Dat is logisch. Wij werden weer verwend met andere dingen…” Hans werd groot en ging naar de Mulo, naar de Banketbakkersschool, naar de Horecavakschool (…) Na ’t Heerenheck kwam Zandvoort: Hotel Friesland en zes jaar de Budha-club… tot het Proeflokaal volgde (..).
Hans Bank als eigenaar van café ’t Proeflokaal in Haarlem geïnterviewd in het Haarlems Dagblad. Om1988 vierde ’t Proefloakal in de Lange Veerstraat 125 jarig bestaan entweedagen later op 26 juli van dat jaar reed als gevolg vaneen ingeluk een vrachtwagen vanchteren het etablissement in, op dat moment gelukkig zonderbeoekers, maar de schade voor eigenaar Hans Bank befroeg circa 50.000 gulden
HAN BANK, op1 juli 1958 geboren in Heemstede, werd ondernemer in elektrotechniek en oprichter van aannemersbedrijf Bank Bouw in Heemstede en omgeving, overleed op 65-jarige leeftijd te Groningen en is in het Haarlems Dagblad herdacht
In Memoriam Han Bank (1956-2022) door Arnold Aarts (Haarlems Dagblad, 6 juni 2022
HANBANK installatietechniek is gevestigd in Cruquius, Crommelinbaan 3
8. Kapper Rikkers aan de Cloosterweg / W.J.Spanjaard / kruidenierswinkel Schulz
Coiffeur Rikkers aan de Cloosterweg 2 in het oude centrum van Heemstede nabij het Wilhelminaplein is bij vele Heemstedenaren nog bekend. Op een foto zien we de trotse eigenaar Hendricus Lambertus Rikkers (1897-1949) – getrouwd met Riet van der Prijt (1934-2012) – rechts geflankeerd door zijn bediende Arie de Fijter – zie onderstaande correctie – en in de stoel een onbekende klant. In het keurige en sfeervolle interieur vond men rechts van de grote spiegel het scheerzeepkastje. Verder onder de boogdoorgang een aantal ronde tonnen met rode band waarin pruimtabak werd bewaard, toentertijd een gewild artikel. In de grote kast rechts zijn de destijds bekende tabaksartikelen uitgestald. De foto dateert uit omstreeks 1930-1935. Tot de klandizie behoorden priesters en seminaristen van ‘Hageveld’ Vader en zoon Rikkers waren de privéhaarverzorgers van heel wat monseigneurs: Diepenbrock, Henning, Huibers, Zwartkruis enz. Zoon P.F.Rikkers en een broer hebben met hun moeder de herenkapperszaak in 1949 voortgezet. Eerstgenoemde heeft ten slotte in 1987 de zaak verhuurd en nadien was nog een aantal jaren de dameskapsalon ‘Marcelle’ op het adres gevestigd. Wat sommigen zich zeker nog wel zullen herinneren is dat weliswaar in strijd met de loterijwet in de kapsalon vroeger twee keer per week werd gegokt door klanten en omwonenden via een zogenaamde prikklok. Deze plank bevatte 500 gaatjes. Elke prik kostte een dubbeltje. Met 50 tot 40 gulden aan prijzen hield de organisator gemiddeld 15 gulden over. In die tijd een behoorlijk bedrag. Op een prijslijst waren de prijswinnende nummers genoteerd. Vader Rikkers had dit spel bedacht teneinde dankzij deze bijverdienste voor zijn gezin met zes kinderen het hoofd boven water te houden. Op zaterdagavond werd tot tien uur gewerkt. Eerst lieten de winkeliers uit de omgeving zich scheren of knippen en vervolgens ging men ‘; gokken’. Bij winst werd feestgevierd tot soms na middernacht, overigens zonder drank! Daarvoor kon men terecht in o.a. ‘Het Wapen van Heemstede’. Of aan de overkant van de Cloosterweg bij café Langeveld. Volgens de heer Rikkers die ik in 1992 sprak werd het spel, ofschoon feitelijk illegaal, door de overheid gedoogd en heeft de politie nimmer ingegrepen. J.A.Rikkers, Cloosterweg 2, is met enige honderden andere mannen december 1944 opgepakt geweest en door de Duitse bezetters te werk gesteld in kamp Rees.
CORRECTIE: bovenstaande informatie is gebaseerd op een in januari 1992 gevoerd gesprek met een familielid Rikkers. Op 26 mei 2020 wijst mw. Marjo Lammers-Visser mij op een fout ten aanzien van de echtgenote van coiffeur H.L.Rikkers. Zij schrijft: ‘Dat de heer Rikkers (1897-1949) getrouwd was met Riet van der Prijt (1934-2012) klopt niet. Riet van der Prijt was getrouwd met Karel Rikkers, zoon van Hendricus Rikkers en broer van Ben Rikkers en hadden een Centra supermarkt op de Camplaan 2a’.
Inderdaad is K.L.Rikkers, zoon van H.L.Rikkers en M.J.Lamers, februari 1957 in Heemstede gehuwd met M.Th.van der Prijt.
Onderstaand een advertentie uit het Haarlem Dagblad van 18-12-1954 waaruit blijkt dat de kapperszaak annex Parfumerie en Rokersartikelen Firma H.L.Rikkers en Zonen aan de Cloosterweg in 1954 is overgedragen aan beide zoons. In 1987 werd de zaak verhuurd en is deze nog een aantal jaren voortgezet als dameskapsalon Marcelle (vernoemd naar Marcelle van Rossum). Omstreeks 2005 is het pand tot woning verbouwd.
Aanvulling: al in 1903 begon W.J.SPANJAARD als barbier (tevens scheren inhoudend) ofwel coiffeur voor mannen op zijn woonadres aan de Cloosterweg 2, later voortgezet door zijn zoon tot de overname door H.L.Rikkers. [Omdat Cloosterweg begin 1900 nog geen officiële straatnaam was adverteerde aanvankelijk nog met ‘nabij het Wilhelminaplein’].
Toevoeging: kruidenierswinkel Schulz, Cloosterweg 5 Heemstede
9. Joop en Chel (Michael) Martin, hun jaren aan de Camplaan, op de Glip en in de Indische Buurt
Waar in de jaren twintig van de vorige eeuw een volkswijk, de zogeheten Indische Buurt, werd gebouwd lag in de 17de eeuw de kwekerij van de ambachtsheer van Heemstede, behalve weilanden bestaande uit teelgrond voor de groenten- en aardappelteelt. In dit gebiedje heeft het Hofje van Panhuys gelegen, later gekocht door de Amsterdamse koopman Minuit. Die voegde de hofstede samen met een nabijgelegen buitenplaats en deze kreeg in 1722 toen Dirk van der Meer eigenaar werd de naam ‘Meer en Dorp’, door een latere eigenaar ‘Carelsrust’ genoemd. Totdat het gebied na diverse transportaktes in 1756 eigendom is geworden van de Gereformeerde (Hervormde) Kerk. Het huis is toen als pastorie in gebruik genomen, ten tijde van predikant Abraham van Limburg. Dat predikantenhuis is in 1868 gesloopt en tot 1951 heeft de villa Achterweg 11 als zodanig gefungeerd. De heer A.P.Audretsch heeft na zijn terugkeer uit Nederlands Oost-Indïe en o.a.van 1921 tot 1949 gemeenteraadslid, was kweker van beroep en noemde zijn bedrijf, gelegen midden in het gebied van de hedendaagse ‘Indische Buurt’ ‘Insulinde’. Zelf woonde hij in het gelijknamig huis aan de laan van Insulinde.
Op de terreinen van deze kwekerij en die van Van Dort (wiens huis in 1923 is gesloopt) en omgeving zijn in 1923-1924 de huizen gebouwd van de Indische Buurt ofwel Insulinde aan de Javalaan (85 nummers) , Lombokstraat (44) huizen), Celebesstraat (14), Borneostraat (70), Sumatrastraat (38), Balistraat (31), Timorstraat (64), Laan van Insulinde (38) Drie jaar later volgden de Billitonstraat (41), Bankastraat (38)en Madoerastraat (17) en in 1934 ten slotte de Soendastraat (21)tussen de Meerweg en de Timorstraat. In totaal 511 huizen.
De firma W.A. en C.Turkenburg (aannemer, timmerman en architect) bouwde in 1925/1926 20 woningen in de Borneostraat, Sumatrastraat en Celebesstraat voor ƒ 90.000,-. Exploitant en bouwkundige Hendrik Brouwer (Zandvoortselaan 62) nam 30 huizen voor zijn rekening. Architect C.Ligtenberg uit Haarlem kreeg in 1927 de bouwvergunning voor een blok van 12 huizen (middenstandswoningen). Bouwondernemers J.Bosma en H.Bovenkamp in 1934 vergunning voor de bouw van 17 woonhuizen in de Laan van Insulinde, Timorstraat en Sumatrastraat (architect was C.J.Dop uit Overveen), die al begin mei 1935 opgeleverd werden. Voorts 11 woonhuizen in de Soendastraat. Tijdens WO11 zijn huizen in de Javalaan in opdracht van de Duitse bezetters gesloopt omdat deze in het schootsveld naar de Haarlemmermeer lagen. Er zijn toen (tijdelijk Duplex-woningen voor in de plaats gekomen. In de Bankastaat de huizen gesloopt om plaats te maken voor nieuwe woningen. Al in 1977 kreeg de Indische Buurt van de gemeente hoge prioriteit en omstreeks 1990 was de renovatie voltooid.
Verschillende bouwondernemers hebben vergunning gekregen blokken van woonhuizen te bouwen, middenstands- en vooral arbeiderswoningen, o.a. Hendrik Brouwer, Van Wonderen, Bakker en Koonings, G.J.Kooren en Th.H.M.Bosse, firma Turkenburg C.Ligtenberg, en de firma’s J.Bosma en H.Bovenkamp.
In totaal zijn in twaalf jaar zo’n 511 huizen gebouwd, vaak op de hoeken vaak een winkel, bijvoorbeeld de sigarenwinkel van Luiten in de Lombokstraat en op nummer 21 de slagerij van Van Sluisdam; in de Madoerastraat destijds op nummer 1 de sigarenzaak van G.Oudakker en op nummer 3 startte P.van Deursen een boekhandel en leesbibliotheek.
In de Borneostraat was kapper Peeperkorn gevestigd etc.Twee kenners van de Indische wijk waren de broers Michael (Chel) Martin en Joop Martin. Joop Martin, postbode en verdienstelijk voetballer bij HBC heeft zijn verhaal destijds aan mij verteld voor weekblad de Heemsteder en gepubliceerd in ‘Nieuwsbrief Oud-Heemstede-Bennebroek’, nummer 6, augustus 198. Hij woonde destijds met zijn echtgenote aan de Voorweg en is14 december 1917 in Heemstede geboren, bijna letterlijk achter de tapkast van het ouderlijk café op de hoek van de Raadhuisstraat en Camplaan. Michael, genoemd Chel, Martin heeft vanuit de Haemstedelaan zijn herinneringen op papier gezet, aanwezig in de Heemstede-collectie van het Noord-Hollands Archief, en die in deze bijdrage voor een klein deel aan de orde komen.
De voorouders van beide broers (van voorvaders kant) kwamen uit Zuid-Limburg en verder terug in de geschiedenis komen we voorzaten tegen als glasblazers in Frankrijk. Van moeders zijde , het geslacht Brouwer, woonde men sinds onheuglijke tijden in Heemstede. Tussen 1909 en 1925 zijn acht kinderen op de wereld gebracht, vier jongens en vier meisjes. Vader werkte bij bakkerij Franken in Haarlem. In de avonduren en op zondag dreef het ouderlijk paar een café, maar dat werd geen succes. “moeder, die van kindsbeen af als gevolg van en ongeluk doof was, deugde niet voor de horeca. Ze liet veel op de lat bijschrijven, betaling bleef uit en de tapperij was op een gegeven moment een schip van bijleg’. In de Indische Buurt was een vereniging waarvoor men een contributie van tien cent per gezin per week betaalde en voor dat maakte men één keer per jaar een busreisje naar een speeltuin en werd voor de kleintjes een feestmiddag op Sinterklaas georganiseerd. De gemeenschapszin in de wijk was groot. Men had wel eens woorden met elkaar, maar vechtpartijen hadden vrijwel nooit plaats. Iedereen kende iedereen en bij problemen stond men klaar om elkaar te helpen. “De vier grote lokale vedetten” zoals Joop Martin ze noemde, die bijna iedere echte Heemsteder kende, waren vrachtrijder Harke de Jong, verder de ‘zingende vuilnisman’ Jan van der Hulst, Piet Kinkhouwers, officieel werkloos maar feitelijk klusjesman bij de rijke lui, ten slotte van wat recenter tijd de altijd vrolijke en dichterlijk zingende Bertus de Graaf achter zijn bakfiets schillen en bij het vuil gezette voorwerpen verzamelde.[bijvoorbeeld: “En daar is Joop Martin, die heeft altijd goede zin”]. Veel mensen hadden en bijnaam.
=====================================================
9a Drie komieken van plaatselijke naam en faam die bruiloften en partijen opluisterden waren: 1) Co Bos, 2) Jan Westerhoven en 3) Jan Toledo. [+ 4. prof. Antonini van Heemstede]
Co Bos, van beroep “humorist en muzikant”, woonde een tijd aan het Vaartkantje en was in Heemstede een gevierde komiek. Hij was ook nog conciërge op politiebureau en verzorger van het politie-voetbalelftal en na een paar borreltjes hield hij op verzoek conferences en deed hij typetjes na. Een groot succes was zijn voordracht: “Achter de tram’ en als typetje “het conducteurtje”. Zijn vaste pianist en begeleider was Gerrit Elseneus uit Haarlem. Bos maakte tevens gedichten op bestelling en trad op in de trant van Willy Alfredo…roept u maar!
Een jaarlijks terugkerend evenement was zijn optreden in ‘Het Wapen van Heemstede’ als Sinterklaas voor de kinderen van de Indische Buurt. Co Bos is op 30 juni 1968 op 82-jarige leeftijd overleden; zijn enige dochter is in Heemstede blijven wonen. Meest befaamd werd Jan Toledo, die in 1981 op 80-jarige leeftijd overleed. Oudere Heemstedenaren kennen nog het destijds bekende café van Toledo, in welk pand later schoenreparatie Kaptein was gevestigd. Toledo was een geboren en getogen Heemsteder die als clown vele rollen kon spelen en tot in de verre omtrek als gangmaker voor feesten gevraagd werd. Een andere rol was die van drager bij begrafenissen. Het ene moment bracht hij humor, het volgende begeleidde hij in alle ernst de doden naar hun laatste rustplaats. Evenals Jan Westerhoven maakte Jan Toledo als klarinettist deel uit van Harmonie Sint Michaël . In en gedenkuitgave van dat muziekgezelschap lezen we: ‘Jan Komiek was een uitzonderlijk lid. Vlak vóór en na de oorlogsjaren zorgde hij naast een muzikale, ook voor een vrolijke noot! Op vele bruiloften en partijen gaf hij met zijn bandje acte de présence. Wat een moppentapper was die man! Onuitputtelijk die lollige prikken over Mussert, Hitler, Seyss Inquart en de geldsaneerder Piet Lieftinck. De repetities begonnen te laat en de pauzes duurden te lang als hij van de partij was. Zijn echte naam was naam was Jan Toledo, maar als Jan Komiek ging hij door het leven.’ Hij had later een café in Bentveld en verbleef de laatste jaren van zijn leven in het bejaardenhuis Schalkwijde, waar Toledo voor de vrolijke noot zorgde.
Met Jan Westerhoven, zoon van de in 1945 overleden badmeester Klaas Westerhoven heeft Jan Toledo jarenlang het duo “Westo” gevormd. Van beroep was Westerhoven banketbakker en ten slotte hotelier te Santpoort, in welke plaats hij ook voorzitter was van de Harddraverijvereniging. Jan Toledo trouwde met Bep, een zuster van Jan Westerhoven, zodat ze behalve komieken ook nog zwagers waren. Op zo’n avond (en soms nacht) verdiende men samen een tientje, maar dat was in de vooroorlogse jaren een heel bedrag.
In 1958 trad Westerhoven op in het KRO-radioprogramma “Cascade” als “de zingende ober”. Eén van zijn glansrollen was die van “Paljas” en als zodanig is hij in 1971 op 68-jarige leeftijd gestorven.
Prof. Antonini van Heemstede (die eigenlijk in de Velserstraat te Haarlem woonde) was tijdens het interbellum maar ook nog in de eerste jaren na WO II een geliefde cabaretier voor de jeugd, o.a. werkzaam als goochelaar, manipilator, illusionist, buikspreker en poppenspeler. Hij trad desfwenst ook op voor volwassenen.
===================================================
Vervolg Martin en Indische Buurt
Van de Camplaan verhuisde de familie Martin naar de Glip en in 1924 nogmaals, toen naar de Indische Buurt, een echte volkswijk, waar het gezin zich vestigde op het adres Sumatrastraat 17. Michael: ‘Dat was een hele verbetering, maar voor uiteindelijk tien personen een klein huis waar elke vierkante meter optimaal benut werd. De huur bedroeg vier gulden en tien cent. Luxe hadden we niet, maar voor het allernoodzakelijkste was weinig ruimte al voldoende. Als je op zondag aparte kleren had dan was je een spekkoper. Het was geen uitzondering dat op zaterdagavond de boel schoon gewassen werd, om er op zondag schoon uit te zien.
Veel tijd sleet je op straat. Je was er vrij, niet gehinderd door auto’s. je kon er voetballen en nog zoveel andere dingen. De politie speelde het spel mee. Een agent kwam op een motor met zijspan aanracen, pakte de bal af en legde die op het zijspan. Eén van de jongens pakte de bal terug, trots als een aap, niet vermoedend dat dat ook de bedoeling was. De leerplicht gold, ook voor mij, en zo kwam ik bij de Broeders op de Molenwerfslaan terecht. Daar kwam je ook in contact met jongens uit de arbeidersklasse naast kinderen uit de duurdere wijken, zoals de Dreef en omgeving, die het financieel beter hadden.
Uiterlijk zag je dat zelfs aan de kleding, maar ook aan hun gezicht en handen, die er frisser uitzagen. Zij hadden een douche of badkuip. Wij gingen eenmaal in de week in de teil, later naar het Badhuis in de Postlaan. Op de school kregen zij ook meer aandacht van de Broeders. Begrijpelijk want zij leerden door, terwijl wij zo snel mogelijk aan het werk moesten. Bevriend met jongens uit de rijkeluismilieus was je alleen onder schooltijd. Zo gauw de bel klonk speelde men weer met zijn eigen soortgenoten. ’s Winters werd de speelplaats onder water gezet en zorgde de vorst voor een prachtige ijsbaan. Vooral de Broeders genoten ervan. Die waren overigens niet altijd gemakkelijk. Er heerste een strakke discipline, die ook wel nodig was. De zesde en zevende klas zaten bij elkaar. Een aantal namen kan ik me nog herinneren, zoals Friedus Snoeks, Ton van den Berg, Jilles Luiten, Piet Stijnman, Nelis Pijpers, Jan Meeuwenoord, Siem van der Pluijm, Chris van Bakel, Jan Vastenhoven, Piet Leuven, Hein en Hennie Lammers, Wout de Reus, Klaas Schintz, Fons Loogman, Van der zijden, Wim Turkenburg en Piet Hulsebosch, nu Broeder in Panama.’ Volgens Joop Martin was voor de oorlog sprake van een duidelijke scheiding tussen de rijken en de armen. De eerstgenoemde categorie liep op schoenen, de tweede op klompen. Voor de betere stand was het ‘mevrouw’, van de buitenplaatsen ook ‘freule’, terwijl de echtgenote van een dagloner ; juffrouw’ werd genoemd, maar daar lagen we niet wakker van’. Ook op kerkelijk gebied was er een scheiding tussen Katholieken en Protestanten. De kinderen zaten op afzonderlijke scholen en gemengde huwelijken waren geen regel, maar uitzondering. Men werd dan met de hand nagewezen en trouwde niet in de kerk. Het was in die tijd een ongeschreven wet dat een katholieke baas een knecht met hetzelfde geloof in dienst nam. ‘Als je geen geld had, maar je moest toch gekleed gaan, dan bestond de mogelijkheid een lening te sluiten bij Van Volen. Je kreeg geen geld in handen maar zegels waarop de waarde stond: een kwartje, een gulden enz. De aflossing was strikt geregeld. Begrijpelijk kon je alleen bij bepaalde zaken terecht.’ Het katholieke onderwijs stond onder leiding van de Broeders der Christelijke Scholen van de la Salle en de meisjes van de zusters Franciscanessen. Men haalde allerlei kattenkwaad uit, zoals het verruilen van klompen in de gang en straf bestond uit het overschrijven van regels of een pak slaag. De leerkrachten hadden de niet simpele taak de kinderen wat bij te brengen, in een tijd dat de toekomstperspectieven allesbehalve rooskleurig waren. De meesten waren voorbestemd loopjongen te jaren, althans de eerste jaren. Joop Martin die geen studiehoofd was begon zijn loopbaan op 13-jarige leeftijd door ‘zwart’ te werken bij vrachtvervoerder Harke de Jong. Hij moest stenen sjouwen met een gummiband om rug en handen. Kinderen droegen 5 en volwassenen 13 bouwstenen per keer, die uit het schip in de haven naar d wagen dienden te worden gedragen. Harke de Jong had toen twee door paarden getrokken wagens in bedrijf. Als de ene vol was reed De Jong naar de plaats van bestemming en kon de andere worden volgeladen. De werktijden waren va acht uur tot half zes en op zondag vrij. Het jeugdloon bedroeg 1 gulden per dag. Een verzamelplaats waar de buurtbewoners bij elkaar kwamen was op de hoek van de Molenwerfslaan vlakbij de van oorsprong Belgische kapper A.R.de Mijttenaere. Daar zijn heel wat roddels uitgewisseld onder het genot van pijp en pruimtabak; sigaren waren voor de gewone man onbetaalbaar. Op het open terrein naast de Sint Aloysiusschool was voetbal vrijwel de enige ontspanning. Opmerkelijk is dat de Indische Buurt zoveel voetballers heeft voortgebracht, van wie Johan Neeskens, oorspronkelijk uit de Bankastraat, later Eikenlaan, het meest bekend en in letterlijke zin doeltreffend is geworden. In de zwemvijver van Groenendaal aan de Glipperdreef kon men voor 10 cent zwemmen voor het gehele jaar. Volwassenen betaalden een kwartje en op woensdag was het gratis. Met een jaarkaart kon men gebruik naken van de omkleedhokjes, de ‘armen’ deden dat in het zogenaamde ‘schapenhok’ (voor maximaal 40 personen). Het huren van een zwarte zwembroek kostte 5 cent. De Ringvaart was kosteloos en in die tijd net zo schoon als de zwemvijver. ‘Bij heet weer nam men een duik in het vaartje bij de jachthaven. Er werd dan naakte gezwommen en de kleren langs de kant gelegd. Politieman A. IJtsma – die vaak achter de kinderen aan zat in tegenstelling tot zijn collega S.Salomons – zag dat met lede ogen aan en nam op zekere dag de kleren mee naar het bureau. Het gevolg was dat men zich zwemmend richting politiebureau begaf om de kleren na een vermaning terug te krijgen.
9b. 100 jaar Van Schagen van 1890 BV
9c. Slagerij Van Sluisdam
Na een jaar bij vrachtvervoerder Harke de Jong gewerkt te hebben kwam Joop Martin op 14-jarige leeftijd als leerling-slager in dienst van slagerij Van Sluisdam, Lombokstraat 21. Verdiensten ƒ 1,- en de volgende emolumenten; op woensdag een bal gehakt en op zaterdag een ossenlapje, een stuk vet en een rookworst. Met Janus de Bakker hield Van Sluisdam tien varkens op de Krocht – de plaats waar nu de HBC-terreinen liggen.
Martin verzorgde deze en als ze vetgemest waren en voor de slacht verkocht ontving hij hiervoor niet minder dan 10 gulden. Na Van Sluisdam ging Joop Martin werken bij Van Amerongen in de Raadhuisstraat en vervolgens bij Van der Schoot, naast het vroegere politiebureau, later Stroet, nu slagerij-traiteur De Wit. Werkweken van 60 uur waren gewoon en aan het eind van de week bedroegen de verdiensten ƒ 14,-. Het vee voor de slacht werd voor de deur afgeleverd. De grote klapdeuren der veewagens kwamen tot midden op de rijweg, maar geen autotoeter verstoorde destijds dit dorpse tafereel. Vlees werd, zoals bijna alles in die tijd, voornamelijk thuis bezorgd. Een pond biefstuk kostte voor een Heemstedenaar ƒ 1,- , maar voor ‘rijke lui’ in Aerdenhout rekende men steevast 10 cent meer. Alles was daar een dubbeltje duurder. Martin herinnert zich dat voor de oorlog in Aerdenhout en in de dure buurten van Heemstede bijna uitsluitend Duitse dienstmeisjes werkten. Bij een geboorte was het usance dat de slagerij de ouders een half pond gratis biefstuk aanbood. M.J.Enschedé van de buitenplaats’ Ipenrode’ had de goede gewoonte aan het eind van het jaar de bezorger met een vorstelijke fooi van een tientje te belonen. Zoets blijft je levenslang bij. Lucie Hille distribueerde bonnen voor goedkope margarine, blikken vlees (hachee), kolen e.d. Zij was gevestigd nabij het politiebureau en besliste wanneer de allerarmsten in Heemstede in aanmerking kwamen voor versterkende middelen.
=====================
Zo druk als op 30 maart 1967 toen circus- en televisieclown Pipo de Borneostraat bezocht is het nadien niet meer geweest (Cees de Boer/Noord-Hollands Archief)
Intermezzo: in 1994 werd in door mevrouw Annelies van Sluisdam (vroeger Lombokstraat) in haar tegenwoordige huis in Heemstede uitgenodigd, waarbij met enkele andere aanwezige bewoners uit de Indische Buurt, te weten mw. S.F.Goemans-van Norden (vroeger Borneostraat), mw.J.Dhane-Vester (destijds Lombokstraat) en mw. C.Remmerswaal (die in de Drieherenlaan woonde) herinneringen aan het verleden zijn opgehaald.
W.A.Turkenburg liet huizen bouwen in de Sumatrastraat en bewoonde zelf het eerste opgeleverde pand. De bedoeling was de woningen te verkopen, maar dat lukte niet altijd en deze werden dan verhuurd. Het kwam in de crisistijd regelmatig voor dat het moeilijk was de huur te innen. Er woonden vroeger veel grote (katholieke) gezinnen in deze wijk van vaak acht of meer kinderen. Mevrouw An Vester weet dat haar vader ƒ 33,- per week verdiende. Hiervan moesten 13 kinderen gevoed en gekleed worden, wat haast ongelooflijk lijkt. Uiteraard hadden de kinderen uit de rijke buurten rond de Heemsteedse Dreef veel meer te verteren. Straatvoetbal was erg populair evenals allerlei straatspelletjes. Eens per jaar maakte men als lid van de ‘Indische Vereniging’ een uitstapje naar de grote speeltuin ‘Oud-Valkeveen’ onder Naarden [speeltuin de Linnaeushof bestond toen nog niet]. Het Sinterklaasfeest werd gevierd in ‘Het Wapen van Heemstede’. Veel kinderen uit deze wijk gingen naar het Groenendaalse bos, maar niet naar de speeltuin want dat kostte geld. Soms betaalde iemand anders en kon men toch naar binnen. Iedereen is het er over eens, dat een arme maar over het geheel genomen een zalige tijd was. Bij de bekende sociaal werkster Lucie Hillen kon men gratis boter halen. In de buurt was de afstand tot de plaatselijke bestuurders groot. Burgemeester en wethouders lieten zich hier weinig of niet zien. Wèl dr. Droog, die eerst huisarts was en vervolgens als wethouder veel voor de rooms-katholieke arbeiders heeft gedaan op de terreinen van woningbouw, volksgezondheid e.d. Populaire dokters waren ook Laeijendecker, Van Luin en Van der Gugten. Vrachtrijder Harke de Jong (uit de Lombokstraat) kende iedereen. Legendarisch is het verhaal dat zijn paard bij elk café stopte. Dee politie fietste door de wijk met de sabel op het stuur. Er was een goed contact tussen agenten en buurtbewoners. Als kind had je een heilig ontzag voor de geuniformeerde macht. Freule Van der Goes, die in huize ‘Kerkzicht’ op de hoek van het Wilhelminaplein woonde, deed veel charitatief werk (1). Dat gold ook voor mevrouw Chabot, tot 1949 bewoonster van het intussen gesloopte huis ‘Anno Sancto’ aan de Achterweg, dat nog enige tijd als parochiehuis van de r.k.kerk O.L.V.Hemelvaart gefungeerd heeft. De jongensschool ging een kwartier eerder uit dan de daarnaast gelegen meisjesschool. Dat de Broeders wel eens een tik of een klap uitdeelden was in die tijd niet ongewoon; de Zusters konden soms geniepig of gemeen zijn. Over het algemeen gaf men goed onderwijs. De kinderen uit de betere buurten kregen daarbij meer aandacht, want zij moesten van hun ouders doorleren. In de Aloysiusschool was er in de hoogste klas een splitsing tussen de ‘gewone’ leerlingen uit de Indische Buurt en de kinderen die voorbereid werden voor het voortgezet onderwijs.
(1) Aan freule van der Goes is een afzonderlijke bijdrage gewijd op de site ilibrariana.
==============================================================
Op 31 augustus hadden jaarlijks feesten plaats bij gelegenheid van Koninginnedag in het wandelbos of op het RCH-terrein, zoals veldloop om de Belvedère, hardlopen met hindernissen en populair was het zogeheten kat-knuppelen, waarbij men net zo lang met een houten knots gooide totdat de houten kat uit de stuk geworpen ton te voorschijn kwam.
Iedere avond was ijscoman Blokker present in de Indische Buurt. Een puntje kostte 1 cent en een bakje 3 cent. Dan had hij nog ijs van 5 cent, maar dat voor de gewone man niet te betalen. Op het adres Sumatrastraat 25 woonde Botbijl met een snoepzaak, de enige in de wijk. Hij had een groot blad met daarop kauwgomballen, zoethout, lollies, toverballen, laurierdrop enz., allemaal 1 cent kostend. De winkel was open van maandag tot zaterdag en op zondag kon men achterom in de keuken terecht. ‘Het was allemaal centjeswerk!’, aldus Martin.
Advertentie uit 1969 van woninginrihting Gebr. A & J.Beck, Borneostraat 41 en Mr.G.van Tienhovenstraat 19, later verhuisd naar de Binnenweg 37
De kerken zaten vol op zondag. Door een toeval is Joop Martin bij de posterijen terecht gekomen, en leerde in die functie veel mensen kennen. Hij speelde lang bij Heemstede Berkenrode Combinatie aan de Herenweg achter het Verenigingsgebouw, waar in de oorlogsjaren op last van de Duitsers een bunker is gebouwd. H.B.C. verhuisde als gast naar de terreinen van RCH. Joop Martin speelde toen met Henk van Rooden (bijgenaamd: Moos), die bij de Post werkte met Jan Vermeer als voorman. De PTT was nog gevestigd in het houten noodgebouw, Binnenweg 162. Martin werd in Haarlem gekeurd en kreeg tot zijn eigen verrassing een baan als postbesteller in Heemstede waar hij later promotie maakte en uiteindelijk tot 1973 ongeveer 32 jaar met plezier heeft gewerkt. Vooral in de begintijd was de postbode nog bij iedereen bekend. Zijn grote hobby was de voetballerij. Ruim 45 jaar fungeerde hij als speler of trainer bij meer dan tien voetbalverenigingen in de regio, het laatst bij ‘Geel-Wit’(zaalvoetbal) in Haarlem.
Joop Martin (bijgenaamd Houtje) speelde in 1952 in het eerste elftal van HBC, evenals zijn oudere broer A.H.Martin, die al in 1929 in het eerste elftal speelde, aan welke club Godfried Bomans in zijn ‘Berkenrode-herinneringen’ schreef.
Joop Martin was gedurende zes jaar speler-coach bij het Heemsteedse politie-elftal, waaraan hij zijn huis aan de Voorweg te danken had. Erevoorzitter was burgemeester Ridder van Rappard. Tijdens een diner in Groenendaal zou Van Rappard gezegd hebben: “Het toch maar fantastisch dat u als kleine club kampioen bent geworden”, waarop Martin had geantwoord: ‘Ja burgemeester, maar ik zit nog altijd op een bovenhuis’, waarop de burgemeester repliceerde: ‘Morgen kom je bij mij op het spreekuur, dan bespreken we dat nader.’ De volgende ochtend ging hij naar het raadhuis, waar de bode hem al opwachtte. De burgemeester nam vervolgens telefonisch contact op met de heer Kroese, toenmalig ambtenaar belast met woningtoewijzing. Het resultaat was dat Martin ondanks een grote wachtlijst kon kiezen uit enkele beschikbare huurhuizen. De keuze was niet moeilijk: Voorweg 37, vlakbij wandelbos Groenendaal, de kerk en de sportvelden.
Bij de Broeders op de St. Aloysiusschool
De heer Michael Martin vervolgt zijn jeugdherinneringen aan de Sumatrastaat en de Indische Buurt. ‘Ik zat op de Aloysiusschool bij de Broeders. Op de speelplaats mocht je voetballen met een balletje niet veel groter dan een tennisbal. Het was de enige kans om de Broeders tegen de benen te schoppen, als die bal onder de toga terecht kwam. Bij de eerste bel moest je stilstaan, bij de tweede bel naar de rij lopen en ten slotte ging men rij voor rij naar binnen. Als gymnastiekleraar hadden we Pietje Wagemans, die een zeer gevarieerd programma had van apenkooien en nog eens apenkooien. De Augustinus meisjesschool was met een hoog hek van ons gescheiden. Als we op de bank gingen zitten kon we hen zien. Twee meisjes vielen op: Stekkie de Leeuw, mar de knapste vonden we toch Betsy Bijvoet. De Broeders deelden ons wel eens een klap uit, ofschoon dat geen gewoonte was. Later besef je pas goed, wat de Broeders gepresteerd hadden. Ze kwamen voor problemen te staan waar toen eigenlijk geen oplossing voor was. Neem nu Piet Schabbing, die opviel als spijbelaar. Zijn moeder moest werken om het gezin het meest noodzakelijke te kunnen heven. Piet had nog twee kleine zusjes waar hij op moest passen. Helaas is Piet jong overleden. Op zijn sterfbed vroeg hij een armbandhorloge voor zijn aanstaande verjaardag. Zijn moeder kocht het toch, ook al was het bij wijze van spreken een rib uit haar lijf. Zo was moeder Schabbing, uiterlijk onverschillig, botsend tegen de gangbare regels, maar van binnen een blanke pit. Wim Turkenburg was anders dan de andere jongens, maar werd toch volledig geaccepteerd. Ook hij is jong gestorven. Zelf heb ik twee werken bij slager Vedder gewerkt, wegens ziekte van een knecht. Het was hartje winter en lag een dik pak sneeuw. Met een grote transportfiets kwam ik ploeterend bij de klant aan. Na mijn aanbellen ging het bovenraampje van de voordeur open en kreeg ik het verwijt: ‘Wat ben je laat’ . Dat had die mevrouw niet moeten zeggen en ik kwakte het vlees midden in haar gezicht. Toen durfde ik niet meer naar de winkel terug. Na een uur trok ik de stoute schoenen aan en meldde me bij slager Vedder. Tot mijn grote verbazing zei die slechts|: ‘Jij wordt een hele goeie!’. Slager wilde ik echter niet meer worden.
Op zekere middag kwam de heer Van Staveren met een Broeder de klas binnen. Hij had een bekende melkzaak op de hoek van de Camplaan en de Bosboom Toussaintlaan (later Van der Peet). In de tuin stond een notenboom, waarbij je kon komen door op het dak te klimmen. Niet alleen zijn noten werden gepikt, ook zijn dak had te lijden. De schuldigen waren snel te herkennen, want je handen werden bruingeel van de buitenschil. Toevallig was ik er die keer niet bij, wat bij de Broeder ongeloofwaardig overkwam. Een van mijn beste vakken was godsdienstles, hoewel ik niets van de Catechismus begreep. Het was domweg uit je hoofd leren en als he een woord vergat betekende dat nablijven. In de hoogste klas kreeg je verkeersexamen. Broeder Willibrordus maakte daar veel werk van. Als je slaagde ontving je een speldje in de vorm van een driehoekig verkeersbord met daarin het wapen van Heemstede. Bij nul fouten kreeg je bovendien een doos Droste flikken. In een verpakking waarop verkeersborden stonden afgebeeld. Ik herinner me ook dat het is voorgekomen dat een jongen afkomstig uit het roomse Noord-Brabant, die voor het eerst op de Grote Markt in Haarlem kwam en toen op zijn knieën viel en ging bidden voor het beeld van Laurens Janszoon Coster. We hebben hem toen moeten uitleggen dat het geen heiligenbeeld was.’
10. JAN VAN LOOY, bekend als JAN DE TIPPELAAR (1861-1985)
Een Heemstedenaar die zijn leven lang het principe aanhield dat wandelen een gezonde vorm van beweging is was Jan van Looy, tijdens zijn lange leven algemeen bekend als ‘Jan de Tippelaar’. Hij was van beroep schoenmaker maar in zijn vrije tijd ging hij bij voorkeur wandelen. Hij nam zeven keer deel aan de Nijmeegse Vierdaagse en aan allerlei langeafstandstochten, zoals in 1936 een mars door de provincie Zuid-Holland , een tocht van 100 kilometer die hij aflegde in 14 uur en hem een gouden medaille opleverde. Ruwweg geschat heeft hij in meer dan 90 jaar ongeveer 50.000 kilometer afgelegd, meer dan de omtrek van de aarde Zelfs op 90-jarige leeftijd zette hij er nog altijd de pas in en maakte hij nog altijd urenlange wandeltochten. Hij woonde in een van de vroeger zo geheten ‘weduwenhuisjes’uit 1914 aan de Berkenlaan en is omstreeks 1980 verhuisd naar tehuis ‘Het Overbosch’. In 1978 toen hij 78 jaar werd liep Jan van Looy nog mee in de Vierdaagse en wijdde journalist Arie Kramer een artikel aan hem in de plaatselijke krant.: ‘Jan van Looy weet wandelend van geen ophouden en niet voor niets is hij in zijn geboorteplaats Heemstede bij velen dn ook bekend als ‘Jan de Tippelaar’. Een man met een enorme vitaliteit, die er minstens tien jaar jonger uitziet dan hij in werkelijkheid is en die zijn onverwoestbare gezondheid toeschrijft aan het beoefenen van de wandelsport. De afgelopen weken heft Jan van Looy zich nog eens voorbereid op de Vierdaagse. Lid van de Haarlemse wandelsportvereniging ‘Jan Pastoors’, waarvan 15 leden hem naar Nijmegen zullen vergezellen, maakte hij een 50 kilometer lange trainingstocht naar Scheveningen, die hij zonder een spoor van vermoeidheid aflegde. “Ik had na afloop alleen maar een geweldige dorst, maar verder voelde ik mij zo fit als een hoentje. Het wordt mijn zesde Vierdaagse” vertelde hij. “De laatste keer dat ik meedeed was in 1939, daarna is het er nooit meer van gekomen”.
Eenmaal aan het praten komt men met de altijd opgewekte Jan van Looy, die als 78-jarige zijn oude schoenmakersstiel in de zaak van zijn neef nog vol werklust beoefent, voor de ene verrassing na de andere te staan. Zonder te roemen op zijn wandelprestaties, daar is hij veel te bescheiden voor, denkt hij dan weer terug aan de jaren dertig, toen hij als deelnemer aan de Stille Omgang de nachtelijke wandeltocht van Haarlem naar de hoofdstad aflegde om er na afloop van de Omgang met een veertig kilometer lange mars naar ’t Gooi nog eens een stevig schepje boven op te gooien. Maar hij bekent eerlijk: “Toen ik die zondag thuis kwam, was ik werkelijk bek-af. Ruwweg geschat heeft Jan van Looy er intussen zo’n 40.000 kilometer opzitten. Hij was de veertig al gepasseerd toen hij voor de wandelsport werd gewonnen. Ik las een advertentie in de Nieuwe Haarlemmer, waarin de vereniging Jan Pastoors een mars uitschreef heen en terug naar Buitenveldert. “Ik deed er ongetraind aan mee, maar dat heb ik dan ook wel geweten.” Dagenlang liep Jan mank met de nodige blaren onder zijn voeten en een paar stijve benen. Het weerhield hem echter niet zich als lid van ‘Jan Pastoors’ aan te melden in het verband van welke vereniging hij in de loop der jaren talrijke marsen aflegde. ZIjn recordprestatie is nog altijd de lange afstandsmars door de provincie Zuid-Holland, een monstertocht van honderd kilometer, die hem een gouden medaille opleverde. Jan van Looij heeft de meeste medailles, hij had er zo’n honderdvijftig, weggegeven aan mensen die hij er een plezier mee kon doen. Maar die gouden “plak” heeft hij nog altijd als een kostbare herinnering bewaard. Mevrouw Van Looij, even goed gehumeurd als haar man, vindt het allemaal best. “Jan mag met zoveel wandelen als hij wil, maar ik kan hem echt niet bijhouden hoor. Wij maken samen wel eens een wandelingetje, maar dan gaat het kalmpjes aan. Na de Vierdaagse gaan wij samen weer ter bedevaart naar Kevelaer. Mijn man gaat voor de vijftiende en ik voor de zestiende keer mee. Dat zijn altijd prachtige dagen, maar we gaan niet lopen’.’
Op zijn 90ste deed Jan van Looij het wat rustiger aan, maar kon men hem nog altijd wandelend in Heemstede aantreffen. De bekende kleine passen, altijd enigszins gehaast, er zit nog een behoorlijk tempo in en meestal ziet men hem met een boodschappentas. Hij is dan weer op pad voor de medebewoners van het Overbosch, waarvoor hij allerlei boodschappen doet en zo makt hij zich op hoge leeftijd nog altijd verdienstelijk voor zijn medebewoners. Ook werd bij de huldiging temidden van de familieleden naar voren gebracht door directeur A.Berkelmans die de 90-jarige typeerde als een markante figuur, altijd klaar staande voor de medemens, een man van wie zonder meer kan worden gezegd dat hij de goedheid zelve is. “U werd pas op latere leeftijd gelukkig in de liefde”, zo zei de heer Berkelmans tot de jarige die eerst 57 jaar oud in het huwelijk trad en gezeten naast zijn vrouw het huldebetoon over zich heen liet komen. Jan van Looij trad ooit op in een radioprogramma voor de KRO, dat op de band was opgenomen. Het bandje werd op zijn feestdag afgedraaid en geboeid kon men Jans levensverhaal beluisteren. Zijn leven als schoenmaker in zijn geboorteplaats, zijn jaren als soldaat in het leger, zijn vele belevenissen als wandelaar. Feestliederen weerklonken tijdens de huldiging, geschenken werden aangeboden door de directie en bewoners van het tehuis. Namens de “herentafel” offreerde de heer S.Middeldorp een cadeau, namens de bewonerscommissie deed dat de heer H.Suidman. De hoogst vitale sprak daarna zijn dankwoord uit en bracht daarbij met nadruk naar voren dat zijn echtgenote en hij in Huize Het Overbosch een ideaal tehuis hebben mogen aantreffen.
11. Een wandeling over de Kerklaan van mijn jeugd door Co Boot (1904-2000) genoteerd door mevrouw Wil de Groot-Boot 8 mei 1996 en De Kerklaan (door Kees de Raadt, 1996)
De bij vele Heemsteders bekende heer Jan Boot uit de Meerweg is op 5 juli 1904 geboren in de kastanjelaan en op 9 november 2000 overleden. Hij heeft zijn leven lang in Heemstede gewoond en gewerkt. Mede door zijn beroep als timmerman en later als aannemer van bouwwerken, is van jongs af aan zijn interesse uitgegaan naar Heemstede. Hij was een boeiend verteller. Zijn dochter mevrouw Wil de Groot-Boot heeft hem meegenomen op zijn dagelijkse – thans denkbeeldige – gang begin vorige eeuw naar de Sint Jozefschool aan de Herenweg en daarvoor twee jaar naar de bewaarschool St. Antonius bij de zusters aan de Kerklaan.
‘De Kerklaan inlopend vanuit de Raadhuisstraat liep het water van de (Heeren)Zandvaart door tot aan de Blekersvaart,. Direct aan de overzijde van het water lag een loswal voor het opslagterrein van het metselbedrijf van Adriaanse. Dit bedrijf was gevestigd op de Binnenweg, vlak voor de brug. Op het terrein lagen metselzand, grind en andere metselmaterialen en er was een put met gebluste witkalk. Voor één dubbeltje kon men daar een schep witkalk halen. Je werd dan geholpen door opperman Toon Klabouw. Thuis werd er dan water en wat blauwsel toegevoegd. In de meeste Heemsteedse woningen werden ieder voorjaar de plafonds en zo nodig de muren opnieuw gewit. Er was in die dagen nog een waterverf. Op het opslagterrein heen hing een aftakking van de vaart rechtsaf nar de wasserij van Van der Weiden, waarvan de ingang was aan de Binnenweg. Later de Hubozaak van de firma Schutter. We gaan de toenmalige hoge gemetselde brug over. Hieronder liep een aftakking van de vaart naar links naar de Van Merlenlaan. De Kerklaan was in die dagen een grindweg, met aan weerszijden rijen bomen die in de zomer de laan overkapten. De laan was moeilijk begaanbaar als er nieuw grind op was aangebracht. Het duurde wel enige weken eer dat paard en wagen de weg weer hadden ingereden. ’s Avonds en ’s nachts werd de laan slechts spaarzaam verlicht door een enkele lantaarn. Direct over de brug passeren we rechts een bruggetje dat over het water toegang gaf naar het huis van de familie Waasdorp. Doorlopend passeren we dan de loswal van schipper Gijs de Rooij, die met zijn twee zonen een brandstoffenhandel aan de overkant, waar nu de Aldi gevestigd is. Dit bedrijf was wel het grootste brandstoffenbedrijf van Heemstede in die tijd – dat werd later in de eeuw de firma Teeuwen – . Aan de wal afgemeerd lag meestal een groot houten schip, met zwaarden aan de zijkant en een mast met zeil. De firma De Rooij gebruikte deze schuit om zelf turven te halen in de veenderijen. De bomenrij wordt even onderbroken voor drie of vier kleine woningen waarvan de entree aan de vaartkant was. De loswal van De Rooij liep achter deze woningen door. De huisjes stonden circa anderhalve meter van de wal af. Op de hoek woonde de familie Wagemans. Ook de familie Tromp en ene familie Van Rooij met hun gezin. Direct aan deze woningen aangebouwd stond een houten loods, met daarin gevestigd de smederij, tevens hoefsmid, van Jan de Rooij, zoon van de schipper. Weer onder de bomen doorlopend steken we een kleinere gemetselde brug over die over een smalle sloot lag welke dienst deed voor de bollenkwekerijen van Eldering en Van der Eijken, die hun bedrijven hadden achter het gesticht Sint Bavo. Over de brug liep het water nog iets door en sloeg dan af naar de Blekersvaart. Doordat de Kerklaan vrij hoog ligt waren er lange taluds naar het water. Vanaf de brug, vanwaar men nu op de Esdoornkade kijkt, had je een mooi uitzicht op de bloembollenvelden van de firma Ruijzenaars. Op de hoek waar de Esdoornkade een bocht neemt met zicht op de Blekersvaart, lag het weiland van boerderij Milatz. Deze boerderij stond rechts op de Blekersvaart. We passeren de Blekersvaart en zien dan op de hoek de wasserij liggen van de familie Van der Weijden. Nu is daar de interieurinrichting Van den Broek gevestigd met daarboven appartementen ‘Duin en Vaart’. We lopen door langs een sloot, genaamd de de Watering. Dit water was ongeveer even breed als het water dat voorheen genoemd is. Dit water liep ongeveer tot aan waar nu de Burgemeester van Lennepweg begint en ging dan rechtsaf langs het duin achter de bleekvelden van de wasserijen om. Het water was heel helder vanwege de hoge duinrand. Verder lopend op de Kerklaan werd het water smal en liep tot aan het schoollaantje. Aan het eind van dit laantje stond het Sint Antoniusklooster met bijbehorende school.
Het was een zesklassige lagere meisjesschool en een tweeklassige “gemengde” bewaarschool. De school stond onder leiding van de zusters Augustinessen. Voor het schoollaantje stonden toen reeds de twee oudere woningen, welke er nu nog staan. Beide woningen hadden een eigen houten bruggetje, met ijzeren hek. In de eerste woning woonde de familie Kolk. Het huis naast het laantje werd later bewoond door de familie Warmerdam, die een prachtige voortuin hadden. Voorbij het schoollaantje tot aan de Herenweg, wederom een smalle sloot. Achter de sloot lag de groententuin van pastoor IJzermans, die onderhouden werd door koster De Kok.
Pastoor IJzermans (van 905-1931) woonde in de pastorie met drie kapelaans, de heren Speet (1909-1916), Van Dieren (1883-1913) en Brinkman (1916-1925) en twee dienstbodes Betje en Mietje. De hekken om de tuin van de pastorie stonden er toen nog niet. Die zijn van na de Tweede Wereldoorlog. Voorbij de dam, achter de sloot, keek je op een brede wand van rododendrons. Het voetpad van de Blekersvaart tot aan de Herenweg, dat er nu nog ligt, liep achter de rij hoge bomen van de Kerklaan.
We steken over en lopen terug richting Raadhuisstraat. Op de hoek stond een villa genaamd Lommeroord, die bewoon werd door dokter en wethouder Droog, die daar ook praktijk hield. Achter de villa lag de tuin (meer bos dan duin) die liep tot aan de dubbele woning tegenover het kerkpad. Na de Eerste Wereldoorlog is de tuin volgebouwd met woningen. Na bewoning door dr. Droog heeft villa “Lommeroord” nog een aantal jaren dienst gedaan als horecagelegenheid en danscenrtum. Nu staat op die plaats een bezinestation.
Even voorbij de dubbele woning stond het huis van hovenier Harry Draijer, die daarachter zijn bedrijf had. Boomkwekerij Draijer aan de Herenweg is er nog een voortzetting van. Naast Draijer stonden nog enkele aparte woningen, waarvan één woning “Mariahoeve” van de familie Kramer tijdens de Tweede Wereldoorlog door het laten ontploffen van een V1 geheel vernield werd.
Dan komen we aan de overzijde langs het bos van de familie Müllemeister, die de villa “Djokjakarta” – oorspronkelijk van notaris Smit – bewoonde.
In dit bos is in 1913/1914 een film opgenomen. Wij spijbelden daarvoor van school. Midden in het bos was een houten optrek gemaakt, een woning voorstellende. Deze optrek moest in brand gestoken worden. Voor het bovenraam zou dan een dame tevoorschijn komen die, via een ladder, door een heer gered moest worden. De brandweer stond paraat en de brandslangen lagen over de Kerklaan aangesloten op de brandput van de waterleiding. De boel werd in de hens gestoken en de spanning was groot. Ze steeg ten top omdat het vuur snel aanwakkerde en de brandweer het water niet snel genoeg kon aanvoeren. De dame heeft het bovenraam nooit bereikt en vloog via de zogenaamde voordeur in de armen van haar held en redder. Voor ons werd dit één van de mooiste jeugdherinneringen.
Het bos van Müllemeister lag op een vrij hoog duin. Het ontbossen en vlak maken voor bollenland is veel werk geweest. Nu staan op de plaats van bos en villa het bedrijf van De Zwart en twee dubbele villa’s. Voorbij “Djokjakarta” komen we langs nog een oud huis. Daarnaast lag het schildersbedrijf annex woning van L. van der Weiden, waar in die dagen de verf eigenhandig gemaakt werd. De firma was toen het meest bekende schildersbedrijf van Heemstede. Buiten de zoon van Van der Weiden werkte daar de heer Kolk. Op de plaats van dat bedrijf begint tegenwoordig de Broeder Josephlaan.
Het huis op de hoek van deze laan dateert van 1891 en werd bewoond door de familie Van der Horst.
De grote villa die we nu passeren (later Huize Flora) werd bewoond door de gebroeders Meijer, die een bestuursfunctie hadden in het gesticht Sint Bavo. Dan wandelen we langs de bloembollenkwekerij van Eldering. Voor de villa liep een sloot tot aan het laantje van Van der Eijken. Na beëindiging van de firma Eldering kocht aannemer Granneman van de Herenweg het pand met daarachter de schuur, die hij als werkplaats in gebruik nam. Hij maakte van de villa drie woningen, door er aan beide zijden een stuk aan te bouwen. We staan nu voor het laantje van Van der Eijken. Midden in het laantje links woonde de familie Van Roon.
Op de hoek, tegen het gesticht van Sint Bavo aan, stonden twee huisjes. In één ervan woonde timmerman Pieterse. Deze huisjes zijn later gesloopt voor de bouw van de woning van pastoor IJzermans die in 1931 met emeritaat ging. Ook deze woning stond aangebouwd aan de Sint Bavo en kon zodoende vanuit het gesticht bediend worden.
We passeren de Bavo waarvan de entree later verfraaid is met een boogingang. Naast het gesticht voor ouden van dagen een brede poort die met houten deuren aan de weg werd afgesloten. Daarnaast een dubbele woning. In één van de huizen woonde schoenmaker Glabbeek, die je met zijn knecht voor hert raam schoenen kon zien lappen. Dan nog vier huisjes met achterom. In het hoekhuis woonde de familie Mertens. Voordat je naar school ging kon je daar een pannetje afgeven voor soep. Tussen de middag kon dit weer in de poort opgehaald worden in een speciaal daarvoor bestemd stenen gebouwtje met schuifraam, dat bij het gesticht hoorde. Je werd dan bediend door één van de gebroeders Meijer. Alleen de allerarmsten mochten een pan afgeven.
We gaan het bruggetje over, waaronder de vaart naar de eerdergenoemde bedrijven. Direct rechts zien we een oud koetshuis. Dit was de schilderswerkplaats van Co Hendriks, met knecht Thijs Mooren. Later had Hendriks zijn bedrijf aan de Binnenweg. Ook is jarenlang het aannemersbedrijf van de gebroeders Van den Putten in dit gebouw gevestigd geweest. Dan twee woningen met daarnaast het huis “De Oase” van de familie Preijde, met aan het huis vast een loods. Daarnaast het huis van de familie Uijtendaal. Nog een woning en dan de kruidenierswinkel van de familie Tesselaar. Daarnaast was het bedrijf van huis- en decoratieschilder Kaptein. Na het beëindigen van dit bedrijf, wat gelijk viel met de sloop van de huisjes aan de overkant, werd in dit pand de smederij van Jan de Rooij overgeplaatst. Tot aan de poort nog een paar huisjes. In die poort stonden twee woninkjes, waarvan er één bewoond werd door de weduwe Prins met haar dochters. Naast de poort de drukkerij van A.M.C.Schellekens [voordat men verhuisde naar de Raadhuisstraat] gevolgd door Melisie [nu vervolg op drukkerij Van Assema Grafimedia].
Hiernaast het huis van brandstoffenhandel De Rooij, met naast het huis de opslagplaats. Dan de opslagplaats, annex woning, van het metselbedrijf van Van den Putten. Hiernaast nog enkele woningen waar onder andere de familie Lageweg en Van Houten woonden.
Waar nu de Limburglaan begint, stond een alleenstaande woning. Dan nog een rijtje huisjes waarin enkele ervan later makelaar mevrouw Van den Putten een makelaardij had [Huize Wolbers] . In later jaren woonde daar de familie Neeskens, in het huis aan het water woonde de familie Gielen. Tussen twee huizen door was de entree naar wasserij Van der Weiden. Na het opheffen van deze wasserij vestigde zich daar de familie Medemblik in zoetwaren. We gaan de brug over en zoen rechts twee in de diepte liggende huisjes. In één van deze huisjes woonde de familie Meeuwenoord. Later had Siem de Reus in éé0n van deze pandjes een slagerij. Langs deze woningen bereikte je het vaartkantje. Een zandpad langs het water achter de bebouwing van de Raadhuisstraat. Naast de kleine woningen een nieuwer pand met bovenwoning met daarin gevestigd de smederij, tevens kachelsmid, van Judokus van den Asdonk. De smederij was gevestigd in de kelder en was ook bereikbaar via de Raadhuisstraat. Midden jaren twintig is in dit bedrijf verhuisd naar een nieuw pand aan de overkant (Binnenweg), waar de firma Adriaanse gevestigd was. Later de boekhandel en winkel in religieuze artikelen van Jonckbloedt, later de “Zanderij”. De zaak aan de Kerklaan, thans de “Gouden Schaar”, werd later bekend door het loodgietersbedrijf Vogel. Op de hoek café “Het Centrum” met als kastelein Peijst, nu café “De eerste Aanleg”.
Er waren in die jaren twee politieagenten in het dorp, de heren Bouwman en Schotvanger. Agent Schotvanger (ook gemeentebode) woonde als gemeentebode na 1907 in het bodehuis naast het toen nieuwe raadhuis. Na zijn pensionering is deze gaan wonen in een nieuw huis naast het huis van Van Waasdorp, rechts op de Kerklaan en hij had een eigen brug. Het huis is nu bereikbaar via de Esdoornkade en staat naast het parkeerterrein van de Dekamarkt.’
Hoofdbewoners Kerklaan Heemstede in 1927: 1. J.N.Vogel, 2. H.P.Waasdorp, 3.S.de Reus, 4.wed. J.S.v.d.Hoorn, 5.J.Meeuwenoord, 6.W.Schotvanger, 7.R.H.P.Wening, 9.Th.G.Medenblik, 11.C.Weyers, 13.P.J.K.v.d.Putten, 15. Wed. V.van Vessem, 17. P.Reedijk, 19. P.H.Platerink, 20. G.Frederik, 21. A.J.M.van Houten, 23. mej.v.d.Putten, 27. H.de Rooij, 28,. M.J.Duisterhof, 29. G.van Wouw, 30.C.A.M.Jonckbloedt, 32. J.H.Kroon, 33. wd. G.Berndsen, 34. P.W.v.d.Sman, 35. J.van Aalst, 36. W.J.M.Heslenfeld, 37. Th.W.M.Prins, 38. A.W.Niebeiding, 39. A.P.Daniëls, 40. J.E.Tombrock, 41. T.Daniëls, 42. H.Spruijt, 43. M.Zorge, 44.J.Rombach, 45.wed.T.Brandes en A.v.d.Linden, 47. T.Visser, 48.J.C.F.Kroon, 49.B.Meesters Goedersz., 50. D.Pronk, 51.A.M.Bogert, 52.N.H.M.Roozen, 53.J.J.Uitendaal, 54.mej.J.P.M.Kolk, 55.C.J.Preijde, 56. Sint Anthonius Gesticht, 57.C.W.Breed, 59.wed.Th.Adriaanse, 61.J.S.v.d.Hoorn,63.W.N.van Straten, 65.P.J.Mertens, 81.K.Tolk,83.F.A.de Boer, 85.Sint Bavo Gesticht, 87.mej.M.M.Pieterse, 89.P.Spek, 91.W.L.van Roon,93.J.Termeer,95.J.C.van der Eijken, 97.D.H.Granneman en T.R.H.Rigter.
Het pand ‘Mariahof’, gebouwd in 1922, bewoond door de familie Kramer,
Villa gebouwd in 1950 na sloop van het geruïneerde huis ‘Mariahof’ als gevolg van ontploffing van een V-1 op 15 november 1944, Kerklaan 115 Heemstede
Kerklaan 115 Heemstede. Nieuwbouw 1950 onder architectuur van Piet Koster in opdracht van J.H.Kramer (Uit: Goed Wonen, 4 februari 2012)
Vevolg Kerklaan 115 Heemstede (Goed Wonen, 4 februari 2012)
Slot Kerklaan 115 (Goed Wonen, 4 februari 2012)
==================
12. Een persoonlijke herinnering aan dominee en publicist Luit J.Wolthuis
Dominee Luit Jan Wolthuis is 21 juli 1931 te Assen geboren. Bezocht HBS en Gymnasium in Groningen. Na een theologie-studie aan de V.U. in Amsterdam was hij eerst corrector in buitendienst bij uitgeverij Kok en vanaf 1956 gereformeerd predikant te Oosterend, in 1962 Woerden en Drachten. Hij was o.a.legerpredikant. Van 1977 tot 1985 was hij pastor op het Instituut voor Epilepsiebestrijding (Meer en Bosch – Cruquiushoeve). Ging in 1991 met emeritaat. Tot 25 maart 1992 woonde hij in Heemstede op het adres Valkenburgerlaan 24. Eind maart 1992 verhuisde hij naar Leeuwarden en na een lang ziekbed overleed hij mei 1995 op 63-jarige leeftijd en is begraven in het Friese Oosterend. Luit Wolthuis gaf medewerking aan verscheidene gedenkboeken bij gelegenheid van het eeuwfeest van de Gereformeerde kerken. O.a. bij uitgeverij Kok in Kampen verscheen de fraaie uitgave: ‘De Vereniging van 1892 en haar geschiedenis onder eindredactie van dr.J.de Vree en ds. L.J.Wolthuis. Daarin o.a. een foto van ‘Meer en Bosch’te Heemstede, een initiatief van hervormde zijde. Ook heeft Luit Wolthuis als voorzitter van de Wilma-stichting meegewerkt aan twee boeken die zijn gewijd aan deze protestants-christelijke romanschrijfster Willemina (Wilma) Vermaat, die leefde van 1873 tot 1967. ‘Een mantel van liefde’ bevat verhalen van Wilma en ‘Mijn voeten hebben zijn spoor gevolgd’ is een biografie (door Niek van der Heide); beide boeken zijn een uitgave van uitg. J.J.Groen en Zoon in Leiden. Wolthuis schonk de boeken aan de openbare bibliotheek Heemstede.
13. de vroegere Indische Buurt; door P.Turkenburg
‘Over de winkels in de Indische Buurt is al het nodige geschreven. Het stikte er van. Alle eerste levensbehoeften waren in een straal van een paar honderd meter te krijgen. Meestal verpakt in oude kranten of statiegeldflessen. En als je zelf niet naar de winkels wilde, dan kwam er wel een of andere boer langs de deur om iets te brengen. Zoals de kolenboer, de melkboer, de aardappelboer. Of in het geval van de schillenboer en de voddenboer: om wat op te halen. Neem nou alleen al de melk. Niet alleen kreeg je op school ’s morgens een flesje schoolmelk – de enige melk die je met een rietje dronk -, er waren ook nog een stuk of drie melkwinkels in de buurt. Uit het hoofd: Koot, Groot en Peet. En daarnaast sjokte het paard Swiebertje door de wijk met daarachter een melkkar. Melk aan huis, getapt in een vreemde hoge pan met daarop een aluminium deksel met gaatjes. In het pre-koelkast-tijdperk een uitkomst. “Drie glazen melk per dag!” bleef Joris Driepinter dan ook maar rondbazuinen. Met een enthousiasme alsof hij een stel blikjes Redbull had opgedronken. Achteraf is gebleken dat deze melkcampagne gewoon een poging was om de jeugd in te zetten bij het wegwerken van een Europese melkplas. Naast de levensmiddelenwinkels waren er ook nog andere zaken. Een paar hiervan maakte op een jonge jongen veel indruk. Zo waren we voor het ‘frituurgebeuren’ aangewezen op twee adressen: haalden we de patat en kroketten bij Speknek in de Madoerastraat of bij Vita Nova aan de Cloosterweg. Deze laatste had naast de zaak een inhammetje met mooi verchroomde snoepautomaten aan de muur. Dubbeltjes of kwartjes er in en hard trekken aan het gewenst laatje voor een reep, een rol drop of kauwgum. Met als opmerkelijk verhaal hierbij: een klein jongetje van de Voorweg haalde zijn kauwgum niet uit de automaten maar pulkte het daar gewoon – tweedehands – van de straat. Je kon daar van de vloer eten zogezegd. Tussen haakjes: hij leeft nog en heeft een ijzersterke gezondheid. Snoep kon je ook kopen bij sigarenmagazijn De Bruin op de hoek van de Lombokstraat, dat was voor ons een stuk dichterbij. De kauwgum daar heette Bazooka Joe en zat in een wikkel met daarin een klein papiertje met een stripgrap. De kauwgum was mierzoet maar na een tijdje kauwen werd de smaak steeds minder. Dat kon worden opgelost door de kauwgum weer even door de suikerpot te rollen. Recycling zouden ze dat nu noemen. Wat een verhaal – voor een kauwgummetje van 5 cent. Maar eerlijk is eerlijk, het rook er in dat kleine winkeltje altijd heel apart naar tabak. Op de gevel stond een reclame voor North State sigaretten en binnen viel het oog meteen op een opvallend reclamebord.
Hierop stond een aardige dikke man die zijn Goudse pijp aanbiedt aan een arme sloeber die met zijn hoofd en handen in een schandpaal staat. Van Rossum’s troost schiet me nu ineens te binnen’. (uit de Heemsteder van 19 april 2017).
TERUG IN DE TIJD: INDISCHE BUURT (2) DOOR PIET TURKENBURG
‘Voor huishoudelijke artikelen kon je in de Indische buurt naar De Roos of naar Veldhuis. Deze laatste piepkleine en propvolle winkel was gevestigd in de Lombokstraat en had de naam ‘De Kleine Winst’. Bijna niemand gebruikte die naam, iedereen had het over Veldhuis. Of Veldmuis. Daar was van alles te koop, van fietsonderdelen tot gloeilampen in kartonnen kokerjes. En van Witte Kat batterijen tot munitie voor onze speelgoedpistooltjes. Eerst waren dat de rode rolletjes papieren klappertjes, later – toen de bewapeningswedloop weer wat verder was gevorderd – werden dit plastic dopjes met wat knalspul er in. Was Veldhuis een fietsenhandel? Was het een warenhuisje? Of was het een ijzerhandel? Ik zou het nu niet meer weten, wel dat we er vaak kwamen, in die vreemde geur van rubber, olie, plastic, metaal en niet ondefinieerbare stoffen. En de herrie van de spullen die overal hingen en steeds heen en weer bewogen, elke keer als de winkeldeur openging. Twee straten verderop, op de hoek van de Sumatrastraat en de Borneostraat stond het warenhuis De Roos. Een veel grotere winkel dan de Kleine Winst. Hier was zelfs speelgoed te koop. De eigenaar maakte veel werk van zijn grote etalage in de Sumatrastraat en had op een zeker moment hier een modeltreinbaantje in aangelegd, Buiten op het kozijn was een drukknop geschroefd en als we daar weer eens naar toe waren gehold en hierop drukken dan ging het treintje een minuutje of zo rondjes rijden. Een interactieve etalage, we stonden in de rij te wachten om ook eens op dat knopje te drukken. Jammer genoeg verhuisde De Roos begin jaren 70 naar de Binnenweg. Er kwam kater een kledingzaak voor terug. Een groter verschil is niet denkbaar. Ik ben nog nooit een etalage van een modezaak toe gehold. Eerder er van weg. De hekkensluiters zijn de winkels die eigenlijk geen echte winkels waren, ook al kon je er iets kopen. Zo had je de SHELL benzinepomp van Van Schagen aan de Achterweg en de ESSO benzinepomp van Voorham aan de Cruquiusweg. Deze laatste was nog open als andere zaken in de buurt al dicht waren. Zelfs op zondag. Wij kinderen hadden daar weinig te halen, behalve als de benzinemaatschappijen weer acties hadden waarbij cadeautjes werden weggegeven. Ik kan mij nog mobiles met vogels herinneren, sleutelhangers en aluminium munten met koppen van bekende voetballers. Een echt vreemde zaak zat op het Wilhelminaplein: bij Okkel Moeke kon je snelle motoren kopen. Dat deed mijn vader niet zo vaak. Eigenlijk nooit zeg maar. Hij haalde liever gebak bij de banketbakker met de mooie naam die recht tegenover Okkkel zat. (de Heemsteder, 3 mei 2017)
Inderdaad, bij Kees Kniese. Die later rondreed in een klein autotjes met een enorme moorkop bovenop. Oh, wacht even: dat kan nu nog wel, moorkop zeggen?’ (de Heemsteder van 3 mei 2016)
Terug in de Indische Buurt: de scholen; door Piet Turkenburg
‘In Heemstede waren er in de Indische Buurt een stuk of drie lagere scholen – de Voorwegschool, de Nicolaas Beetsschool en de Valkenburgschool. Deze laatste was omstreeks 1965 ontstaan uit een aparte jongens- en meisjesschool met de heilige namen Sint Aloysiusschool en Sint Augustinusschool. De maatschappij was gelukkig al zover dat jongens en meisjes in één klas konden verblijven maar door de verzuiling waren de Voorwegschool en de Nicolaas Beetsschool aan de Bosboom Toussaintlaan nog taboe voor ons. Katholieke kindertjes gingen dus naar de Valkenburg aan de Molenwerfslaan. De laatste broeder was daar net vertrokken en de fusieschool ging door onder de leiding van meneer De Backker. Onder elkaar hadden we het meestal over Pa de Bakker, wat achteraf niet zo gek was want een paar van zijn kinderen zaten ook op deze school. Tussen acht uur en half negen vulden de speelplaatsen zich met herrie en kindertjes. De kinderen stelden zich na de eerste zoemer per klas op op twee rijen witte stippen. Hierna marcheerden de kinderen dan per klas naar binnen. Zonder kringgesprekken of pedagogisch verantwoorde procedures gingen we meteen van start. Tot het speelkwartier tegen een uur of 10, dan kon iedereen naar buiten voor de broodnodige frisse lucht. En de leraren aan de koffie. Voetballen mocht in het speelkwartier ook niet, maar wel zijn in die jaren allerlei rages voorbij gekomen. Tollen, elastieken, touwtjespringen, knikkeren, hinkelspelletjes, hoepelen en klik-klakken. Bij dat laatste spel was het de bedoeling dat twee plastic balletjes aan touwtjes snel op en neer werden bewogen zodat deze tegen elkaar zouden botsen. Hierdoor ontstond het bekende klik-klak geluid (het nu uitleggen wat klikklakken was is bijna net zo moeikijk als het eigenlijke kunstje toen). Natuurlijk deden de horror-verhalen toen ook al de ronde: “ergens zou een kind zijn omgekomen door een klik-klak : tijdens het spelen zou men van de balletjes op zijn pols een slagader hebben dichtgedrukt.” Achteraf gezien was dat natuurlijk een flauwekulverhaal maar klikklakken kon wel heel pijnlijk zijn als die balletjes verkeerd terechtkwamen. Tussen de middag ging vrijwel iedereen thuis eten want daar waren nu eenmaal de meeste moeders. Moeders met een baan? Dat was toen net zo vreemd als bijvoorbeeld een telefoon meenemen als je de straat op ging. Alleen de jongens en meisjes die van heel ver kwamen, dat betekende toen de Haarlemmermeer of de Glip, bleven tussen de middag op school. Dat waren de overblijvers. De echte helden, die op de fiets naar school kwamen. Voor ons werd dat pas werkelijkheid toen wij na de lagere school naar middelbare scholen in de verre omtrek moesten. Niet meer twee minuten lopen maar een half uur of langer fietsen. Naar een andere plaats en brood mee voor tussen de middag: de kinderjaren waren duidelijk voorbij.’ [de Heemsteder, 17 mei 2017].
13A P.A.Audretsch en fruitkwekerij Insulinde
De Indische wijk in Heemstede is aangelegd op terreinen oorspronkelijk van de kwekerijen van A.P.Audretsch en P.N.van Dort. Het merendeel van de zo’n 500 huizen is gebouwd tussen 1923 en 1935. Het huis van Van Dort in de bocht van de Achterweg nabij de Laan van Insulinde is omstreeks 1923 gesloopt. aan de Indische Buurt is een hoofdstuk gewijd in het HVHB-boek ‘Heemstede Vooruit! 1890-940; van blekerijen en bloembollen naar forensen’, p.129vv.
Laan van Insulinde 25, Heemstede, gebouwd in opdracht van fruitteler Anton Audretsch (Haarlems Dagblad, 28 april 2022)
14 J.A.F.Zorn (1921-2002). Was directeur uitgeverij Abrams voor Nederland; woonde Bentveldseweg 19 Aerdenhout en Meijerslaan 256 Heemstede. Begraven op de Algemene Begraafplaats in Heemstede
15. Kapitein Peter Hoetjer (1906-1976).
Het motorschip Tjitjalenka waarop Pieter Hoetjer vanaf 1951 gezagvoerder was
Peter (Pieter) Hoetjer is in 1906 te Groningen geboren en is 21 juni 1976 in Heemstede overleden, waar hij na in 1957 op het adres Weissenbruchweg 18 een kwarteeuw woonde op het adres Jacques Perklaan 14 en kort na zijn verhuizing naar een appartement in de Bartoklaan (Spaarneborch) kwam te overlijden. Hij was in zijn werkzaam leven gezagvoerder bij Koninklijke Java China Paketvaart Lijnen [KJCPL] (Royal Interocean Lines) op het vlaggeschip van motorschip Tjitjalenka. Hoetjer heeft 36 jaar gevaren, sinds 1949 (tot 1961) als gezagvoerder. Tijdens WOII zat hij 3,5 jaar gevangen in een Japans concentratiekamp, zijn vrouw meer dan 4 jaar en zij verloren daar hun enige kind. In 1959 kwam hij met zijn schip Tjitjalenka bij Japan in een wervelstrorm ‘Vera’ terecht en strandde.
In 1961 ontving Hoetjer een koninklijke onderscheiding als ridder in de Orde van Oranje Nassau. Kapitein Hoetjer wordt beschreven in het Duitstalige boek Taifun, in 1981 ook in een Japanse en Engelse editie (Typhoon) verschenen, geschreven door Rose Lesser, en door de weduwe Hoetjer voor opname in de bewaarcollectie van de Heemsteedse bibliotheek geschonken. Het boek is meeverhuisd naar de Heemstede-collectie van het Noord-Hollands Archief, locatie Kleine Houtweg 18. Onderstaand een selectie van scans uit het boek en knipsels.
=====================================================
15. Jan Pieter Strijbos (1891-1983)
16. Herinneringen aan de Sint Antoniusschool Heemstede door mw. An Hendriks-Kramer + Kerklaan en het bollenland van Nelis
Door toedoen van pastoor H.P.Zeegers is in 1899 de eerste Rooms-Katholieke School van Heemstede aan de Kerklaan tot stand gekomen. Het was de Sint Antoniusschool voor meisjes die onder leiding stond van de zusters Franciscanessen van Bennebroek.
Mevrouw An Hendriks-Kramer, later verhuisd naar Nijmegen, zond een foto van de zesde klas in het schooljaar 1931-1932. Behalve juffrouw Lageweg zijn haar slechts van de 34 namen van meisjes bekend gebleven, namelijk Ida Kramer, Nel Hupkens, Hannie Heemskerk, Sientje Wiegman, Jeanne van der Sman en Tiny Geheniau. Zij schrijft: ‘Aan mijn schooljeugd heb ik o.a. de volgende dierbare herinnering, ik denk uit de tweede of derde klas: Als we wilden mochten we op de vrije woensdagmiddag op school terugkomen onder leiding van een hele lieve zuster Berarda ten te breien en te haken. We kwamen allemaal terug. En waarom was dat zo fijn? Ze liet ons zingen! Alle liedjes uit “Kun je nog zingen, zing dan mee”. Het meisje in de voorste rij rechts mocht een lied naar keuze inzetten en wij zongen alle coupletten meerstemmig mee. En dan koos de volgende een lied en zo de hele klas door. Oh, wat was dat gezellig. En zuster Berarda intussen maar gevallen steken ophalen en ons met liefdevol geduld leren breien! Zodoende ken ik al die liederen nog uit mijn hoofd en breien kan ik ook! In mijn tijd: 1928-1933 was de juffrouw van de eerste klas altijd juffrouw Bal. Zij heeft ons allemaal lezen en schrijven geleerd. Mijn zusje viel vaak in slaap en ze liet haar rustig slapen. In de tweede klas was zuster Berarda klasse-zuster. De derde klas weet ik niet meer. In de vierde klas was juffrouw Witteveen de onderwijzeres. Zij had een lamme arm en droeg haar linkerhand altijd in haar zak. Dat heeft wel indruk op me gemaakt maar het deed niets af aan haar kunde en ik geloof dat ze er ooit mee geplaagd is (Dat durfden we toen nog niet!). In de vijfde klas kreeg je juffrouw Lageweg. Dan kwamen de breuken en de lange deelsommen. Dan hoorde je al bijna bij de groten. In de zesde klas ten slotte zuster Maria Petra. Wat ook diepe indruk op me gemaakt heeft was het boekje waaruit we leerden lezen. Dat ging over en jongetje dat op een zandberg was gaan spelen en daarin stikte. Een doodgaand kind, vreselijk. In diezelfde tijd maakten we zo’n drama in werkelijkheid mee bij de familie Peeperkorn aan de Herenweg, waar het jongste kindje Yvonneke een teil water kokend water over zich heen kreeg en stierf. Met de hele klas zijn we in hun huis geweest. Zoiets hou je je hele leven. Hartelijke groeten aan bekenden in Heemstede, ik denk nog steeds aan de hartelijke ontvangst in de bibliotheek.’
Mw. A.Hendriks-Kramer schreef 29 november 2000 vanuit haar woonplaats in Nijmegen: ‘Achter het huis van mijn ouders: Jac.H.Kramer en Catharina M.van der Weijden op Kerklaan 115, waar na herstel van ‘Mariahof ‘later mijn broer A.M.Kramer woonde, lagen tot aan de Van Merlenlaan en de Raadhuisstraat bollenvelden. Achter ons huis was het land van C. Nelis. Het waren vooral rosse, witte en blauwe hyacintenbloemen. De heerlijke geur als deze in bloei kwamen ruik ik in gedachten nog. Jammer was dat ze zo gauw geritst werden. Dat was nodig om de kwaliteit van de bol te bewaren. Van narcissen werden slingers gemaakt, die in een kraam langs de Herenweg verkocht werden aan automobilisten en fietsers. Deze werden aan de motorkap opgehangen.
17. De Nicolaas Beetsschool in 1931
De naar de oprichter dichter-predikant Nicolaas Beets vernoemde protestantse basisschool is in Heemstede de oudste instelling voor bijzonder onderwijs in Heemstede. De eerste steen voor het pandje aan de Camplaan 12 werd gelegd door het dochtertje Jacoba Elisabeth Beets op 18 maart 1952. De eerste bovenmeester Pieter Vergers was in zijn tijd een alom gewaardeerd schrijver van historie- en kinderboeken op protestants-christelijke grondslag. In 1895 is de school met een lokaal vergroot en kwam er een derde leerkracht bij. Tien jaar nadien is de Beetsschool verhuisd naar nieuwbouw tussen de Voorweg en een kwarteeuw later vergroot en verbouwd door architect Korringa met het front naar de Bosboom Toussaintlaan. Sinds 1983 is de school gevestigd in de Sportparklaan. Als herinneringen aan het verleden zijn de ‘eerste steen’ uit 1852 en een basreliëf van de stichter meeverhuisd. In 1931 toen bijgaande foto is genomen bestond het personeel uit de ‘meesters’ Van Noppen, Kijne (sinds 1929 hoofd). Florussen, Van Wijk, S.de Jong en gymnastiekleraar B.Miedema, alsmede de ; juffrouwen’ C.Koopmans, L.Keune en J.Vossers. De heer J.Kijne kreeg na een dienstverband van bijna dertig jaar in Heemstede koet voor de Kerstvakantie in 1958 van de dokter te horen dat hij om gezondheidsredenen met werken moest stoppen. Hij is toen als hoofd tijdelijk vervangen door meester P.J.van Noppen en toen laatstgenoemde de overstap maakte naar de nieuwe Prinses Beatrixschool door de heer A.W.v.d.Beek. De heer M.Hazekamp werd het negende hoofd sinds de oprichting. Meester Florussen nam eind 1958 de 6B-klas over en is spoedig daarna benoemd aan een lagere school in Rijswijk. De hieronder afgebeelde klassefoto toont de vijfde klas met behalve twee leerkrachten 16 meisjes en 17 jongens en is afkomstig van mevrouw B.v.d.Berg-van Veldhuijsen uit de Havenstraat.
Sinds 1923 waren de terreinen begrensd door de Molenwerfslaan, Cruquiusweg, Javalaan en Instituut Meer en Bosch , voor woningbouw in exploitatie genomen, Insulinde geheten ofwel Indische buurt. Het merendeel van de scholieren – evenals van de Openbare Voorwegschool – was behalve uit de omliggende straten als Achterweg, Voorweg, Camplaan, Raadhuisstraat, Binnenweg e.d. woonachtig in de Indische wijk. Meisjes uit katholieke families gingen sinds 1925 naar de Sint Augustinusschool en de jongens vanaf 1931 naar de Sint Aloysiusschool (latere Valkenburgschool) beide gelegen aan de Molenwerfslaan.
Naast de algemeen-vormende en religieuze opvoeding nam het zang- en muziekonderwijs op de Nicolaas Beetschool een voorname plaats in. Het Heemsteedsch Christelijk Kinderkoor ‘De zangvogeltjes’ (later uitgebreid met een Tienerkoor) onder leiding van de heer P.J.van Noppen, bestond uit leerlingen van de school en gaf onder meer in 1938 een concert voor de NCRV-radio in Hilversum
18 Herinnering aan wijlen Rie van Houten (1907-1990)
19. In memoriam ir. B.W.M.Colenbrander
20. Een Gordel van Smaragd in Heemstede: de Indische Buurt (Haarlems Dagblad, 11-8-2017)
21. FOTO’S VAN DE VOORMALIGE CHRISTELIJKE KLEUTERSCHOOL AAN DE LIEVEN DE KEYLAAN IN HEEMSTEDE
Al eind en vooral in de 18e eeuw zijn in verschillende delen van de ambachtsheerlijkheid Heemstede kinderscholen opgericht voor kinderen beneden de vijf jaar. De houdsters van deze schoolltjes werden door de Heren of Vrouwen aangesteld. Zij moesten het ABC leren en woorden kunnen spellen Er waren scbolen in de buurten Zandvaart, het dorp en de meester Lottenlaan. In het NHA zijn aanstellingsakten bekend van o.a.: 1) huisvrouw van Lucas, dd. 25 januari 1720; 2) de huisvrouw van Hendrik Huijnk, dd. 2 juni 1720; 3) Krijntje Breeroo, weduwe van Jacobus de Bie, dd. 16 april 1723; 4) Cornelis van der Steen, weduwe van Jan Grevel, dd. 4 februari 1756; 5) Elisabeth Langeveld, dd. 22 juni 1756; 6. Marijtje Schouten, dd. 25 november 1765. In hoofdstuk 13 van zijn boek ”Geschiedenis van het onderwijs in Heemstede; deel 2 (1800-1954), p.70-72, schrijft G.van Duinen o.a.: ‘In de 19de eeuw neemt het aantal van de Kleinkinderschooltjes zeer toe. Ze krijgen dan de naam BEWAARSCHOOL. De eerste scholen, die zo genoemd worden, zijn bestemd voor kinderen uit behoeftige gezinnen, waar de moeder uit werken gaat. Die naam geeft het doel wel heel juist aan. Het zijn inrichtingen, waar de kinderen beneden 6 jaar dagelijks voor enkele uren ‘bewaard’ woorden, om er de moeders gelegenheid te geven in de fabrieken of als werkster er wat bij te verdienen. Wat er in de bewaarplaatsen met de kinderen gedaan wordt, komt er minder op aan. Het voornaamste is, dat ze onder veilige hoede zijn tijdens de afwezigheid van de moeder. Langzamerhand krijgen al deze scholen de naam Bewaarschool, ook die voor kinderen uit meer gegoede gezinnen. Er vallen vele klachten te beluisteren over deze schooltjes, vooral in de grote steden, waar men ze bij tientallen vond. Op de meeste van de schooltjes leerde men de kleuters ook spellen, een weinig lezen en schrijven en zelf rekenen. (…)
van de Bewaarschool in 1850 naar de Kleuterschool in 1950 is een grote stap. In het begin van de 20ste eeuw bestond er in Heemstede een R.K.bewaarschool, die toen al ongeveer een halve eeuw oud was. In 1854 werd door de Gemeenteraad aan Mej. A.Botterman toestemming verleend tot het oprichten van een R.K.Bewaarschool. Het was een Zusterschool opgericht in 1853. Omstreeks 1900 werd er ook een Protestantse bewaarschool opgericht.(…)
Úit 1926 dateerde het protestants-christelijke Kleuterhuis aan de Lieven Keylaan. In 1976 is het halve eeuwfeest gevierd.
Kleuterschool Lieven de Keylaan met juffrouw van Gelder bij haar zilveren jubileum
22. school- en klassefoto’s van de Antoniusschool in Heemstede
Henricus P.Zeegers was pastoor van Heemstede van 1896 tot 1905, voorafgegaan door pastoor Kerlen, 1875-1896 en opgevolgd door pastoor A.V.IJzermans (1905-1931). Al in Wognum had Zeegers zich verdienstelijk gemaakt bij de oprichting van een katholieke school. Op zijn initiatief is in 1897 besloten tot de bouw van het St. Antonius-Gesticht met scholen aan de Kerklaan. De bouw is na een publieke aanbesteding gegund aan de laagste inschrijver en gerealiseerd door architect en aannemer J.van Groenendaal voor het bedrag van ƒ 41.719,-. Toen in mei 1898 de bouw was voltooid de kosten aan bijwerk bedriegen ƒ 1859,91-, sloot het Kerkbestuur een contract met de Zusters Franciscanessen van hert Sint Lucia-Gesticht te Rotterdam [later Zusters Franciscanessen van Bennebroek genoemd]. Op 1 juli 1899 werd een bewaar- en naaischool geopend, ingewijd door vicaris-generaal van het bisdom Haarlem (de latere bisschop) mgr. J.A.Callier. Die wees op de noodzaak van godsdienstig onderwijs.Een jaar later op 1 juli een lagere school voor meisjes. In 1907 is de school vergroot en in 1918 zijn de Zusters ook ULO-onderwijs gaan geven. Een verdere uitbreiding vond plaats in 1926-1927 toen een nieuwe bewaarschool en een gymnastiek-lokaal zijn gebouwd. In 1952 kreeg de lagere school aan de Kerklaan, gelegen op een duin een nieuw gebouw en de ULO is overgebracht naar een nieuw schoolgebouw aan de Burgemeester van Lennepweg. In 1899 telde de Antoniusschool 100 kinderen, in 1900 waren dat er al 157 en in 1907 toegenomen tot 240. Pastoor Zeegers stond tevens aan de basis van de katholieke Sint Jozefschool voor jongens aan de Herenweg, 1925 overgenomen door de Broeders van de Christelijke Scholen (de la Salle). In 1926 is de St.Antonius-kleuterschool gebouwd en in 1952 is de school grondig gerenoveerd. Tot 1 januari 1973 zijn de Antoniusscholen geleid door de Zusters; de kleuterschool tot augustus 1975. Ze maakten als onderwijsgevenden de nieuwbouw niet meer mee. Een nieuw schoolgebouw aan de Burgemeester Van Lennepweg heeft in 1980 de plaats ingenomen van de oude school, In 1994 kwam de nieuwe school Icarus in het gebouw. Sr. Antonius en St. Jozef fuseerden en de heiligen moesten het veld ruimen ten faveure van een nieuwe naam ‘De Ark’, gevestigd in de Geleerdenwijk.
Op bovenstaande foto uit 1919 zien we op de eerste rij van links naar rechts: Arie Verdonschot Jzn., Kees Verdonschot Azn., To Verdonschot (zus van Arie), Jo Braam en Ida Braam. Tweede rij: jongen met strikje onbekend, Sjaak Witteveen, Nel Kramer, Gerrit Verdonschot Jzn., Stien Verdonschot (zus van Arie), Kees Verdonschot Jzn., en de drie zusjes Koos, Vera en Francien Braam. Derde rij: meisjes en twee jongetjes Van Houten (van de Kerklaan), twee zusjes Nieuwenhuis, Nelly van der Weiden, de tweeling Jo en To Ruyzenaars. Vierde rij: de zusjes To en Sisja van Houten (van de Kerklaan), To Nieuwenhuis, Leni van Wees, Gaad Konst, Coba Hendriks, To Kramer, Nel Braam en Jo Teeuwen. Achterste rij: de broers Theo en Herman Ruyzenaars, Harry Witteveen, Piet Ruyzenaars, Toon van Houten (van de wasserij aan de Blekersvaartweg), Toon van Houten (van de stalhouderij) en de zusjes Bep en To Braam. De acht meisjes Braam (van de bekende bloembollenkwekerij) zijn allen zusjes van elkaar.
de zesde klas van leerjaar 1931-1932 staat op nummer 16m evenals de eerste klas van de St.Antoniusschool omstreeks 1931 onder leiding van zuster Maria Petra.
(uit: Kerklaan 1646-1996; door Kees de Raadt (1996).
Verdere literatuur o.a. – B.J.van Houten. Gedenkboek bij gelegenheid van het twee honderd en vijftig jarig bestaan van de St. Bavoparochie te Heemstede (Berkenrode); – C.van Duinen. Geschiedenis van het onderwijs in Heemstede; deel II 1800-1954; – Hyacintegeur en bisschopwijn; kroniek van honderd jaar wel en wee van blekers en kwekers, burgers en buitenlui in en rond een Heemsteedse parochie, 1979; – Vic Klep en Hans Krol, Huize Sint Bavo – Het Overbos; 140 jaar Charitas en Ouderenzorg in Heemstede. 1993; – Arie Kramer, Kent u ze nog…de Heemstedenaren. Zaltbommel, Europese Bibliotheek, 1981 (tweede druk); – Franciscaanse zielenijver; de congregatie van Bennebroek 1847-1947. Bennebroek, 1947; documentatiemap Antoniusschool in Heemstede-collectie van hetNoord-Hollands Archief, locatie Kleine Houtweg in Haarlem.
23. HERINNERINGEN VAN MIES BOUWMAN (Timp-Bouwman) AAN HAAR JEUGD, FAMILIE, BOMANS EN BERKENRODE 9uit: Hans Krol en Ted van Turnhout: Berkenrode. 2002, p.93-97.
24. Het zilveren jubileum van fanfarekorps EXCELSIOR
Vanouds heeft/had iedere zichzelf respecterende gemeente tenminste één harmonie of fanfare ter opluistering van feesten en evenementen, zoals de Oranjefeesten. Heemstede telde tussen 1925 en 1957 zelfs drie van dergelijke muziekgezelschappen. Op 15 maart 1903 is de harmonie ‘Eensgezindheid’ opgericht, die onder andere in 1934 op een concours in Bilthoven de eerste prijs in de wacht sleepte, met vader J.Poecke, zoon van Jan en een dochter als enig vrouwelijke lid van de groep. In 1909 volgde de rooms-katholieke harmonie Sint-Michaël, die vroeger in het Vereenigingsgebouw repeteerde, later in de Voorwegschool en Pinksterkerk. Het is anno nu nog het enige muziekgezelschap dat zich tot in onze tijd heeft weten te handhaven, dankzij telgen uit plaatselijke geslachten als Hageman, Assendelft, Warmerdam, van Bakel, van Deursen, Juffermans, Driessen, van Roon, Leuven, Lamers en last not least de familie Gozeling. De Heemsteedse komedianten Jan Toledo en Jan Westerhoven waren ook al fluitist aan het korps verbonden.
In 1925 is het fanfarekorps Excelsior opgericht met aanvankelijk leden werkzaam bij de gemeente en de politie. Het oudste en jongste muziekgezelschap gingen in 1957 een fusie aan en in de jaren 90 van de vorige eeuw repeteerde ‘Eengezindheid-Excelsior wekelijks in de bovenzaal van de Heemsteedse bibliotheek. In 1935 is een foto genomen met diverse telden uit de families Krabbendam en Vermeer in wandelbos Groenendaal.
Onderstaand nog een foto gemaakt in 1950. Chris Vijzelaar die bij de gemeente Heemstede werkzaam was ontmoette zijn vrouw voor het eerst bij Excelsior. Zij blies de bugel en hij bespeelde eenzelfde instrument. Tijden de repetities zaten ze naast elkaar en zijn dat levenslang gebleven. Ook buiten het strikt muzikale terrein heeft de in 2004 opgeheven fanfare zijn vruchten afgeworpen.
enveloppe fanfarecorps Eensgezind-Excelsior, 1980
Het archief van fanfaregezelschap Excelsior-Eensgezind van 1957 tot 2004 bevindt zich in het Noord-Hollands Archief te Haarlem.
25. De Heemsteedse jeugdjaren van Bert Compier, uit: Heerlijkheden augustus 2005, nummer 125, p.110-113.
26. In 1994 een record aantal Heemstedenaren in de Tweede Kamer gekozen
Van 1994 tot maart 1997 was bovendien Ruud Vreeman lid van de Tweede kamer. Tot zijn benoeming als burgemeester van Zaanstad woonde hij in een huis aan de Zandvoorselaan te Heemstede, maar welk pand zijn toenmalig colllega-volksvertegenwoordiger M.Houda (ook PvdA) vanuit Haarlem verhuisde.
27. Herinneringen van Monse Weijers (*1942) aan chef-badmeester Van P.J. van Esch van het zwembad aan de Glipperweg; door Monse Weijers
Diplomazwemmen zwemvijvers Glipperweg Heemstede 18 mei 1943
Diplomazwemmen zwemvijvers Heemstede, 19 mei 1943
Diplomazwemmen Heemstede, mei 1943, terwijl NSB-burgemeester Van Riesen toekijkt
Chef-badmeester Van Esch bij afscheid gehuldigd:
28. Herinneringen van An.M.Hendriks-Kramer aan het bloembollenland van Nelis
An Hendriks-Kramer, in haar jeugd woonachtig aan de Kerklaan, schreef in 2000 vanuit haar woonplaats Nijmegen het volgende: ‘Achter het huis van mijn ouders Jac.H.Kramer en Catharina M.van der Heijden op Kerklaan 115 (haar jongste broer A.M.Kramer bleef daar wonen) lagen tot aan de Van Merlenlaan en de Raadhuisstraat bollenvelden. Achter ons huis was het land van Nelis. Het waren vooral rosse, witte en blauwe hyacinthenvelden. De heerlijke geur als ze in bloei kwamen ruik ik nog. Jammer dat ze zo gauw geritst werden. Dat was nodig om de kwaliteit van de bol te bewaren. Van narcissen werden slingers gemaakt die langs de Herenweg werden verkocht aan automobilisten en passerende fietsers. De slingers werden aan de motorkap opgehangen.’ Onderstaand een vijftal foto’s.
29. Een halve eeuw “huishouderen” door mw. Nel Hageman achter de toonbank in haar winkel aan de Binnenweg 184 Heemstede. (door Hetty Höcker gepubliceerd in de Heemsteedse Koerier van 8 augustus 1984.
‘Bijna een half jaar was het dicht, het meest oude en vertrouwde Heemsteedse winkeltje van huishoudelijke waar aan de drukke Binnenweg, het winkeltje waar je SIMON en NEELTJE Hageman als het ware in uittekenen kon, want sinds 1937 al stond het echtpaar, dat bij het “gezicht” van de Binnenweg hoorde, er paraat om de klanten van goed advies en “goed spul” van huishoudelijke aard te voorzien. Neeltje, bijna 78 jaar oud, staat na een niet zo vrolijk getinte tijd nu alleen achter de toonbank. “Dat bordje aan de deur met “wegens ziekte gesloten” erop, kon ik niet meer aanzien”, vertelt de nog jeugdig opende bekende winkelierster. “Van het ene moment op het andere heb ik het weggehaald en de deur weer geopend. Niet alleen omdat ik het “huishouderen’ niet laten kon, maar vooral omdat ik van mensen houd. Neeltje, meestal Nel genoemd, runt haar zaakje nu alleen
Neeltje, meestal Nel genoemd, runt haar zaakje nu alleen, maar wel als vanouds. Want het piepkleine winkeltje, waarin dweilen en doeken, borstels en bezems van ouderwets goede kwaliteit de klant toelachen, heeft zijn oude vertrouwde gezicht behouden. En Nel doet het gewoon voor de broodnodige gezelligheid. Ze is stapel op haar plantjes en bloemen, dat wel, maar die zeggen immers geen stom woord! Vanuit de achterkamer, zó geïnstalleerd dat ze oog heeft op de zaak, vertelt Nel, die zelf wèl met haar tijd is meegegaan, over het vroegere winkel-wel-en-wee. “Kijk, zegt ze, “de kleine man” van nu heeft het niet makkelijk. Al die supermarkten en zo, daar valt gewoon niet tegenop te boksten. Het is onmogelijk om tegenwoordig als kleine zelfstandige het hoofd boven water te houden. Maar ook vroeger was het al vechten hoor, het is dus heus niets nieuws. Neeltje Hageman spreekt uit ervaring. Ze heeft het immers aan den lijve ondervonden. De gegalvaniseerde emmers en teilen, de wasketels, lampen en de petroleum uit het vat, brachten lang niet genoeg brood op de plank om zes hongerige magen te vullen. Want vier gezonde jonge telgen eten immers voor tien. “Vooral de oorlogsjaren waren bar en boos”, herinnert Bel zich levendig. En met iets van trots in haar stem vertelt ze hoe haar Simon, de man die vele Heemstedenaren zich nog wel kunnen herinneren, wars van zwarte handel. “Hij vertikte het om een slaatje te slaan uit de armoede en gebrek. Om een stukje huishoudzeep te verkopen voor een prijs buiten alle proporties. We verkochten dus gewoon UIT, tot alles op was en toen waren we blut”. Ter wille van de rammelende magen heeft Simon Hageman, die die bovendien een begaafd kunstenaar was, zowel tijdens als na de oorlog op heel wat manieren het huishoud-budget bij moeten spijkeren. Hij liep krantenwijken, was bakkersknecht en kwam ook bij de PTT en Waterleiding aardig uit de verf, terwijl Nel het tweezijdig huishoudelijk fort bewaakte en de kinderen in het gareel te houden, al of niet bijgestaan door de fascinerende uitwerking van een authentieke mattenklopper, die in de winkel “practisch” voor het grijpen slag. “Slaan deed ik nooit hoor”, klinkt het grinnikend uit de mond van Nel. “De dreiging met zo’n ding op zich werkte ook wel”. En schalks blikte ze vanachter haar toonbank en over de schouder van een trouwe klant heen, naar zo’n bos van die dingen”, bengelend aan een touwtje in de etalage, zich niet bewust van het feit dat ze in hun onvoorspelbare toekomst wellicht ook als middel tot “billekoek” zullen worden gebruikt. Om het stof der ondeugd uit jeugdige lieden te slaan, die als ze niet willen horen maar moeten voelen… Die multifunctionele kloppers, gemaakt van puur natuur, zijn tegenwoordig niet overal meer verkrijgbaar. Maar wel bij Nel. “Het is GOED SPUL en gaat een leven lang mee, als je er tenminste, of het nu mat of bil is, niet al te hard op los slaat”.
In het nostalgische winkeltje, daar aan die Binnenweg, die nog steeds het lijdend voorwerp is van een ingrijpende jongenskuur, valt uiteraard nog veel meer huishoudelijke goederen te halen. “Goed” goed, waar de ware huisbrouw haar huishoudelijke hart aan op kan halen. “Bij mij vinden ze soms dingen waar ze al jaren tevergeefs naar zochten”, aldus Neeltje, die gespecialiseerd is in de “gouwe ouwen’ in haar branche. Touwen heeft ze bijvoorbeeld, van oersterke traditionele makelij en verder borstels voor bad en closet, petroleum (nog steeds vers uit het vaatje getapt), pannenschuurlappen uit grootmoeders tijd en allerlei soorten kaarsen en was. Kortom een Heemsteedse “winkel van sinkel” op huishoudelijk gebied. Een oud en gezellig zaakje dat mevrouw Hageman-van Santen, nu terug van weggeweest, letterlijk en figuurlijk op oude voet voortzet. “Nieuw leven blaas ik er niet meer in hoor”, meldt ze eerlijk. “Ik heb mijn tijd gehad. Mijn winkeltje heb ik alleen nog voor m’n lol. Want ik houd van mensen om me heen en ben niet graag alleen. Doe daarentegen ook met een gerust hart de deur voor een dag op slot, als ik bijvoorbeeld een dag naar een van de kinderen ga. Dat kan ik nu doen, want niets moet en alles mag.’ Neeltje Hageman houdt het leven nog lang niet voor gezien, maar bekijkt met met haar helderbruine ogen van de meest zonnige kant. “Ik pluk de dag en maak me geen zorgen voor morgen”, zegt ze. Ben meestal open, maar sluit als ik dat wil, want wat ik heb staan en liggen eet geen brood en bederft niet”.
De haar omringende, veelal jonge winkelbedrijven in de slagader van Heemsteeds centrum, staan op goede voet met hun “Nel”, die haar winkellesjes in de loop er tijd wel heeft geleerd. “Niets dan respekt voor Mevrouw Hageman”, hoor je enthousiast uit collegiale monden. “Die is niet stuk te krijgen”. Een koutje vatten bijvoorbeeld moet ze beslist vermijden, zo luiden dokters orders. Wat ze van de winter zal doen, hangt er daarom nog maar vanaf. Maar als die net zo slecht is als de zomer, loopt het misschien nog wel los en zal ze als 78-jarige kleine middenstandster kloek en moedig haar mannetje blijven staan. In haar winkeltje waar iedereen welkom is, niet alleen voor een aankoop, maar ook voor een groet. Het adres: Binnenweg 184 Heemstede. De openingstijden zijn, tenzij de kinderen of kleinkinderen daar een stokje “uit” voor steken, van 9.00 tot 18.00 uur. ’s Maandags is Neeltje, Simon heeft dat zo gewild, gesloten’.
Nota Bene in 1938 is tevens op het adres Binnenweg 184 door mej. M.H.Weijers (Weyers) een kunst- en postzegelhandel ‘Philarti’ geopend, welke slechts korte tijd heeft bestaan.
30. Hoveniersfamilie F.H. en Jan van den Berg.
De familienaam Van den Berg komt veelvuldig voor in Heemstede. Van één tak, een blekersfamilie beginnend in de 18de eeuw met Jan van den Berg (aan de Zandvaart) publiceerde drs. Jan van Doorn een genealogie. Onderstaand gaat het om een andere tak, sinds lang bestaande uit hoveniers en tuinlieden. De heer F.H.van den Berg sprak eind jaren 90 met de heer F.H.van den Berg, geboren in 1915 in de Molenwerfslaan, in 1920 verhuisd naar de Eikenlaan. Zijn vader J.C.van den Berg was ook werkzaam als hovenier en wel bij de gemeentelijke plantsoenendienst destijds onder voorman de heer Walet. Frans van den Berg heeft het dorp Heemstede zien uitgroeien tot een welvarende gemeente. Hij heeft zijn hele werkzame leven gewerkt als particulier tuinman. Maakte de tijd nog mee dat tuinpersoneel in oktober ontslag kreeg en maar moest zien in de winterperiode te kunnen blijven bestaan. Hijzelf deed dat door in die periode bij een slagerij te werken. In zijn tijd verdwenen het zogeheten ‘Bullenhofje’, vervangen door een kinderbegraafplaats. In zijn jeugd stelde de latere hertenkamp weinig voor en bestond uit een wei.Het latere hertenhok was de oude muziektent die destijds bij het Verversingshuis stond. Hij heeft de tennisbanen van Groenenaal zien komen op de plaats waar voordien de boomgard van de families De Wilde en Willemse lag. Als jongen had hij de gewoonte om de appelboomgaard met een bezoek te vereren en een gestolen appeltje was altijd lekkerderdan een rechtmatig verkregen exemplaar. Toen sprak men nog van veldwachters. Als men door de veldwachter was opgepakt en opgesloten moest worden dan stelde het gemeentebestuur daarvoor de fietsenstalling van het raadhuis ter beschikking. Willemse was tevens boswachter en had onder meer als taak om met het luiden van de tuinbel in Groenendaal de andere boswachters op te roepen wanneer dat noodzakelijk was. Als boswachter had men tevens de taak om bij zonsondergang de toegangshekken naar Goenendaal te sluiten en deze ’s morgens bij het opkomen van de on weer voor het publiek te openen. Van den Berg herinnert zich nog de die Flora’s gehouden in de jaren 1925, 1935 en 18953. Deze werden gehouden op het gebied rond de Vrijheidslaan en westelijk daarvan gelegen trapveldje. Toen Koningin Wilhelmina in 1925 de bloemententoonstelling kwam openen waren de Molenlaan en omgeving versierd met de vlaggen van een groot aantal landen. Veel heeft hij in de loop van de tijd zien verdwijnen: de ‘walvisbank’, bestaande uut walvisbeenden, de Belvedère tegenover het molentje, de schelpengrot en de bijartkoepel bij het Verversingshuis. En niet te vergeten de tram. Maar ook veel goeds zien komen, zoals de Dreef, de wijk Merlenhoven (waar woningen op heipalen staan), de wijken rond het Wilhelminaplein, de Glip etcetera. Het belangrijkste is: “De armoede van weleer kennen we niet meer”.
Bijlage 1: “Wees tevreden met een heel klein beetje, dat was vader ook”, interview met F.H.van den Berg door Peter de Haan (de Heemsteder, 12 mei 2004)
De zoon Jan den Berg werkte als hovenier bij de gemeente Heemstede. Hij woont anno 2019 met zijn echtgenote in een aanleunwoning bij Heemhaven aan de Von Brucken Focklaan
30a Herinneringen van Rob van den Berg uit Ermelo ‘Ik woonde aan de Molenwerfslaan nummer 74 in Heemstede, Dit nummer is anno nu opgegeven en de woning is samengevoegd met nummer 72. Het was een rijtje van 3 huizen. Naast ons woonde de familie Poecke en daarnaast de familie Vos. Wij speelden vroeger altijd op het veldje naast de Cruquiusweg, er was een meidoornhaag omheen. Op een gegeven moment mochten wij er niet meer spelen. Daar kwam een benzinestation dat zou worden geëxploiteeerd door de heer Voorham dei ook een garagebedrijf had aan de Camplaan vlakbij het Wilhelminaplein. Toen het Esso-benzinestation geopend werd, werden wij als kinderen uit de buurt uitgenodigd en mochten we op het gras zitten om een gebakje te eten. Dat was ongeveer in 1960 of iets eerder. Als bijlage een jeugdfoto uit 1955 of 1956 met op de achtergrond het veldje met heg. Aan de overkant van de Cruquiusweg was de anjerkwekerij van destijds Emile Erens.
31. BIJ DE DOOD VAN JOURNALIST EN JEUGDSCHRIJFSTER MIA ROBÉ [= MARIA JOHANNA BOER-SLIEKER]
======
32 Herinneringen aan Wim Bak (1936-2007)
33. VAN FLORICULTURA NAAR TECHNISCH INSTALLATIEBUREAU NIEUWENHUIZEN, Cruquiusweg 9 Heemstede en kantorencomplex Villa Meermond
Floricultura is als naamloze vennootschap opgericht in 1933 (Staatscourant 3-5-1933), gevestigd in Heemstede (ook Haarlem vermeld).Gericht op bloembollenhandel, vooral import. Gespecialiseerd in snijbloemen, dahlia’s, vooral orchideeën, tropische planten en zaden (Vóór WO II werden orchideeën uit Ned. Oost Indië geïmportreerd). Met een stand aanwezig op exposities Flora Heemstede (1935), Artis Amsterdam (1936), ook op Floriade Hoofddorp (2002).
Als adressen zijn vermeld Zandvoortselaan 42 en na 1940 Bernard Zweerslaan. Gericht op snijbloemen.
Tegenwoordig gevestigd in Heemskerk, met kassencomplex in Assendelft, een internationaal bedrijf met vestigingen in India, USA en in Holambra (Brazilië). Taken: veredeling gewasbescherming etc. Als oprichter wordt Jan H.Post senior genoemd, circa 1955 opgevolgd door diens zoon Jan Post junior.
In 1950 is door de heren J.Timmers (Maassstraat 14) en J.D.Leier (Spaarnichtlaan 1), een gedeelte van het terrein aangekocht van de gemeente Heemstede, behorende bij het Gasbedrijf, hoek Cruquiusweg en Cloosterweg met de intentie daar een expeditiebedrijf van een bloembollenbedrijf te stichten. Groot: 40 meter breed en 27 meter diep. De aankoopprijs bedroeg 10 gulden per vierkante meter. Besluit gemeentebestuur Heemstede 23 augustus 1950
In opdracht van beide bovengenoemde personen is architect Piet Koster (1) opdracht gegeven een ontwerp te maken voor ee Expeditiegebouw voor bloembollen inclusief kantoor, genaamd FLORICULTURA. Bouwjaren 1951-1952. In 2006 heeft een verbouwing plaatsgehad en in 2007 is dakkapel vernieuwd en vergroot.
(1) Piet Koster, bekend Heemsteeds architect van woonhuizen, villa’s, scholen, bedrijfsgebouwen e.,d. in ‘gematigd moderne stijl’.
Sinds 2007 is in het pand van vh. Floricultura TECHNISCH INSTALLATIEBEDRIJF NIEUWENHUIZEN gevestigd. Opgericht in de jaren dertig van de vorige eeuw. Aanvankelijk Esdoornkade 12, later verhuisd naar Lieven de Keylaan 15, vervolgens naar Drieherenlaan 31 en tegenwoordig Cruiquiusweg 9. Na Erwin Nieuwenhuizen (1943-2004) is diens zoon Frans Nieuwenhuizen directeur van het bedrijf, tegenwoordig tevens gevestigd in Zandvoort, Curiestraat 2f.
Over het gebouw, zoals in 1952 gereedgekomen, schrijft bouwhistoricus dr.Wim de Wagt in ‘Wederopbouwarchitectuur in Heemstede'(HVHB-rapport, 2015): ‘Eenvoudig bedrijfsgebouw bestaande uit een kelder, begane grond en verdieping onder een zadeldak. Gewapend betonnen kolominstructie, traditionele houten kapconstructie met sporen en gordingen, de gevels uitgevoerd in schoon metselwerk. De verhoogd liggende begane grond is onderverdeeld in een expeditieruimte, pakruimte, kantoorvertrekken en dienstruimten. De hoofdingang bevindt zich in de zuidgevel aan de Cruquiusweg en kan worden bereikt via een betonnen trap. In beide topgevels liggen de toegangen tot de expeditie- en pakruimten. Deze toegangen hebben verhoogde perrons met aan weerszijden betonnen trappen en worden beschut door betonnen luifels. De ramen van de begane grond hebben stalen sponningen. De kelder wordt verlicht door souterrain-achtige ramen in de zuidgevel. De zolder heeft aan beide de lange gevel lichtopeningen in het metselwerk. De belangrijkste wijziging in het interieur betreft de plaatsing van een raamstrook in de vorm van een langgerekte dakkapel in de kap. Bovendien zijn op de kap zonnepanelen aangebracht. Waardering: ‘Het bedrijfsgebouw vertoont een in de periode van ontstaan typerende combinatie van traditionele en eigentijdse bouwmethoden in een met aandacht gedetailleerde traditionalistische architectuurstijl. latere wijzigingen, met name in de dakkapellen en zonnepanelen op het dak, doen enige afbreuk aan de architectuur, maar de belangrijkste oorspronkelijke elementen zijn nog aanwezig en zichtbaar. Het gebouw vormt een getuigenis van de voor Heemstede kenmerkende bloembollencultuur’.
=======================
34. Arie Berkelmans en het Overbosch
35. CIRCUS IN HEEMSTEDE. In de vorige eeuw hebben diverse circussen, zoals van kapitein Schneider, Gleich, Sarrasani, Althoff, Strassburger en Boltini 1 of meer dagen in Heemstede gestaan, soms op de weilanden aan de Vrijheidsdreef maar meestal aan de Meerweg en vervolgens de Sportparklaan. Onderstaand volgen enkele afbeeldingen en knipsels.
Italianen als Romeinse gladiatoren gekleed poseerden bij de circustent aan de Meerweg in Heemstede (H.D., 14-8-1930)
Na Sarrasani en Gleich hebben ook de destijds bekende circussen als Rausch, Strassburger, Mullens, Boltini en Alhoff Heemstede aangedaan. In 1933 hebben rukwinden de circustent van Rausch vernield, in 1936 maakte Strassburger iets dergelijks mee, maar konden de voorstellingen alsnog doorgang vinden. Rond de komst van Althoff hebben zich na WOII in 1953 problemen voorgedaan.
In Jaarboek Hageveld 2020-2021 publiceerde Michel Bakker een artikel: ‘Het mysterie van de Hageveldse olifant’. Volgens een verhaal waarvan geen bewijs is gevonden zou de Duitse commandant van de Duitse Kriegsmarine (2 Schnellbootflotille) van wie manschappen van de onderzeeboten in de haven van IJmuiden in 1944-1945 op Hageveld waren gelegen, ‘bij wijze van Wiedergutmachung’ een olifant hebben geschonken aan regent Henning. De enige olifanten die men na de Bevrijding heeft gezien waren bij circusvoorstellingen o.a. van Mikkenie.
36. HEEMSTEDE EEN AARDIG DORP (Panorama, 1920)
37. Een Heemsteedse damesmuts (hoofdkapje) uit vroeger tijd als museumstuk
38. Spraakmakende talkshow De Spiegel in ’t Oude Posthuis Heeemstede, midden en eind jaren tatchtig tot 20 oktober 1990
===========
39. Een lied door F.C.Rouwit – stereokaart op de weg van Haarlem naar Heemstede
41. dr. Hendrik Robbert van Heekeren (1902-1974), eminent archeoloog (prehistoricus) in Indonesië en zonder academische opleiding driemaal eredoctor
H.R. van Heekeren is op 20 september 1902 in Semarang op Java geboren uit een geslacht van Nederlandse kolonialen ofwel Oostgangers in Nederlands-Oost Indië, waar zowel zijn (gelijknamige) vader (Cornelis Hendrik van Heekeren 1867-1927) als grootvader (Hendrik Robbert van Heekeren sr. (1821 -1869) werkzaam zijn geweest. Zijn lagere en middelbare scholing heeft de jonge Hendrik Robbert in Nederland ontvangen. Terug in Java heeft hij eerst op een tabaksplantage gewerkt, waar hij zich vooral bezighield met geologie, archeologie en vulkanologie. Dankzij zelfstudie en praktijkvorming heeft hij zich bekwaamd in het vakgebied archeologie kreeg hij een functie toegewezen bij de (Nederlandse) Oudheidkundige Dienst in Batavia. In 1931 verscheen zijn eerste wetenschappelijke publicatie: ‘Megalitische overblijfselen in Besoeki‘ (Djawa 11: 1-18). Nadien zouden verscheidene boeken (1) en talrijke tijdschriftartikelen volgen. Tussen 1931 en 1937 deed hij belangrijke prehistorische vondsten op het eiland Celebes (Sulawesi). Tijdens de Japanse bezetting werd Van Heekeren te werk gesteld aan de Birma spoorweg, waar hij tijdens graafwerkzaamheden belangrijke prehistorische vondsten deed. Van 1946 tot 1956 was hij feitelijk hoofd van de Indonesische archeologische Dienst en met o.a R.P.Soejono en verrichte hij opgravingen in o.a. Java en Bali. Mede vanwege gewijzigde politieke omstandigheden keerde Van Heekeren in 1956 terug naar Nederland, en was hij tot 1967 conservator/wetenschappelijk medewerker bij het Volkenkundig Museum in Leiden. Hij ging wonen in één van de door woningbouwvereniging ‘Heemstede’s Belang’ in 1950-1951 gebouwde huizen in de Componistenwijk te Heemstede. In 1965 ontving Van Heekeren een eredoctoraat in de Letteren van de Universiteit in Leiden. In 1967 bovendien een eredoctoraat van de Universiteit van Kopenhagen, Denemarken – naar aanleiding van verrichte opgravingen en vondsten tussen 1960 en 1962 in samenwerking met Deense en Thaise archeologen in Thailand. Ten slotte een derde eredoctoraat van de Universiteit van Indonesië/Universitas Indonesia in Djakarta. Uniek is dat H.R.van Heekeren zonder academische opleiding zich driemaal mocht tooien met de titel doctor honoris causa. In 1974 is hij overleden en liet naast zijn echtgenote O.van Heekeren-Bruynzeel drie kinderen na, twee zonen Ted en Rob, + 1 dochter Ineke.
Een aantal van de prehistorische vondsten in Indonesië en Zuid-Oost Azië, zoals stenen bijlen e.d., bevinden zich tegenwoordig in de collecties van het Volkenkundig Museum te Leiden.
(1) Vier standaardwerken van zijn hand zijn: 1) Prehistoric life in Indonesia‘ (1955), 2) ‘The Stone Age of Indonesia’ (1957) en 3) ‘The Bronze-Iron Age of Indonesia’ (1958); 4) In samenwerking met de Deense archeoloog-schrijver graag Eigil Knuth (1903-1996) publiceerde Van Heekeren in 1967 het boek ‘Archeological excavations in Thailand’. Bij Van Gorcum & Com. kwam in 1969 zijn autobiografie uit: ‘De onderste steen boven; belevenissen van een globetrotter’. In 1975 verscheen in het blad ‘Asian Perspectives’, XVIII 92) een bibliografie van dr. H.R.van Heekeren’s publicaties
.
In zijn boek ‘De onderste steen boven’ schrijft de auteur op pagina 9: ‘Na tientallen jaren van trekken en speuren door de Nederland, ben ik weer in Nederland teruggekeerd. De sociale omstandigheden waren met sprongen vooruitgegaan maar de mensen keken nog even somber voor zich uit en iedereen nam zich zelf met dodelijke ernst. Zelfspot is niet ons sterkste punt en wij zouden wat dit betreft eens een poosje bij de Engelsen in de leer moeten gaan. Ik had aanpassingsmoeilijkheden. Zo was ik eens met de beste voornemens bezield aan het fietsen in een park [Groenendaal] in Heemstede en wilde een zijlaantje inslaan. Nog net op tijd zag ik een bordje “verboden voor fietsers” en gehoorzaam stapte ik af en wandelde verder. Had ik gedacht! De werd mij versperd door een politieagent. Zwijgend voerde hij mij terug naar het bord en tot mijn schrik las ik nu niet alleen “verboden voor fietsers”, maar er stond ook nog: “ook aan de hand”. ‘OOK AAN DE HAND’ zei de agent met nadruk en ik moest toegeven dat ik een grove overtreding had begaan. Ditmaal liet de agent nog genade voor recht gaan maar hij noteerde voor alle zekerheid mijn naam’.
42. R.K. (Agnes)Kinderkoor anno 1931 en Christelijke zangvereniging ‘Ex Animo’
In de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw, in de tijd van het Rijke Roomse Leven, mocht Heemstede zich verheugen in een zeer bloeiend verenigingsleven. Centrum was het in 1933 verbouwde en gemoderniseerde Vereenigingsgebouw aan de Herenweg tegenover de Sint Bavokerk, waar zich thans de ideële kringloopwinkel Dorcas bevindt. Onderafdeling van de R.K. Vrouwenbond was het Sint Agneskoor voor volwassenen. Jaarlijks werd een operette opgevoerd met pakkende stukken als ‘De Geleende Koekenpan’, en de ‘Fortuinlijke Kist’. Het koor stond onder leiding van mejuffrouw Wille en pianiste was mej. Bonarius. Mevrouw A.M.Hendriks-Kramer, afkomstig uit Heemstede die naar Nijmegen verhuisde berichtte dat ook mej. Kruijdenberg uit Hillegom een operetteclub leidde. Zij schrijft “De oudere meisjes bezetten de moeilijker rollen in Heemstede, want wij waren allemaal schoolkinderen. In het R.K.Vereenigingsgebouw zijn de volgende operettes opgevoerd: 1) Goudmuiltje (26 en 17 december 1931), 2) De Sneeuwkoningin (27 en 29 januari 1933), 3) De Prins van Sind (4 en 11 februari 1934), 5) de fee van de bron (1935). Toen de pianiste mej. Kruijdenberg ziek was heeft mijn moeder een keer een orperette begeleid. Dankzij haar nauwkeurige aantekeningen en doordat zij alles zuinig bewaarde kan ik nu nog wat herinneringen aanreiken uit onze gelukkige jeugd in Heemstede. Bovenstaand een foto van de opvoering van de eerste kinderoperette in 1931, De prins uit het sprookje ‘Goudmuiltje’ was de toen 7 jarige Martin Kramer, een elfje was Ida Kramer en kabouter Annie Kramer. Andere medewerkenden waren uit echt Heemsteedse geslachten als Van der Sman, Van Lent, Peeperkorn, Preijde, Van den Putten en Vester‘Toneelmeester was de destijds bekende H.A.Meeuwenoord, van beroep electriciën en verder gemeenteraadslid voor de KVP van 1931 tot 1939.
De muzikale begeleiding was in handen van mej. Van der Meij. In de Eerste Heemsteedsche Courant van 28 december 1931 stond het volgende bericht:
Op 20 februrari 1888 is in Heemstede de christelijke zangvereniging ‘Ex Animo’ opgericht. De vereniging gaf regelmatig uitvoeringen en de leden die met fraaie zang hun opwachting maakten, waren altijd graag geziene gasten. Omstreeks 1920 kwam er een einde aan het bestaan van Ex Animo. De belangstelling was tanende en vereniging kreeg te weinig nieuwe leden. In 1919 is onderstaande foto gemaakt van de jaarlijkse feestavond. Journalist Arie Kramer kon nog omstreeks 1970 heel wat namen achterhalen.
43. Schrijven van Godfried Bomans aan wijnhandelaar Leo Zwarter, Raadhuisstraat Heemstede, 31 augustus 1967
44. Familie van den Toorn uit Charlois (Rotterdam) in Heemstede (begin 19e – begin 20ste eeuw)
In 2007 publiceerde M.van der Pols uit Veldhoven een familie-artikel in ONS CHARLOIS, periodiek van de Stichting Historisch Charlois, en deelgemeente van Rotterdam. Onderstaand de gedeeltes uit zijn bijdrage welke betrekking hebben op Heemstede. Ary van den Toorn is op 10 oktober 1926 geboren in Charlois, Rotterdam, en overleden op 17 september 1902 op 75-jarige leeftijd in Heemstede. Hij was getrouwd met Kleisje Barendregt (1828-circa 1865). Uit dat huwelijk zijn 7 kinderen geboren.
45. JOS SCHURGERS (geboren 18 februari 1947 in Haarlem, woonachtig in Heemstede). Nederlands motorcoureur. Hij begon met racen in 1968 en deed 25 maal mee aan een motor Grand Prix waarbij hij elf keer een podiumplaats behaalde. In 1973 won hij in Spa-Francorchamps de Grand Prix van België in de 125cc klasse. In 1973 is hem dor de Koninklijke Nederlandse Motor Vereniging (KNMV) de Hans de Beaufort beker toegekend. In de jaren 90 succesvol met het ontwerpen van motorfietskuipen,. Zijn bedrijf Schurgers Design, gespecialiseerd in fiberglass producten, is gevestigd op het adres Bennebroekerdijk 214 in Cruquius.
46. Duivensportvereniging De Gevleugelde Vrienden / De Vredesduif in Heemstede
47 Sak van den Boom en Karin Asen reizen per Boeing naar bruiloft in Zweden. Sak van den Boom, in 1949 geboren in Zierikzee. is journalist, neerlandicus, publicist (van o.a. 5 boeken over relatiemedia) en tekenaar. Hij richtte in 1999 met mediabedrijf VDBJ op in Bloemendaal. Verhuisde vanuit Heemstede (Marisplein) naar Haarlem.
48. IJs Tuijn:Je moet het voor ons opschrijven; een leven lang op reis door het bisdom Haarlem. Op 11 juni 2010 verschenen op zijn vijftigste verjaardag.
Curriculum vitae IJs Tuijn 1942 geboren te Heemskerk; 1946 college van het H.Kruis te Uden (Noord-Brabant); 1947-1954 kkein seminarie Hageveld te Heemstede; 1954-1960 groot-seminarie te Warmond; 1964 kapelaan op Texel; 1964-1965 kapelaan te Tuithenhorn;1965-1969 kapelaan Josephparochie Haarlem; docent catechese Lyceum Sancta Maria; 1969-1985 moderator Lyceum Sancta Maria; 1977-1985 tevens pastoor Antoniusparochie Aerdenhout; 1985-1997pastoor te Heemstede; 1997 met emeritaat.
Aan het eind van het boek schrijft Tuijn het volgende: Is dan alles goed gegaan? Helaas niet. Achteraf bezien heb ik soms grote fouten gemaakt in het omgaan met mensen. Het meeste werk speelt zich af op gevoelige momenten in het leven; geboorte, doop, huwelijk, begrafenis, persoonlijke gesprekken. Omgaan met je familie, met je collega’s. En je merkt telkens weer dat je in verschillende situaties niet zorgvuldig en helemaal correct bent opgetreden. Oprecht vraag is daar vergeving voor. Iemand kwetsen of beschadigen is het laatste dat ik zou willen doen. Je zou het zo graag allemaal heel goed willen doen en helaas lukt dat regelmatig niet. Eigenlijk is dit mijn grootste teleurstelling in het leven, omdat je er de beste vrienden en vriendinnen mee kunt kwijt raken, en dat doet heel veel pijn’.
Librariana 
Het is jammer dan van de fam van den Berg een mixed verhaal geschreven is die de waarheid voor delen geen goed doet. Zo is de fam fh van den Berg geen blekersfamilie geweest. De laatst bekende plantsoenwachter van den Berg was ik in o. a. Harderwijk.
Het bericht betreffende familiekroniek Van den Berg gaat uitsluitend over de hovenierswerkzaamheden in Heemstede sinds begin vorige eeuw.
De informatie over Pipo de Clown in de Borneostraat heeft niet te maken gehad met een buurtfeest, maar met de opening van de woninginrichting van de gebroeders A. & J. Beck (Op nr 41) die jaren later is verhuisd naar de Binnenweg.
Met dank is de wiiziging heden aangebracht.
Ontzettend leuk om al deze herinneringen te lezen. Veel jeugdsentiment tref ik hier aan Misschien dat ik er aan toekom ooit nog eens iets te schrijven over die goeie ouwe Indische buurt alwaar ik mijn jeugd door bracht.
Rob, dat zou zeer welkom zijn!
Momenteel ben ik in Spanje. Volgende maand zal ik er wat tijd voor uittrekken.
Ik had al een foto verstuurd aan SERC. NL
Betrof foto Molenwerfslaan/Cruqiusweg
Ik heb mijn jeugd daar door gebracht in de periode 1953-1970
Ik ben benieuwd. Ik woonde van 1947 tot 1969 in de Soendastraat. Fiets nog regelmatig door de buurt, Als ik een bijdrage kan leveren dan met alle plezier.
Reactie geplaatst onder 30a
Mogelijke bijdrage is prima.
Met vriendelijke groet, Hans Krol.
Ik doe stamboomonderzoek naar Residenten in Indië, zou ik de foto van Jan Mullemeister daarvoor mogen gebruiken?
Dag mag zeker, eventueel met een verwijzing naar Librariana.
Met veel plezier gelezen.
Ikzelf ben in 1943 geboren in de Bosboom Toussaintlaan, was bevriend met Theo van Staveren van de melkwinkel, Ton Tieken van het wilhelminaplein en Jos Nan van de drogist.
Ik mis bijvoorbeeld verhalen over de families Tieken, Nan en Hoeboer, de banketbakker.
Was leerling op de Sint Aloysiusschool 1949.
Was onder andere bevriend met Wil Stroosma of Strooisma? Wie Kent hem nog?
Ik had 2 zussen, Ton en Miep en twee broers, Henk en Paul. Mijn opa had een bakkerij in de achterweg,
na de oorlog bakkerij van Dijk.
Rob Jansen
Er wordt door deze en gene gezocht naar het WieWatWaarWanneer van bijgesloten foto.
Tot nu toe is duidelijk dat de locatie de Van Eedenstraat in Haarlem is (opgesteld richting Lorentzplein).
Het tijdsbestek ligt na eind 1932 en tot wrs 1939/40.
Gedacht wordt aan een gezelschap van wandelaars.. Maar dat is nog niet vastgesteld.
Heeft u enig idee t.g.v. welke gelegenheid deze optocht werd samengesteld?
OP
https://noord-hollandsarchief.nl/beelden/beeldbank/detail/D6C4B39A6465AF252F52318C00C90F4D/media/819d45ad-195e-4459-5cd4-9f5351dff70e?mode=detail&view=horizontal&q=%7BD6C4B39A-6465-AF25-2F52-318C00C90F4D%7D&rows=1&page=1&fq%5B%5D=search_s_afbeelding:%22Ja%22
Staat een nog onvoldoende beschreven foto van een mogelijk wandelsport-gezelschap.
Men staat in de Van Eedenstraat in Haarlem gekeerd richting Lorentzplein en verder.
Weet u, vanuit uw ervaring meer over dit gezelschap te melden?
Tijdstek moet tussen 1933 en 1939/1940 liggen. (mede gelet op de kentekens van de rijtuigen).
Alvast hartelijk dank voor uw evt. reactie.