Tags
atelierwoning Van de Veldekade, boek Ype Koopmans, J.B.(Han) van Loghem, Jac.Rustige, Steenhaag, tentoonstelling ABC Architectuurcentrum
BEELDHOUWER H.A.VAN DEN EIJNDE (1869-1939), EEN HAARLEMS-HEEMSTEEDSE BEELDHOUWER GEBOEKSTAAFD
Affiche van tentoonstelling Hendrik van den Eijnde herontdekt
(HeerlijHeden, nummer 180, pagina 48)
Expositie over oeuvre beeldhouwer H.A.van den Eijnde (de Heemsteder, 24-4-2019)
Portret van H.A.van den Eijnde uit 1938
De kunstenaar Hendrik van den Eijnde is vooral bekend geworden als beeldhouwer maar was daarnaast ook meubelmaker, tekenaar en graficus.
Tijdelijk atelier Scheepvaarthuis Amsterdam met van links naar Rechts: H.A.van den Eijnde, Hildo Krop, Toon Rädecker, Michel de Klerk (zittend) en Joop van Lunteren (RKD- iconografisch bureau)
Op 8 april 1931 schreef A.van der Boom bij gelegenheid van een tentoonstelling van architectuur en beeldhouwwerk in de gymnastiekzaal van de Dreefzaal in Heemstede, georganiseerd door de ‘Kunstkring Heemstede’: ‘Van de beeldhouwers heeft men van den Eijnde’s arbeid reeds bij het binnenkomen van het schoolgebouw kunnen zien. De knappe beeldhouwer van de figuren aan de Grote Houtbrug in Haarlem heeft men naast de ingangsdeuren een aan de architectuur verbonden jongensfiguurtje in zandsteen gehakt. Aan het basement ziet men de uil en de eekhoorn, terwijl de jongen met zijn bal en het boek onder den arm, in een luchtige veerkrachtige tred en een brede soepele vorm uit de steen gehakt, een nieuw getuigenis is van het voortreffelijk plastisch vermogen van deze bescheiden kunstenaar. Men vindt in de tentoonstellingszaal bovendien een mooi gipsafgietsel van deze sculpuur.’(Haarlem’s Dagblad) . December 1994 wijdde het Drents Museum in Assen een fraaie tentoonstelling aan het werk van H.A.van den Eijnde. Tevens verscheen een monografie over de kunstenaar van Ype Koopmans, die toen hij als student in Heemstede woonachtig was, in het beeldend oeuvre van de beeldhouwer geïnteresseerd raakte in ‘een buurtje met veel beeldhouwwerk van zijn hand’, niet ver van de toen in zijn ogen bizarre atelierwoning van den Eijnde zijn intrek had genomen.’
Vooromslag van boek H.A.van den Eijnde 1869-1939; door Ype Koopmans
Met dit woon-werkhuis wordt het pand aan de Van de Veldekade 2 bedoeld, dat een terechte plaats kreeg op de Provinciale Monumentenlijst. Iedereen uit deze omgeving wandelt wel eens over de in 1929 gebouwde Houtbrug, één van de voornaamste toegangswegen naar het centrum van de Spaarnestad, komende vanuit Heemstede en de Haarlemmerhout zijn in de leuning aan de rechterzijde door van den Eijnde granieten sculpturen aangebracht van twee erflaters uit de Haarlemse kunstgeschiedenis: de schilder Frans Hals en stadsbouwmeester Lieven de Key, beide kunstenaars oorspronkelijk afkomstig uit de Zuidelijke Nederlanden.
Beeld van Frans Hals op de Houtbrug; door H.A.van den Eijnde
‘Lieven de Key in leuning van de Houtbrug Haarlem; door H.A.van den Eijnde
In Heemstede geldt vooral de vrouwelijke bronfiguur op een van de pijlers van de Bronsteebrug – welke de Wagnerkade met de Pieter de Hooghstraat verbindt – als één van de hoogtepunten uit het oeuvre van de beeldhouwer. Daartoe kunnen verder gerekend worden: het 4,5 meter hoge gebeeldhouwde voetstuk van de 22 meterlange stalen scheepsmast in Manhattan (New York) – een schenking van on land ter herinnering aan de stichting door de Nederlanders. Verder het in samenwerking met architect Dudok vervaardigde pompeuze en omstreden van Heutsz monument in Batavia (dat overigens na de onafhankelijkheid van Indonesië is afgebroken), alsmede de sculpturale decoraties aan het Scheepvaarthuis in Amsterdam (waar vroeger vijf rederijen in huisden), warenhuis de Bijenkorf in Den Haag en Rotterdam, zendradiostation Kootwijk en voormalige postkantoren in Arnhem, Haarlem en Utrecht.
Atelierwoning H.A.van den Eijnde aan de Willem van der Veldekade en Bronsteebrug Heemstede (foto Cees Peper)
Biografisch
Hendrik van den Eijnde met echtgenote Anna Pollé en dochter omstreeks 1920 in hun Haarlemse huis
Hendrik Albertus van den Eijnde is op29 november 1869 geboren in Haarlem als zoon van Godefridus Dominicus van den Eijnde (1821-1890) en Trijntje de Bois (1833-1922. Hij ontving geen academische opleiding, en begon als lijstenmaker. Het beeldhouwen heeft hij in de praktijk geleerd, onder invloed van de room-katholieke beeldhouwers F.L.Stracké (1849-1919), Johannes Maas en Louis Vreugde . Met steun van Bart van Hove maakte hij aanvankelijk voornamelijk religieuze kunst en gaf hij tussen 1895 en 1913 zijn medewerking aan de nieuwe door Joseph Cuypers (1861-1941) ontworpen Sint Bavokathedraal, dezelfde architect die mede het raadhuis op zijn naam heeft staan en met J.Stuyt het uitbreidingsplan van 112vervaardigde en tot 1939 deel uitmaakte van de plaatselijke welstandscommissie. Minstens zes maal is de kunstenaar binnen Haarlem verhuisd alvorens hij zich in 1916 met zijn gezin in een omgebouwd koetshuis vestigde aan de Meesterlottenlaan, destijds gemeente Heemstede en sinds de late Middeleeuwen (tot 1927) formele grens met de stad Haarlem. In de vorige eeuw een kleine kolonie van kunstenaars, nabij de School van Kunstnijverheid bij het Paviljoen met namen als Herman en Johanna Kruyder, Gerrit Wolvekamp, Guus Gussenhoven, Pieter van Gelder en Theophile de Bock. Van den Eijnde kwam in 1881 in dienst van Stracké, met de uit Noord-Brabant afkomstige beeldhouwer Johannes Maas, chef van ‘een klein legertje witjassen’, die de stoffering van talrijke kerken met altaren, preekstoelen, beelden, kruiswegstaties enz. in de tijd van het Rijke Roomsche Leven in alle gewenste stijlen in ons land maar ook daarbuiten hebben verzorgd. In 1915-1960 was hij met Hildo Krop, Hoop van Lunteren en Anton Rädecker betrokken bij de versiering met sculpturen van het Scheepvaarthuis in Amsterdam. Na met architect Han van Loghem kennis te hebben gemaakt vervaardigde Van den Eijnde gevelstenen en beeldhouwwerk van door deze vernieuwende architect ontworpen huizen op de voormalige buitenplaatsen Oosterhout en Zuiderhout, evenals in Tuinwijk-Zuid, sinds 1927 geannexeerd bij Haarlem. In 1917 begon hij een eigen atelier en van 1917 tot 1923, toen de economische malaise haar druk begon uit te oefenen ,was Van den Eijnde als beeldhouwer in dienst van de Rijksgebouwendienst en bracht hij in samenspraak met de Rijksbouwmeester van vele overheidsgebouwen zijn sierkunstige scheppingen aan. In 1894 is de kunstenaar getrouwd met Anna Cornelia Poll (1868-1957), uit welk huwelijk 3 kinderen zijn geboren; Johanna Cornelia Maria in 1895,Hendrika Catherina Wilhelmina in 1897 [= kort na de geboorte overleden] en Hendrika Johanna Catharina, geboren in 1904.
Een uitstapje van jonge Haarlemse kunstenaars met Henri Boot, Ben Kamp en Erich Wichman en zonen naar de ruïne van Brederode omstreeks 1906. Zittend de beeldhouwer Hendrik van der Eijnde (uit: ‘De bloei van Haarlem’, 2001, pagina 90) Correctie: kunstkenner Ype Koopmans bericht dat de persoon zittend vooraan rechts niet H.A. van den Eijnde maar Erich Wichman (1890-1929) voorstelt.
Ontwerp van eigen atelierwoning
Atelierwoning ontworpen door H.A.van der Eijnde met medewerking van architect C.Elffers uit Rotterdam. Gebouwd tussen november 1921 en juni 1922.
Nog een foto van atelierwoning aan de Willem van der Veldekade
Reliëf van H.A.van den Eijnde aan zijn atelierwoning in Heemstede aangebracht, voorstellende het spel
Reliëfs door H.A.van den Eijnde aan het huis, bevattende: het spel, de arbeid, de dagelijkse strijd en de schone droom
In 1921-1922 is naar eigen ontwerp de atelierwoning gebouwd op een nog stuk maagdelijk land. Gevelsculpturen als ‘de dagelijkse strijd’, ‘de schone droom’, het spel’, en ‘de arbeid’ zijn als dienende kunst in het pand verwerkt. Architectuurhistoricus Ids Haagsma acht dit ‘het merkwaardigste huis van heel Kennemerland’ en heeft de schone droom van van den Einde – verwantschap vertonend met de antroposofische architectuur, welke door Rudolf Steiner in Dornach bij Bazel tot ontwikkeling was gebracht
Voorbeelden voor H.A.van den Eijnde: Het tweede Goetheanum in Dornach (1924-1928) en ‘Haus de Jaager’ (uit: Provinciale monumenten Noord-Holland; Heemstede’)
– 28 mei 1989 tijdens een architectuurwandeling centraal gesteld. ‘Het wordt tijd dat deze verloren zoon van Heemstede eens onder de aandacht wordt gebracht’, aldus Haagsma. De gemeente Heestede heeft zich niet onbetuigd gelaten door in 1970 een straat (kade, vanwege ligging aan de haven) naar de beeldhouwer te vernoemen. Bovendien door enkele reliëfs omstreeks 1933 vervaardigd voor het hoofdkantoor der verzekeringsmaatschappij ‘Olveh’ in ’s-Gravenhage, na de afbraak in 1969 als schenking te aanvaarden en een nieuwe bestemming in de gemeente te geven. Het Pelikaansnest is in 1979 herplaatst op de Laan van Rozenburg en de zes reliëfs in tufsteen kregen na restauratie een plaats aan de Van den Eijndekade. Deze vormen samen een didactische levensgang van de eerste schreden van het kind (het moment dat de zaaier begint te zaaien) tot en met de ouderdom (het binnenhalen van de oogst). Gelukkig heeft ook de begeleidende tekst van Vondel hier een plaats gekregen: ‘Zorg vooraf zoolang de dag duurt. Des nachts verdubbelen en verslimmen de zorgen, d’avond verlengt de zwarte schimmen.’ Ten aanzien van het Heemsteedse bureau van Publieke Werken heeft de Haarlemse kunstcriticus J.H.de Bois in 1931 geschreven van “bouwmeesters van verdienste”, omdat directeur J.Schelling in navolging van Amsterdam beeldhouwers uit de regio (Mari Andriessen, Theo van Reijn en H.A.van den Eijnde) inschakelde voor de sculpturen bij de bouw van o.a. scholen en bruggen, ofschoon veelal beperkt tot een gedenksteen, , de belettering of ornamenteleaccenten. Voorbeelden hiervan zijn te vinden bij de Marisbrug (1928), Zandvaartbrug (1929), Crayenesterbrug (1931), Van Merlenbrug (1932), Glipperbrug (1933) en met als hoogstepunt de Bronsteebrug (1936). Nadat zijn neef en leerling Piet van den Eijnde een kostbaar stuk Maulbronner zandsteen had verprutst heeft Van den Eijnde zelf na 1920 nog een maal zelf een beeld gehakt. Zeer geslaagd is deze bronfiguur uit eerste kwaliteit rode zandsteen op de Bronsteebrug. Deze stelt een zittende vrouw voor die in elke arm een kruik vast houdt; de rechter rustend op haar schouder. Hieruit vloeit een stroom water die door een man en een vrouw in een kruik wordt opgevangen. De sculptuur moet als een personificatie van de bron worden gezien en is als een sokkelbeeld geplaatst op één van de vier pylonen. In 1930 is de Dreefschool gebouwd onder architectuur van Cornelis van Gelder, toenmalig opzichter van openbare werken in Heemstede. Het monumentale gebouw, passend in de stijl van de Dreef, is sinds 1986 openbare bibliotheek. Voor de hoofingang aan het Julianaplein maakte Van den Eijnde een toepasselijk beeld in kalksteen: een jongen met een boek, tussen uil en eekhoorn, wijsheid en dartelheid ofwel leren en spelensymboliserend. Ten behoeve van de Nicolaas Beetsschool maakte hij een portretreliëf van de illutere naamgever en oprichter Nicolaas Beets. Verder in 1938 voor de Crayenesterschool een gevelsteen, voorstellende een kraai die haar jongen voedt. Als een geschenk van de burgerij aan het gemeentebestuur van Heemstede ontwierp Van den Eijnde eind 1938 een monument ter herdenking van het 40-jarig regeringsjubileum van koningin Wilhelmina. Dat bestond uit drie zuilen, aan de onderzijde verbonden. De middenzuil bevatte een beeltenis van de vorstin; de zijtukken bevatten de jaartallen 1898 en 1938, waarboven een kroon. Het werk is vervaardigd in rood Maulbronner zandsteen op een voetstuk van groene dolomiet en kreeg een plaats op de Vrijeidsdreef nabij het molentje. Het wat kischerige monument kwam tot stand nadat de beeldhouwer een lichte beroerte had overleefd en is in de oorlogsjaren geruisloos door de Duitsers vernietigd. Op dezelfde plaats is 4 mei 1948 het bevrijdingmonument van Mari Andriessen geplaatst.
De Levensgang aan de Van den Eijndekade door H.A.van den Eijnde (foto René en Peter van der Krogt)
In een interview met B.E.Theinert, gepubliceerd in ’Eigen Haard’, nummer 6, 19312 heeft van den Eijnde op een vraag over het wonen in Heemstede met overtuiging gezegd: ‘Ja, Heemstede is mooi. Ik woon hier graag, je kunt hier heerlijk wandelen en ik werk hier rustig en ik heb ook geen last, dat ze me het licht benemen, want licht heb je nodig in een atelier’. Sympathie bij collega’s verspeelde van den Eijnde ten dele met zijn deelname in 1936 aan de Kunst-Olympiade te Berlijn, maar zelf vond hij dat kunst boven de politiek staat. Op 1 februari 1939 overleed de beeldhouwer na een tweede attack op zeventigjarige leeftijd. Gedurende de zomermaanden van hetzelfde jaar werd in het Frans Hals Museum een eretentoonstelling georganiseerd.
Foto van eretentoostelling H.A.van den Eijnde in het Frans Hals Museum Haarlem, 1939 (boek Ype Koopmans)
Daarna raakte de kunstenaar enigszins in de vergetelheid. Zijn nalatenschap (het restant in de atelierwoning, bestaande uit zo’n honderd gipsmodellen, mappen met honderden tekeningen en een paar dozen met foto’s en documentatie is enkel jaren geleden verhuisd naar het Drents museum in Assen.
Portret van Hendrik van den Eijnde uit 1910 vervaardigd door zijn collega-kunstenaar en vriend Hendrik Jan Wesseling een jaar nadat hij zijn baard had laten groeien als gevolg van een fietsincident. Hij was onder meer chef d’atelier van het Amsterdamse Scheepvaarthuis en medeoprichter van het tijdschrift ‘Wendingen’en van de Nederlandse Kring van Beeldhouwers. Als beeldhouwer was hij een boegbeeld van de Amsterdamse School-architectuur.
Hendrik van den Eijnde, rijksbeeldhouwer en vernieuwer van de beeldhouwkunst; door Aart van der Kuijl, in: Kunst Zij Ons Doel 175 jaar. 1996, p.57-58:
‘De beeldhouwer Hendrik Albertus van den Eijnde (1869-19390 komt voor het eerst voor op de ledenlijsten vAn 1903. Aangezien die tussen 1900 en 1907 (op die van 1903 na0 ontbreken en hij l in september 1902 exposeert als werkend lid bij KZOD. moet hij Tussen 1900 en 1902 werkend lid zijn geworden. Hij blijft lid tot en met 1920/ Van den Eijnde, die in 19016 een groot atelier in het Koetshuis aan de Meester Lottelaan betrekt, woont en werkt in Haarlem tot 1922. Het gaat deze beeldhouwer echter zo goed dat hij in dit jaar – wegens ruimtegebrek – het atelier moet verlaten. Een meer uitgebreid overzicht van de kunstactiviteiten aan de Meester Lottelaan komt overigens aan bod in de biografische schets van Heman Kruyder (III.5). Van den Eijnde vestigt zich nu in Heemstede, waar hij gaat wonen en werken in een prachtige, naar eigen ontwerp gebouwde atelierwoning aan de Willem van de Veldekade. Hij is goed bevriend met verschillende leden van KZOD. Een van hen is zijn ex-collega uit de tijd bij Frans Stracké, de beeldhouwer Louis Vreugde. Deze verlaat Stracké in 1894 om bij de Amstedamse firma Van den Bossche & Crevels (onder andere: Haarlems Stationsgebouw) te gaan werken. Vreugde werkt veel samen met architecten als KZOD-leden Jacob van den Ban en Jaap London. Van den Eijnde stopt twee jaar later bij Straclé. Dan laat hij zich door de beeldhouwer Johannes Maas (1861-1941) overhalen om op diens atelier chef te worden. Rond de eeuwwisseling werken ook de KZOD-leden Jan Bronner en Joop van Lunteren bij deze firma J.P.Maas. Johannes maas werkt werkt in 1882 als atelierchef bij Stracké. In 1893 begint hij voor zichzelf. In de tussentijd is hij overigens heel even lid van KZOD, hij bedankt echter in 1890. Ook al werken Louis Vreugde en Hendrik van den Eijnde bij verschillende ateliers; ze blijven vrienden. Vreugde is er indirect de oorzaak van dat Van den Eijnde vanaf 1900 een lange baard laat staan, die hij daarna ook niet meer zal afscheren. Hier ligt de volgende anekdote aan ten grondslag. Vreugde, net in het bezit van een fiets, krijgt Van den Eijnde zo gek om ook te leren fietsen. Deze vat echter een dusdanig lelijke kou tijdens de lessen dat hij doodziek wordt. Gedurende de drie maanden ziekbed laat hij zijn baard groeien. Een andere vriend en eveneens lid KZOD, Hendrik Jan Wesseling portretteert hem in 1901 in zijn nieuwe gedaante. Overigens is dit zestig pas teruggevonden. Het lag tussen de vloerdelen van Van den Eijndes atelierwoning opgerold in een houten beeldje. Het fietsincident doet kennelijk de deur dicht. Van den Eijnde raakt hierna geen fiets meer aan, laat staan dat hij van andere moderne verworvenheden als de telefoon of de auto iets moet hebben.
Het Scheepvaarthuis
Naast vele beeldhouwwerken in opdrachtsituaties maakt Van den Eijnde vrije sculptuur, tekeningen en houtsneden. Zijn belang als bouwbeeldhouwer kan ondermeer worden geïllustreerd aan de hand van enkele belangrijke bouwprojecten. Het eerste is de katholieke basiliek St.-Bavo. Het KZOD-lid Jan Stuyt is als opzichter betrokken bij de bouw van de kerk. Van den Eijnde ontwerpt als chef d’atelier van maas de belangrijkste beeldhouwwerken voor deze kerk, al trekt Maas, tot groot ongenoegen van Van den Eijnde, vaak de eer naar zichzelf toe. Het is Van den Eijnde’s vriend en medelid van KZOD, de kunstnijveraar en decoratief tekenaar Ben Kamp die hem zegt dat hij veel meer in zijn mars heeft. Hij vindt daarom dat hij niet moet blijven hangen bij Maas, maar zijn vleugels moet uitslaan. Kamp stelt hem in 1912 voor aan de architect Johan Melchior (‘Jo’) van der Mey (1878-1949). Van der Mey en zijn medewerkers de architecten Michel de Klerk en Pieter ‘Piet’ Lodewijk Kramer (1881-1961) zijn de ontwerpers van het nieuwe kantoor van drie grote scheepvaartmaatschappijen: de Koninklijke Nederlandsche Stoomvaart Maatschappij, de Stoomvaart Maatschappij, de West-Indische Mail en enkele dochtermaatschappijen. Kamp kent hen nog van zijn tijd als decoratief tekenaar bij het ontwerpbureau voor architectuur en kunstnijverheid van Eduard Cuypers (een neef van Pierre en Joseph Cuypers). Hier hebben zij de fijne kneepjes van het vak geleerd. De Klerk en een andere oud-medewerker van Cuypers, André Vlaanderen is naast werkend lid ook bestuurslid. Van den Eijnde is vanaf 1913 tot 1916 als chef van het beeldhouwatelier betrokken bij de bouw van het Scheepvaartmuseum. Overigens is Van den Eijnde misschien wel veelbelovend, maar zeker niet jong meer. Hij is vijfenveertig als hij in Amsterdam gaat werken. Het Scheepvaartmuseum wordt later gezien als het boegbeeld van de Amsterdamse School-architectuur. Bij dit bijzondere gebouw van de architecten Kramer en Van der Mey houdt de architect en KZOD-lid Michel de Klerk, zich bezig met de vormgeving aan de binnen- en buitenkant. Het is een periode waarin de bouwbeeldhouwkunst floreert. Haast ieder gebouw van enige allure, maar ook veel particuliere woningen zijn voorzien van een uitgebreid beeldhouwprogramma. Verder zijn nog twee andere KZOD-leden bij de bouw van het kantoorgebouw betrokken: de glazenier Willem Bogtman en de beeldhouwer Joop van Lunteren. De laatste als voornaamste uitvoerder van het beeldhouwwerk. Van den Eijnde ontwikkelt zich als een van de meer vooruitstrevende leden van KZOD. Hoewel hij zelf voornamelijk als bouwbeeldhouwer werkzaam is, geeft hij bij voorbeeld in 1920 een lezing bij de kunstkring ‘Het Masker’ over moderne kunststromingen. Hierin zegt hij ondermeer dat hij naast het kubisme en het futurisme zélfs het dadaïsme als een positieve ontwikkeling beschouwt. Wat Van den Eijnde op dat moment niet kan weten is dat vertegenwoordigers van deze kunststroming in 1923 naar Haarlem komen’.
Necrologie H.A.van den Eijnde in Haarlem’s Dagblad van 2-2-1939
Bericht eretentoonstelling H.A.van en Eijnde, uit: Utrechts Volksblad, 10-6-1939
Foto van eretentoonstelling in juli 1939 voor H.A. van den Eijnde in het Frans Hals Museum te Haarlem met o.a. het Nicolaas Beets-reliëf
Inventarisatie van Van den Eijnde’s werk in Heemstede
1917 beeldhouwwerk voor huis de Zwanehof, Vijverlaan 1 Heemstede
Ontwerptekening voor een reliëf in zandsteen voor een door Han van Loghem ontworpen villa ‘de Zwanehof’, Vijverlaan 1, Heemstede, 1917
1917 gevelsteen voor huis ‘de Steenhaag’, Zonnelaan 2 Heemstede
Gevelsteen door H.A.van den Eijnde voor villa de Steenhaag, Zonnelaan 2
1918 beeldhouwwerk pand Zonnelaan 67 ‘De Waterlelie’
1919 gevelsteen Scheltemakade 20 ‘’t Zonnehuis’, Scheltemakade 20
Gevelsteen door H.A.van den Eijnde voor huize ‘Zonnehuis’, Scheltemakade 20, sinds 1927 gemeente Haarlem
1920 beeldhouwwerk aan Marisbrug tussen Weissenbruchweg en Prins Mauritslaan
1921-1923 eigen atelierwoning met diverse sculpturen, Willem van de Veldekade 2
1921 gevelsteen met zonnewijzer voor huis Crayenesterlaan 13 ‘Goldersgreen’
Gebeeldhouwde gevelsteen door H.A.van den Eijnde aan de door J.B. (Han) van Loghem ontworpen villa ‘Goldersgreen’, Crayenesterlaan 13 Heemstede, 1921
1922 gedenksteen Vijverlaan 14 ‘De Bomers’
Gevelsteen de Bomers, Vijverlaan, Tuinwijk-Zuid, door H.A.van den Eijnde, 1922 (Wendingen)
gevelsteen De Bomers (Wendingen)
1925 gevelsteen gebouw Openbare Werken, Wipperplein – na sloop verdwenen;
1928 golfmotieven in graniet voor Maribrug ofwel Mauritsbrug (opdracht van Gemeenteweken);
1928-1929 belettering e.d. in graniet voor de Zandvaartbrug (Gemeentewerken)
H.A.van den Eijnde: Zandvaartbrug met wapen van Heemstede (Richard Keijzer)
H.A.van den Eijde: belettering Zandvaartbrug (Richard Keijzer)
1930 beeldhouwwerk in kalksteen voor Dreefschool, Julianaplein (Gemeentewerken)
Sculptuur voormalige Dreefschool door H.A.van den Eijnde
Na schoonmaak, gebouw Plein 1, 2018 (J.P.Teengs)
ANWB monumentenbordje aan de gevel van gebouw Plein1 met openbare bibliotheek Heemstede
1930 portretreliëf van Nicolaas Beets, voor Nicolaas Beetsschool
H.A.van den Eijnde: reliëf van Nicolaas Beets
(1931 deelname aan tentoonstelling Kunstkring Heemstede)
Foto van overzicht architectuur en beeldhouwerken tentoonstelling van Kunstkring Heemstede, 1930
1933-1934 beeldhouwwerk in tufsteen voor het hoofdkantoor van OLVEH-verzekeringsmaatschappij in Den Haag. Na afbraak in 1969 en schenking aan de gemeente Heemstede juni 1979 opgesteld op de Laan van Rozenburg (‘de Pelikaan’ en aan de Van den Eijndekade (de levensgang van de mens;
De Pelikaan na verhuizing naar plantsoen Laan van Rozenburg Heemstede
1936 bronfiguur en waterdragers voor Bronsteebrug (Gemeentewerken);
De waterdragers op Bronsteebrug Heemstede (Van der Krogt)
gipsmodel van sculptuur Bronsteebrug Heemstede
1938 monument ter ere van regeringsjubileum Koningin Wilhelmina, Vrijheidsdreef – in 1941 door de Duitse bezetters vernietigd;
Het door H.A.van den Eijnde vervaardigde Wilhelmina-monument 1899-1938 aan de Vrijheidsdreef, in 1941 door de Duitse bezetters vernietigd.
Aquarel van het monument in herinnering aan het veertigjarig regeringsjubileum van koningin Wilhelmina aan de Vrijheidsdreef door Jan Wiegman. Het was vervaardigd door H.A.van den Eijnde en is in opdracht van de Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog helaas vernietigd.
Schrijven van Rauter, SS-Gruppenführer und Generalleutnant der Polizei de dato 21 oktober 1941 Korte tijd later is de Wilhelmina-sculptuur door de Duitsers vernietigd.
Uit: Heemstede en ten voeten uit (uitgve van de gemeente Heemstede ‘Heemstede ten voeten uit 1945-1995’ door J.L.P.M.Krol en drs.E..van der Zwaag)
1938 gevelsteen voor de Crayenesterschool (gemeentewerken).
Gevelsteen aan de Crayenesterschool; door H.A.van den Eijnde
Officiële opening van de Crayenesterschool aan de Crayenestersingel door de burgemeester van Heemstede jhr.van Doorn. Zittend van linnks naar rechts: gemeentesecretaris N.Vos, wethouder van openbare werken dr.E.Droog, jhr.J.van Doorn, de heer S.H.Boot (hoofd der school), de heer H.van de Weyer (inspecteur Lager Onderwijs), mevrouw de Jong. mevrouw Tollenaar (lid Oudercommissie), de heer J.de Jong. Staande tussen de heren Boot en van de Weyer: de architect Hendrik Korringa. (Haarlem’s Dagblad, 27-8-1938)
Verdere literatuur:
Een totaaloverzicht van al zijn beeldhouwwerk voor gebouwen en monumenten is opgenomen in de monografie van Ype Koopmans: H.A.van den Eijnde 1869-1939, een uitgave van het Drent museum uit 1994. Pascale van der Vorst had in 2004 een gesprek met kleindochter Anna Weidema, waarin heinneringen aan haar grootvader zijn opgehaald, gepubliceerd in: HeerlijkHeden, nummer 122, november 2004, p.222—227. Michel Bakker schreef: ‘Nieuwe vondsten uit het archief van Hendrik Albertus van den Eijnde voor HeerlijkHeden, nummer 150, najaar 2011, p.51-56. Het beeldhouwwerk ‘De Levensloop’ is beschreven door Maarten van Bougondiën, in: Monumenten van Heemstede en Bennebroek; opnieuw een keuze uit de parels van de HeerlijkHeden, 2005, p.6-7. In het boek: Monumenten van Heemstede; een keuze uit de parels van de Heerlijkheid (VOHB, 2004) zijn de volgende werken vanJ.H.van den Eijnde beschreven: Julianaplein 1’Lezernd kind’ (pagina 45), atelierwoning Willem van de Veldekade 2 (p.72-73) en Bronsteebrug tussen Wagnerkade en Pieter de Hooghstraat (pagina 49). Een uitvoerige beschrijving van de atelierwoning is te vinden in de uitgave: ‘Provinciale monumenten Noord-Holland, augustus 1987, p.33vv, waarin tevens opgenomen: de Crayenesterbrug ofwel Marisbrug/Mauritsbrug (p.70-73), Glipperbrug (p.73-76), Bronsteebrug (p,75—77); Veel informatie over H.A.van den Eijnde ook In: De bloei van Haarlem; kunstleven aan het begin van de twintigste eeuw’ door Michael Huig, 2001; zie ook: Aart van der Kuijl. Kunst zij ons doel, 175 jaar wel en wee van een Haarlemse kunstenaarsvereniging, 1996.
Van den Eijnde bracht Heemstede Amsterdamse School. Uit: Haarlems Dagblad van 6 februari 2002
Haarlemse ‘bouwbeeldhouwer’ in Drents Museum (uit: Haarlems Dagblad van 6-12-1994)
Vervolg van Haarlemse ; bouwbeeldhouwer’ in Drenst Museum (Haarlems Dagblad, 16-12-1994)
Selectie van scupturaal werk door H.A.van den Eijnde
A Haarlem – Heemstede – Bloemendaal
Bronsteebrug. Uit: Bouwkundig Weekblad Architectura, 1928.
De schone droom van Van den Einde. Uit: Haarlems Dagblad van 26-5-1983
Beeldje bij hoofdingang van de bibliotheek, vm. Dreefschool, voorstellend een lezende jongen, tussen uil en eekhoorn, wijsheid en dartelheid symboliserend, vervaardigd door H.A.van den Eijnde
Beeldhouwwerk Houtbrug Haarlem door Hendrik van den Eijnde. Links de kuntschilder Frans Hals en rechts de architect Lieven de Key verbeeldend.
De Vlaams-Haarlemse bouwmeester Lieven de Key, zoals H.A.van den Eijnde hem vereeuwigde aan de Grote Houtbrug in Haarlem (NHA)
Monument te Heemstede; geschenk aan het gemeentebestuur. 6 september 1938
Onthulling Wilhelmina-monument. Stichting Amsterdam, 4 mei 1939. In 1941 is het monument door de Duitsers vernietigd.
Jubileum-monument 40-jarig regeringsjubileum, van koningin Wilhelmina 1898 1938.
H.A.van en Eijnde: gevelsteen woningcomplex Rosenhaghe 1920-1924, Haarlem
Sculpturen met heraldische leeuwen door H.A.van den Eijnde voor vm. postkantoor Haarlem, aan de Gedempte Oude Gracht.
H.A.van den Eijnde was lid van de Haarlemse kunstenaarsgroep Kunst Zij Ons Doel”,. Groepsportret uit 1912. Eerste rij tussen de dames de jubilaris Hendrik Hessels (bode van de KZOD). Op de tweede rij Henri Boot, (derde van links, met toegeknepen ogen), vijfde van links A.L.Koster, dan zesde van links de beeldhouwer Louis Vreugde met volle baard), Ko Doncker met sigaar en gelegenheidssnor. Staande rechtsachter Doncker: Ben Kamp (kalend met snor). Gezeten tegen het schot linksachter HENDRIK VAN DEN EIJNDE en midden voor het blazoen tegen de muur Herman Kruyder (uit boek Ype Koopmans)
Twee sculpturen van H.A.van den Eijnde in Bloemendaal (uit: Beelden in Bloemendaal, 2004)
Twee sculpturen van H.A.van den Eijnde rechts in de bocht aan de Korte Kleverlaan in Bloemendaal
Troelstra-naald door H.A.van den Eijnde, in plantsoen Kastanjestraat Haarlem-Noord
Hendrik van den Eijnde: uit: Beeldengids Haarlem. Bussum, uitgeverij Thoth, 1995
Arbeid adelt. Detail van monument in de Kastanjestraat in Haarlem-Noord door H.A.van den Eijnde
De Haarlemse kunstenaar Ko Doncker (1873-1917) in coromandelhout vervaardigd door H.A.van den Eijnde (uit boek Ype Koopmans)
Tuinwijk-Zuid met gevelsteen van H.A.van den Eijnde (uit: Architectuurgids Haarlem, 2005)
Monumentenstatus voor werk Van den Eijnde. Door Stichting Bescherming Erefgoed Heemstede, M.Roos-Andriesse en R.van Straalen (de Heemsteder, 18 juni 2008)
De Steenhaag met gebeeldhouwd kapiteel van Hendrik van den Eijnde (uit: Architectuurgids Haarlem, 2005
Behalve in Haarlem-Zuid, complex Tuinwijk – tot 1927 gemeente Heemstede – ontwierp architect Han van Loghem ook huizencomplexen net boven het centrum van Haarlem in Noord aan de Kleverlaan en Kleverparkweg. Bovenstaand een afbeelding door Eric J.Coolen van Woningcomplex Huis ter Cleeff (Haarlems Dagblad, 4 maart 2022).
Han van Loghem, de rode architect. Door Sjaak Priester. In: Ons Amsterdam, nummer 7/8 juli/augustus 2009, p.323-325 [Op de foto geheel links J.B.van Loghem voor zijn huis/kantoor de Steenhaag in Heemstede 1920]
Vervolg artikel architect J.B.van Loghem
Slot artikel J.B.van Loghem. Door Sjaak Priester, In: Ons Amsterdam, 2009
In ‘Gewijde kunst’ door Jan de Meijer, verschenen in de serie: ‘De toegepaste kunsten in Nederland’ is vermeld: ‘De beeldhouwer H.A.van den Eijnde ontwierp en voerde in 1926 een familiegraf uit voor Jac. Rustige, op de begraafplaats te Haarlem. Ook hem schijnt de Egyptische opvatting van den Dood, als het zich steeds vernieuwende leven tot in eeuwigheid – het intreden in het oneindige – door den geest te hebben gespeeld, verbonden met de oud-Oostersche opvatting van:”Gelijk een hert schreeuwend naar de waterstroomen, alzoo schreeuwt mijne ziel tot U, o god.’ De “schijndeur” is hier gekarakteriseerd door de opwaarts voerende treden. Het algemeen karakter is door deze factoren, architectonisch. Mij dunkt, dat drie treden, en dan met meer aantrede – beter in schaal en ook meer de “trap’ aanduidend ware geweest; de bovenste trede is te kort. De beide bloemschalen wekken een monumentale indruk. Verfijnd en gevoelig sluit het beeldhouwwerk af.’
Grafmonument voor Jac. Rustige en familie op de openbare begraafplaats aan de Kleverlaan te Haarlem, ontworpen door H.A.van den Eijnde Het familiegraf is niet enkel bijzonder vanwege de vormgeving en het gebruikte materiaal, maar evenzeer door het reliëf van de drinkende herten en het aparte lettertype. Het dorstende hert staat voor de naar verlossing verlangende ziel. [Een foto is o.a. opgenomen in het boek door Jan de Meijer: Gewijde Kunst, pagina 61 (in serie De toegepaste kunsten. Rotterdam, W.L.&J.Brusse). In de publicatie van Margreet Pop en Jaap Temminck: ‘Kleverlaan, de geschiedenis van een begraafplaats’ (Schuyt, 2002) is het volgende vermeld: ‘Het monument – nummer 956 =- voor Jan Rustige (1853-1933) en zijn familie is waarschijnlijk gemaakt van zwart marmer waarop een structuur is aangebracht. Bovenin is een reliëf gemaakt met twee herten, die uit een spuitende bron drinken. Het dorstende hert staat voor de naar verlossing verlangende ziel. De beeldhouwer was H.A.van den Eijnde. In zijn jeugd werkte Jan Rustige als scheerder te Alkmaar. Omstreeks 1887 richtte hij de Haarlemsche Begrafenis-Vereeniging J.Rustige op in het pand op Gierstraat 62. Zoals gebruikelijk in die tijd oefende hij ook het beroep van barbier en pedicure uit’].
Portret van Jac. Rustige (1890-1959). Hij was o.a. wethouder in Amsterdam, lid van Gedeputeerde Staten in Noord-Holland en lid van de Eerste Kamer
Kolom met lantaarn aan de oostzijde van de Ipenlaan in Bloemendaal door H.A.van den Eijnde, 1924
Ingang van Kinheimpark bij de Iepenlaan in Bloemendaal met beeldhouwwerk van H.A.van den Einde. Uit: Wim Pot, Bouwen aan Bloemendaal, 1997
Gevelsteen ‘de Hoeve’ Iepenlaan 13 Bloemendaal door H.A. van den Eijnde, 1923 (Ricard Keijzer)
Een van twee vogels door Van den Eijnde verwerkt in een woon-winkelhuis (nu Gall & Gall), Bloemendaalseweg 40 in Bloemendaal (Richard Keijzer)
Sculptuur voorstellende de Ijdelheid door H.van den Eijnde aangebracht in gevel van pand Bloemendaalseweg 62, Bloemendaal in 1922 (Richard Keijzer)
B. Overig werk van H.A.van den Eijnde in Amsterdam, Den Haag, Kootwijk, Batavia, New York etc.
Foto uit 1919 van een door H.A.van den Eijnde ontworpen theeservies voor de Koninklijke Nederlandse Stoomboot Maatschappij, uitgevoerd door J.M.van Kempen en Zonen
Tekenontwerp uit 1919 voor een theeservies door H.A.van den Eijnde, gerealiseerd door zilverfabriek in Voorschoten
Theeservies ‘Torpedo’ ontworpen door H.A.van den Eijnde (aanwezig in het Hessisches Landesmuseum in Darmstadt – foto Ron Conijn, 27-4-2014)
H.A.van den Eijnde. Zilveren urn (foto ArtUnlimited)
H.A.van den Eijnde: sculptuur ‘De Morgen’, gips, voorstellende Moeder met kind, het jonge leven, 1914-1915 (de Nieuwe Kunst)
Beeldje van ‘de Morgen’ in brons, 1918, H.A.van den Eijnde (Vereniging Vrienden Nieuwe Kunst)
Bronzen lampvoet met geknielde Egyptische vrouwenfiguur, door H.A.van en Eijnde, 1921. Uitgevoerd door Winkelman & Van der Bijl. (Bij Botterweg Auctions geveild voor 4.000 euro)
H.A.van den Eijnde. Portret van koningin-moeder Emma, gips,1937 (Frans Hals Museum Haarlem)
Vooromslag van tijdschrift ‘Wendingen’, 3e jaargang, nummer 1 uit 1920 dat een artikel bevat van H.A.van den Eijnde, De beeldhouwkunst van heden. Van 1919 tot 1925 was Hendrik van den Eijnde redacteur van het blad ‘Wendingen’
Nog een illustratie uit Wendingen, nummer 1, 1920, uit artikel ‘De beeldhouwkunst van heden’.
Kantoorgebouw Het Scheepvaarthuis Amsterdam, 1914 met sculpturaal werk van H.A.van den Eijnde (uit: Nederlandse beeldhouwers van deze tijd; door Theo van Rijn. Amsterdam, Elsevier).
Het vm. Scheepvaarthuis in Amsterdam, Prins Hendrikkade 108-114, met beeldhouwwerk van H.A.van den Eijnde
Reliëf op Scheepvaarthuis met rechts Jan Pieterszoon Coen en in het midden vor het heraldisch wapen van Batavia. Foto Daan Kerkvliet
Aan het Scheepvaarthuis in Amsterdam bevinden zich de sculpturale portretkoppen van de volgende zes personen die van belang zijn geweest voor de VOC of WIC: Valentijn, Bontekoe, Van Riebeeck, Van Sommelsdijck, Le Maire en De Gee
Francois Valentijn (1666-1727) Dominee, reisde tweemaal naar Ned.Oost-Indië. Publiceerde in vijf delen een gedetailleerde geschiedenis van de Vereenigde Oostindische Compagnie. Zijn werken omvatten 5144 pagina’s en 1630 illustraties.
Willem IJsbrantszoon Bontekoe (1587-1657) Publiceerde in opdracht van de VOC een reisverslag naar Oost-Indië. In 1924 door Johan Fabricius verwerkt in diens populaire jeugdroman ‘De scheepsjongens van Bontekoe’.
Jan van Riebeeck (1619-1677) Stichtte in 1612 de eerste Europese handelspst in Zuid-Afrika bij Kaap de Goede Hoop
Francois Cornelis van Aerssen van Sommelsdijck (1725-1793). Was van 1744 tot 1777 directeur van de Sociëteit in Suriname en bewindhebber van de VOC-Rotterdam.
Isaac le Maire (1558-1624) koopman en bewindhebber van de Brabantse Compagnie en o.a. betrokken bij de ontdekking van Kaap Hoorn
=============
Entree vm. Scheepvaarthuis, hoofdingang, ‘Middellandsche Zee’ door H.A.van den Eijnde (Mp S)
Twee reliefs van H.A.van den Eijnde aan de voorgevel van het Scheepvaarthuis boven de fietsenstalling, door H.Avan den Eijnde: ‘De zee scheidt de volken’ en ‘Scheepvaart brengt bijeen’ (Verbeeldingsblog)
het ene relief: De zee scheidt de volken (Verbeeldingsblog)
het andere relief van H.a.van den Eijnde: Scheepvaart brengt bijeen (Verbeeldingsblog)
Uit: ‘De stenen archieven geopend’ (V.N. 10 mei 2007)
H.A.van den Eijnde. Uit: De stenen archieven geopend, Vrij Nederland, 10 mei 1987.
Opening van het geopende O.L.V.E.H.verzekeringskantoor uit de Prins van 1932. Na sloop zijn de beeldhouwwerken van Hendrik van den Eijnde naar Heemstede overgebracht.
Uit: ‘De stenen archieven geopend’; koloniale propagandabeelden (V.N. 10 mei 1987)
Drie gouverneurs-generaal van Ned. Oost-Indië voor het vroegere gebouw van de Nederlandsche Handel Maatschappij aan de Vijzelstraat in Amsterdam (nu Stadsarchief) door Hendrik van den Eijnde, v.l.n.r. J.P.Coen, H.W.Daendels en J.B.van Heutsz
Koloniale monumenten in Amsterdam (Vrij Nederland 10 mei 1997)
Prijsvraagontwerp maquette monument voor generaal van Heutsz in Batavia; door H.A.van den Eijnde (Beeldarchief Amsterdam)
In 1932 is in Batavia (Jakarta) een monument onthuld ter nagedachtenis aan Generaal J.B. van Heutsz, Gouverneur Generaal van Nederlandsch Indië van 1904 – 1909.Inmiddels gesloopt. Enkele restanten bevinden zich in het Rijksmuseum. Het Van Heutsz monument in Amsterdam is vervaardigd door Frits van Hall
H.A.van den Eijnde: kop van Javaan , Heutsz monument Batavia (Rijksmuseum Amsterdam)
Fragment van het vroegere Van Heutsz monument in Batavia. Van den Eijnde heeft hieraan gewerkt van 1926 tot 1932. Het intussen gesloopte monument werd in delen in zijn atelier te Heemstede vervaardigd en is per schip naar Batavia vervoerd.
Werk van H.A.van den Eijnde aan vm. radiostation Kootwijk
De Wilhelminabrug in Maasticht. De hoofdpijler is versierd door H.A.van den Eijnde met plaatselijke historische taferelen, zoals de komt van de Romeinen, intocht van bisschop Servatius, inval van de Noormannen etcetera.
Radio Kootwijk
Sculptuur aangebracht door Van den Eijnde voor vm. monumentale postkantoor aan de Neude in Utrecht. Na een inpandige verbouwing in 2018-2019 met ingang van maart 2020 o.a.hoofdvestiging van de openbare bibliotheek. Verbeeld is het vervoer ter land, ter zee en in de lucht
Sculptuur door J.A.van den Eijnde bij de entree van het voormalig postkantoor in Utrecht, in 1924 ontworpen door Joseph Crouwel (1885-1962). Het beeldbouwwerk dateert van latere tijd.
Sculptures in het monumentale gebouw aan de Neude in Utrecht met verbeeldingen van de werelddelen door H.A.van den Eijnde (foto Arjan den Boer)
Vm. postkantoor Neude Utrecht. In 1939 is Van den Eijnde op 69-jarige leeftijd aan een hersenbloeding overleden. Toch is redelijk wat werk van hem bewaard gebleven, ofschoon niet altijd toegankelijk en enkel op bepaalde plaatsen te bezichtigen.
H.A.van den Eijnde: zilveren urn in art deco stijl, uitgevoerd door Van Kempen. (Museum Boijmans van Beuningen)
Reliëf ‘ Lentezang’ van H.van den Eijnde op een ansichtkaart
Gevelreliëf Bijenkorf Rotterdam door H.A.van den Eijnde (foto Jan Sluijter)
Reliëf Bijenkorf Rotterdam door H.A.van den Eijnde. Van de sloop gered staat het momenteel bij het distributiecentrum van de Bijenkorf in Woerden in afwachting van een nieuwe definitieve plaatsing elders. (foto Jan Sluijter)
Gevelsteen de Bijenkorf Den Haag; H.A.van den Eijnde
Gebouw Hermes aan de Gedempte Glashaven in Rotterdam met gevelbeelden van H.A. van den Eijnde
Een van de twee beelden door Hendrik van den Eijnde vervaardigd voor het tweede columbarium van uitvaartcentrum Westerveld in Driehuis, 1925-1926
Sculptuur van brons door H.A.van den Eijnde op de asurn van mr.J.Donker Verbroek (1867-1936) en echtgenote in Westerveld. Mr. Johannes Donker Verbroek was jarenlang actief lid van de Liberale Staatspartij als lid van de Provinciale Staten van Zuid-Holland, Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland, gemeenteraadslid en wethouder van ‘s-Gravenhage. Tevens was hij Algemeen Penningmeester van de Vereniging voor Facultatieve Lijkverbranding in de periode 1895-1938. 1.776 Begraafplaats Westerveld (NHA)
Het Nederlands monument door H.A.van den Eijnde in herinnering aan de stichting van New York, in Manhattan. Verbeeld wordt hoe Peter Minuit, destijds derde gouverneur van Nieuw Nederland, namens de Republiek der Verenigde Nederlanden Manhatten kocht van de Lanape-indialen. Blijkens een brief aanwezig in het Nationaal Archief zou daar zestig gulden voor zijn betaald. Omdat de indianen uiteraard niets aan Hollands geld hadden ontvingen zij enige goederen ter waarde van dat bedrag.
Andere zijde van Nederlands WIC-monument in Manhattan, New York
Nederlands Monument in New York door H.A.van den Eijnde Uit: De Prins van 1926.
Hans Krol in 2005 bij het Amsterdam monument van H.A.van den Eijnde in New York
H.A.van den Eijnde. Sculpturaal werk van H.A.van den Eijnde aan de Wilheminabrug in Maastricht, 1929
Gevelbeeld in drie delen, voorstellende personificatie van de Rotte (Museum Rotterdam)
Uurwerk, waarbij de houten kast is ontworpen door Hendrik van den Eijnde
vooromslag van tijdschrift WENDINGEN, 1924, gewijd aan o.a. H.A.van den Eijnde (Catawiki)
colofon WENDINGEN 1924, gewijd aan beeldhouwers (Catawiki)
============
Inleiding van artikel metJan Jaap Heij, die nalatenschap van H.A.van den Eijnde verwierf voor het Drents Museum in Assen (Vrij Nederland, 9 mei 1992)
Deel van de gipsmodellen die vanuit de atelierwoning uit Heemstede zijn overgebracht naar het Drents Museum in Assen, waar deze in het depot worden bewaard. (Vrij Nederland, 9 mei 1992)
Advertentie verkoop atelierwoning H.A.van den Eijnde (De Volkskrant 10-11-1990_
100 jaar Van den Eijnde. Uit Heemsteedse Courant, 17 augustus 2016.
Vervolg van: 100 jaar van den Eijnde. Uit: Heemsteedse Courant, 17 augustus 2016. Een bijschrift invoeren
Van den Eijnde: Haarlems grootste beeldhouwer, door Jan Rijsdam in: Haarlems Dagblad, 2 augustus 2008
Lieven de Key van H.A.van den Eijnde in serie Beeldspraak door Eric Coolen van het Ampzing Genootschap. Weelblad Heemstede, 22-1-2009
Oproep materiaal H.A.van den Eijnde (de Heemsteder, 24-1-2018)
Uit folder: Haarlems Beeld: Provinciehuis route; kunst in de openbare ruimte
H.A.van den Eijnde (1869-1939) Hij droeg een baard nadat hij in 1900 gedurende drie maanden ernstig ziek was geweest, als gevolg waarvan hij niet geschoren kon worden. Na zijn beterschap besloot hij zijn baard te houden.
Uit: Heemsteedse herinneringen aan beeldhouwer H.A.van den Eijnde
H.A.van den Eijnde: ontwerptekening voor een Hildebrandmonument, 1914 (Drents Museum Assen)
penning t.g.v. Landbouw in Ned.Oost-Indië, ontworpen door H.A.van den Eijnde (Begeer)
Brief uit Modhoekerto aan H.A. van den Eijnde, Willem van der Veldekade 2, in Heemstede
Jaarpenning VPK 1933
Penning door H.A.van den Eijnde gemaakt in opdracht van de Vereenigde Blikfabrieken (Verblifa) bij gelegenheid van het 50-jarig bestaan
ontwerp voor medaillon door H.A.van den Eijnde
ontwerp voor (niet bekroond) convocatiebiljet Kunst Zij Ons Doel; door H.A.van den Eijnde
ontwerp convocatie voor Kunst Zij Ons Doel. 1903
Portret van Koningin Wilhelmina; door H.A.van den Eijnde (Frans Hals Museum)
‘In de teekenzaal van Kunst Zij Ons Doel’ (1902-1912) door G.Kerkhof, 1953. Linksonder is Hendrik van den Eijnde afgebeeld.
Beknope biografie Hendrik Albertus van den Eijnde
29 november 1869 geboren in Haarlem
1881-1891 werkzaam bij J.Nieman, bedrijf voor ornamenten en lijstwerk, Gedempte Oude Gracht 85; ’s avonds tekenlessen van F.L.Stracké op Kunst Zij Ons Doel (KZOD)
1891-1895 werkzaam bij Stracké, Parklaan 1. De beeldhouwer J.P.Maas was zijn chef, ook J.L.Vreugde werkte hier.
1894 trouwt met A.C.Pollé de Cambray
1895 geboorte van dochter J.C.M.van den Eijnde
1895-1913 wordt bij Maas – eerst op de Burgwal, later aan de Koninginneweg – chef van het nieuwe atelier. Van den Eijnde voert hier o.a. 14 staties uit voor een kerk in Noord-Holland. en sculpturen voor de nieuwe Sint Bavo.
1898 woont in de Oranjestraat 4
1900 verhuist naar de Kamperstraat 11 rood
1902 exposeert op jubileumtentoonstelling ’80 jaar KZOD’ in het Brongebouw
1904 verhuist naar Bilderdijkstraat 34; zijn dochter H.J.C.van den Eijnde geboren
1905 tentoonstelling KZOD
maart 1907 tentoonstelling LZOD in het Brongebouw
1913-19116 betrokken bij decoratieve verzorging van het Scheepvaarthuis te Amsterdam
1914 prijsvraag Hildebrand monument; Bronner wint.
december 1915 wordt buitenlid van ‘Architectura ey Amicitia’, na 1917 gewoon lid.
1916 eerste eigen atelier, Meesteer Lottenlaan 10 in Heemstede
nov.1916 tentoonstelling in Museum voor Kunstnijverheid Haarlem
1917-1924 beeldhouwer voor Rijksgebouwendienst
1918 Kunstnijverheidstentoonstelling Rotterdam
1918-1927 docent aan de Vereniging voor Voortgezet en Hogere Bouwkunst Onderricht in Amsterdam
1919-1926 redacteur van tijdschrift ‘Wendingen
1920-1921 sculptuur voor PTT kantoor Haarlem
november 1921 – juni 1922 eigen atelierwoning Willem van de Veldekade 2 te Heemstede
1924-1931 werkt met onderbrekingen aan sculptuur voor PTT-kantoor Utrecht
1925 expositie in Parijs; ontvangt voor beeldhouwwerk een gouden, voor bewerkt metaal een zilveren medaille
1925-1926 monument op Manhatten, New York, n.a.v. 300 jarig bestaan van de Verenigde Staten
1926 prijsvraag van Heutsz monument in Batavia
1928-1932 van Heutsz monument in Batavia in samenwerking met W.M.Dudok
1928-1927 Zandvaartbrug en Marisbrug in Heemstede [1935: Bronsteebrug]
1930 diverse sculptuur Bijenkorfgebouw Rotterdam
1930-1931 Frans Hals en Lieven de Key op de Houtbrug Haarlem
1930 Wereldtentoonstelling Antwerpen
1930 beeld bij ingang Dreefschool Heemstede
1931 tentoonstelling ‘Kunstenaars uit Haarlem en omgeving’ in Frans Halsmuseum
1932 ontvangt ridderorde Oranje Nassau
1933-1934 sculptuur aan OLVEH-gebouw s’-Gravenhage
1934 tentoonstelling Pulchristudio Den haag
1935 tentoonstelling in Stedelijk Museum Amsterdam
1938-1939 Koningin Wilhelminamonument te Heemstede
1 februari 1939 overlijden van H.A.van den Eijnde
juni-juli 1939 eretentoonstelling H.A.van den Eijnde in het Frans Halsmuseum te Haarlem.
Brinkmann-beeldje Van den Eijnde kwijt (Haarlems Dagblad, 19 mei 2018)
Bijlage: leermeester J.P.Maas (1861-1941) door Marcel Bulte, in: Koninginnebuurt; van buitengebied tot voorname stadswijk. Haarlem, SpaarenHout, 2009
J.P.Maas; door Marcel Bulte
vervolg van beeldhouwer J.P.Maas; door Marcel Bulte
Schetstekening door H.A.van den Eijnde voor een reliëf ten behoeve van villa ‘De Zwanenhof’, Vijverlaan 14, gebouwd door J.B Loghem in Heemstede (sinds 1927 Haarlem) (Drents Museum Assen)
Staande klok met ingelegde wijzerplaat, in 1925 vervaardigd door H.A.van den Eijnde (Drents Museum Assen)
H.A.van den Eijnde. Gipsgewelf met de figuren J.P.Coen, H.W.Daendels en J.B.van Heutsz voor Nederlandse Handel Maatschappij Amsterdam 1917(Drents Museum Assen)
Schetstekening door H.A.van den Eijnde voor afscheid van predikant dr.A.H.de Hartog in 1917. In het midden op het zeil van een boot een ridder te paard (dr.de Hartog symboliserend) (Drents Museum Assen)
theeservies H.A.van den Eijnde. Oproep in de Heemsteder van 24 september 2018
Troelstranaald Haarlem (de Heemsteder. 7 november 2018)
‘de Troelstranaald’ getekend door Eric J.Coolen, Haarlems Dagblad 24 november 2018
De eerste tentoonstelling met beeldhouwwerk van H.A.van den Eijnde in het buitenland had plaats in Kopenhagen, Denemarken in 1922 (Het Vaderland, 27-6-1922)
De voorlaatste grote overzichtstentoonstelling was te zien in het Drents Museum in Assen in 1994 bij welke gelegenheid tevens een boek/catalogus verscheen (De Telegraaf 220-11-1994)
Vooromslag van boekwerk ‘Nederlandsche Ambacht- en Nijverheidskunst’. Rotterdam, Brusse 1921. Eds. H.A.van den Eijnde, J.M.Louweriks, S.H.de Roos en Otto van Tussenbroek
Reliëfsculptuur door Hendrik van den Eijnde uit 1932 bij de Wilhelminabrug over de Maas in Maastricht. Voorstelling van hertog Hendrik 1 van Brabant die de burgers van Maastricht een constitutie garandeert (Alde Caerte, 1204)
Waar is de statie van Van den EIijnde? (de Heemsteder, 30-1-2019)
In het Nieuwe Instituut (NAi) in Rotterdam is o.a. over de volgende zes projecten van H.A.van den Eijnde informatie te vinden: 1) Monument New York, 2) woonark Johanna (Frederika), 3) woning, atelier, kantoor Zuider Emmakade 45 Haarlem, 5) woningen volkshuisvesting Kastanjestraat en omgeving Haarlem, 6) Scheepvaarthuis Amsterdam.
Beeldhouwer Hendrik van den Eijnde herontdekt. Artikel in ARTDECO Magazine.nl nummer 19, zomer 2019, p. 34-41 Het gipsen beeld is tentoongesteld in het ABC museum te Haarlem en eigendom van Kunstconsult in Amstelveen. De vraagprijs bedraagt 12.000 euro.
Het gipsen model van de Pelikaan door H.A.van den Eijnde is geveild bij veilinghuis De Zwaan in Amsterdam. Getaxeerd op 1.000 tot 2.000 euro bedroeg de hamerprijs 4.200 euro. Het origineel staat in het plantsoen van de Laan van Rozenburg te Heemstede.
Vooromslag van een boekje: ‘Hendrik van den Eijnde; fietstocht langs zijn beelden’. Fietstocht langs het werk van de beeldhouwer in Heemstede, Haarlem, Bloemendaal en Driehuis. Uitgave van ABC Architectuurcentrum Haarlem, Historische Vereniging Haarlem en Historische Vereniging Heemstede-Bennebroek, uitgegeven bij gelegenheid van een tentoonstelling in het ABC Architectuurcentrum van 30 april tot en met 30 juni 2019.
Inhoud van publicatie ‘Fietstocht langs zijn beelden’.
Vervolg inhoudsopgave van het 86 pagina’s tellende boekje, dat is samengesteld door de projectgroep ‘Hendrik van den Eijnde’. Georganiseerde fietstochten vinden plaats op 11 mei, 18 mei en 15 juni. Kosten 5 euro. Informatie: rj.pels2@quicknet.nl
Fragmentgenealogie Van den Eijnde
Hendrik van echtgenote met rechts zijn echtgenote Anna Cornelia Pollé en links hun dochter Hendrika Johanna Catharina Hennie. Circa 1920 (HeerlijkHeden, nummer 189, voorjaar 2019, collectie Michel Bakker)
Godefridus Dominicus (Frits) van den Eijnde, geboren in 1821. Overleden in 1890. Biologische vader van 5 kinderen met Trijntje de Bois (1833-1922), onder wie Hendrik Albertus van den Eijnde,geboren in 1869 en overleden in 1939. Hij was getrouwd met Anna Cornelia Pollé (168-1957). Uit hun huwelijk zijn de volgende drie kinderen geboren: 1) Johanna Cornelia Maria (Jo) van den Eijnde, (*1895); 2) Hendrika Catharina Wilhelmina van den Eijnde (*1897, op jonge leeftijd overleden), 3) Hendrika Johanna Catharina (Hennie) van den Eijnde (*1904).
Artikel: Hendrik van den Eijnde; een unieke beeldhouwer herontdekt. Door Hillebrand de Lange en foto’s van Daan Kerkvliet en Theo Out. HRLM, 62, april 2019
Vervolg artikel H.A.van den Eijnde, HRLM, 62
Vervolg H.A.van den Eijnde, HRLM 62
Slot van artikel over H.A.van den Eijnde, door Hillebrand de Lange/Historische Vereniging Haerlem, in HRLM 62, p. 37-41.
in het blad Heerlijkheden, nummer 150, najaar 201, p, 51-56 publiceerde Michel Bakker een artikel: ‘Nieuwe vondsten uit het archief van Hendrikus Albertus van den Eijnde.’
BIJLAGE 1: 2 foto’s en 1 illustratie ontvangen van Olaf van den Eijnde
Foto genomen bij het huwelijk van dochter Johanna Cornelia van en Eijnde met Anton George Godefridus van Houtum op 28 augustus 1919. Rechts voor aan tafel Willem van den Eijnde (een neef van Hendrik) en zijn vrouw Jansje. Vermoedelijk direct naast hen jongste dochter Hennie. Verder vermoedelijk zittend tweede van links neef Piet van den Eijnde.
Portret van neef Piet van den Eijnde
Interneringsgegevens van A.G.G.van Houtum. Anton van Houtum is 19 september 1944 naar de zeeboden geschoten bij de ondergang van de Junyo Maru toen een Engelse onderzeeboot een Japans vrachtschip torpedeerde bij Benkoelen in de Indische Oceaan met circa 4.200 Indische dwangarbeiders en 2.500 krijgsgevangenen waaronder 1.100 Nederlanders. Anton G.G.van Houtum woonde tot 1939 in Heemstede en is o.a. actief lid geweest van tennisclub Groenendaal. Ook P.W, W.Koper, KNIL sergeant, 11 mei 1913 te Heemstede geboren, is bij deze enorme scheepsramp omgekomen.
Lieven de Key-beeld Houtbrug, getekend door Eric J.Coolen (Haarlems Dagblad, 8 juni 2919).
BIJLAGE 2: FOTO’S VAN ENTOONSTELLING H.A.VAN DEN EIJNDE ‘HERONTDEKT’ IN ARCHITECTUURCENTRUM ABC IN 2019 (door J.P.Teengs)
Radiokast ontworpen door Hendrik van den Eijnde
H.A.van den Eijnde. De pelikaan van Olveh in gips (collectie Raadhuis Heemstede)
Levensweg en pelikaan, in 1975 in Heemstede geplaatst respectievelijk Van den Eijndekade en Laan van Rozenburg
Bankgebouw door De Bazel, nu Stadsarchief Amsterdam
Van Heutsz monument in Batavia (gesloopt) en Amsterdam)
H.A.van den Eijnde: Holland monument in New YorkBoven de granieten sculptuur een stalen scheepsmast van 22 meter hoog
Wilhelminamonument Heemstede 1938; door Duitse bezetters gesloopt
Van den Eijnde: bruggen
Van den Eijnde: scholen
H.A.van Eijnde: Nicolaas Beets (in Nicolaas Beetsschool)
Van den Eijnde privé
Van den Eijnde en echtgenote
Affiche eretentoonstelling H.A.vn den Eijnde in Frans Hals Museum
Ere-tentoonstelling H.A.van den Eijnde (Utrechts Volksblad, 10 juni 1939)
H.A.van den Eijnde: levensloop
Van en Eijnde: ornamenten huizen
Beeldhouwwerk aan huizen
H.A.van den Eijnde: vervolg beeldhouwwerk aan huizen
H.A.van den Eijnde: grafmonumenten
Gipsen bronfiguur Bronsteebrug (raadhuis Heemstede)
Hans Krol bij gipsen beeldje voor Dreefschool aan het Julianaplein
Overzicht tentoonstelling Hendrik Albert van den Eijnde ‘herontdekt’ (J.P.Teengs)
De ingang van het Kinheimpark aan de Iepenlaan in Bloemendaal met beeldhouwwerk van H.A,van den Eijde (uit: Bloemendaal sythese van heden en verleden. Uitgegeven door Cobraspen (Luigi Prins) bij gelegenheid van nieuwe bestemming appartementencomplex ‘Bloomingdale’in het voormalig PEN-gebouw ye Bloemendaal
Visitekaartje van Remmert Pels die in 2019 een tentoonstelling over H.A.van den Eijnde voorbereidt
Een circa 23.000 kilo wegende sculptuur van Hendrik van den Eijnde die vroeger voor de Bijenkorf in Rotterdam stond is 12 september 2019 op een takelwagen naar de firma Meesters in Tienhoven vervoerd. Na restauratie zal deze in plaats krijgen bij Metrostation Beurs in Rotterdam. (Bericht Algemeen Dagblad, foto Jan Sluijter)
Battery Place met Holland Monument uit 1926. De vlaggenmast is ontworpen door H.A.van den Eijnde en werd door Nederland geschonken ter ere van de 300ste verjaardag van de Hollandse nederzetting, die uitgroeide tot de metropool New York (foto Mixed Grill Reizen, 2011)
Affiche van expositie ‘Liaison dangereuse’ in atelier van den Eijnde, Van de Veldekade 2 Heemstede, met werk van Rob Slooten (fotograaf), Kees van Uden, Jan Riethorst, Bodil Veggerby (naaldkunst), Anke van Huizen, Karola Veldkamp, Annemieke Couzy en Vera de Backker (kinderboekenillustrator en beeldend kunstenaar)
Radiomeubel ontworpen door H.A.van den Eijnde teruggevonden in Grand Hotel Amrath, gevestigd in het Scheepvaarthuis, te Amsterdam (foto Daan Kerkvliet). Voor nadere informatie zie site http://www.haerlem.nl
Beeld toenganspoort Kinheim in Bloemendaal van H.A.van den Eijnde. (tekening Eric Coolen, Haarlems Dagblad, 16 mei 2020)
Librariana 
Prachtig.
Wat een geweldige bron van informatie!
Voor de zoveelste keer de tijd vergeten.
Op de foto met Erich Wichman is de zittende figuur niet Hendrik van den Eijnde maar Erich Wichman. Van den Eijnde is op de foto ook nier te zien. Ik vraag me zelfs af of hij hem gekend heeft.
Met dank voor verbetering en zal deze vermelden. Hans Krol
Met dank! Zelf ben ik aangenaam verrast door het gedicht ‘En de zon staat stil’, ode aan Leonardo da Vinci, gepubliceerd in HRLM nummer 61.
Héél informatief, en goed geactualiseerd! Ik heb wellicht nog interessante aanvullingen..
Zeker geïnteresseerd! Mvg, Hans Krol.
Heel erg mooi! Dank voor zoveel werk! Zijn er nog interessante aanvullingen bij gekomen?
Met dank! Nieuwe gegevens worden voor zover mij bekend steeds aan het eind van het blog toegevoegd.
De drie (fraaie) deurgrepen in Art Nouveau-stijl zijn volgens mij niet van Van den Eijnde. Ik ben benieuwd naar de bron. Omstreeks 1910 werkte hij ook nog in een heel andere stijl. Het zou goed kunnen dat de deurgrepen zelfs ouder zijn.
Daarop door iemand geattendeerd na de tentoonstelling in Haarlem. Lijkt me inderdaad ook onwaarschijnlijk en deze abeelding daarom heden van blog verwijderd